Heimskringla - 25.09.1940, Page 3

WINNIPEG, 25. SEPT. 1940
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA
og þó manni fyndist bærinn smár
í samanburði við margt er maður
sá, þá var undur gott að vera
komin heim.
ABRAHAM LINCOLN
Eftir Náttfara
Framh.
Lincoln var ungur og fann
vaxtarþrá vorlífsins í sjálfum
sér. Hann þráði alt það, sem
jurtir landsins, fuglar himinsins
og dýr merkurinnar girntust ó-
sjálfrátt. Hann þráði þá upp-
ynging er fæst með afkvæminu.
Hann þráði heimilið er hlotnast
með samstarfi manns og meyjar,
hann þráði þá ást er lífgar mann
og leiðbeinir til fyllra og full-
komnara lífs. Þessvegna vildi
hann gjarnan gifta sig. Hér
voru þó nokkrar hömlur á. —
Hjartað hvíldi ennþá að hálfu í
gröfinni hjá Önnu Rutledge,
suður í Salem. Hann hafði ekki
heilt að bjóða og samvizku
spursmál að leita eiginorðs við
óspiltar meyjar meðan hann gat
aðeins goldið fyrir heilt með
hálfu. Þar að auki var hann að
eðlisfari uppburðarlaus við
kvenfólkið, þótt hann hálf girnt-
ist það vegna lögmálsins í limum
mannanna, svo sem Sánkti Páll
segir í sjálfri ritingunni: “Eg
veit nú reyndar að blessað kven-
fólkið gerir mér ekki grand en
get þó ekki annað en óttast það.”
segir Lincoln í einum stað. Eitt
sinn var hann í samkvæmi með
öðrum mönnum en félagarnir
viku frá, og skildu Abraham eft-
ir hjá dömunum. Einn af veizlu-
gestunum hafði orð á því hversu
kindarlegur að Lincoln hefði
verið, þegar þeir hittu hann aft-
ur. Hann vissi aldrei hvað hann
átti að segja í kvennasolli, af því
honum hafði aldrei lærst að eyða
tíma sínum við innihaldslausar
gjálfursræður. “Eg get aldrei
talað nema þegar eg hefi eitt-
hvað að segja sem mig langar til
að segja,” sagði hann, og það var
satt. Hann lærði að dansa, en
dansmeyjunum þótti hann helst
til gleyminn á herramannslegar
smáskyldur. Samt þótti sumum
það ofurlítill uppslagur að sjást
í fylgd með hinum efnilega og
umtalaða lögmanni, en honum
fórst fremur klaufalega að upp-
ljúka öllum leynihurðum að
kvenlegum hjörtum. Hann lagði
um tíma lag sitt við ungfrú Söru
Richards. Hann bauð henni oft
á dansa og var jafnvel farin að
tala utan að því, að úr því hann
héti Abraham en hún Sara, væri
það vel við eigandi fyrir þau að
verða hjón. Hennx sýndist nú
annað og vísaði honum á bug.
“í raun og veru félí mér mjög
vel við hann, en hann var svo
dauðans álappalegur auminginn,
og skorti svo tilfinnanlega allan
eiginlegan riddaraskap. Hann
gekk hér um bil aldrei r'éttu
megin á gangstéttinni, gleymdi
oft að opna hurðir fýrir fylgi-
konu sinni og vísa henni til sætis
á viðeigandi hátt. Hann kom
mér tíðum til að roðna — en
samt sem áður þótti mér ofur-
lítið vænt um hann. Eg var hálf
hrædd um að sú tilfinning
myndi ná valdi hjá mér, svo eg
varð að losna við hann í tíma.”
Þannig mælti ungfrú Richards,
og kendi þó talsverðrar við-
kvæmni í orðunum.
Næsta æfintýri var og grát-
hlægilegt, því hann álpaðist til
að lofast fyrir annara milligöngu
Mary Owens var allsnotur kven-
maður en af mesta blómaskeiði
æfinnar en samt ógift. Systir
átti hún í Springfield og var
Lincoln vinur hennar og þeirra
hjónanna. Nú tók þessi frú að
útmála það fyrir Lincoln að ó-
tækt væri fyrir hann að vera
ókvæntur og heimilislaus öllu
lengur. Lincoln hafði ekki á
móti því, en kvaðst lítillar kven-
hylli njóta og mundi til lítils
koma fyrir sig að bregða sér í
biðils buxur. “Jú, þetta kynni
nú að lagast”, hélt frúin. Sjálf
kvaðst hún eiga systir mjög á-
gæta og fyrir hennar atbeina
yrði þessi heiðurs mær ef til vill
tilleiðanleg. En málvina Abra-
hams kvaðst ekkert geta í þessu
máli nema Abraham lofaði því
statt og stöðugt að giftast Mary
yrði hún unnin til þessa ráða-
hags. Lincoln hafði séð hina
fyrirhuguðu, í svip, sem gest á
heimili systur sinnar en mundi
hana óglögt; vissi samt að hún
var ekki ófélegur kvenmaður.
Hann sló svo til og lofaðist til
að giftast henni, væri hún sjálf
þess fýsandi. Ekki var Mary
Owen svo ginkeypt fyrir þessari
uppástungu en lofaðist samt til
að heimsækja systir sína og sjá
biðilinn. Þótt gjaforðið væri að
sumu leiti girnilegt, þar sem
Lincoln þótti líklegur til frama,
gast ,Mary ekki alskostar að
Abraham. Henni fanst hann
luralega, slánalega leiðinlega
vaxinn, helst til hirðulaus um
klæðaburð og altof ónærgætinn
og óstimamjúkur í umgengni.
Heldur bar minna á þessum göll-
um við nánari kynni. Samt gat
henni ekki annað en gramist við
hann öðru hvoru. Eitt sinn voru
þau með öðru fólki, á útreiðar-
túr og þurftu að komast yfir
vatnsfall nokkurt, á leiðinni. Nú
þótti riddurunum bera vel í
veiði, að sýna dömunum kurteisi.
Þeir riðu við hliðina á sínum
sætum yfir elfuna — allir nema
Abraham, er lét Mary eina. Hún
reiddist sem von var þótt hér
væri ekki um hættu að ræða, en
hann hafði sýnt henni minni
virðingu en allir hinir, sínum
meðreiðar meyjum. Hún geyp-
aði mjög um þetta sinnuleysi,
og vítti Lincoln fyrir vanræksl-
una. “Ójá”, sagði Abraham,
“það var nú kannske nauðsyn-
legt að líta eftir þessum vesal-
ingum en eg be,r meira traust
til þín en þeir til sinna.” Heldur
sefaðist ungfrúin við þetta
skjall.
Systir Mary Owens tók nú að
minna Lincoln á loforð sitt og
eggjaði hann ákaft að flytja bón-
orð sitt. Honum var samt um
og ó en þóttist þó tilneyddur
vegna heitorða sinna. Mary var
nú horfin heim til sín en Lin-
coln ritar henni bréf, sem dæma-
laust má sjálfsagt kallast í sinni
röð. Það átti víst að heita bið-
ilsbréf en var undarlega stílað.
Hann kvaðst nenfilega reiðubú-
inn að giftast henni væri það
hennar vilji, en taldi þó mörg tor
merki á slíkum ráðahag þar sem
hann væri fátækur, kynni naum-
ast nokkra mannasiði og þess
utan ófríður. Hann ráðlagði
henni helst að hugsa ekkert til
þess—en sem sagt treystThún sér
til að leggjast undir þvílíkt ok nú
þá skyldi sízt á sér standa. Engu
svaraði Mary þessu, þótti það
víst naumast svara vert. En
þegar Lincoln ítrekar bónorðið
veitti hún honum greinilegt af-
svar. Það var sem hann gæti
ekki almennileg áttað sig á
þessu og endurnýjar bónorðið,
en alt fór á sömu leið.
Abraham undi ekki alskostar
vel slíkum málalokum og þóttist
nú kenna hlýrra þels til meyjar-
innar en hann hafði grunað. —
Hann reit vinkonu sinni, er mjög
hafði lagt sig fram til að efla
samdrátt Mary og Abrahams, á
þessa leið:
“Engin kona vill við mér líta,
að minsta kosti engin þeirra, er
eg gæti með nokkru móti felt
mig við.” Mörgum þótti Mary
hafa slegið hendi mót gæfu sinni
með því að hafna þeim manni er
mesta frægð var að hljóta og
virtist líklegastur til hárra met-
orða. Hún kvað það engu gegna
þar sem hún hefði ekki getað
felt sig við hann. Að vísu hefði
hún getað bundist honum þótt
hann væri ófríður og gleyminn á
smáskyldur sínar gagnvart kven-.
fólki. Annað var sínu verra —
og nú kemur rúsínan — hann
talaði ensku, stundum, sem ó-
mentaður sveitamaður. Hann
gleymdi eignarfalls essinu, fleir-
tölu, breytingu sagna og rugl-
aði saman nútíð og þátíð í fram-
sögn. Þetta mátti hún ekki þola,
en undarleg eru örlögin. Þetta
er nú það eina, sem eftirkom-
andi kynslóðir geyma í minni,
af öllu því sem Mary Owens
mælti, í hérvistinni, en ræður
Abrahams eru lesnar og lærðar
í þúsund skólum um þvera og
endalanga Ameríku. Hugsið ykk-
ur, að mesti mælskugarpur sinn-
ar samtíðar hlýtur hryggbrot af
því hann misþyrmir sínu móður-
máli.
Framh.
LANDIÐ ÞAR SEM ALLIR
ERU HRÆDDIR
VÆRI aðeins til land, þar sem
maður þyrfti ekki að vera
hræddur. — Hinn ungi Rússi í
hinni merkilegu skáldsögu Cor-
rado Alvaros frá Sovét-Rúss-
landi, sem nú er nýútkomin, læt-
ur með þessum orðum í ljós aðal-
inntak bókarinnar. Andrúmsloft-
ið í einræðisríki, eins og Rúss-
landi, fær sín einkenni ekki ein-
asta af ófrelsi því, sem þar ríkir,
heldur einnig af óttatilfinningu
þeirri, sem heltekur fólkið vegna
þeirrar njósnarstarfsemi, sem
stöðugt er haldið uppi vegna
hinna sjúklegu grunsemda ein-
ræðisherrans um, að stöðugt sé
setið á svikráðum við sig. Lýs-
ing höfundarins á þessu sjúk-
lega ástandi og þeim lamandi á-
hrifum, sem þetta ástand hefir á
sálir mannanna, er bygð á þekk-
ingu, sem hann hefir aflað sér
með dvöl sinni í Rússlandi. En
hann hefir ekki notað þekkingu
sína til þess að koma henni á
framfæri í þurrum, hagfræðileg-
um skýrslum, heldur samið á-
hrifamikla, sálfræðilega skáld-
sögu. Það kann að Vera, að á
þann hátt hafi hann gert sig sek-
an um ofurlitlar ýkjur. Menn
geta til dæmis efast um, að sellu-
formaður segi jafn öfgafullar
setningar og honum eru lagðar í
munn í þessari bók. En jafnvel
þótt ýmislegt sé dregið frá þá
fær lesandinn góða hugmynd um
ástandið, séð með augum ferða-
mannsins, sem var áhorfandi að
hinum síðustu ofsóknum í Rúss-
landi og komst í kynni við hinn
lamandi ótta fólks, sem aldrei
gat verið óhrætt um sig, þar sem
menn hurfu á leyndardómsfullan
hátt, þar sem það gat verið
dauðasök að tala við útlending,
og þar sem jafnvel var framin
húsrannsókn á gistihúsherbergj-
um útlendinga, sem voru í heim-
sókn í Rússlandi. Ef til vill
finst lesendum það kynlegt, að
það skuli vera rithöfundur frá
fasistaríkinu ítalíu, sem tekur
svona hvassa afstöðu gegn hinni
rússnesku ógnarstjórn, sem á
margan hátt hlýtur að eiga sér
hliðstæðu á ítalíu. En þó er
ekki útilokað, að höfundinum
þyki jafnvel skárra andrúmsloft-
ið á ftalíu undir harðstjórn Mus-
solinis, heldur en í paradís
Sovét-Rússlands. Það er að
minsta kosti táknrænt, að bók-
inni hefir verið tekið með kost-
um og kynjum í ítalíu, en hún
hefir verið bönnuð í Þýzkalandi.
Ungur, rússneskur verkfræð-
ingur, sem hefir verið erlendis
frá barnæsku, kemur til Moskva
og ætlar að setjast þar að. Vin-
kona hans frá æskuárunum tek-
ur á móti honum, en það er hún,
sem er aðalorsök þess, að hann
kemur heim aftur. Verkfraeð-
ingur þessi, Dale að nafni, hefir
mjög litla hugmynd um, hvernig
ástandið er í Rússlandi. Barbara
vinkona hans hefir sent honum
myndir frá Rússlandi, myndir af
glaðlyndum sovétstúlkum með
haka í hönd eða fána. Þetta er
alt og sumt, sem hann veit um
Rússland. Hann kemst fljótt á
snoðir um það, að ekki er alt
eins og á að vera. Fátæktin og
eymdin blasa við honum á göt-
unum, og njósnararnir læðast
um. Gjafirnar, sem hann hefir
haft með sér til Barböru, gera
það að verkum, að þau þykja
bæði grunsamleg. Litla úrinu
með frönsku áletruninni er stol-
ið og það hafnar hjá lög-
reglunni. Það er notað sem
sönnunargagn um föðurlands-
svik. Hann er frá upphafi grun-
aður vegna þess, að hann hefir
verið lengi í útlöndum. Hann
fær áð vita það hjá sellufor-
manni, sem hann kynnist.
Dale er ekki þrekmikill maður.
Hann er altaf eins og á nálum.
|Og hann hefir stöðugt sam-
vizkubit út af hverju orði, sem
hann segir við Barböru. Hann
reynir altaf að fullvissa sjálfan
sig um ,að í raun og veru hafi
hann ekkert ilt aðhafst, en það
dugir ekki. Og ekki batnar,
þegar hann fréttir það, að nokkr-
ir ungir Rússar, sem hann hafði
talað við og voru áfjáðir að
frétta af lífinu utan Rússlands,
höfðu verið teknir fastir og
fengið refsingu fyrir að “standa
í sambandi við óvinina.” Barbara
verður loks yfir sig komin af
ótta og fer til lögreglunnar og
kærir elskhuga sinn, án þess að
geta þó gert nokkra grein fyrir
því, hvað hann hafi brotið af sér.
Og Dale er orðinn svo eyði-
lagður á taugum, að hann, án
nokkurrar ástæðu, drepur yfir-
mann sinn. Á eftir þessu koma
fjöldafangelsanir, réttarhöld og
játningar, sem eru skop um hin
miklu réttarhöld í Rússlandi á
síðustu árum. Dale kemst sjálf-
ur undan, en annar er tekinn
fastur og hann játar á sig morð-
ið. En á flóttanum er Dale tek-
irtn fastur, og enda þótt hann
geti alls ekki verið sekur um það
morð, sem hann játar nú á sig —
meðan á réttarhöldunum stóð
hefir það mál alt verið upplýst
— er hann tekinn af lífi án
nokkurrar gamansemi, sem höf-
undurinn hefði varla getað neit-
að sér um, ef hann hefði verið
franskur. Þessi ítalski rithöf-
Þér sem notlð—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
BlrgOtr: Henry Ave. Kamt
Sími 95 551—95 562
Skrifstofa:
Henry og ArgyU
VERÐ - GÆÐI - ANÆGJA
undur lýsir þjáningum mann-
anna í helvíti óttans á þann hátt.
að hægt er að sumu leyti að jafna
því við verk landa hans, Dantes.
Verði manni hugsað til þeirra
Rússa, sem undanfarið hafa ver-
ið leiddir í sláturhúsið, til þess
að Stalin þurfi ekki að óttast
þá meir, þá getur það siðferði,
sem grundvallast á stöðugum
ótta, ekki verið mjög sterkt. Hið
forna hugrekki Rússans er horf-
ið, en í staðinn komin angistar-
tilfinning.—Alþbl. 23. júlí.
Með tilkynningu þessari, eru menn af vissum aldri
kallaðir til læknisskoðunar og ef heilsa þeirra er góð,
að takast á hendur heræfingar í 30 daga í Canada á
landi eða sjó.
YFIRLYSING
CANADA
ATHLONE
[L.S.]
GEORGE SJÖTTI af guðs náð konungur Bretlands, Irlands og nýlend-
anna handan við höf, KONUNGUR, verndari trúarinnar, keisari
Indlands.
TIL ALLRA er yfirlýsing þessi nær eða þeirra er hún kemur á einn eða
annan hátt við;
YFIRLÝSING
E. MIALL, 1 ÞAR SEM ráð er gert fyrir í herlögunum (The
aðstoðar dómsmála- V National Resources Mobilization Act), 1940, að
ráðherra Canada ) landstjóri og stjórnarráðið geti samið á einum
tíma eða öðrum, reglur eða lög er að því lúta, að menn gefi kost á sér, þjón-
ustu sinni og eignum, í þágu Hans Hátignar og réttar í Canada, til afnota
innan Canada eða á sjónum við strendur landsins, eins og nauðsynlegt
þykir, eða hagkvæmt, til almenns öryggis, til verndar Canada, til viðhalds
lögum og reglum, eða til áhrifaríks starfs í stríðinu, eða til þess að halda
við birgðum landsins og alls sem ómissandi er fyrir líf manna í þjóð-
félaginu;
OG ÞAR SEM að í samræmi við það vald og innihald hernaðarlaganna
(The War Measures Act) ráðuneytið samþykti 27nda dag ágústmánaðar,
1940, að semja mætti reglur um að kalla menn til herþjónustu í Canada og
við strendur þess og að slíkar reglur eða lög skyldu kallast National War
Service Regulations, 1940;
OG ÞAR SEM í tilefni og í samræmi við þær reglur, hefir nú verið
ákveðið að kalla til náms eða æfinga í hernaði, sem áður er sagt, hvern
karlmann, sem er brezkur þegn, og sem að hefir fyrir 1. sept. 1939, verið
íbúi Canada og náð hafði 1. júlí 1940 tuttugu og eins árs aldri, en hafði
ekki á þeim degi náð 22. ára aldri, eða hafði náð 22 ára aldri, en ekki á þeim
degi verið fullra 23. ára, eða hafði á þeim degi verið 23. ára, en ekki náð
24 ára aldri, eða hafði verið 24. ára, en ekki náð á þeim degi 25 ára aldri, og
sem var 15. júlí 1940, ógiftur, eða ekkjumaður, barnslaus;
ÞÁ TILKYNNIST YÐUR HÉRMEÐ að í samræmi við herlögin 1940,
og hernaðar-ráðstöfunarlögin (The War Measures Act) og í tilefni og
samræmi við herþjónustulögin (The National War Services Regulation)
1940, sem samin voru samkvæmt áður nefndum lögum, að vér hérmeð
köllum út áður nefndan flokk manna, til þess að láta læknir skoða sig og
takast á hendur heræfingar um þrjátíu daga tímabil í Canada eða við
strendur þess, og að láta vitast (report) á þeim stað og tíma á þann hátt og
til þeirra, sem á verður vísað, ,af þar til kvöddum manni (Divisional
Registrar of an Administrative Division) sem tilnefndur hefir verið af
ráðuneyti Canada í samræmi við ofanskráðar reglur.
ÖLLU ÞESSU eru vorir ástfólgnu þegnar og allir þeir, er reglur
þessar snerta, beðnir að veita athygli.
TIL STAÐFESTINGAR ÞESSU, höfum vér látið þetta bréf vort löggilt
og innsigli Canada á það sett: VITNI: Our Dear Uncle, Our Right
Trusty and Right Well Beloved Cousin and Counsellor, ALEXANDER
AUGUSTUS FREDERICK GEORGE, Earl of Athlone, Knight of
Our Most Noble Order of the Garter, Member of Our Most Honourable
Privy Council, Knight Grand Cross of Our Most Honourable Order of
the Bath, Grand Master of Our Most Distinguished Order of Saint
Michael and Saint George, Knight Grand Cross of Our Royal Victorian
Order, Companion of Our Distinguished Service Order, Colonel in
Our Army (retired), having the honorary rank of Major-General, One
of Our Personal Aides-de-Camp, Governor General and Commander
in Chief of Our Dominion of Canada.
Á stjórnarsetrinu í borginni Ottawa, hinn ellefta dag september-mánaðar,
á árinu eitt þúsund níu hundruð og fjörutíu, og á fjórða ríkisári voru.
By command, E. H. COLEMAN, vara-ríkisritari.
The above is a verbatim copy of Proclama-
tion appearing in The Canada Gazette, No.
25, Vol. LXXIV, September 13th, 1940.
Birt sem tilkynning til þeirra er efni
þetta nær til með leyfi
Honourable James G. Gardiner,
ráðherra National War Services