Heimskringla - 07.07.1937, Page 7

WINNIPEG, 7. JÚLí 1937
HEIMSKRINGLA
7. SÍÐA
Á HÆSTA TINDI
DÍMONAR
Frh. frá 3. bls.
vegalengd er 800 metrar, á þess-
um garði var byrjað síðastliðið
haust og nú hefir verið unnið við
hann síðan 30. marz s. 1. en hve
lengi nú verður unnið við garð
þenna, er mér ekki ljóst.
Þetta verk er hið mesta nauð-
synjaverk, og mikið áhugamál
Rangæinga, eins og áður er sagt,
eyðileggja þessi vötn mikið af
frjósömum löndum árlega. Þó er
nú um nokkurra ára skeið til-
finnanlegust landsspjöll í Fljóts-
hlíð. Einn háttsettur embættis-
maður og “Sjálfstæðismaður”,
sem er andvígur þessu verki,
sagði við mig nýlega, að náttúr-
an sjálf ætti altaf að byggja upp
það, sem hún eyðilagði, það væri
hennar skylda.
Þú gerir svo vel, lesari góður,
og íhugar þessi vísindi hjá lærða
manninum, og athugar, hvort
ráðlegt er, að flytja Fljótshlíð-
inga og Eyfellinga suður á eyði-
mörkina “Sahara” — og láta þá
bíða þar, þangað til að allir
sandarnir í austurhluta Rangár-
vallasýslu eru uppgrónir af
sjálfu sér. Nú er ekki verið að
tala um Jótlandsheiðar fyrir ís-
lendinga, þær eru allar uppleigð-
ar.
Það er mál allra hugsjóna-
manna, að ekki megi skilja við
þessi vatnamál Rangæinga fyr
en lokið er við að koma öllum
þessum illræmdu vöntum — Ál-
unum, Affalli og Þverá — í einn
farveg í Markárfljót.
Sunnudaginn 2. maí laust fyr-
ir hádegi, ko*m sonur Sæmundar
Einarsson hreppstjóra, Einar að
nafni, í Stóru Mörk, með tvo
alda gæðinga við hlið, að sækja
mig og Vilhjálm Gíslason járn-
smið af Eyrarbakka. Það var
mikil upplyfting að koma á bak
góðum hesti, því að tvö ár voru
liðin frá því að eg hafði komið á
hestbak. Við fórum styztu leið
að Mörk, því ekki þótti taka því,
að baka sér lengri leið með því
að fara suður á brúna yfir fljót-
ið, og er það í fyrsta sinn á æf-
inni að eg hefi farið á hesti yfir
Markárfljót, en það var nú
reyndar ekkert frægðarverk, því
vatnið náði varla kviðnum á
hestunum. f Stóru-Mörk er þrí-
býli og er fast heimafólk í öllum
bæjunum til samans 30 manns.
Sæmundur hreppstjóri er þriðji
ættliðurinn búandi þar; hann er
búfræðingur frá Hvanneyri;
hann hefir verið hreppstjóri
Vestur-Eyjafjallahrepps í 14 ár,
og gegnt ýmsum fleiri störfum í
þágu sveitar sinnar. Sæmundur
og kona hans eru viðurkend
mestu merkishjón, þau eiga 13
börn, flest komin yfir fermingu.
öll eru börnin efnileg og hraust-
leg. í stuttu máli, í Stóru Mörk
er hin styrka og galða æska, ekki
lökkuð og máluð æska. Þar er
íslenzk sveitaæska óskemd, and-
lega og líkamlega, af kaupstað-
arsoranum.
Einn sonur þeirra hjóna i
Stóru Mörk, er búfræðingur, frá
Hólum, Árni að nafni.
Það er ekki að orðlengja það,
að við félagar vorum til kvölds á
þessu gestrisna heimili, gerandi
ekkert annað en éta og drekka
og skemta okkur, og auka á eld-
hússtörf hinnar góðu og gest-
risnu húsfreyju, þar til sonur
Sæmundar flutti okkur sömu
leið á sömu hestunum um kvöld-
ið til okkar heimkynna í Dímon.
Lífið við Dímon
Það væri synd að segja það, að
við, hérna við Dímon, lifðum
ekki fullkomnu menningarlífi,
þrátt fyrir alla einangrun. Við
búum í skúr, öllum jámslegnym,
sem að vísu er ekki með marg-
földum útveggjum, eins og ný-
tízku hús. Innréttingin er þann-
ig að tvær kojur eru saman, efri
og neðri koja, á dansk-íslenzku.
Alt húsið er nefnt Braggi, gæsa-
lappalaust. f húsinu er afþiljað
eldhús, og verkstjóraherbergi.
Verksstjóri er Ólafur Bjarnason
af Eyrarbakka, mesta prúðmenni
og glæsimenni. Alt er vel skipu-
lagt um vinnutíma og máltíðir.
T. d. borðaður miðdagur kl. 12—
1 eða á betra og nýrra máli, 12
—13. Þessi miðdegismatur er
æfinlega góður og dásamlega vel
tilbúinn hjá Agli vini mínum og
margra ára félaga. Það virðist
vera alveg sama hvort Egill býr
til mat eða vinnur að vélsmíði og
bílaviðgerðum. Um það síðar-
nefnda válaviðgerðina, geta þeir
mörgu dæmt, sem Egill hefir
unnið fyrir og vissulega er Egill
eini matreiðslumaðurinn, sem eg
hefi kynst, sem aldrei fær að-
finslu. Það er eini grikkurinn
sem Egill gerir okkur í matar-
legu tilliti, þegar hann er með
saltkjöt á borðum. Kjötið er
nefnilega saltað í einhverju slát-
urhúsi þessa lands af einhverj-
um “fagmönnum,” sem betur
væri, að kynnu verk sín. Því
þegar loks er búið að “af-vatna”
svo þetta kjöt með allskonar
kúnstum og uppáhellingi, svo að
fært er að reka tunguna í kjofið •.
án þess að brenna sig — 1 tung- j
una — af Salteitrinu, þá er
kjötið loks orðið morkið. Mikil
undur eru það, að erlendar þjóð-
ir skuli ekki vilja gleypa þetta
kjöt okkar.
Að loknu dagsverki eru flestir1
búnir að fá nóg af dagsverkinu,
því vinnan er erfið, sem mest er
grjótvinna, í því fólgin, að velta;
grjóti niður brekkurnar, og láta
það upp á bíla, sem flytja það í
garðinn. Þegar því heim er
komið, og að loknum uppþvotti
og kvöldverði, halla sér flestir
upp í kojur sínar, og finna sér
eitthvað til skemtunar og kvöld-
styttingar, svo sem að hlusta á
útvarp, sem þó oft er í ólagi, eða
rabba saman eða lesa blöð, svo
sem Alþýðublaðið, Nýja Dag-
blaðið, Tímann og Þjóðviljann,
og auk þess enn frægari bók-
mentir, svo sem Tarzan og
Keflavíkur-Stínu. Einnig eru
stundum þingmálafundir og eru
flestir hræðilega “rauðir”. Eg
tek þá altaf að mér “stjálfstæð-
ið” og Óskar, skáldið, frá Akur-
eyri, — Bændaflokkinn — af því
engir aðrir vilja verða til þess.
Eins og vera ber, höfum við
gengið í bandalag til kosninga,
og eigum við alveg vís tvö at-;
kvæði, hvor, með öllu lögleg, ef
við bjóðum okkur fram til næsta
þings, og höfum við alveg ó-
flekkað mannorð af því að hafa1
nokkurntíma bundið samar.
sírnaþræði með kaðalspotta. En
þótt allir okkar félagar séu eins
og áður er sagt mjög rauðir,
tekst okkur óskari altaf, vegna
mælsku okkar, að fresta upp-
geri Kveldúlfs, sem þeir rauðu
eru afar þyrstir í, og væru fyrir
löngu búnir að flana út í, ef okk-
ar óskars nyti ekki við, og við
af dugnaði okkar forðað þjóð-
inni frá. Við erum einnig báðir
með Hannesi og “stífingu”, og
höldum því hiklaust fram, eins
og Hannes, að ónýtar buddur og
bakvasar entust miklu betur ef
krónan væri stífð, því með því
léttist buddan, og jafnframt
þungi bakvasanna. Þá þótti
okkur herfilegast, þegar ólafur
fór að snúa upp á sig við
Hannes, og afneita sinni stífing-
arhugmynd, í sinni frægu stíf-
ingarritgerð “Áramót”. Það tók
þó út yfir allan þjófabálk, þegar
Hannes át alt ofan í sig og þakk-
aði öllum þingheimi fyrir það, að
vera á móti stífingu. Og stóðum
við Óskar þá uppi með tvær
höndur tómar í bili, en vonum,
að Hannes hafi snúið frá villu
síns vegar núna fyrir kosning-
arnar, svo við getum allir unnið
saman í bróðerni.
Eg hefi nú drepið á nokkur at-
riði úr samkvæmislífi okkar fé-
laga á kvöldin, auk þingmála-
funda, er söngur og rímukveð-
skapur. Svo yrkja bæði skáld
okkar, sem eg hefi nefnt hér að
framan, ýmsar skemtilegar vís-
Banquet Ale
eða
Country Club
Beer
Hafið kassa í húsinu. Það er ekkert
betra en flaska af ísköldum bjór.
sími 96361
PELISSIER’S
ur, þessar vísur, sem eg hefi
tekið upp frá þeim, eru að vísu
teknar í leyfisleysi, því ekki get
eg að því gert, þó eg sé fljótur að
læra vísur. Það er því þeirra
sök að láta mig heyra þær, ef eg
má ekki gera við þær, hvað eg
VÍl. 9
Hér er líka einn félaginn, sem
oft skemtir, og heitir Vilhjálm-
ur og er járnsmiður og eg hefi
áður nefnt. Það vilja allir hafa
hann nálægt sér; hann er frægur
fyrir þau merkilegustu orðatil-
tæki, sem heyrst hafa á þessari
jörð. Hann getur haldið klukku-
tíma ræðu, án þess nokkurntíma
að hugsa sig um fimm mínútur
— hvað þá tíu. Það er flestra
mál, sem á hann hafa hlustað, að
hánn gæti vel verið pokaprestur
á útkjálkabrauði. Hann skerpir
alla grjótbora og smíðar alt, sem
smíða þarf hjá verkinu.
Þá er það Pétur Pálsson, sem
öllum kemur í gott skap. Hann
borar björgin blá og fælir alla
hrafna úr nálægð sinni með gín-
um skothvellum. Hann “tekur”
alveg dásamlega Jónas og Ólaf,
Þórberg og Bjarna þann biblíu-
lærða og f 1., svo þar hefir Bjarn;
B. ekkert við. Lílega er Pétur
betri en allir nafnkunnir nafnar
hans til samans, og vel gæti eg
gengið inn á það, að okkur fé-
lögum hans, sem allir erum synd-
inni seldir, væri það hollara að
þessi Pétur okkar væri lykla-
vörður í þeirri háu himnahöll en
nafni hans, ef nokkuð væri a
marka frásögxi Davíðs í kvæðinu
“Sálin hans Jóns míns”.
Að endingu þetta: Eg heyrði
það í gegnum útvarpið nýlega,
að ferðafélag íslands ætlaði að
skoða sig um á Eyjafjallajökli
einn sunnudag í sumar. Nú finst
mér að þetta háttvirta félag
ætti að brjóta odd af oflæti sínu
og .virða Dímon viðlits, þótt ekki
sé Dímon jafn hár í loftinu og
Eyjafjallajökull. Eg hefi lýst
köstum Dímonar hér að framan,
þó sumir kostnirnir séu ótaldir,
sem gætu þó orðið Ferðafélaginu
ómetanlegir, svo sem það, að hér
uppi á kolli Dímonar er enginn
músagangur, eins og t. d. í Svína -
hrauni. Af þeirri ástæðu væri
hægt að komast af með mun ó-
dýrari teygjur í buxur í fjall-
göngu á Dímon en annars stað-
ar. Og ef villu ber að höndum,
eru hér þrjú svonefnd “fjárból”,
hellar, og er meiri háttar villur
henda félagsmenn, er ekki ann-
að en fara beint í kojurnar okkar
félaga, því við verðum þá allir á
bak og brott. í minni koju er
alveg ilmandi taða til makinda
frá Hálfdáni kaupmannssyni frá
Dalseli. Hún er auðþekt af því.
Auk þess skal eg lána þeim,
sem skrifar ferðasöguna, hellu-
steininn minn, sem eg hefi skrif-
að þessar línur á — á hæsta
tindi Dímonar.
Þórður Jónsson
—Alþbl.
Af þeirri margorðu ritgerð
“Uppi á Dímon” skil eg, að
verið er að hlaða þvergarða til
þess að halda vatni að farvegi
sem brú er á, kend við Markár-
I
fljót. Þessir garðar teljast 2800
m. og mikil mannvirki. Enn-
fremur skilst mér að Markár-
fljót, Álar, Affall og Þverá. séu
kvistir úr einu straumvatni, sem
væntaniega greinist þar sem
hallanum sleppir og legst í kvísl-
arnar á víxl, eða jafnvel gerir
sér nýja farvegi, eða flóir yfir
svo að gras helst ekki á stórri
spildu fyrir sandi eða möl eða
hvortveggja.
Ef þetta er svo, þá er auðséð
að ofan við þvergarðana halda
kvíslarnar uppteknum hætti,
munurinn sá, að smámsaman
hleður vatnið undir sig, svo að
hærra verður fyrir ofan þá en
neðan, þó helzt aurburðurinn
sem áður. Gagnið af jörðunum
þá það eitt, að brúin kemur að
notum, og það í viðbót ef til vill,
að aurarnir fyrir neðan garðana
gróa upp með tíð og tíma, að svo
miklu leyti sem garðarnir hlífa
þeim.
Nú er ókunnugum spurn: —
Væri ekki gagnvænlegra, að taka
vötnin þar sem þau kvíslast og
gera þeim einn farveg með
hlöðnum bökkum? Svarið mun
vera, að frá brú, þangað sem
vötnin kvíslast, séu um 30 km.
En þar til er að svara, að byrj-
unin sé fyrir öllu öðru. Aðrásar
garðar eru nú 2800 m., ef þeirri
vinnu hefði verið varið til að
gera lítinn halla þar sem vötnin
kvíslast og bakkhlaðinn farveg,
svo sem 1 km. á lengd, þá hefði
skapast straumur í miklu vatni,
sem vafalaust hefði haldið
stefnu um stund og grafið sér
far meðan straumurinn hélzt. —
Þar sem vatnið tók útúrkrók,
mátti svo hlaða fyrir smátt og
smátt, þar til kominn væri beinr
farvegur til hafs.
Ef þessi auralönd eru svo stór
að miklu skiftir, þá kann að
borga sig að gera vatninu farveg
með grjótbökkum og hafa í þá
skörð eða vindaugu, sem vatnið
bullar út um í leysingum, og þá
mætti hafa alla aurana undir
vatni án skemda. Þetta mætti
gera á löngum tíma og færa ekki
grjót að langar leiðir, heldur
nota möl og Sand sem á aurunum
finnast og gera steinsteypu utan
um strauminn.
Ókunnugur.
- NAFNSPJÖLD -

Dr. M. B. Halldorson 401 Boyd Bldg. Skriístofusími: 23 674 Stundar sérstaklega lungnasjúk- dóma. & að finni á skrifstofu kl. 10—1: f. h. og 2—6 e. h. Heimili: 46 Alloway Ave. Talsimi: 33 158 G. S. THORVALDSON B.A.. LL.B. LögfrœBingur 702 Confederation Life Bldg. Talsími 97 024

Jacob F. Bjamason —TRANSFER— Baggage and Furniture Moving 691 SHERBURN ST. ' Phone 35 909 Annast allskonar flutninga fram og aftur um bæinn. W. J. LINDAL, K.C. BJÖRN STEFÁNSSON ÍSLENZKIR LOGFRÆÐINGAR á öðru gólíi 325 Main Street Talsimi: 97 621 Hafa einnig skrifstofur að Lundar og Gimli og eru þar að hitta, fyrsta miðvikudag i hverjum mánuði.
MARGARET DALMAN TEACHER OF PIANO 854 BANNINO ST. Phone: 26 420 M. HJALTASON, M.D. ALMENNAR LÆKNINGAM Sérgrein: Taugasjúkdómar Lætur úti meðöl I viðlögum ViBtalstímar kl. 2—4 «. h. 7—8 atS kveldinu Sími 80 857 665 Vlctor St.
Dr. O. BJORNSSON 764 Victor St. OFFICE & RESIDENCE Phone 27 586 A. S. BARDAL selur líkkistur og annast um útfar- ir. Allur útbúnaður sá besti. Enníremur selur hann allskonar minnisvarða og legsteina. 843 SHERBROOKE 8T. Phone: 86 607 WINNIPEO
RAGNAR H. RAGNAR Píaniati oo kennari I Kenslustofa: 518 Dominion St. Simi 36 312 Dr. S. J. Johannesjon 218 Sherburn Street Talsími 80 877 VlOtalstími kl. 3—5 e. h.
ODDVITINN OG YALDI
Frh. frá 5. bls.
hepnir og var lækkað á þeim að
mun. Og má vel vera að V. J.
hafi verið einn af þeim, þess-
vegna Sannar það ekki neitt um
almenna hækkun eða lækkun á
skatti hvað hann var hjá einum
einstakling það ár.
Þá kemur hann að framræslu-
og vegagerðarmálum. Maður
mætti ímynda sér eftir því sem
honum farast orð að það hefði
aldrei neitt verið gert að hvor-
ugu því verki þar til Thór kom
til sögunnar, en slíkt er ekki til
neins að segja fólki sem búið er
að lifa innan þessarar sveitar frá
fyrstu tíð. Það veit að það
hefir verið unnið bæði að skurða
greftri og vegagerð fyr, og það
af talsvert meira kappi en nú
í seinni tíð, og nægir í því sam-
bandi að minna á það að árið
1932 gerði Björn I. Sigvaldason
þáverandi oddviti Bifröst-sveit-
ar þá staðhæfingu á almennum
fundi í Árborg, að það væri búið
að eyða yfir kvart miljón doll-
ars til vegagerðar innan þessar-
ar sveitar, og hefir hvorki Thór
Lífmann, Valdi Jóhannesson eða
neinn annar mótmælt þeirri
staðhæfingu.
En því er ver og miður að
vegagerð er ekki komin eins
langt áleiðis og æskilegt væri, en
það hefir alls ekki verið nein
framför á því sviði undir stjórn
núverandi oddvita. Jafnvel þótt
hann hafi látið byggja 6 mílur
af “upphækkuðum vegi á hinni
svonefndu Geysir-braut” og
tæplega getur verið um mikið
að ræða fyrst þessi brautarstúf-
ur var það eina sem V. J. fann
til að benda á.
Þá er framræsla; að því verki
hefir talsvert verið unnið, en
það er með það eins og margt
annað sem gert hefir verði undir
stjórn núverandi oddvita að það
hefir verið byrjað þar sem ætti
að enda, en hvort sú framræsla
er komin í það horf að bygðin sé
óhult fyrir áflæði er engin reynd
komin á, enda næsta ólíklegt,
minsta kosti hvað snertir Geysir
bygðina eða þann hluta hennar
sem liggur meðfram íslendinga-
fljóti.
Meira gjöræði hefir aldrei ver-
ið framið af neinni sveitarstjórn
sem eg hefi heyrt getið um en
þegar byrjað var á því að veita
vatni úr sveitinni fyrir vestan
okkur inn í íslendingafljót, og
það án þess að gera minstu til-
raun til að sjá því farborða. Og
það var alls ekki fyrirhyggju
oddvitans að þakka, þó tíðarfar
væri þannig vorið 1936 að heilu
Fljótsbygðinni var ekki drekt.
Að endingu ætla eg að gefa V.
J. heilræði, hann ræður hvort
hann notar það, en það er að
í næst þegar hann tekur að sér að
1 vera svaramaður oddvitans, ættu
þeir ekki að trúa jafnmörgum
vinum sínum fyrir því, svo menn
hafi það ekki í flimtingum löngu
áður en ritsmíðin kemur fyrir
almennings sjónir, að nú sé odd-
vitinn búin að fá Valda Jóhannes
son til að taka í hnakkadrambið
á mér.
E. Benjamínsson
Dr. D. C. M. HALLSON
Physician and Surg'eon
264 Hargrave (opp. Eaton’s)
Phone 22 775
Rovatzos Floral Shop
206 Notre Dame Ave. Phone 04 954
Fresh Cut Flowers Daily
Plants in Season
We specialize in Wedding &
Concert Bouquets & Funeral
Designs
Icelandic spoken
THL WATCH SHOP
Thorlakson Baldwin
Diamonds and Wedding
Rings
Agents for Bulova Watöhes
Marriage Licenses Issued
699 Sargent Ave.
Dr. A. V. JOHNSON
ISLENZKUR TANNLÆKNIR
212 Curry Bldg., Wlnnipeg
Oegnt pósthúslnu
Slmi: 91210
Heimilti: 33 323
J. J. Swanson & Co. Ltd.
REALTORS
Rental, Inrurance and Financial
Agentt
Simi: 94 221
M0 PARIS BLDG.—Winnlpeg
Gunnar Erlendsson
Pianokennari
Kenslustofa: 701 Victor St.
Sími 89 535
Ornci Phon*
87 293
Rís. Phow*
72 408
Dr. L. A. Sigurdson
108 MKDICAIi ARTS BUTLDING
Ornc* Houns:
12 - 1
4 r.M. - • p.m.
in bt ArroncTMXirr