Heimskringla - 04.08.1937, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 4. ÁGÚST 1937
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
Eg ætla að vona að þið hafið i Og eg tek og sný upp á Canada
ekki álitið orð mín hér í dag
sem hreina og beina þjóðræknis-
ræðu, þau eru það ekki. Ef eg
áliti ekki að með því að vera
fyrst og fremst íslendingar verði
menn betri borgarar í þessu landi
hefði eg ekki látið þau frá mér
fara. Rækt okkar við ísland gæti
stundum farið of langt.
orðum Jónasar Hallgrímssonar,
er hann orti um ísland:
Drjúpi hana blessun drottins á
um daga heimsins alla.
FRÉTTIR
Frh. frá 1. bls.
Við j Nýjungar
getum með því að einblína á
yfirborð þjóðrækninnar gleymt
skyldum okkar-gagnvart Canada.
Ein af þeim stóru og sterku
nefndum, sem Bandaríkjastjórn
Carol í heimboði
Konungurinn í Rúmeníu, Car-
ol, er staddur í London og var
boðið til borðs með ekkjudrotn-
ingunni Maríu, en ekki var þang-
að boðið með honum fylgikonu
hans jarphærðri, af Júða kyn-
kvísl, sem Magda Lupescu heit-
ir. Síðan heilsuðu upp á kóng-
inn ráðuneytis forsetinn Cham-
berlain og utanríkis ráðherrann
Blum hefir völdin!” Svo er sagt
að hann ráði stjórnar aðgerðum,
þó aðrir hafi embættin. Hin
nýja stjórn sýslar mest um fjár-
Eden. Jafnskjót og þeir voru á Bonnet heitjr gá gem þesgu ræð.
út um löndin og sum önnur til-
tæki Nazista, það til dæmis, að
hneppa í varðhald presta og
preláta, sem þverskallast við að
mál, færir niður útgjöldin um ' boða sínum sauðum þann eina og
sex biljón franka, áætlar nýjajsanna sáluhjálpaveg: A. Hitler,
skatta 101/2 biljón franka á og að kyrsetja þá lútersku leið-
næstu fjárlögum, færir niður toga sem ætluðu að sækja, af
gullvirði í Banque de France, hálfu 40 milj. lúterskra í Þýzka-
“græðir” á því sex biljónir, ver landi, það allsherjarþing, sem
þeirri fúlgu til að passa frank- mótmælendur hafa haldið í Ox-
ann og skuldabréf hins opinbera. i ford undanfamar vikur.
En við getum það ekki ef við hefir sett til að íhuga la^hdsins
notum þjóðræknina rótt. Sú t &a£n °S nauðsynjar, heitir Na-
þjóðrækni sem gefur það af sér tional Resources Committee.
að menn standa sem reiðastir | Nokkrir tilteknir vísinda- og
yfir því að einhver maður suður i hagfræða höldar úr þeirri nefnd,
í Texas hefir aldrei heyrt íslands i hafa skilað áliti um hvert verk-
getið er ekki við mitt skap. S ' I leg vísindi stefni og um áhrif
þjóðrækni sem kemur þeirri þeirra á störf og hagsmuni þjóð-
skoðun inn hjá mönnum að eng- arinnar. Því hefir verið ha(ldið
in þjóð sé jafnoki fslendinga er fram, að vísindin ættu að hægja
mesta fjarstæða. En það er á sér, ella myndu hinar nýju
þjóðræknin sem stefnir að því vélar og verkatól valda meiri og
að menn fái að njóta allra hæfi-1 snöggari breytingum í þjóðfé-
leika sinna og að bera þá fram í laginu, en holt er og hentugt
þágu þess þjóðfélags hvers með- væri, en yísindamenn hafa svar-
limir þeir eru sem eg hefi talað að> að nýjungunum fylgi aukin
um. Engir menn hafa meiri ást atvinna, sem sannist af því, að
á Canada og engir hafa orðið arið 1880 unnu 34% af Banda-
betri borgarar en þeir íslending-, nk.la Þjóðinni fyiir kaupi en
ar sem hafa og haft ást á fs- 40% áiáð 1934.
landi. Þeir hafa ort þau fegurstu f nýnefndu áliti, sem er kent
kvæði til Canada og hjá okkur við próf. Ogburn í Chicago, segir
hinum yngri veit eg að hversu svo, að nýjungar sem frá vís-
vænt sem oss þykir um ísland og indum stafa, valdi að vísu mikilli
hversu sem við metum bók- truflun eða breytingum á því
mentir þess verður Canada okk- venjulega, en hins beri að gæta,
ur hjartkærust. Við segjum að ef ráðamenn þjóðarinnar
með Guttormi skáldi Guttorms- hefðu séð fyrir og verið við bún-
syni: ir þeim nýjungum, sem fram
hafa komið síðan um aldamót
“Og kær er hún oss sem kærast 1900, t. d. símar, bílar, loftför,
hnoss | kvikmyndir, radio og rayon vefn-
hún Canada móðir vor, aður, þá hefðu breytingarnar
Og lífsins dyr verða luktar fyr sem þær ollu, ekki þurft Hð valda
en liggi á burt vor spor. baga eða tjóni á högum eða at-
í sókn og vörn það sýnum við vinnuvegum, og vissulega skapi
börn vísindanna nýjungar nýjar at-
að séum af stofni grein! vinnugreinir. Tillaga hans er
Þó greini oss mál, oss sameinar sú, að menn séu settir til að
sál hafa auga á og reyna til að sjá
sem söm er jafnan og ein.” fyrir, hver áhrif nokkrar nýj-
ungar muni hafa á atvinnuhagi
Og það er af því að Canada er þjóðarinnar, en þessar eru helzt
oss kær að við verðum að beita tilnefndar:
hugsun okkar þar jtil við fáum
skilið með hverju móti við get-
um orðið sem bezt börn slíkrar
móður. Það er af því að oss
tekur sárt sundurlyndið og ó-
hagstæð kjör margra barna1 4. Baðmull með vélum gerð
hennar að við verðum að leita að og annar veftur í dúka.
leiðinni til farsældar fyrir 5. Húsasmíði í verkstæðum,
hana. Hún er oss kær, ekki svo fullkomin að ekki þurfi
einungis vegna hinna miklu meira en slá þau saman þar sem
kosta hennar heldur og vegna þau eiga að standa.
þeirra misbresta sem laga verð- 6. Sú nýjung að hafa vélar
ur, vegna þrauta þeirra er leggja til baðmullar uppskeru.
á ófarna braut. Og ríkulega 7 Að ráða hita
og ræsting
mun hún launa það er lagt er lofts
innan veggja (Air Condi-
á sig fyrir hana. En við fáum tioning)
brott, lýsti hann því, að hann
hefði keypþ lystiskipið Nahlin,
sem fyrverandi Bretakóngur
leigði til skemtiferðar með Mrs.
Wallis Simpson, og gefið fyrir
$1,300,000. “Fagurt skip”, sagði
hans hátign, “og eitt það skraut-
legasta sem nú er á floti. Eg þarf
að líta upp úr ríkisstörfunum
öðru hvoru, og veit fátt þægi-
ur, kallaður heim úr sendiherra- Mikil heilsa
stöðu í Washington til þessara
stórvirkja. Franskir blaðamenn
Frá Hollywood, Cal., er sú
gera sér dælt við hann (af því sa&a sögð með sanni, að Mrs. St.
hann er ekki Gyðingur, segja
kunnugir) og þykir ágæt sú
skrípamynd þar sem hann situr
við skrifborð, með neftotu afar-
langa og hvassa, og segir við
skrifstofuþjón í pilsi: “Hengdu
legra til að safna kröftum og: borgaga reikninga á krókinn!”
skerpa vitið en sigla um sjóinn.
Svo er sagt, að nefndur kóngur
sé ekki svo efnum búinn að leigt
geti, hvað þá keypt svo kost-
bært fley, en Magda er sögð hafa ófrigarblika
gróðavit í bezta lagi, varð fyrst
(að sögn) loðin um lófana af
þeim sem lá á konungshylli í
ýmsu skyni, fénaðist svo (einn-
ig að sögn) drjúgum af lóða og
húsa sölu í Bukarest, eignaðist
síðan (sömuleiðis að sögn) hluti
í helztu athafnafélögum, ekki
sízt þeim sem unnu stórvirki með
stjórnar samningum. f fyrra
var sagt að Júða-féndur þar í
landi, Járnvörðurinn svokallaði,
sæti um líf hennar, seinna var í
hámæli fært, að hún væri þess
félagsskapar “stærsti styrkveit-
andi”. Nú virðist hún ætla að
ná enn einu keppikefli: skemti-
ferð á því fræga skartfleyi Nahl-
in. Sú fleyta bar í fyrra, í kon-
ungsför, smáborgara dóttur frá
Baltimore, sem nú er Duchess af
Windsor, en flytur bráðum vænt-
anlega dóttur skran-Júða í Buk-
arest, í annars konungs för. ,
Totan er ekki alveg auð. Gildi
frankans var í seinustu viku
komið ofan í 7 cents.
Japanar hafa barist í Kína
undanfarnar þrjár vikur, helzt
við þann her sem kendur er við
fyrirliðann Sung, en sá “mikli
foringi” Chiang hefir haldið sig
uppi í fjöllum, þar sem heitir
Kuling, til hollustu og heilsubót-
ar sér. Japan dunaði af háværu
ekkert til né frá”, segir þessi
merkilega barnamóðir. Eftir
myndum að dæma eru börnin ó-
venju skírleg, glaðleg og hraust-
leg, sömuleiðis hrein.
Kosning bæjarstjóra
í New York
er væntanleg 2. nóv. í haust.
f kjöri verða Whalen, sá sem
stjórnar undirbúningi sýningar-
innar 1939, alþektur maður þar í
borg, með fylgi demókrata; Dr.
Copeland núverandi senator frá
New York, honum fylgir Tam-
many, en hann fylgir flokki
republicana. Slíkt hefir aldrei
komið fyrir áður og þykir ganga
furðu næst. Sá þriðji sem sækir
er núverandi borgarstjóri La-
guar’dia, fæddur í N. Y. af ítölsk-
um föður og Júða kvinnu. Hann
hefir látið vel við verkamönnum
(þeirra samtök eru í uppgangi
syðra) og illa við Adolf Hitler,
sömuleiðis sett dugandi menn til
að stjórna framkvæmdum með
þrífast vel, þó ekki nærist af J árangri, sem sagður er ótrúlegur
öðru en mjólk, ávöxtum og hjá því sem áður gerðist í hinni
garðamat, og komi aldrei í skó miklu Jórvíkur borg, enda hefir
né sokka né í önnur föt en kríka- ósmár partur þess afls sem gera
skjól. Fimm eru stúlkur, sex j skal, og kent er við New Deal,
Louis Estes hætti húsverkum
einn daginn, lagðist á sæng og
fæddi stúlkubarn, 18 merkur á
þyngd. Tveim stundum (ekki
dögum) síðar steig hún upp í
vagn sinn, stýrði honum sjálf
til Los Angeles og hélt fyrirlest-
ur í útvarp um hvernig kvenfólk
ætti að fara að því, að eiga börn
og ala þau upp. Þetta var ellefta
barnið sem hún átti, öll lifa og
piltar, er kent heima, fara sjald-
an út af búgarði föður síns, sem
er 72 ára og kennari í heilsu-
fræðum. öll eru óskírð, strák-
arnir kallaðir St. Louis eftir föð-
hrokkið þangað í hans stjórnar-
tíð. Af þessu öllu saman vænt-
ir hann sér sigurs.
Séra
messar
Philip M. Pétursson
Sambandskirkjunni á
1. Togleðursgerð með vélum.
2. Ferðavagnar sem eru
hafðir aftan í bílum.
1 3. Plastics.
8. Television, að hægt verði
ekki starfað fyrir hana sem við
ætlum ef við ekki þroskum alla _
þá krafta sem í oss búa. Og f SJa með radl°' elns 081 menn
þetta sem eg hefi sagt í dag er eyra nu'
sprottið af þeirri trú að aðeins ^ð framleiða gaso íu af
með því að halda sem fastast í kolum-^ ^ú aðferð er nu a
dýrasta fjársjóð okkar vinnum byrja á Þýzkalandi og ng an 1,
vér þessari láð sem mest gagn. en í Ameriku Þykjast þen enn
Eg veit ósköp vel að margs ann- ei^a hellra ueðan.iarðar, firna-
ars þarf og við en eg álit að stóra- fulla af olíu> svo að langt
þetta sé eitt af því nauðsynleg- verði >anSað fil >eir tæmist'
asta. Minning feðranna er fram-
10. er það, hvernig fari ef
hvöt niðjanna.” Á sínum and- hæ^ verður að. senda myndir
lega grundvelli stendur eða fell- og letur með radio. vi er spa ,
ur hvert þjóðfélag og ,engin að bráðum komi radio blöð, sem
þjóð getur haldið áfram til lífs- hver °£ emn> sem hefir vlðtoku-
ins sem býr ekki að þeim and- áhald,.geti lesið í ruminu, þegar
lega forða er hvert mannsbarn hann vaknar.
hennar á ef það vill aðeins færa' n- telst hað> ef loftför verða
sér hann í nyt. öll sagan sýnir smíðuð er *etl teklð slg, bemt
þetta, þessvegna hóf eg orð mín UPP> ts a- m- af husahekum 1
með: | borgum.
i 12. er sú afar nýstarlega að
“Hylla skal um eilífð alla ferg( sem dr. F. W. Gericke,
andann forna og konungborna”,1 gfarfandi við Californíu háskól-
og þessvegna enda eg hana með ann> hefir boðað, að rækta gróð-
þessu erindi eftir Stephán G.! ur> ekki 1 rnoid, heldur í ílátum
Stephánsson:
•
Og hann varð oss auður og
öreiga vörnin,
Sá arfur—því erum við systkina
börnin.
Hann grær inn í vestrænum vor-
þey og bylnum
Með vonunum, sorgunum, helj-
unni ylmnum.
með vatni og kemiskum efnum,
sem jurtir þurfá til vaxtar. —
Þetta hefir nefndur vísindamað-
ur sýnt í smáum stíl, og hans
gróður bagaði hvorki frost né
hiti, flóð, kvikindi nó snauður
jarðvegur.
Fleiri atriði eru nefnd og fleiri
koma fram í náinni framtíð,
segir nefndin.
ófriðar skrafi og sannfrétt mun I ur sínum, telpurnar Lipurtá og
vera, að þeir hafa fært sig upp á Ljúfa og þessháttar. “Slíkt gerir Lundar 8. ágúst kl. 1.30 e. h.
skaftið og náð fastari tökum en
áður, á nafngreindum landshlut-
um í Kína, en hvert 'Kínverjar
eru til “mótstöðu’ ’búnir, má
ráða af því að þó þeir grobbi af
2 miljónum soldáta, þá segja
kunnugir að sá her sé illa tam-
inn, lítt vopnaður og til engra
hluta fær, en Japanar hafa um
300 þúsundir undir vopnum, víg-
lega og vel búna, og 7 miljónir
tamda til hernaðar, ef til þarf að
taka, og öll tól til hernaðar og
manndrápa að því skapi.
Yang á ferð
Kominn til þessarar álfu er
Yang Hu-Cheng, sá er skarst í
eikinn í vetur, þegar Chiang,
alræðismaður svokallaður, var
handsamaður af öðrum frömum
foringja; Chang að nafni og
hafður í haldi í borginni Sian.
Chiang sá hafði forðast illindi
við Japan og barist gegn rauð-
liðum, í tíu ár. En er Yang hafði
eyst hann, var því lýst af stjórn
hans, sem er kend við Nanking,
að allir Kínverjar væru sáttir og
sammála, og upp frá því gerðist
sú stjórn hugmeiri og hressari
í tali gegn Japönum. Yang fékk
fyrir sinn snúð $300,000 dali og
eins árs frí til ferðalaga, ásamt
konu og syni, um Ameríku og
Evrópu, rogginn karl og fús til
að tala um afrek sitt við blaða-
menn. • Um það stórvirki hafa
þeir eftir honum: “It was to
unite China — and Át has!” Og
ennfremur: “Ef okkar General-
issimo gerist foringi þjóðarinnar
til mótstöðu, þá fylgir þjóðin
honum örugg og einhuga. Ef
hann herðir ekki mótstöðuna
(gegn Japönum, vitanlega) þá
veit eg ekki hvað komið getur
fyrir vorn mikla foringja.”
Blum í völdum
Sósíalistar héldu þing í Mar-
seilles með fulltrúum frá öllum
sveitum Fraklands, létu illa yfir
Leon Blum og töluðu reiðilega
um svik hans við stefnu flokks-
ins. En er Blum kom á þing
með sínum sekretérum, hélt
hann ræðu og byrjaði svo: “Eg
er ekki Guð almáttugur, ekki er
eg Cæsar, samt finst mér við
hafa orkað ekki svo litlu meðan
okkar stjórn var við völd.” Síð-
an lýsti hann sínum afrekum og
einkum hvað stæði til, ef hægt
væri að yfirvinna öldungadeild-
ina og aðra afturhalds og íhalds
sinna, sem hann lýsti átakan-
lega, öllu saman. Við atkvæða-
greiðslu kom í ljós, að § þing-
manna voru honum fylgjandi,
hans fylgismenn lustu þá upp
ópi miklu: “Blum er í völdum!
Rautt gull
Um Bandaríkjastjórn má
segja, að hún hafi rautt gull hús-
um fullum. f þar til gerðum
kastala í Fort Knox, Tennessee,
lætur hún geyma fleiri gullbúta
en nokkru sinni hafa á einn stað
komið, frá því sögur hófust, en
hver bútur, hreinsaður og sam-
ansettur og stimplaður af til
þess settum trúnaðar mönnum,
vegur hálfa vætt. Mörgum hef-
ir orðið skrafdrjúgt um þessa
gullborg og það, að geyma gullið
gagnslaust og iðjulaust. En nú
hafa Kínverjar keypt þar gull
fyrir 50 miljónir í silfri og þeir
í Mexico annað eins, sömuleiðis
fyrir silfur, Brazilíumenn fyrír
60 miljónir í amerískum seðlum,
Frakkar og Englendingar líka,
þó ekki sé tilgreint hve mikið.
Ekki láta Bandaríkjamenn af
hendi svo mikið sem kvint af
gulli sínu, þó andvirði þess eða
nafnverð sé notað líklega til að
greiða fyrir viðskiftum við
nefndar þjóðir.
Verboten
Víða þarf Hitler við að koma
ekki síður en góðu prestarnir
(fyrrum). Síðasta afrek hans
sem fréttir herma er það, að
hann hélt ræðu mikla um mál-
aralist, sagði það væru aumu
listaverkin, sem digra doðranta
þyrfti til að útskýra, hitt væri
þýzkum samboðið, að framleiða
listaverk er segðu til sín sjálf
fyrir utan látalæti og hégóma-
legt tildur. Sú ræða var bæði
löng og ströng, stóð í meir en
klukkustund, en eftir á fór á
stúfana sá stjórnargautur sem
hefir meðgerð með söfnum og
listaverkum, kvað þá tilgerðar-
legu og fáránlegu vandarstafi
(listaverk með pensli gerð) sem
málarar hefðu látið eftir sig
liggja í seinni tíð, óferjandi óg til
einskis nýta, ættu að vera teknir
af sýningum, haugað saman á
brautarvagna og fleygt í eld eða
sjó. Sagði svo mundi gert verða
Ekki mælist þetta eins illa fyrir
INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
I CANADA:
Amaranth..............................j. g, Halldórsson
Antler, Sask.........................k. J. Abrahamson
Árnes................................Sumarliði J. Kárdal
Árborg...................................G. O. Einarsson
Baldur..........................................Sigtr. Sigvaldason
Beckville..............................Björn Þórðarson
Belmont................................. q. J. Oleson
Bredenbury................................h. O. Loptsson
Brown..............................Thorst. J. Gíslason
Churchbridge......................................Magnúa Hinriksson
Cypress River............................Páll Anderson
Hal°e.....................................S. S. Anderson
Ebor Station, Man.....................k. J. Abrahamson
Elfros.................................S. S. Anderson
Eriksdale...............................ólafur Hallsson
Foam Lake...........................................John Janusson
C11111!1......................-..........K. Kjernested
Gcysir...............................'Om- Böðvarsson
Glenboro..............................#....g. J. Oleson
Hayland...............................Slg. B. Helgason
Hecla........................................Jóhann K. Johnson
Hnausa............................... Gestur S. Vídal
Hove...................................Andrés Skagfeld
Húsavík............................... John Kernested
Innisfail....................................Hannes J. Húnfjörð
Kandahar...........................................s. S. Anderson
Keewatin...........................................Sigm. Björnsson
Kristnes.........................................Rósm. Árnason
Langruth................................. b. Eyjólfsson
Leslie...............................Th. Guðmundsson
Lundar....„.................;....Sig. Jónsson, D. J. Líndal
Markerville..................................Hannes J. Húnfjörð
Mozart................................. S. S. Anderson
Oak Point.........................................Andrés Skagfeld
Oakview.......................................Sigurður Sigfússon
Otto...............................................Björn Hördal
Piney..............................................S. S. Anderson
Red Deer.......................................Hannes J. Húnfjörð
Reykjavík................................ Árni Pálsson
Riverton.............................Björn Hjörleifsson
Selkirk..................................G. M. Jóhansson
Sinclair, Man.......................K. J. Abrahamson
Steep Rock.................................Fred Snædal
Stony Hill........................................Björn Hördal
Swan River.............................Halldór Egilsson
Tantallon..............................Guðm. Ólafsson
Thornhill............................Thorst. J. Gíslason
Víðir.................................. Aug. Emarsson
Vancouver............................Mrs. Anna Harvey
Winnipegosi8......................................Ingí Anderson
Winnipeg Beach......................................John Kernested
Wynyard.................................S. S. Anderson
í BANDARÍKJUNUM:
Akra...................................Jón K. Einarsson
Bantry..................................E. J. Breiðfjörð
Bellingham, Wash.................Mrs. John W. Johnson
Blaine, Wash...................Séra Halldór E. Johnson
Cavalier............................ Jón K. Einarsson
Chicago: Geo. F. Long, 2428 Hamlin Ave., Logan Square Sta.
Edinburg....................................Jacob Hall
Garðar................................S. M. Breiðfjörð
Grafton...............................Mrs. E. Eastman
Hallson................................Jón K. Einarsson
Hensel..................................J. K. Einarsson
Ivanhoe............................Miss C. V. Dalmann
Los Angeles, Calif....Thorg. Ásmundsson, 4415 Esmeralda St.
Milton............................................F. G. Vatnsdal
Minneota...........................Miss C. V. Dalmann
Mountain..............................Th. Thorfinnsson
National City, Calif......John S. Laxdal, 736 E 24th St.
Point Roberts..........................Ingvar Goodman
Seattle, Wash..........J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W.
Svold...........................................Jón K. Einarsson
Upham................................. E. J. Breiðfjörö
The Viking Press Limited
Winnipeg Manitoba