Heimskringla - 17.03.1937, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 17. MARZ 1937
HEIMSKRINGLA
ónýtt. Er allur fjöldi bænda
afar illa staddir með kornfóður.
því uppskera fóðurkorns hefir
brugðist hér ár eftir ár; en hev
munu flestir hafa nægilegt. —
Þrátt fyrir þetta alt hefir á-
standið á árinu liðna verið fjöld-
anum nokkuð betra en á undan-
förnum árum. Bætti nokkuð úr
skák, að verð á hveiti og öðrum
bændaafurðum hefir verið betra
en áður. En bændum og öllum
sveitalýð urðu það stór von-
brigði, að King-stjórnin skyldi
svíkja vesturlandið í trygðum í
sambandi við hveitiráðið (Wheat
Board), og upphefja það, og
framselja bændur og búalýð ein-
okunarfélögunum. Kom frjáls-
lyndi stjórnarinnar þar fram við
þá sem máttinn hafa, því nú var
tækifæri fyrir stjórnina með
hækkandi hveitiverði, að gefa
bóndanum ávöxtinn heldur en að
láta hann renna í vasa hveitifé-
laganna. En það tjáir ekki um
það að fást, almenningur verður
að kyssa á vöndinn.
Annars hafa kosningaloforð
Kings ekki reynst farsælli en
Aberharts. Atvinnuleysi og dýr-
tíð átti að hverfa, ef King kæm-
ist til valda, en dýrtíðin er meiri
en áður var og atvinnuleysið
engu minna; alt í stjórnarfari
í grænum sjó þrátt fyrir aukna
skatta, en mismunurinn er að
King kannast ekki við neitt, en
Aberhart játar, að hann g^ti
ekki komið sínum hugsjónum og
loforðum í framkvæmd að
minsta kosti ekki eins fljótt og
hann hafði búist við, og sýnir
það mannlund og drengskap. Og
enginn efi er á því, að hugsjón
hans stefnir í rétta átt þó ekki
geti hann reist rönd við því ofur-
efli sem á móti stendur. En vel
gæti eg trúað því að Aberhart
skipaði eins virðulegt sæti hjá
komandi kynslóðum eins óg
margir þeir, sem nú kannske
bera höfuðið hærra, en í augum
fjöldans hjá öllum kynslóðum er
sá fyrirlitinn sem ekki sigrar og
í hann kastað hnútum. Og aum-
ingja landarnir sumir hafar vilj-
að vera með í því, að bíta Aber-
hart í hælinn. Minnir það óþægi-
lega á Gyðinginn, sem pústraði
meistarann. Annars verður því
ekki neitað, að margt af því sem
mest gildi hefir haft í menning-
arsögu mannanna, hefir ekki
verið flutt fram til sigurs af
þeiþi, sem verkið hófu, forvígis
mennirnir hafa oft fallið á miðri
Iéið. En ætíð hafa verið aðrir
menn, sem tekið hafa upp merk-
ið og borið það til sigurs. Og
svo er fyrir að þakka, að enn eru
til drengir til að fylla skörðin þó
hetjurnar falli við veginn. En
það er engin furða þó hugsjóna-
menn eins og Aberhart eigi erf-
itt uppdráttar, þar sem annar
eins skollaleikur er leikinn eins
og á sér stað í pólitíkinni og hjá
peningajörlum viðskiftalífsins í
samtíðinni.
Svo eg snúi mér nú aftuh að
heimahögum, þá má segja það er
maður lítur yfir víða veröld, að
fólk hér, þrátt fyrri erfiðleika
sjö ára stríðsins má vera samt
þaklátt fyrir sitt hlutskifti, því
yfirleitt líður fólki bærilega þó
hjá ýmsum sé oft og einatt
þröngt í búi. Og fáir eru það af
fjöldanum sem nýta sveitar-
styrk, og má segja fólki það til
hróss, að felstir hafa barist
dengilega fyrir sinni tilveru,
barist drengilega gegn því að
verða opinberir styrkþegar. Nær
það. jafnt til íslendinga sem og
hérlendra. Og samvinna og
bræðralag manna á meðal hér,
er óefað gott eða betra en víða
annarstaðar. Og góð viðleitni
sýnd af félögum og einstakling-
um, að hjálpa þeim sem halloká
hafa farið í lífsbaráttunni, sem
oft og einatt er fyrir óviðráðan-
legar ástæður; og er það ekki
nema sþylda Kristins mannfé-
lags að styrkja og styðja hvern
annan, því eitt mesta gleðiefni
h'fsins er að sjá það að öllum.
geti liðið vel. En það er líka
skylda hvers einstaklings, að
leggja fram það bezta sem hann
á til fyrir sjálfan sig og þjóðfé-
lagið. Því þó menn krefjist
þess, að stjórnarvöldin gæti
hagsmuna fólksins, þá hvílir líka
ábyrgðarmikil skylda á herðum
einstaklinganna, og ekki eru all-
ar syndir stjórnarvöldum eða
guði að kenna. Margur svíkur
köllun sína seint og snemma á
æfinni. En fáir vilja játa sínar
yfirsjónir eða ónýtingsskap, en
skella allri skuldinni á aðra. —
Menn sjá svo oft flísina í auga
bróður síns en gæta ekki að
bjálkanum í sínu eigin auga. —
Eitt hið allra svartasta ský, sem
grúfir yfir mannheiminum í dag
er hatrið og illhugurinn milli
stétta einstaklinga og þjóða. Það
sýnist vera lögð alt of mikil á-
herzla á það, að leita eftir því
versta í fari manna og með því
eitra lífið í staðinn fyrir að leita
eftir því bezta og glæða það
fagra og göfuga sem er í fari
manna. Flestir eða allir menn
eru gallagripir að meiru eða
minna leyti. Og flestir eða allir
menn eiga guðlegan neista í hug-
skoti sálarinnar, sem vert er að
leggja rækt við. Vér eigum að
hata lýgi og ranglæti en elska
mennina, og það er skylda
hvers manns að sýna náungan-
um sanngirni og styrkja hann ef
hann á einhvern hátt getur, til
þess að verða meiri og betri mað-
ur. En hann gerir það ekki með
hörðum sleggjudómum eða ó-
hróðri, eða með því að troða
hann undir fótum, hann gerir
það með því að sýna honum
sanngirni, réttlæti og umburðar-
lyndi. Ef að stórþjóðirnar hættu
þeirri aðferð hverjar við aðra,
þá væri minna um þjóðaríg og
þjóðahatur og stríð og styrjald-
ir. — Ef að þjóðirnar eyddu nú
þeim peningum sem þær eyða í
herútbúnað í það, sem að kveða
niður þann djöful, sem heims-
friði o g heimsmenningunni
stendur mest fyrir þrifum, sem
er peninga fyrirkomulagið, þá
væri fljótara en margur hugsar,
hægt að skapa farsæld fyrir
flesta eða alla, meiri og betri,
en áður hefir þektst. Orð meist-
arans voru ekki töluð út í hött,
þessi: “Auðveldara er úlfaldan-
um að fara í gegnum nálaraugað
en ríkum manni inn í guðsríki.”
5. SlÐA
þar til hann fór til Evrópu. f
stríðslok var hann á Frakklandi.
Hann kom heim aftur 1919 og
var þá um tíma í þjónustu The
Soldier Settlement Board. Síðan
varð hann aðstoðarumsjónar-
maður við the Scott Experiment-
al Station, í Scott, Sask., og
tveimur árum síðar fékk hann
samskonar stöðu við The Bran-
don Experimental Farm í Bran-
don, Man., og hélt henni tií
dauðadags.
Eins og áður var frá skýrt,
lagði Sigfús heitinn mikla stund
á tilraunir með að framleiða
hveitiafbrigði, sem þyldu “ryð”.
Mun hann hafa byrjað þær til-
raunir 1926. Eftir að hafa gert
mörg hundruð tilraunir, hafði
hann 1933 fengið tíu afbigði,
sem virtust sérstaklega góð. Og
nú hafa tvö þeirra verið valin
af The Dominion Rusl: Labora-
tory til reynslu um alt fylkið.
Um það farast Mr. Skaptason
ci’ð á þessa leið: “This is only a
orediction on my part, but I
should say that in 1938 one of
these strains will be distributed
to the people of the province as a
rust resistant, good quality
wheat variety.”
Auk tilraunanna með hveitið,
gerði Sigfús fjölda margar til-
raunir með bygg og hafra. Var
tilgangur hans að framleiða
bygg, sem væri nothæft til út-
flutnings til maltgerðar.
Eins og sjá má af þessu hefir
Sigfús aflokið, þótt hann yrði
tkki gamali, ;njög merkilegu vís-
ndastarfi, sem líklegt er að eigi
eftix að hera mikinn árangur.
f æfínminningu hans í síðasta
blaði htfir annaðhvort misptent-
ast eða vérið ritvilla. “Hið svip-
lega fráfall hans var mikið sorg-
arefni föður hans öldriíðum o. ?.
frv. . Þetta á auðvitað að
vera: .. .“foreldrum hans öldruð-
um o. s. frv.”
G. Á.
Viðbætir við æfiminningu
SIGFÚSAR J.
SIGFÚSSONAR
í Hkr. 3. marz.
Síðan æfiminning Sigfúsar sál.
Sigfússonar, sem birtist í Hkr.
3. marz, var rituð, hafa mér bor-
ist frekari upplýsinga bæði um
æfi hans og starf sem eg vil biðja
olaðið að birta. Viðbótar upp-
lýsingarnar um tilraunir hans
komu í bréfi frá Mr. J. B.
Skaptason, sem nú stundar nám
við New York State College of
Agriculture, Cornell University,
Ithaca, New York, en Mr.
Skaptason vann þrjú sumur við
tilraunabúið í Brandon undir
stjórn Sigfúsar.
Sigfús var fæddur að Lundar,
Man., 28. jan. 1889. Byrjaði al-
þýðuskólanám á alþýðuskóla
bygðarinnar; fluttist með for-
eldrum sínum til Clarkleigh árið
1903, hætti skólanámi um tíma,
en byrjaði svo aftur og lauk al-
þýðuskólanámi 1907. Árið 1909
lauk hann miðskólanámi við und-
virbúningsdeildina í Wesley Col-
lege í Winnipeg og innritaðist
sama ár við búnaðarháskólann.
Þaðan útskrifaðist hann með B.
S. A. stiginu 1914, og síðar, lík-
lega 1925, fékk hann Master of
Science stigið frá Minnesota há-
skólaniím. Haustið 1914 varð
hann kennari í búfræði (In-
structor in Agriculture) við The
Holland High School, og hélt' því
starfi í tvö ár. Sumarið 1915
var hann settur Agricultural
District Rrepresentative og var
það þangað til hann innritaðist
í herinn 1916. f hernum hafði
hann Sergeants stöðu og var In •
structor in Military Training,
ÞULARDÆMI
Eftir John Galsworthy
Einu sinni bar svo við, að
höfðingi Sæluvistar fór í ferð.
seint um kveld að haustlagi. Þá
voru fáeinar daprar stjörnur á
lofti og tunglið ekki stærra en
það sem skorið er framan af
nögl. Og sem hann reið um
stræti staðar síns, voru torg og
tá svo dimm, að hann sá ekkert
nema hvítt fax síns rafurbleika
reiðskjóta. Leið hans lá þar um
sem hann var lítt kunnugur og
þá brá hestur hans venju, fór
ekki á skeiði og lék ekki við taum
heldur stiklaði varlega sitt á
hvað, nam staðar öðru hvoru,
hringaði makkann og reisti eyr-
un, líkt og honum stæði beygur
af því sem myrkrið huldi; jafn-
framt var að heyra sem skepnnr
væru á skriði og á stökki á báða
bóga og framan í sér fundu þeir
kalda gusti sem af snöggum
vængjatökum.
Að lokum snerist prinsinn í
söðlinum en svo var þá dimt, að
hann sá ekki fylgdarliðið.
‘Hvað heitir þetta stræti?”
mælti hann.
“Hátign, þetta stræti er kallað
Vita Publica.”
“Dimt er í því stræti.” Og
sem hann talaði, rasaði hest-
urinn, kom þó fótum fyrir sig,
stóð skjálfandi í sömu sporum
og varð ekki otað úr stað, hvern-
ig sem eigandinn reyndi.
“Á enginn ljósker í þessu
stræti?” innti prinsinn.
Fylgdarsveitin brá strax við
og tók að kalla hátt og snjalt á
einhvern með ljósker. Nú vildi
svo til, að gamall maður vaknaði
við köllin, hann svaf á heydýnu í
hreysi. Þegar hann varð þess
var, að sjálfur Sælu Prinsinn
var kominn, þá skundaði hann til
hans með skriðbyttu sína og
stóð titrandi hjá hesti hans. —
Myrkrið var svo mikið, að prins-
inn sá hann ekki.
“Kveiktu á ljóskeri þínu,
gamli maður,” mælti hann.
Sá aldraði gerði svo og hafði
mikið fyrir. En er hann brá því
upp, bar það daufa glætu á það
sem fagurt var og ófrýnilegt, há-
timbruð hýbýli, glæsileg gerði og
garða pálmum prýdda; fyrir
fótum hestsins sem prinsinn sat
á, djúp hlandfor og á barmi
hennar spyrnti sá góði gangvari
fótunum; fram og aftur var að
líta djúpar grafgötur, eins langt
og skin luktarinnar náði, flór-
hellur úr skorðum og slétt felda
marmara tigla, forarpolla, laf-
andi trjálimar, höfugar af gull-
eplum, dökkjarpar rottur, gífur-
lega stórar, þjótandi milli húsa.
Öldungurinn hélt luktinni hærra,
þá flögruðu að henni leðurblök-
ur, og því að eins slöktu þær ekki
ljósið, að þunnir hornskjáir
híifðu.
Prinsinn sat á hesti sínum, leit
á þær grafgötur sem hann hafði
farið um og þá grafninga sem
framundan voru og tók til orða:
“Þessi braut er háskasamleg
nema lýst sé. Hvað heitir þú,
aldraði maður?”
“Cethru (ófrekur) heiti eg,”
svaraði karlinn. •
Þá sagði prinsinn: “Cethru!
Þú skalt fara fram og aftur
þetta stræti með Ijósker þitt, á
hverju kveldi og alla nóttina.
láttu sem það sé þitt skylduverk
framvegis” — og hanh leit við
Cethru: “Skilst þér, karl minn,
það erindi?”
Karlinn svaraði, rödd hans var
rám og skelf sem í ryðugri hljóð-
pípu:
“Jú, jú — að ganga fram og
aftur og halda ljóskeri mínu svo,
að fólk sjái hvar það gengur.”
Prinsinn tók í tauminn, vék
hestinum, en karlinn tók í stig-
reip hans.
“Hversu lengi skal eg reka
þetta erindi?”
“Þangað til þú deyrð!”
Cethru hélt ljósinu hátt, þá
sáu þeir í andlit honum, lang-
leitt, þunnleitt, líkt og sköruð
eltiskinn, það brettist og titraði,
en hárstrýið, þunt og og grátt,
bærðist í gusti af leðurblökum,
er þær flöktuðu kringum Ijósið.
“Torsótt verk er það,” stundi
hann, “og ljóskerið mitt er alt
annað en burðugur gripur.”
Prinsinn beygði sig með há-
leitum tignarsvip og snart enni
hins aldraða.
Þangað til þú deyrð, gamli
maður,” mælti hann aftur, benti
fylgdarmönnum sínum að tendra
kyndla sína við ljósker Cethrus
og reið sem leið lá eftir bugum
strætisins. Þegar hófahljóðið
dvínaði, tók við þrusk er rdtturn-
ar hlupu og niður af barða blaki.
Cethru stóð einn eftir á stræt-
inu og stundi þungan, skyrpti
svo í lófana, herti á fornri kvið-
aról, rak staf í höldu skriðbytt-
unnar og hélt henni mittishátt,
fetaði svo strætið. Honum varð
seinfarið, leðurblökurnar slöktu
á ljóskerinu, þá hlaut hann að
staldra við og kveikja á því,\>ft
varð honum fótaskortur og oft
sloknaði Ijósið af því ræningjar
stjökuðu við honum og slarkarar
á heimleið. Leiðin var löng,
hann kom um miðnætti á braut-
arenda, það sem eftir lifði nætur
staulaðist hann aftur sömu leið.
Ljósgulur svanur aftureldingar
svam hægt og seint upp elfur
loftsins, milli hárra þekju bakka,
teygði hálsinn milli dimmra loft-
vatna og leit hann fara þrasandi
með rjúkandi skar. Jafnskjótt og
Cethru sá þann fugl sólu skininn,
varpaði hann öndu af ánægju,
settist fyrir og sofnaði þegar.
Húsráðendur í Vita Publica
urðu varir við þennan aldraða
mann á ferli hverja nótt um
stræti þeirra; við glætuna af
ljóskeri, hans glitti á margt
sundurleitt, vilpur og garða
grindur, gluggalaus hreysi og
fagurskorin hallarþil, eða þeir
sáu geislana stöðva rásina og
hanga í lausu lofti, líkt og skúfi
daffodil blóma væri haldið að
svartri laununga vqð. Og þá töl-
uðu þeir svo:
“Það er gott að sá gamli fari
þessu fram — við sjáum betur
til, hvert við erum að fara, og ef
Varðsveitin á eitthvað erindi eða
gera þarf að götunni, þá er birt-
an af ljóskeri hans fullgóð handa
þeim.” Og þeir stungu höfði út
um dyr og glugga og kölluðu svo
til hans:
“Hóla! Cethru karl! Alt fer vel
í okkar húsi og á strætinu fram-
undan því.”
En sá aldraði þagði við, hélt
upp ljósinu svo að þeim bar eitt
og annað fyrir augu úti á stræt-
inu. Og engum var um að hann
þegði, því að hver og einn átti
von á að hann svaraði svo:
“Já, já! Alt fer vel í yðar hús-
um, herrar, og í strætinu fram-
undan þeim.”
Af þessu mislíkaði þeim við
karlinn, að hann virtist ekk;
kunna neitt nema halda ljóskeri
sínu á loft. Og þeim fór smám-
saman að þykja miður, að hann
bar ljósglætu hjá húsum þeirra
svo að þeir hlutu að sjá, ekki að
eins skrautlega skorna hallar
stafna og garða grindur með
bjúgum teinum og steyptum
laufum, heldur og aðra hluti mið-
ur sjálega. Og þeir töluðu svo
sín á milli: “Til hvers er þessi
karl og hans hérvillu Ijósker? —
Ekki þurfum vér hans með til að
sjá það sem oss lystir að sjá, alt
fór vel með oss áður hann kom
til.”
Svo þegar hann fór hjá þar
sem ríkismenn sátu að veizlum,
þá. köstuðu þeir til hans skurn-
um gullepla og steyptu vín-
dreggjum yfir höfuð hans úr
staupum sínum, og reyfarar léku
hann grátt og slarkmenn, fjötr-
uðu hann við veggi, og þar hlaut
hann að híma þar til góðmenni
fór hjá og'leysti hann. Og altaf
skygðu Iieðurblökur á ljósker
hans með börðunum og reyndu
að slökkva á því. Og sá aldraði
hugsaði með sjálfum sér: “Mik-
ið þrautastarf er að tarna, eng-
um get eg gert til hæfis.” Samt
hélt hann'nætur rölti sínu, af því
Sæluvistar prinsinn hafði svo
fyrir mælt og á hverjum morgni
datt hann út af, þegar svaninn
Ijósgula bar við loft. Lengi svaf
hann samt ekki, því að hann
hlaut að safna sefi í kveik óg
bræða tólg til næturinnar, í Ijós-
kerið, og því þornaði hann og
mornaði og varð æ líkari elti-
skinni í framan.
Nú bar svo til, að kært var fyr-
ir Borgarinnar Varðsveit, að
rottur glepsuðu í fólk á braut-
inni Vita Publica, hún þóttist
ekki vita vissa skyldu sína til
að eyða þeim skæðu kvikindum,
hóf rannsókn, stefndi þeim bitnu
persónum og krafði sagna. _____
hvernig þær vissu fyrir víst, að
áverkarnir stöfuðu frá rottum en
Garðræktuð Huckleber
Hinn g-agnlegasti,
fegursti og vinsæl-
asti garðávöxtur
sem tii er.
Þessi fögru ber
spretta upp af fræi á
fyrsta ári. óviðjafn-
anleg í pæ og sýltu.
— Avaxtasöm, berin
stærri en vanaleg
Huckleber eða Blá-
ber. Soðin með epl-
um iímónnm eða
súru aldini gera fín-
asta aldinahlaup. Spretta í öllum jarð-
vegi. Pakkinn 15c póstgjald 3c.
SÉRSTAKT KOSTABOЗ10 fræ-
pakkar af margskonar nytsön^um ný-
fundnum garðávöxtum (HucklebePa
meðtalin) er vekja undrun yðar og
gleði, allir á 65c póstfrítt.
ÓKEYPIS—Krýningar verðskrá
auglýsir 2000 frætegundir
DOMINION SEED HOUSE
Oeorgetown, Ontario
ekki öðru, á svo formyrkvaðri
braut. En svo leið nokkuð Iengi,
að vottar fengust ekki til að bera
annað en það sem þeir höfðu
heyrt, og með því að það var
ekki lögleg sönnun, þótti Varð-
ingjum vænlega horfa, svo
mundi ljúka að þeir yrðu ekki
neyddir til að vinna þetta leið-
inda starf. En þá kom maður
og sagðist sjálfur hafa séð rott-
una sem beit hann, við birtuna
frá ljóskeri hins gamla manns.
En Varðingjum varð illa við, er
þeir heyrðu þetta, því að þeir
vissu að nú myndu þeir neyðast
til að sinna þessu óþrifa verki,
ef vitnisburðurinn sannaðist, og
þeir sögðu:
“Færið þennan karl hingað!”
Cethru var færður inn skjálf-
andi.
“Hvað er þetta sem við heyr-
um, gamli maður, um Ijósker þitt
og rottuna? og í fyrsta lagi, hvað
varstu að gera í Vita Publica á
þeim tíma nætur?”
Cethru svaraði: “Eg fór bara
hjá með ljóskerið mitt.”
“Segðu okkur eins og er: Sástu
rottuna?” >
Cetjiru hristi höfuðið: “Ljós-
kerið mitt sá hana, máske.”
Þá sagði Varða Rekkir: “Af-
gamla ugla! Gáðu að hvað þú
segir! Ef þú sást rottuna, hvað
kom þá til þú fórst ekki og hjálp-
aðir þessum óhepna borgara sem
hún beit — í fyrsta lagi, til að
forðast þá nagandi skepnu og
þar næst til að taka hana af lífi,
þar með leysandi almenning und-
an hættulegu meini?”
Cethru horfði á hann þegjandi
litla stund, segir svo seinlega:
‘Eg fór bara hjá með ljóskerið
mitt.”
“Það hefirðu tjáð okkur,”
sagði Varða Rekkir, “ekki er það
neitt svar.”
Cethrus eltiskinns kinnar urðu
dökkar sem vín, svo gjarn var
hann til máls og illa til fær. Og
Varðsveitin hló ðg sagði: “Tarna
er laglegt vitni!” (Framh.)
TILKYNNING UM NÝJA TEGUND
RIEDLE’S
EXPORT
-BEER-
óviðjafnanleg að gæðum og ljúffengi
‘ BOCK BJóR” NÚ Á BOÐSTóLUM
Framleidd hjá
The Riedle Brewery
Limited
Stjórnað og starfrækt af eigandanum
Fæst í vínbúðum stjórnarinnar, bjórstofum, klúbbum
og hjá bjórsölumönnum. Eða með því að hringja upp
57 241 og 57 242
AUKIÐ VINNULAUN í MANITOBA
This adverttsment is not inserted 'by the Govemment Liqnor Control Commission. Tht
Commission is not responsible for statements made as to quality of products advertised
l