Heimskringla - 24.11.1937, Page 1

THE PAR-T-DRINK
Good Anytime
In the 2-Glass Bottle ®
LII. ÁRGANGUR
WTNNIPEXx, MIÐVIKUDAGINN 24. NÓV. 1937
NÚMER 8.
HELZTU FRETTIR
Bæjarkosningin
Auk þess sem kjósendur
greiða atkvæði með kosningu
borgarstjóra, bæjarráðsmanns
og skólaráðsmanns, verða þeir
einnig, að greiða atkvæði um
brjú önnur mál, þ. e. a. s. þeir
sem fasteignir eiga, leiguliðar
greiða ekki atkvæði nema um tvö
af þeim.
Mál þessi eru $185,000 veiting
til að tíyggja við bæjarráðshöll-
ina Þykir mörgum það óráð að
eyða svo miklu fé í það, en vilja
eyða meiru í nýja og veglega
bæjarráðshöll. Leiguliðar greiða
ekki atkvæði um þetta mál.
Ann&ð málið er um að flýta
klukkunni, eins og einhver ó-
sköp liggi á í atvinnuleysinu. —
Segist mörg móðirin hafa átt
erfitt fyrst í stað með að koma
ungbarninu í skilning um þessa
breytingu s. 1. sumar 'og orðið
andvaka fyrir bragðið.
Þriðja málið lýtur að því að
kjósa borgarstjóra til tveggja
ára eins og bæjarráðsmenn.
Dreymir um konugdóm
á Frakklandi
Hertogann af Guise dreymir
um konungdóm á Frakklandi.
Hann var sá er til erfða stóð
Þar, ef alt hefði gengið með
feldu á Frakklandi um miðja síð-
ast liðna öld, þ. e. a. s. frá sjón-
armiði konunga.
Hertoginn af Guise hefir verið
um fleiri tugi ára útlagi í Frakk-
landi og hefst við í Belgíu. S. 1.
mánudag gaf hann út yfirlýs-
ingu er hljóðaði um það, að hann
væri rei^ubúinn að taka við kon- j
ungdómi á Frakklandi, sem for-|
feður hans nutu og þjóðinni væri
kunnugt um. Hann kvaðst ekki
sækja þetta mál með vopnum
eða nokkru undirferli, heldur
koma fyrir þjóðina með á-
hyggjuefnið. Frakkland kvað
hann ekki losna við kreppu þá og
erfiðleika, sem það ætti við að
búa, nema því að eins, að aftur
yrði komið á fót konungdómi.
Sonur hertogans, greifinn af
París, sem í Sviss hefir dvalið,
fékk tilkynningu um það frá
stjórninni í Sviss í gær, að hann
yrði að fara úr landi. Ástæðan
fyrir burtrekstrinum er pólitísk-
ur gauragangur af hans völdum.
Á fundum hans og fylgismanna
hans hefir lögreglan orðið að
skakka nokkru sinnum leikinn.
Hertoginn segist hvorki vilja
kommúnisma, fasisma né sósíal-
isma, þann er nú ríki í stjórn á j
Frakklandi. Ekkert af þessu geti i
fært frönsku þjóðinni frið eða1
fullsælu. Konungsvaldið eitt, eins
og hann hugsi sér það, geti það. I
Hertoginn segist einnig vera j
uð hugsa um framtíð barna
sinna!
Stjórnin á Frakklandi gerir
lítið úr þessu en þykist þó viss
um, að fasistar í Frakklandi séu
þarna að verki á bak við tjöldin
Heyleysi
Akuryrkjumálaráðherra J. G.
Gardiner, sagði s. 1. mánudag, að
vesturfylkin horfðust í augu við
eitt hið ægilegasta heyleysi, er
hér hefði nokkru sinni þekst. —
Hann kvað takast vel til ef helm-
ingur þess heys fengist er með
þyrfti á þurkasvæðunum í Sask-
atchewan fylki, heyið væri ekki
til, hvorki í Manitoba né annar-
staðar. Hann kvað rýrnun í heyi
vegna rigninga í haust aðallega
valda þessu.'
Bretar gera viðskifta-
samning við Bandaríkin
Bretar eru að gera nýjan við-
skiftasamning við Bandaríkin.
Er sagt að Bretum hafi lengi
búið í huga, að bjóða Bandaríkj-
unum mikið af viðskiftum sín-
um til þess að fá þau til sam-
vinnu við sig. Það er talið víst
að þessum nýja samningi sé það
samfara, að biðja Canada, að
losa Bretland við samningana
sem gerðir voru 1932 í Ottawa.
En Canada hefir talsverða íviln-
un haft á brezka markaðinum
fyrir þenna samning. King lof-
aði í kosningunum 1935, að ó-
gilda þennan samning, enda þótt
það sé einn sá hagfeldasti samn-
ingur sem Canada hefir nokkru
sinni gert. Það mun því ekki
verða mikil fyrirstaða frá hans
hálfu á þessu. En þá á Canada
að keppa að jöfnu við Bandarík-
in á markaði Breta og er fyrir-
sjáanlegt hvern enda það hefir.
Sala á eplum t. d. héðan til Bret-
lands, er þá úr sögunni og um
leið það fé sem í þessari fram-
leiðslu liggur, sem mun vera
nærri 50 miljón dölum, farin.
Með sölu búnaðarvöru héðan,
bæði korns og búpenings, mun
eins fara. Canada getur ekki
kept við Bandaríkin um brezka
markaðinn og stórviðskifti
þeirra.
Fertugasta og níunda ríkið
Eyjan Hawai hefir sótt um
það til Bandaríkjastjórnar, að
verða tekin í ríkjatölu og verða
49 ríki Bandaríkjanna. Er nefnd
frá Bandaríkjaþinginu að rann-
saka hvort hugur fylgi máli hjá
eyjaskeggjum. En sannleikur-
inn er sá, að þeir eru einhuga
um þetta, enda segir fulltrúi
þeirra, að af 400,000 manns, sem
eyjuna byggja, séu 300,000
fæddir í Bandaríkjunum. Eyja-
skeggjar hafa áður farið fram á
þetta, en því hefir ekki verið vel
tekið í Bandaríkjaþinginu,
vegna þess að svo margir íbú-
anna væru Asíu-menn. Hvað um
málið verður, er enn óvíst.
Veiting til atvinnu-
lausra lækkuð
King-stjórnin hefir gert upp-
kast að nýjum samningi við
fylkin um veitingu til atvinnu-
lausra. Samkvæmt þessu upp-
kasti lækkar sambandsstjórnin
tillag sitt talsvert. Að því er
Manitoba áhrærir, nemur lækk-
unin $10,000 á mánuði. f stað
þess að greiða $175,000 á mán-
uði eins og nú er gert, ætlar
sambandsstjórnin að greiða 35%
af framfærslu kostnaði allra
vinnufærra manna, sem atvinnu-
lausir eru, en ekki annara. Fyrir
þeim sem ófíerir eru til vinnu,
verða fylkin að sjá. Kingstjórn-
in lækkar útgjöld sín með þessu
um $10,000 á mánuði í þessu eina
fylki, því hópur þeirra, sem
vegna langvarandi atvinnuleysis,
veiklunar og vanheilsu, er orðinti
ófær til fullrar vinnu, stækkar
óðum.
Halifax lávarður
fer á fund Hitlers
Á meðan á 9 velda fundinum í
Brussel stóð .útaf stríðinu í
Kína, sendu Bretar Halifax lá-
varð á fund Hitlers. Hvað und-
ir ferðinni bjó, veit engin, en
Halifax lávarður fullyrðir, að
hún hafi elft vináttu milli þýzku
og brezku þjóðanna.
Verkamannaflokkinum á Bret-
landi kvað ekki hafa geðjast að
þessari vináttu-leit og telur Eden
auk þess hafa verið beittan ó-
rétti þar sem hann er utanríkis-
ráðherra og honum bar að vera
þarna, sem annar staðar, út á
við fulltrúi Breta. Segja þeir
auðsætt, að bola eigi Eden úr
ráðuneytinu bráðlega. En það
versta sé þó, að svo líti út, sem
gerðir þeirra Hitlers, ítala og
Japana séu góðar og gildar
fundnar af Bretum, ef satt sé
um aukna vináttu Breta og Þjóð-
verja.
Manitoba-þingið
Fylkisþing Manitoba kemur
saman 9. des. Hvort það stend-
ur lengur eða skemur yfir, mun
það vera atvinnuleysiskostnað-
urinn sem íhuga á og hvort að
fylkið geti ekki bundið sinn
bagga annaðhvort á bak Winni-
peg-borg eða sambandsstjórn-
inni. Hér er nú nefnd starfandi
frá sambandsstjórninni að því,
að íhuga fjárhag fylkisins. Að
hann líti of vel út í augum þeirr-
ar nefndar, getur spilt fyrir lán-
betli Brackens í Ottawa.
Hertoginn af Windsor
vinnur meiðyrðamál
út af bók, sem gefin var út á
Englandi á þessu ári og fjallaði
um krýninguna, og sem ónota-
legum orðum fór um hertogann
af Windsor, reis mál seinna er nú
er lokið. Urðu útgefendur, Wm.
Heinemann Ltd. og höfundur,
Geoffrey Pomeroy Dennis, að
greiða málskostnað ásamt
nokkru fé til Hertogans, en það
fé hefir hann ánefnt fátækum.
Bókin seldist mjög vel, en söl-
unni varð að hætta eftir stuttan
tíma.
f Bandaríkjunum og Canada
ikom hún út þrátt fyrir að hún
Ivar bönnuð á Englandi.
Dr. Beck heiðraður
Leifs Eiríkssonar félagið (The
Leif Erikson Memorial Associa-
tion of South Dakota) hefir ný-
lega, eftir því sem blaðið Grand
Forks Herald segir frá 21. nóv.
gert dr. Richard Beck, prófessor
við Norður-Dakota* * háskóla, að
lífstíðar heiðursfélaga. Heiður
þennan veitir Leifs Eiríkssonar
félagið dr. Beck í viðurkenning-
arskyni fyrir störf hans í þágu
norrænna fræða og þó einkum og
sér í lagi fyrir fyrirlestur þann
um Leif Eiríksson, sem hann
flutti á stofnhátíð félagsins í
fyrra og það hefir nú látið
prenta og sem notaður var við
Leifs-hátíðahöldin í South Dak.
í haust, eins og á var minst á
sínum tíma í Heimskringlu. —
Leifs Eiríkssonar félagið vinnur
bæði að aukinni viðurkenningu á
Ameríkufundi Leifs og varð-
veizlu norrænnar menningar í
heild sinni vestan hafs.
Skeyti frá rússnesku
pólförunum?
All-nýlega urðu loftskeyta-
stöðvar á Rússlandi þess varar,
að dauf skeyti voru að berast
þeim og er ætlað að þau hafi ver-
ið frá pólförunum rússnesku,
sem lengst hefir verið leitað,
leiðangri Sigismund Levanefsky.
Lykil að þeim skeytum, vissu
engir aðrir en Rússar og með því
að nú hefir verið eftir því grensl-
ast, þykir víst, að það hafi verið
frá leiðangri Levanefsky. Þó
ekki verði ráðið í til fulls hvað
skeyti þessu hermdu, er víst tal-
ið að í þeim hafi staðið, að leið-
angursmenn eða einhverjir af
þeim væru á lífi, hafi getað lent
á ís. Hófu Rússar þegar leit á
ný í byrjun þessarar viku; og
Sir Hubert Wilkins, canadiski
flugmaðurinn, lagði enn á ný af
stað frá Edmonton í gær og
norður í fshaf að leita Levan-
evsky.
Ferðamannastraumur
Freðamannastraumur til Can-
ada á 9 mánuðum á þessu yfir-
standandi ári, er meiri en hann
hefir lengi áður verið. Tala
ferðamannanna er um 15 miljón-
ir og féð um 300 miljón dollarar,
sem þeir eyddu í Canada.
400 mílur f rá pólnum
Rússarnir, sem bólfestu tóku
sér á Norðurpólnum fyrir sex
mánuðum og verið hafa að at-
huga veður og strauma, eru nú
um 400 mílur reknir frá pólnum.
Þeir eru nú aðeins 125 mílur
norðaustur af Grænlandi.
f janúarmánuði mun eiga að
sækja þá. En það sem Rússar
hafa næst í huga, er að setja tvo
eða þrjá' leiðangra niður sinn í
hverri áttinni frá pólnum með
200 mílna millibili og sjá hvert
ísinn ber þá.
Frostið var 11 gráður fyrir
neðan núll mark á Fahrenheit
s 1. fimtudag á ísnum þar sem
Rússarnir nú eru.
Anderson dæmdur í
4 ára fangavist
T. C. Anderson, stjómandi
Anderson, Greene and Co. Ltd.,
Winnipeg, var s. 1. þriðjudag
fundinn sekur í hæstarétti Mani-
toba-fylkis um 7 fjárstuldi og
dæmdur til 4 ára fangavistar í
Stony Mountain. Alls hvarf úr
höndum félagsins alt að því
$150,000 að ætlað er. Fjöldi
manna er fé átti í félaginu tap-
ar því.
Wall Street ámint
Franklin Roosevelt forseti á-
minti Wall Street kauphöllina í
gær um það, að henni væri hent-
ast að fara varlegar í spákaup-
mensku sína en.hún gerði, því
annars yrði hert á stjómar-eft-
irlitinu.
Ungverjaland
Kyloman Daranyi, forsætis-
ráðherra Ungverjalands heim-
sótti Hitler s. 1. sunnudag og var
tekið með mikilli gestrisni. Er
haldið að Ungverjaland gangi í
félag með Þýzkalandi, ítalíu og
Japan á móti kommúnisma.
Yfirdómari
Ewen A. McPherson, fyrrum
fjármálaráðherra Manitoba-fylk-
is, hefir verið skipaður yfirdóm-
ari í hæstarétti í Manitoba í
stað D. A. Macdonalds, er dó í
október-mánuði.
Brussel-fundurinn
kom engu til leiðar
Brusselfundinum,\sem haldinn
var út af stríðinu í Kíria, lSuk
svo, að þar var engu sem heitið
getur komið til leiðar. — Er
Bandaríkjunum um það kent.
Þau tjáðu sig ófús, að brjóta
hlutleysis-reglu sína í stríðum
erlendis. Á Bretum var helzt að
heyra, að á þeim skyldi ekki
standa, er um það væri að ræða
að reyna að stöðva stríðið í Kína.
Og það er ekki talið ólíklegt, að
Bretland eitt færist í fang að
koma á sættum. En það mun
nú úr þessu erfitt reynast.
HEIMSÓKNIN
Haust, við yztu kulda kynning,
Klingdi, tengdi spöng við spöng,
Hemuð fljót á hyl og grynning
Hylmdu yfir strengjasöng.
Hér sem ei mig prúðlauf prýddi,
Pálmagrein ei nein minn stig,
Vissuð þér af vök sem þíddi
Vilji minn í kring um sig.
Hingað þreyttuð þér mót vindi
Þróttar-flug í norðurátt,
Eins og bæri blik af tindi
Birtu hvíta út um nátt.
Svanir þér (mér unna ei aðrir)
Eftir síðan skilduð hér
Yðar hvítu, fleygu fjaðrir;
Festuð þær í vængi mér.
Guttormur J. Guttormsson
WINNIPEG-FRÉTTIR
Sankti Kláus Eatons-félagsins
kom til bæjarins s. 1 laugardag
og kætti æskuna óaflátanlega
eins og hann hefir gert mörg
undanfarin ár.
* * sfe
Dr. M. R. Blake, mjög kunnur
læknir í Winnipeg og sambands-
þingmaður um skeið fyrir Norð-
ur-Winnipeg, dó s. 1. sunnudag á
St. Boniface-spítalanum.
* * Sie
Til velgerðastofnana þessa
bæjar stendur yfir mikil fjár-
söfnun. Þeir sem fyrir henni
gangast, hafa ákveðið að hætta
ekki fyr en inn hafa komið
$363,000.
* * *
Verkamenn hjá Winnipeg-
sporvaganfélaginu samþyktu á
fundi nýlega, að gera verkfall ef
þeir fengju ekki hið bráðasta
13% uppbót vinnulauna sinna,
en laun þeirra voru lækkuð um
það fyrir nokkrum árum. Fé-
lagið er ekki fúst til að ganga að
þessu og verkfall virðist yfirvof-
andi.
ISLANDS-FRÉTTIR
eftir Vísi
Herstyrkur þjóðanna
Tafla sú, sem hér fer á eftir sýnir það nýjasta sem menn vita
um- herstyrk helzfu þjóða heimsins. Allan sannleik er ekki að
búast við að þær þjóðir segi um herútbúnað sinn, sem eru komnar
á fremsta hlunn með að þjóta út í stríð. En það sem að birt hefir
verið og staðfest af stjórnum, er það sem hér fer á eftir:
Flutnings-
Aðal- Bryn- skip loft- Tundur- Kaf-
herskip bátar báta báta bátar Hermenn Lofther
Stóra-Bretland 20 76 11 202 27 1,053,798 4,000
Japan 9 36 6 112 59 7,282,000 2,000
Kína 2,000,000 600
ítalía 6 23 138 106 7,175,195 6,000
Frakkland 9 20 1 85 89 6,198,637 3,000
Þýzkaland 11 9 2 47 47 2,181,000 4,000
Rússland 50 100 19,490,000 7,600
Bandaríkin .... 17 37 6 252 81 474,378 4,000
Emir
Þann 7. okt. var Jón Ámason
bóndi í Lækjarbotnum í Land-
mannahreppi við smalamensku
skamt frá bænum og sá þá örn
sitja þar á bakkabroti og var
öminn svo spakur, að hann flaug
ekki upp fyr en eigi voru nema
10—15 metrar til hans ,og flaug
þá lítinn spöl, sem svarar 50—60
metrum, og flaug mjög lágt, og
settist þá. Þetta endurtók sig
nokkrum sinnum, því synir Jóns
voru að smala með honum og
vildu sjá þennan fágæta fugl, og
gerði hann eigi annað en færa sig
úr stað, er komið var nærri hon-
um.
Jón, hefir mjög oft séð erni
einkum á vetrum, bæði við læk,
sem er skamt frá bænum, en þó
sérstklega við Fiskivötn á Land-
mannaafrétti. En aldrei telur
Jón sig hafa séð jafn stóran örn
og síst svona spakan.
örninn var mjög ellilegur,
vængirnir skörðóttir og nefið ó-
venjubogið. — Fram yfir síðustu
aldamót áttu arnarhjón sér
hreiður við Fiskivötn í svoköll-
uðu Arnarsetri, en síðan hefir
eigi orðið þess vart, að hann
ætti þar hreiður, en flest haustin
hefir hann sést þar og sum árin
tveir, en í fyrrahaust og aftur
nú í haust sást enginn.—Vísir.
* * *
Fjárkaup Húnvetninga
Tveir bændur úr Vestur-
Húnavatnssýslu dvöldu á Kópa-
skeri meðan slátrun stóð yfir, til
þess að kaupa lífkindur til flutn-
ings vestur á Heggstaðanes, en
þar hefir öllu sauðfé verið lógað
vegna mæðiveikinniar. Keyptu
þeir alls 540 kindur sem fluttar
voru á Súðinni 10. okt. rakleitt
vestur.—14. okt.
* * *
Vænir dilkar
Aðalslátrun sauðfjár hjá
Kaupfélaginu á Kópaskeri var
lokið 9. þessa mánaðar. Tala
slátúrfjár var 10,742 — þar af
dildar 9,562. Meðalvigt dilka-
kjöts var 14.51 kílógramm. —
Þyngsti dilskrokkur var 25 klíó-
grömm. Hæsta meðalvigt hafði
Ingimundur Halldórsson bóndi á
Einarsstöðum 17.26 kflógrömm á
39 dilkum.
* * *
Á Fáskrúðsfirði
er slátrun að verða lokið. —
Slátrað er um 2000 fjár.
Kýr ein á Fáskrúðsfirði bar í
nótt þremur kálfum — öllum
fullburða og meðalstórum. Kúna
á Stefán Pálsson verkamaður.
—14. okt.
* * *
Gott árfeðri á Austurlandi
öllum fréttum af Austurlandi
ber saman um gott árferði um
meginhluta Austurlands. Frétta-
ritari útvarpsins á Seyðisfirði
símar:
Heyskap er nú lokið austan-
lands og heyfengur er í besta
lagi, að vöxtum og gæðum. Upp-
skera garðmetis er og víðast
hvar góð. — f Seyðisfirði er upp-
skera jarðepla svo góð, að slíks
eru engin dæmi, enda hafa jarð-
eplagarðar stækkað ár frá ári
um alllangt skeið.
Sláturtíð er langt komin og
sauðfé er alhraust og í vænna
lagi.—8. okt.
* * *
Brúin á Grímsá
hjá Fossatúni í Borgarfirði er
nú fullgerð og opnuð til umferð-
ar. Brúnin er stenisteypt bitabrú
61 metri á lengd. Við smíði
hennar og undirbúning hafa
unnið alt að 20 manns í tvo mán-
uði. Yfirsmiður var Sigurður
Björnsson. Er þetta mikil sam-
göngubót, því Grímsá hefir oft
verið farartálmi bæði sumár og
vetur. Þó kemur þessi brú ekki
að fullum notum fyr en brýr fást
á Geirsá og Reykdalsá, sem
einnig eru oft illar yfirferðar.
—15. okt.