Heimskringla - 12.11.1941, Qupperneq 2

2. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 12. NÓV. 1941
ENGLISH SECTION
A column sponsored by the Junior Icelandic League.
Address all contributions to Secretary Junior Icelandic
League, 558 Sherburn St., Winnipeg.
The idea of publishing a few
columns in English in the Ice-
landic weeklies has been dis-
cussed a great deal during the
last few years. The Junior
Icelandic League has had this
matter under consideration for
some time. It is felt that this
would form a link between the
many thousands of people who
do not read Icelandic but live
in homes where the Icelandic
papers are read. Naturally
these papers would be the most
effective medium to accomplish
this purpose.
The management of the Vik-
ing Press Ltd., have agreed to
allow space in their paper for
an English Section. A com-
mittee, appointed for the pur-
pose has decided on the follow-
ing material for this section:
1. Articles dealing with Ice-
landic History and Litera-
ture, that will inform as well
as stimulate a desire for
study of these subjects and
other related subjects. It is
anticipated that senior, as
weH as junior Icelanders
will contribute to this sec-
tion.
2. Short articles, short stories
and poetry of literary merit.
newly settled country, was
written in this language. In
order to study that literature
eminent people, endowed with
geat talent, learn Icelandic and
find the time and effort well
spent. These are people of
different nationality, living in
all parts of the world. Why
should not people of Icelandic
descent learn the Icelandic
language; the key to the trea-
sure chest of their cultural
heritage? D.
“KVELDVAKA”IN
ICELAND
By Thelma E. Stefansson
Iceland, a small island in the
northern Atlantic, has won
wide fame among the other
nations of Europe as a centre
of literary activity, as the home
of the scaldic song and saga
literature. From very early
times the inhabitants of Ice-
land have given themselves to
study and have succeeded' in
contributing much to the in-
tellectual life and culture of
the world.
Every evening _ after the
the common people in most
homes in Iceland.
Great was the value of the
“kveldvaka”, for it provided
even the poorer class with a
considerable knowledge of lit-
erature—not only Icelandic but
also foreign. It proved to be
an important medium of edu-
cation in a land where schools
were comparatively few and
the population scattered.
—“Golden Boy”
BOO KS
written in English about Ice-
land and Icelandic Matters
day’s work, all the people of
to be contributed in order to the common peasant farm-
exercise and develop literary steed> which consisted of
twenty or thirty persons, as-
sembled in the living room to
devote a period of two or three
including hours caned “kveldvaka” to
from the Qral reading hy some one mem-
ber of the household. The oth-
ers, meanwhile, occupied their
time with various other tasks,
such as spinning, weaving,
knitting, carding or almost
anything else that was not
noisy, The usual source of read-
ing material was from the
sagas and other classical litera-
ture which included both prose
and poetry covering historical,
religious, romantic and mytho-
logical themes.
The saga literature was first
talent.
3. Short book reviews and
news items about books of
special interest,
books translated
Icelandic and magazine ar-
ticles of special interest.
4. News items covering the ac-
tivites of Junior Icelandic
clubs located in differént
parts of this continent. This
would create a bond between
the widely scattered people
of Icelandic origin.
THE ICELANDIC
LANGUAGE
The committee requests con-
tributions to these various sec-
tions from people in Canada
and the United States, and an-
ticipates friendly co-operation
in connection with this project. | developed in Iceland as a dis-
It is realized that the success tinct literary art, although
of this venture depends on your prose narrative had flourished
whole-hearted support. in Norway from very ancient
Grace Reykdal times. Story telling was a
Helen Sigurdson chief source of information
H. F. Danielson 'brought to the peasant from
-------------- the outside world as well as
a favorite entertainment in the
home and at public gatherings.
Stories were of varied themes
Originally Icelandic ' was —kings and their conquests,
identical with the Old Norse outlaws and their deeds or
found in southwestern Norway common peasant folk and their
in the district from which the simple homely joys but al-
greatest number of Icelandic though their fictitious sagas
colonists emigrated. It has were noteworthy, the greatesfct
been preserved in Iceland with achievement of the Icelandic
but little changes to the pres- scribes was of the historical.
ent time, a period of a thou-1 The most popular form of
sand years. ! poetry was the “rímur”, or
In the period which saw the ballad poetry, which has con-
creation of much of the world tinued to thrive even in mod-
famous Icelandic literature, in ern times. This kind of narra-
the form in which we have it, tive poem, based for the most
that is from the eigth to the part on mythological sagas
thirteenth century, the Norse and romantic foreign tradi-
language became current over tions, began to appear in the
a large part of Europe. It was fourteenth century. The “rím-
spoken, with small local differ- ur” were recited for the enjoy-
ences, in the whole of Scandi- ment of the people in the home
navia, in a considerable area of but most often this was done
England, Scotland and Ireland, in a sing-song voice. The great-
in part of France, for a time at est exponents of this form of
least, on the southern and east- expression were the profession-
ern sides of the Baltic, as far al rhapsodists who travelled
south as the great Swedish from house to house.
kingdom centered in Kiev, the Modern literature was much
mother of Russian cities. It in demand with all classes and
became a recognized language the many good judges of litera-
in Constantinople, for it was ture who spread all over the
the speech of the Emperor’s country tended to make the
bodyguard. Its limit east was standard very high. Numerous
the River Jordan and its limit translations of masterpieces
westward was the coast of from foreign languages took
Massachusetts, for it was the'place in the nineteenth cen-
first European language to be tury, such as translations of
spoken in the new world. Ithe world renowned “Hamlet”
The great literature that and the “Iliad”, which have
sprang up in Iceland, then a very likely been read out to
“History of Iceland”, by Knut
Gjerset, Ph.D., published by
The HcMillan Co.
“Iceland, A land of Contrasts”,
by Hjalmar Lindroth. Prince-
ton University Press. Ameri-
can Scandinavian Founda-
tion.
“Ships in the Sky” and “A
Night and a Dream”, a se-
qual to it. By Gunnar Gunn-
arsson. — The Robbs-Merril
Co., New York.
“I See a Wondrous Land” By
Gudmundur Kamban. G. P.
Putnam’s Sons, New York.
“Edda and Saga”. By Bertha
S. Philpotts. A Home Uni-
versity Library Book. Thorn-
ton Butterworth Ltd.,
don.
“Iceland: First American Re-
public”, by Vilhjálmur Stef-
ánsson. Doubleday, Doran &
Co., New York.
ÞÉR FÁIÐ BETRI KAUP MEÐ
VOGUE SÍGARETTU TÓBAKI
TTINN NÝI stóri pakki af
Vogue sígarettu tóbaki,
sannar öllu fremur—þegar þú
vefur sígaretturnar sjálfur—að
beztu kaupin eru lOc pakki af
Vogue sígarettu tóbaki. Munið
einnig að maður hefir ánægju
af að vefja sígarettur með
Vogue sígarettu pappír.
10^1 Pakkinn
1/2 Dós — 65*
Dr. Stefánsson áð halda fyrir-
lestur um hugrekki á sam-
komu, er haldin var í byrjun
skólaársins á háskólanum í
Pittsburgh . . . en þegar rektor
sagði: “þetta var nú máltíð í
lagi” . . . þegar Kristján kon-
ungur tíundi reið á hvíta hest-
inum sínum yfir landamæri
Danmerkur á sólbjörtum sum-
háskólans var búinn að kynna ‘anjegi, er Slésvík sameinaðist
áheyrendunum fyrirlesarann, I móðurlandinu eftir síðustu
Junior Icelandic League News
A general meeting of the
Junior Icelandic League will be,
held Sunday evening Novem-
ber 23 in the Antique Tea
Rooms, 210 Enderton Building,
commencing at 8.30 p.m. We
are pleased to announce that
Mr. G. L. Jóhannson will be the
guest speaker.
The League has arranged to
have a dance in The Blue
Room, Marlborough Hotel, on
Friday December 5th. Pro-
ceeds to be donated to the
I. O. D. E. Jón Sigurdson Chap-
ter.
SUNDURLAUSIR
ÞANKAR
Það er ekki vegna þess, að
eg hefi neina sérstaka unun af
að fetta fingur út í það sem
fólk er að skrifa í blöðin, að eg
er að þaufast við að néfna það,
sem eg álít vera vitlaust í
greinum eftir myndarfólk. . .
Um daginn var eg með útásetn-
ingar við greinina um hann
Thorvaldsen . . . en sá góði
maður Pétur “fór of langt” . . .
og í síðustu Heimskringlu er
fróðleg grein um íslenzka
hljómlist gftir frú Björgu Vio-
let Isfeld . . . en mér finst bara
í allri auðmýkt, að þegar frúin
telur upp tónskáld íslendinga,
þá sé það ekki allskostar rétt
að gleyma honum Jóni Leifs úr
listanum, en að því er eg frek-
ast veit, þá er hann viðurkend-
ur í höfuðlöndum Norðurálf-
unnar sem einn af efnilegustu
tónskáldum meðal yngri
manna.
í tveim síðustu eintökum
tímaritsins “New Yorker”, sem
er meinhæðnasta tímaritið í
Bandaríkjunum, er oft fyndið
og skemtilegt, hafa verið grein-
ar um hann Dr. Vilhjálm Stef-
ánsson, vingjarnlegar og fyndn-
ar greinar og segja frá æfi
hins’fræga manns. . . Höfundur
greinanna gefur þær upplýs-
ingar, að foreldrar Dr. Stefáns-
sons hafi verið af norskum
uppruna, en fædd á íslandi.
. . . Hvort “norskur uppruni”
þýðir þarna, að þau hafi verið,
eins og allir íslendingar, af
“norrænum uppruna”, það veit
eg ekki, en Norðmennirnir okk-
ar leggja líklega við hlustirnar,
ef eg þekki þá rétt . . . þessi
saga er í annari greininni. . .
Fyrir nokkrum árum síðan átti
stóð Dr. Stefánsson upp og
sagði: “Eg get ekki haldið fyrir
ykkur fyrirlestur um hugrekki,
þar eð eg ekki veit nokkurn
skapaðan hlut um það efni, en í
staðinn ætla eg að tala um
L°n" notanlegleika, sem er miklu
þýðingarmeiri eiginleiki”. . .
Og er þetta líkt honum Dr. Vil-
hjálmi Stefánssyni.
Það var hann Dr. Stefánsson,
sem sagði við mig, að það væri
æfagamall íslenzkur siður að
þúa alla, siðurinn, sem Vestur-
Islendingar hafa tekið upp . . .
það er erfitt að venja sig við
þann sið, þegar maður er alin
upp við að þéra ... aftur á móti
finst mér það notalegur háttur,
að-ávarpa fólk með fornafni
. . . og gleymi eg aldrei þegar
eg einu sinni hitti myndarleg-
an Islending einn í San Fran-
cisco . . . hann hafði dvalið í
Bandaríkjunum í 20 ár og tal-
aði enn ómengaða norðlensk-
una . . . en þegar eg spurði
hann að nafni, svaraði hann
bara: “eg heiti Halldór” . . .
síðan sagði eg honum fornafn
mitt og við spjölluðum um dag-
inn og veginn nokkra stund . . .
en vissum aldrei önnur deili
hvort á öðru.
Það var kyndugt að sjá
myndina': “forsætisráðherra
Jónasson og vinur”, (eins og
undir myndinni stendur) í
“Time” á dögunum . . . “vinur-
inn” er hinn merki útlending-
ur, sem var í heimsókn í
Reykjavík á dögunum . . . hann (
er bústinn og þéttur á velli og
er í jakka með gyltum hnöpp-
um og með kaskeiti á höfði . . .
þegar Adam sá myndina varð
honum að orði: “vinurinn lítur
út eins og hreppstjóri, sem hitt
hefir háttstandandi embættis-
mann á förnum vegi og hefir
fengið að slást í för með honum
spottakorn”. . .
Margt er minnisstœtt . . .
Hvað íslendingar eru gefnir
fyrir að uppnefna. . . Maðurinn,
sem sagði við konuna sína:
“Þú ert svo lagleg í kvöld,
gæska . . . hvað hefir komið
fyrir” . . . þegar eiginmaðurinn
segir slikt og þvílíkt, þá er það
vissara fyrir eiginkonuna, að
fara að kippa hjónabaftdinu í
lag. . . Hún Metta gamla, sem
elskaði góðan mat og kunni
líka að búa hann til . . . hún
var að minsta kosti 225 pund að
þyngd og í hvert skifti, sem
við hittum hana, sagði hún:
“finst þér eg hafa fitnað . . . eg
gæti kanske þolað að hora mig
um tíu pund . . heldurðu ekki?”
. . . Gömlu Gyðingahjónin, sem
við þektum í San Francisco . . .
þau voru mjög samrýmd og
konan sagði okkur, að á hverj-
um degi í öll þau fimtíu ár,
sem þau höfðu verið gift, hefði
maðurinn sagt sömu setning-
una þegar hann stóð upp frá
miðdegisborðinu . . . en hann
heimsstyrjöldina, en litlar telp-
ur stráðu blómum á veginn. . .
Þegar hann Ragnar Kvaran
sagði við mig á árunum: “í
hvert skifti, sem maður vill
segja eitthvað verulega vel á
íslenzku, er maður áður en var-
ir búinn að stela setningu frá
honum Halldóri Laxness” . . .
og átti Ragnar þó ekki örðugt
um mál, eins og okkur er kunn-
ugt. . . Hann sagði það hlægj-
andi, en var þó ekki laust við,
að honum þætti fyrir að viður-
kenna þetta, því þótt Ragnar
dáðist að Lexness að ýmsu
leyti, þá líkaði honum ekki
alskostar við hann um þær
mundir. . . En hvað segið þið
um þessa setningu úr “Fegurð
himinsins”, sem hann Laxness
sendi mér á dögunum: ‘I dag
ér ró og friður og blessuð kyrð
yfir allri náttúru guðs — rödd-
in er djúp og hlý en dálítið brot-
hætt og ákaflega' gömul”. . .
Tekur það ekki fyrir kverkarn-
ar á manni. . .
Rannveig Schmidt
DANARFREGN
Sigurður Jónsson í Spanish Fork, Utah, U. S. A.,
andaðist að heimili sínu 2. sept., 1941. Sigurður var
fæddur 14. júní 1860 í Akrakoti á Álftanesi í Gullbringu-
sýslu á Islandi. Foreldrar hans hétu: Jón Sigurðsson
og Guðný Jónsdóttir, bjuggu þau lengi á Akrakoti,
áður nefndu. Sigurður flutti vestur um haf árið 1885
og settist að í bænum Spanish Fork, og þar var hans
heimili síðan. Sigurður giftist Jóhönnu Guðmunds-
dóttir (frá Mandal) í Vestmannaeyjum, 28. september
1891. Þau eignuðust 8 börn, 5 af þeim komust upp, og
öll gift hérlendu fólki. Heita þau: Matthildur (Mrs.
Gennessy), búandi í Los Angeles, Calif.; Thelma, Mrs.
McKell; Willford, Hagon og Max, öll búandi í Spanish
Fork, Utah.
Þessum hjónum búnaðist vel, þau voru samhent
og ráðdeildarsöm. Fljótt komu þau upp snotru heim-
ili úr múrsteini, og þegar fjölskyldan fór að vaxa upp,
þá stækkuðu þau húsið, mun það hafa öll nútíðar
þægindi sem góð hús kalla fyrir.
Sigurður var glaðsinna maður, hvers manns hug-
Ijúfi er honum kyntist, tillögu góður og hjálplegur
þeim er til hans leituðu í vandræðum sínum.
Sigurður vann nokkuð mikið út frá heimilinu, því
þó þau hefðu talsvert bú nægði það ekki að fylla heim-
ilisþarfirnar. Stjórnaði þá Jóhanna heimilinu með
skörungsskap. Sigurður vann æði oft við kolanámur
í Scofield, Utah, við að hlaða járnbrautarvagna kolum;
hann var afburða verkmaður, og gat altaf fengið vinnu
er hann vantaði, hann vann einnig talsvert við járn-
brautarvinnu.
Fjárhirður eru stórar og margar í Utah, og er mikil
vinna á vorin, í apríl og maí, við að taka ullina af
fénu. Við það vann Sigurður vor eftir vor. Hann var
einn af þeim fáu er klipti oft 100 kindur á dag, er það
stórt dagsverk á 12 klukkustundum. Flestir sem
stunda þessa vinnu klippa 70—80 kindur á dag, stöku
menn 90 á dag. Misgott er féð að klippa, og verða töl-
urnar miklu lægri eftir daginn af slæmu fé.
Sigurður mun ekkert frændfólk hafa átt í Banda-
ríkjunum, en eitthvað í Canada; bróðir að nafni Grím-
ur hefir verið í Hafnarfirði, og margt frændfólk þar
og í Reykjavík.
Sigurður varð fyrir því óhappi að detta og lær-
brotnaði. Legan varð löng, vantaði einn dag til að
fullgera 32 mánuði, áður hann fékk hvíld. Jóhanna
kona hans stundaði hann allan tímann, var það mikið
þrekvirki af aldraðri konu. Dóttir þeirra, Matthildur,
kom frá Los Angeles og stundaði föður sinn síðustu
vikuna er hann lifði. Var víst þörf að hvíla þreytta
móður.
Sigurðar er sárt saknað af eftirlifandi ekkju, börn-
um þeirra, tengdadætrum, tengdasonum og 12 barna-
börnum, venslafólki og vinum.
Útfararathöfnin hófst með húskveðju frá heimil-
inu, og síðan í enskri kirkju við afar mikið fjölmenni
og blómskrúði. Sigurður var jarðsettur 4. sept. í
grafreit bæjarins. Friður hvíli yfir hans jarðnesku
leifum.
Þorbjörn Magnússon