Heimskringla - 02.03.1938, Page 6

6. SÍÐA
HEIMSKRINCLA
WINNIPEG, 2. MARZ 1938
Mér leið hálf illa, því að eg bjóst við að
hann vissi að eg var þarna eins og í hegningar-
skyni, og fyrir hvað. Séra Stoddard var svo
hreinskilinn og blátt áfram, að eg skammaðist
mín fyrir að hann áliti mig duglausan og van-
þakklátan þorpara. Afi minn hafði ýmsar
grillur, en hann var góður og göfuglyndur öld-
ungur.” sagði eg.
“Já, í viðræðum mínum við hann furðaði
eg mig á þekkingu hans. Hann var vel fær um
að kenna mér í mörgum óvenjulegum greinum
kirkjusögunnar, sem honum höfðu fallið í geð.”
“Þú varst þá hérna þegar hann reisti
þetta hús?”
Gestur minn hló glaðlega.
“Eg var mín megin við víggirðinguna um
nokkurn hluta þess tíma. Eins og þú hefir
heyrt þá var byggrng þessa húss sveipuð í
leyndardóms hjúp. Sveitafólkið í kring hefir
eigi gleymt því ennþá. Það elur þá hjátrú, að
hér sé einhverstaðar fólginn fjársjóður. Sjáðu
til, Mr. Glenarm tók engan til að vinna að hús-
inu héðan úr nágrenninu. Verkamennirnir
komu allir langt að, og þorpsbúar segja að eng-
inn þeirra hafi skilið ensku. Þeir voru allir
grískir eða ítalskir.”
“Já, eg hefi eitthvað um þetta heyrt,” sagði
eg, því að mér fanst að þarna væri maður, sem
gæti hjálpað mér til að leysa gátuna ef eg legði
mig fram við hann.
“Og þú hefir ekki ennþá komið inn á okkar
land? Jæja eg skal lofa þér að snerta ekki
við þínum fólgnu fjársjóðum ef þú vilt vera
mér góður nágranni.”
“Eg er hræddur um að fjársjóðurinn sé
ekkert nema þjóðsaga svaraði eg. “Eg er svo
önnum kafinn að sitja heima og gæta hans, að
eg kemst hvergi í burtu í samfélag annara
manna.”
Séra Páll Stoddard leit snögglega á mig
eins og til að sjá hvert eg væri að spauga. —
Augnaráð hans var stöðugt og alvarlegt. Mér
leizt betur og betur á hann. Hann bjó yfir
rólegum þrótti, sem laðaði mig að honum.
“Eg býst við að þeir hér í grendinni hugsi
ekki- um annað en um mig hér í Glenarm húsinu
að vinna til arfsins. Vistarvera mín hlýtur að
mælast illa fyrir út í frá.”
“Auðvitað eru ákvæði erfðaskráar Mr.
Glenarm öllum kunn, en þú mátt ekki dæma
sjálfan þig of hart. Það kemur engum við ef
afi þinn lét dutlunga sína koma niður á þér. Og
hvað mig snertir, þá tel eg mér það alveg óvið-
komandi, fyrir hverjar ástæður þú dvelur hér.
Eg kom ekki hingað til að gera þér ónæði né til
að skygnast inn í einkamál þín. Mér leiðist
við og við og langaði til að stofna til við-
kynningu milli okkar.”
“Þakka þér fyrir, mér þykir mjög vænt
um komu þína,” svaraði eg. Og mér hlýnaði
um hjartaræturnar vegna alúðar þessa manns.
“Og eg vona,” og nú talaði hann alvarlega.
“Eg vona að ekekrt hamli þér frá að kynnast
systur Theresu og Miss Devereaux. Þær eru
virðulegar og yndislegar konur. Hér um bil einu
konurnar hér um slóðir í sömu stétt og þú ert
sjálfur.”
Aðdáun mín fyrir honum mínkaði dálítið.
Hann gat verið spæjari í þjónustu næsta erf-
ingjans og systir Theresa, gat vel verið þátt-
takandi í samsærinu gegn mér.
“Síðar meir, síðar meir kynnist eg þeim
vafalaust,” svaraði eg í flæmingi.
“Ó, alveg eins og þér líkar!” og hann
breytti umræðuefninu. Við töluðum um íþrótt-
ir og veiðar, sem hann var mjög kunnur. Um
háskóla, ferðalög og æfintýri. Hann var út-
skrifaður úr Columbia-háskólanum og hafði
dvalið í tvö ár við háskólann í Oxford.
“Jæja, hrópaði hann alt í einu. “Þetta hefir
verið mjög skemtilegt, en eg verð nú að fara.
Eg kom frá að sjá Morgan, umsjónarmanninn í
sumarbænum. Vesalings maðurinn varð fyrir
því slysi í gær að skjóta sig, þegar hann var að
hreinsa byssuna sína. Það er ljót hola í hand-
leggnum á honum, sem heldur honum við rúmið
í mánuð eða meira. Hann fól mér skilaboð.
Hann er samvizkusamur náungi og bað mig að
síma fyrir sig til Mr. Pickerings, að hann væri
særður, en væri samt að gæta skyldu sinnar.
Pickering á sumarhús þarna og Morgan gætir
þess fyrir hann. Þú þekkir Pickering auðvit-
að?”
Eg horfði beint framan í hinn geistlega
nágranna minn, kanske dálítið kuldalega. Eg
var að furða mig á því hversvegna Morgan,
sem eg hafði háð við einvígi kvöldið áður, skyldi
senda Pickering boð um slysfarir sínar.
“Eg held að eg hafi séð Morgan hér í
kring,” mælti eg.
“Ó, já. Hann er veiðimaður og fer um
skógana. útfarinn ræðari á vatninu.”
“Líklegast ekki svo afleitur maður.”
“Það er eg viss um; hann færir mér stund-
um andir á sumrinu.”
“Auðvitað. Eg heyri að veiðimennirnir
hér í kring skjóti andir á nóttinni.
Hann hló er hann klæddi sig í yfirhöfnina.
“Þetta getur svo sem vel verið, þótt drengi-
legt sé það ekki. Eina bótin er að maður þarf
ekki að horfast í augu við dauðan grasandar
steggja sé manni gefinn hann.”
Við hlógum báðir. Það var létt að hlægja
með honum.
“En vel á minst, eg gleymdi að fá heim-
ilisfangið hans Pickering hjá Morgan. Ef þú
skyldir hafa það.”
“Með ánægju,” sagði eg og gaf honum
heimilisfangið.
“Gott, eg get auðveldlega munað þetta,”
sagði hann brosandi og braut upp kragann. —
“Gleymdu mér ekki, eg bý í einsetumanns klefa
á bak við kirkjuna, og eg hugsa að við gætum
fundið margt til að tala um, sem okkur er
báðum sameiginlegt.”
“Það er eg viss um,” sagði eg og þótti vænt
um samúðina og gleðina sem virtist streyma
frá þessum þreklega manni.
Eg fór í yfirhöfnina og gekk að hliðinu með
honum og sá hann ganga í áttina til þorpsins og
stika stórum.
XII. Kapítuli.
Eg kanna göngin
Eg kom að þjóninum þar sem hann var að
setja ný kerti í ljósastikurnar í lestrarstofunni.
Yfir höfuð virtist mér hann altaf vera með fult
fangið af kertum. Eg mælti: “Heyrðu, Bates,
það er margt undarlegt í heimi þessum, en eg
held að þú sért samt eitthvað hið undarlegasta,
sem eg hefi fyrir hitt. Mér er sama þó eg segi
þér það, að stundum held eg að þú sért erki-
þorpari, en stundum efast eg um það álit mitt
og held að þú sért erkiflón.
Hann stóð á stig undir hinum mikla
ljósahjálmi, er hékk niður úr miðju loftinu í
herberginu, og horfði hann niður á mig með
þolinmæðislegum ásökunarsvip, sem sést stund-
um svo átakanlega í hundsaugum, er þú stígur
óvart ofan á rófuna á honum. Slíkt augna-
tillit er átakanlegt hjá hundi, en hjá manni
hleypir það mér í vígamóð.
“Já, Mr. Glenarm,” svaraði hann auðmýkt-
arlega.
“Mig langar nú til að koma þér í skilning
um það, að eg ætla mér að rannsaka þetta
húsatildur, sem við búum í frá þaki og niður í
kjallara, og ef mér þóknast sprengi eg það í loft
upp með sprengiefni, og sjái eg þig vera að
njósna um mig eða lepja í óvmi mína um at-
hafnir mínar, eða haga þér á einn eða annan
veg grunsamlega, þá skal eg festa þig upp á
einhverjum staurnum þarna úti á stálgirðing-
unni _ skilurðu það? svo að blessaðar nunn-
urnar og hinar yndislegu skólatelpur, presturinn
og alla aðra hrylli við að hugsa til þín svo lengi
sem þeir lifa.” *
“Vissulega, Mr. Glenarm/ inselti hann 1
sama rómi og hann mundi hafa svarað mér,
hefði eg beðið hann að rétta mér eldspýturnar
og með sjálfum mér óskaði eg honum norður
og niður.
“Hvað Morgan snertir------”
“Já, Mr. Glenarm.”
“Hvaða kunningsskapur er með honum og
Pickering ?,J
“Það er nú auðskýrt. Mr. Pickering á sum-
arhús á ströhd vatnsins hérna. Afi yðar gaf
honum það. Morgan lítur eftir því, herra
mmn.”
“Þetta er nú mjög sennilegt, svaraði eg
og lét hann fara burtu.
Að miðdegisverði loknum fór eg niður í
kjallarann og inn í stafn á göngunum og tók að
kanna veggina. Þeir voru allir eins að útliti,
steyptir úr sementi og sterklegir vel. Gegnum
gluggann sé eg snjóinn og frosna jörðina í
kring svo að það gaf litla von um góðan árangur
af leit minni, og furðaði eg mig nú enn meira
á því, hvernig Morgan hafði horfið gegnum
lokaðan gluggann og inn í frosna jörðina.
Veggirnir inst í göngunum voru eins fastir
og klettur væru og gáfu dauft hljóð er eg barði
á þá, kannaði eg þá báðu megin og hélt til stig-
ans og varð æ óþolinmóðari er eg komst lengra
Alt mælti með því, að eg ætti að þekkja mitt
eigið hús, en þjófar og innbrotsmenn þektu það
betur.
Eftir einnar stundar leit og árangurslausa
sneri eg aftur inst í göngin og kannaði þau á
ný og auk þess gerði mig sekan í orðbragði,
sem illa sat á siðuðum manni að nota, en alt
í einu fann eg það í reiði minni, sem þolinmæðin
hafði eigi hjálpað mér til að finna.
Eg fleygði hamrinum frá mér af mikilli
reiði; hann skall á stórum steinsteypu ferhyrn-
ingi á gólfinu og þá kvað við tóma hljóð. Sam-
stundis kraup eg á kné og þreifaði eftir brestum
í steypunni. Er eg fylgdi þeim með fingrunum,
fann eg súg leggja upp um þá, var hann daufur
en samt auðfundin er hann lagði á andlit mitt.
Þessi steinsteypuflötur var auðsæilega úr
tré og aðeins stæling á steypu og var hlemmur
yfir opi í gólfinu.
Hlemmurinn féll svo vel í gólfið að mesta
snild var í. Eg braut pennablaðið í hnífnum
mínum er eg reyndi' að opna hann, en brátt
hepnaðist mér þetta, og opnaðist hlemmurinn.
Framan í mig streymdi gustur af hreinu lofti
og hafði eg furðað mig á þessum gesti kvöldið
áður. Eg horfði ofan í heldimm göng og tendr-
aði eg því ljós á ljóskeri, sem eg hafði með mér,
fann góðan stiga er lá niður í göngin.
Göngin voru fáeinum þumlungum' hærri en
eg. Þau lágu undir trjágarðinum yfir að skóla-
girðingunni. Það var engin furða að afi minn
fékk útlendinga til að vinna fyrir sig! Mér
fanst eitthvað dásamlegt í þessari byggingar-
aðferð hans og hraðaði eg mér gegn um göngin;
fæddust margar spurningar í huga mér.
Loftið varð ætíð hreinna, og er eg hafði
farið um sex hundruð fet blés vindur ofan á
mig. Eg rétti upp hendina og fann tvö op með
eitthvað sex feta millibili og streymdr loftið
ofan um þau. Eg hélt áfram og brosti í kamp-
inn. Eg hafði farið undir hliðið í skólagirðing-
unni og vissr eg nú hvernig á því stóð að hlið-
arstólparnir voru svona háir. Þeir voru holir
og gerðir til þess að veita nýju lofti niður í
göngin.
Eg hafði farið eitthváð sextíu fetum lengra
þegar eg fann göngin skjálfa og heyrði eins og
niðurbældan gný og í sömu andrá kom eg að
tréstiga og þar enduðu göngin. Ekkert vissi eg
um áttir þarna, en eg diugsaði að eg væri ein-
hverstaðar nálægt kirkjunni við skólann.
Eg gekk upp stigann og tók eftir titringn-
um. Eg opnaði dyr einar með auðveldu móti
og kom inn í vel bjart herbergi. Titringurinn
og gnýrinn, sem eg hafði heyrt stafaði frá því,
að einhver var að leika á orgelið í kirkjunni
upp yfir mér. Eg var staddur í kjallara kirkj-
uilnar og borðin, sem eg hafði opnað var ein
þiljan á veggnum þar, og var hún algerlega
hulin af uppdrætti af lapdinu helga.
f öllu þessu annríki hafði eg gleymt hvað
tímanum leið og var hissa er eg sá að klukkan
var orðin fimm, en eg ákvað að ganga inn í
kirkj una áður en eg færi heim.
Þangað var auðratað og stóð eg brátt í for-
dyri kirkjunnar. Eg opnaði dyrnar og bjóst
við að þar væri verið að halda guðsþjónustu,
! en litla kirkjan var tóm að öðru leyti en því,
að organistinn sat við orgelið og lék á það
dýrðlegt sigurfararlag, svo að tónarnir fyltu
kirkjuna. Með húfuna í hendinni læddist eg
áfram og settist í einn kórbekkinn.
Eina ljósið í kirkjunni kom frá litlum
lampa er hékk yfir orgelinu og skein hár henn-
ar í ljósinu eins og geislabaugur um höfuð
hennar. Þetta var Olivia Armstrong. Eg
brosti þegar eg þekti hana og einnig þegar
eg mundi nafn hennar. En gleði hennar er
birtist í tónunum, sem hún seiddi fram úr
orgelinu og hamingjan sem skein út út andliti
hennar og einstæðingsskapur hennar í þessari
litlu ljóseyju í dimmum kórnum, alt þetta
hrærði mig, og eg studdi handleggjunum á
bekkbakið fyrir framan mig og hlustaði í þög-
ulli hrifningu. Þarna var athvarf friðar og
samsæris og stakk mjög í stúf við alt ónæðið
og æsinguna í Glenarm húsinu, og eg naut
þessarar stundar með svo óblandinni ánægju að
slíkt hafði eg sjaldan reynt.
Lagið streymdi hvíldarlaust. Hún fletti
nótnabókinni með svo fljótum hreyfingum að
enginn varð stans á. Lögin skiftust í sífellu.
Stundum voru það hátíðleg sálmalög, stundum
lög eftir Wagner og loks vorlag eftir Mendel-
ssohn.
Hún hætti alt í einu og stundr við. Hún
neri saman höndunum, því að kalt var í kirkj-
unni. Er hún teygði sig upp til að slökkva
ljósið gekk eg inn að grátunum.
“Láttu mig gera þetta ?” sagði eg.
Hún sneri sér við og sveipaði að sér yfir-
höfninni.
“Ó, það ert þá þú. Eg get ekki munað
eftir því að þér væri boðið hingað.”
“Eg vissi ekki sjálfur að eg mundi koma
hingað,” sagði eg með sanni og seildist upp í
lampann.
“Það er mín skoðun á þér. Eg býst við þér
sé flest ósjálfrátt. Þakka þér mjö'g vel fyrir.”
Hún virtist ekkert fús á að lengja þennan
fund, heldur flýtti sér til dyra og komst út í
anddyrið, áður en eg náði henni.
“Þú getur ekki farið neitt lengra, Mr. Glen-
arm,” sagði hún og beið eins og til að ganga úr
skugga um að eg skildi þetta. Beint fram
undan okkur, en á bak við skólahúsið hné sólin
að viði. Nóttin fylgdist fast á hæli hins
gráa rökkurs, og nú þegar sáust sumar hinar
bjartari stjörnur. Gata lá beint fram undan,
undir svörtum trjágreinum.
“Eg mætti kannske ganga með þér að
heimavistarhúsunum, eða hvað þið kallið það?”
sagði eg.
“Nei, þakka þér fyrir samt. Eg er orðin
of sein og hefi engan tíma til að tefja mig á
samræðum við þig. Það er móti reglunum að
taka á móti gestum eins og þú veist.”
Hún gekk út á götuna.
“En eg er ekki gestur. Eg er bara ná-
granni, og skulda þér fáeinar heimsóknir eins
og þú veist.”
Hún hló, en stansaði ekki og eg gekk á eftir
henni.
“Eg vona, Mr. Glenarm, að eg hafi ekki elt
héra á landareign þinni til þess að hitta þig
þar.”
“Nei það sé fjarri mér,” svaraði eg. “En
mér þykir vænt um að eg kom, því að mér féll
vel hljóðfærasláttur þinn. Mér er alvara. Mér
fanst hann dásamlegur, Miss Armstrong.”
Hún leit ekki við mér.
“Og eg vona eg megi heita því að hlusta á
hann oft síðar meir.”
^Þú ert reglulegur smjaðrari Mr. Glenarm,
en þar sem eg er nú að fara í burtu——”
Mér fanst hjartað í mér kippast til er eg
heyrði þetta. Hún var eina skemtilega mann-
eskjan, sem eg hafði hitt um þessar slóðir, og
að missa sjónir af henni aftur gerði landslagið
ennþá drungalegra.
“Það er sannarlega leiðinlegt,” mælti eg.
“Rétt þegar við vorum að kynnast dálítið. Og
eg sem ætlaði' að koma til kirkju á hverjum
sunnudegi, til að heyra þig spila og biðja um
snjó svo að þú gætir komið yfir um og elt hér-
ana.”
Eg hélt að þetta mýkti hjarta hennar að
minsta kosti breyttist rómur hennar er hún
mælti:
“Eg spiia ekki við messurnar; þeir eru
hræddir um að eg leiki skoplag inn á milli sálma-
laganna.”
“Ósköp eru að heyra þetta.
“Veistu hvað, Mr. Glenarm. Við skóla-
stúlkurnar köllum þig óðalseiganda og lávarð
herrasetursins og öðrum þvílíkum nöfnum. —
Allar stúlkurnar eru alveg vitlausar eftir þér.
Þær yrðu alveg tryltar ef þær vissu að eg tal-
aði við þig svona á laun — er það ekki kallað
það?”
“Jú, þú mátt kalla það hvað sem þú vilt
og eg er ánægður með það.”
“Það er svo yndislegt af þér,” mælti hún
háðslega.
“Mér fanst eg vera eins og flón. Hún mundi
fá dálaglega ráðningu ef hinar alvarlegu systur
kæmust að þessum samfundum okkar, en eg
fengi líklegast ómælda fyrirlitningu þeirra. En
samt sneri eg ékki við.
“Eg vona að þú farir ekki í burt vegna—”
sagði eg hikandi.
“Vegna ástýrilætis? ó, jú. Eg er hræði-
lega vond, herra óðalseigandi. Þær eru að
reka mig burtu.”
“En eg býst við að þessar nunnur séu ó-
skaplega harðar.”
“Þær eru hræðilegar, blátt áfram hræði-
legar.”
“En hvar átt þú heima? f Chicago, Indian-
apolis eða kanske í Cincinnati?”
“Ja, þú ert sljór! Þú áttir að heyra það á
máli mínu að eg er ekkr frá Chicago, og eg
vona að eg láti ekki eins og Kentucky stúlka,
sem bíður alt af eftir að einhver smjaðri fyrir
henni, og engin Indianapolis stúlka mundi
tala við ókunnugan mann í dimmum skógarjaðri
síðla á haustkveldi — þetta er nú tekið úr bók
— og Cincinnati stúlkur vanta alveg “élan
esprit”, eða hvað sem þér þóknast að kalla það.
Hún er líkari en svo henni litlu Gretu úr Rínar-
dalnum. Dáist þú ekki að frönsku, Glenarm
óðalseigandi ?” mælti hún í mesta ákafa, án
þess að hægja á göngunni.
“Eg er alveg hrifinn af frönskunnr þinni,
Miss Armstrong,” svaraði eg í gleði minni yfir
þessari heimsku. Eg skildi ekkert í hennr og
reyndi það ekki heldur. Eg var þá ekki fremur
en nú gagnrýninn og er eg þakklátur fyrir það.
Og þeim mun eldri sem eg verð, þótt eg hafi-
fengið margan skell af þeim sökum, þá fellur
mér samt best að taka hvem mann eins og
hann kemur mér fyrir sjónir, og hvað kven-
fólk snertir, hvort sem þær eru ungar eða gaml-
ar þá öfunda eg ekki neinn af því að skilja þær
tii hlítar. Það væri alveg eins auðvelt að taka
tunglsljós yfir vatni og töfra þess og bræða
það sundur í frumefni þess, eins og að reyna
að útskýra konuhjartað, sérstaklega stúlku sem
rær barkarbát og eltir héra.”
Ljós skein yfir útidyrum eins hússins og
í hverjum glugga bygginganna.
“Ef eg þekti gluggann þinn mundi' eg
syngja undir honum, en fyrst þú ert nú að fara
heim, þá þarf eg þess ekki. En þú sagðir mér
aldrei hvers vegna þær reka þig úr landi.”
“Eg skammast mín fyrir það. Þú gætir
aldrei----”
“Ó jú, það gæti eg vel. Eg er gamall vinur
þinn,” sagði' eg með ákafa og fanst eg verða
flónslegri með hverju augnablikinu, sem leið.
“Jæja, segðu þá engum fra þvi, en eg var
staðin að því að renna hýrum augum til búðar-
drengsins! Ertu ekki alveg forviða?”