Heimskringla - 10.12.1941, Page 3

WINNIPEG, 10. DES. 1941
HEIMSKRINGLA
3. SIÐA
fremur geislum, sem endur-
varpast eða koma frá iðrum
jarðarinnar, hinum svo nefndu
jarðgeislum.
Eftir því, sem þessir hugvits-
menn fullyrtu, eiga jarðgeislar
að valda mörgum sjúkdómum,
t. d. krabbameini. Það á að
vera hættulegt að sofa í rúmi,
þar sem mikið er af jarðgeisl-
um. Þó var sagt, að verjast
mætti geislunum með sérstöku
áhaldi eða hlíf. Þessi áhöld
hafa verið keypt af trúgjörnu
fólki fyrir offjár, þangað til
yfirvöldin bönnuðu sölu þeirra.
Þessi og þvílík nýtízkuáhöld,
til verndar þeim, sem bera þau
gegn hættum og sjúkdómum,
eru í raun og veru ekkert ann-
að en “verndargripir” fornu
töframannanna, en þeir áttu
að vernda eigendur sína gegn
allskonar fári, meðal annars,
að menn litu þá “illum augum”.
Jafnvel á vorum dögum bera
menn slíka verndargripi. Það
þarf ekki annað en að minna á
Voltakrossinn, sem gerður var
úr tveim málmplötum og bor-
inn á brjóstinu. Sagt var, að
hann myndaði rafmagns-
straum, læknaði fjölda sjúk-
dóma og verndaði menn fyrir
sjúkdómum. Hverjum krossi
fylgdi löng skrumauglýsing og
vottorð sjúklinga, sem krossinn
átti að hafa læknað. Nú er
Voltakrossinn horfinn og
gleymdur, þótt fjöldi manna
keypti hann hér um aldamótin.
Mér hefir jafnvel verið sýndur
einn kross í öskju með öllum
ummerkjum.
“Kírópraktík” eru svikavís-
indi, sprottin upp í Ameríku,
og hafa náð þar talsverðri út-
breiðslu. Um hana segir En-
cyclopedia Britannica (1929):
“Þessi lækningastefna gerir
ráð fyrir því að flestir sjúk-
dómar stafi af því, að hryggjar-
liðirnir skemmist eða færist úr
lagi og hryggtaugar verði fyrir
þrýstingi. Aldrei er gripið til
lyfja eða skurða, heldur aðeins
reynt að losa um taugarnar og
bíða síðan náttúrlegs bata.”
Þessi kenning styðst ekki við
neina reynslu lækna, og eng-
inn röntgentsérfræðingur hef-
ir orðið þess var, að liðhlaup né
bilanir á hryggjarliðum séu or-
sök flestra sjúkdóma. Aftur er
það fyrir löngu kunnugt, að
hryggjarliðir geta bilað við
slys, berklaveiki, gigt o. fl. Það
má því fullyrða, að kírópraktík-
in, sem hófst ekki fyr en 1903,
sé einber heilaspuni. Þegar
hún hefir komið að gagni, er
það að þakka sjálfssefjun eða
nuddi. Og þó þrífst hún enn í
Ameríku og er kend í sérstök-
um skólum. Aðalathöfnin er í
því fólgin, að settur er hnykkur
á hrygginn, til ímyndaðrar lag-
færingar.
Eg hefi hér að framan nefnt
aðeins nokkur dæmi ýmislegs
lækningakukls, og svo mætti
lengi telja. En þessi dæmi
nægja til þess að sýna, að vér
höfum ekki yfir miklu að státa
á þessari svonefndu mentunar-
og mennigaröld. Hjátrúin lif-
ir enn, eins og fyrr á öldum.
Hún hefir aðeins tekið á sig
nýjar myndir, því ekkert er
jafn lífseigt og heimska manna
og trúgirni. Og enn eru þessi
orð Goethes í fullu gildi: “Hjá-
trúin er einn þáttur í mann-
legu eðli. Hvenær sem vér
reynum að útrýma henni,
smýgur hún inn í þá kynleg-
ustu króka og kima, og er hún
sér sér færi, skýzt hún alt í
einu út úr þeim.”
Hér hafa aðeins verið nefnd
örfá dæmi af lækningakredd-
um, sem hvað eftir annað hafa
geisað yfir löndin, féflett sjúkl-
inga og gabbað þá til þess að
leita ekki læknishjálpar. —
Margir munu halda, að vér sé-
um nú, á þessari miklu vís-
indaöld, vaxnir upp úr slíkri
hjátru, — en þvi fer fjarri.
Hjátrúin lifir enn góðu lífi, þó
hún breyti um búninga líkt og
tízkan.—Heilbrigt lif.
UM SNOBBHÁTT
Eftir Rannveigu Schmidt
Framh.
Sumir snobba með því að
fylgja öllum kurteisisreglum og
siðvenjum út í ystu æsar . . .
aðrir snobba með því að gera
alt það sem gagnstætt er regl-
unum og siðunum . . . þessu
fólki finst það jafnvel snobb-
háttur að fylgja almennum
borðsiðum . . . já, ef þú ekki
stingur hnífnum á kaf niður í
kverkarnar, þá telur það þig
vera snobb. . . Og eg þekki for-
láta-landa okkar t. a. m. —
það tekur mig sárt og tárin
hrynja af hvörmunum þegar eg
játa þetta — sem borða súpuna
sína og sötra úr kaffibollanum
sínum, svo það heyrist mílu
vegar. . . Og eg man eftir hirð-
mey einni við dönsku hirðina,
fríðleikskonu um fertugt, sem
var í miðdegisveislu hjá góðu
kunningjafólki í Höfn einu
sinni og hafði hún sér til
skemtunar að brjóta alla borð-
siði svo rækilega, að við öll
höfðum mestu skemtun af. . .
Hún hvíldi olnbogana á borð-
inu, talaði með munninn full-
an af mat, raulaði fyrir munni
sér, veifaði gaflinum í kringum
sig — hún klóraði sér þó ekki
í höfðinu með gaflinum, eins
og eg einu sinni sá mikilsmetna
konu gera — og virti að vett-
ugi alla borðsiði, nema einn . . .
eg get sagt ykkur til hugarlétt-
is, að hún sleikti ekki hnífinn.
. . . 'En yfirleitt hegðaði bless-
uð hirðmeyjan sér eins og
hefðarkona venjulega gætir
þess vandlega að hegða sér
ekki. . . Sessunaut mínum í
þessari miðdegisveislu var star-
sýnt á alt þetta athæfi . . .
hann var hálf-veimiltítulegur
danskur embættismaður, sem
kunni allar siðvenjur upp á sín-
ar tíu fingur . . . og að lokum
gat hann ekki lengur orða
bundist, en fór að finna að
framferði hirðmeyjarinnar við
okkur sessunauta sína og var
gaman að hlusta á hann ó-
skapast yfir þessu.. . Að lokum
kom okkur saman um, að kon-
an væri að sýna okkur öllum,
að hún kynni borðsiðina svo
vel, að hún gæti leyft sér að
hafa þá að engu.
Eins snobbar fólk með því að
greiða sér ekki og með því að
“ganga í sorg”, þ. e. a. s. hafa
svartar rendur á nöglunum. . .
Eftir því sem eg hefi komist
næst, þá á þessi snobbháttur
víst að merkja einhverja frels-
isþrá eða jafnvel listamanns-
eðli.
Einu sinni þótti það fint
heima á íslandi að “skrolla”
og þykjast vera af dönskum
uppruna... Englendingfir, sum-
ir hverjir, snobba með Cam-
bridge-málhreiminn og aðrir
með Oxford-hreiminn. . . í
Bandaríkjunum þykir það fínt
að tala Boston-mállýsku, en sú
ameríkanska er líkust ensk-
unni, eins og hún er töluð í
Englandi. . . Einnig þykir það
ósköp “sætt” fyrir kvenfólk að
tala með Suðurríkja-hreim og
sleppa öllum g-um í enda orð-
anna... Sumt kvenfólk í Banda-
ríkjunum snobbar með þvi að
tala þannig og þekki eg konu
eina, sem segist vera úr Suður-
ríkjunum og sleppir hún öllum
g-um, þegar hún man eftir að
koma því við . . . þessi kona er
fædd í Ohio, sem ekki er talið,
til Suðurríkjanna . . . (Suður-
ríkin eru Kentucky, Virginia,
Tennessee, Norður- og Suður-
Carolina, Alabama, Florida,
Missisippi, Louisiana og Geor-
gia ... og afsakið þessa kenslu-
stund í landafræði, góðir háls-
ar) . . . en fínast þykir að koma
frá Georgia, Louisiana og Vir-
ginia . . . þessi “Suðurríkja-
kona” okkar talar altaf mikið
um það í boðum, að hún sakni
svarta þjónustufólksins, sem
hún var vön að hafa í “suðr-!
BREZKUR KAFBÁTUR
Á myndinni er brezkur kafbátur að koma heim úr
langri ferð. Á höfninni eru þeir skoðaðir og við alt gert
sem bezt áður en aftur er af stað lagt í nýja hættuför.
Brezkzir kafbátar hafa reynst ágætlega á Miðjarðarhafinu
í glímunni við skip öxulþjóðanna.
MERKILEG TILKYNNING
UM VINNUFÆRI ÞEIRRA SEM HÖGGVA VIÐ TIL PAPPÍRS
GERÐAR SVO OG UM ÞÁ SEM VINNA AÐ
SKÓGARHÖGGI I VESTUR ONTARIO
The Abitibi Power & Paper Company, Limited, tilkynna hér
með að þeir eru enn til með að ráða menn til skógarvinnu en
væntanlega verða ekki mörg rúm auð í skógarveri félagsins ná-
lægt Minataree, C. N. R., eftir 7. desember.
Eftir þann dag verða menn ráðnir i þær stöðvar er höggva við
til pappírsgerðar í myllum félagsins í Sault Ste. Marie, Ontario.
UM FREKARI UPPLÝSINGAR VISAST TIL AUGLÝSINGAR A
1 ÖÐRUM STAÐ I BLAÐINU
var svo fáein ár að Hove, P. O., heima eða að heiman. Minnast
og Lundar, en síðustu 16 árin allir eldri nágrannar hans hans
átti hann heimili að Otto í ná- ’ einkar hlýlega. Hvernig sem
grenni við tengdason sinn, á horfðist, var hann ávalt jafn
Hjört Jósephson, sem þar býr. glaður og bjartsýnn og ekkert
Þau Isleifur ,og Guðleif eign- j var fjær skapi hans en að víla
inu” .' . . en húsfreyjurnar
hérna, sem bara hafa eina al-
vanalega vinnukonu, komast
ekki upp með moðreyk, ef þær
langar til að kvarta yfir “pí-
unni” sinni. . . Á dögunum lenti
þó “Suðurrikjakonan” á sínu
Waterloo . . . þarna voru 10
kvensur í boði og ein þeirra
Guðleifu Jónsdóttur Jónatans-
sonar Þorkelssonar frá Flauta-
felli í Þistilfirði, en móðir Guð-
leifar var Guðrún Sveinunga-
dóttir, ættuð úr Kelduhverfi.
Sama árið og þau giftust
fluttust þau Isleifur og Guð-
leif vestur um haf. Voru þau
fyrst eitt ár í Winnipeg en að
nýkomin í bæinn, fríð kona og þvj ]jgnu f]uttust þau til Nýja-
greindarleg, en sagði fátt. . •Ifs]an(js Qg settust að syðst
Lét nú Suðurríkja-snobbinn bygðinni> við Merkjalækinn
okkar dæluna ganga, eins og SVonefnda, norðan við Winni-
hennar er siður, kvartaði und-
an að hafa enga svertingja, til n0kkuð á þriðja ár
þess að stjana við sig og sagði
. peg Beach. Þar bjuggu þau
uðust 7 börn, sem upp komust,
og eru 5 þeirra nú á lífi. Son,
sem Leifur Júlíus hét, mistu
þau 18 ára gamlan fyrir mörg-
um árum, og dóttur, Sigur-
björgu að nafni, 27 ára. Var
hún kenslukona, mjög myndar-
leg og vel gefin stúlka. Börn
þeirra, sem á lífi eru, eru þessi:
Hermann og Jónatan, báðir í
Winnipeg, Kristrún, gift S. S.
Skagfeld á Oak Point, Kristín,
sem um mörg ár hefir átt heima
suður í Bandaríkjunum, og
Unnur Sigurlaug, kona Hjartar
Jósephsonar á Otto. Fin hálf-
1 systir ísleifs er á lífi hér vestra,
Mrs. Jakobína Breckman, ekkja
Guðmundar heitins Breckmans
á Lundar. Mágkona hans,
ótal sögur frá heimkynni sínu,
suðrinu fagra . . . þá spurði ný-
komna konan: “hvaðan komið
þér úr Suðurríkjunum — eg er
frá Louisiana” . . . en kelsa
varð klumsa við og verður víst
bið á að hún gorti af Suður-
ríkjunum fyrst um sinn.
Og þessi smávegis snobbhátt-
ur. . . Konan frá Minneapolis,
sem fór til Washington, D. C.,
og var þar boðið í hádegisverð
tli forsetafrúar Bandaríkjanna
með 100 öðrum konum . . . en
konan frá Minneapolis getur
ekki talað um annað en þennan
blessaðan hádegisverð það sem
eftir er æfinnar. . . Ungfrúin,
sem er svo montin af að hafa
tekið stúdentspróf, að hún
varla getur verið þekt fyrir að
tala við nokkra hræðu, sem
ekki hefir tekið það mikla próf.
.. . Konan, sem altaf kemur því
við í hverju samtali, að afi
hennar hafi verið ríkisstjóri í
einu af vesturríkjum Bandar
ríkjanna . . . og karlinn, sem
segir frá því í hvert skifti, sem
þú talar við hann, að langafi
hans hafi tekið í hendina á
Abraham Lincoln. . . Konan,
sem krækti sér í lagapróf við
illan leik og altaf gerir sér að
reglu, að spyrja þann sem hún
talar við, hvort sá hafi nú veru-
lega kynt sér stjórnarskrá
Bandaríkjanna . . . og ekkert er
það annað en snobbháttur, þeg-
ar við erum öll uppveðruð af
monti yfir því, að kynnast ein-
hverjum mektarmanni... hann
talar við okkur um stund og er
framúrskarandi vingjarnlegur
. . . og svo gleymir hann okkur
undir eins og hann hefir snúið
við okkur bakinu. . . Framh.
ÍSLEIFUR GUÐJÓNSSON
(Æfiminning)
Þann 20. október síðastliðinn
andaðist að heimili sínu, Otto,
Manitoba, bændaöldungurinn
Isleifur Guðjónsson á 85 ald-
ursári.
ísleifur var fædur í Hvammi
í Þistilfirði í Norður-Þingeyjar-
sýslu á Islandi 27. febrúar árið
1857. Foreldrar hans voru:
Guðjón Isleifsson, ættaður úr
Skagafirði, og Kristín Bjarna-
dóttir bónda í Selvík á Langa-
nesi. Ólst hann þar upp með
móður sinni til 9 ára aldurs og
var svo nokkur ár með föður
sínum og á ýmsum stöðum.
Árið 1883 gekk hann að eiga
Vorið 1887 var mikill hugur í
íslendingum í Winnipeg að
leita nýs landnáms. Fjórir ís-
lendingar fóru í landkönnun-
arferð norðvestur frá Winnipeg
út í landsvæði það, sem liggur
milli Manitobavatns og norð-
urendans á Grunnavatni, sem
þá var allmikið vatn, áður en
það tók að þorna. Isleifur var
einn af þessum fjórum. Námu
þeir lönd í grend við þar sem
Lundar-bær er nú, bæði að
austan og vestan. Síðan bætt-
ust aðrir við. Eystri bygðin
var í daglegu máli nefnd Sí-
beria, og þar settist Isleifur að.
Var landið þar umhverfis lítið
bygt, þó höfðu nokkrir enskir
landnemar tekið sér þar ból-
festu í gerndiryii nokkrum ár-
um áður, en annars urðu Is-
lendingar fyrstir manna til
þess að nema þar land. Þarna
bjó Isleifur 9 ár, en að þeim
liðnum færði hann sig austar
og sunnar, austur fyrir íslenzku
bygðina, sem þá var mynduð
umhverfis norðurendann á
Grunnavatni. Nam hann þar
land að nýju og bjó þar 26 ár.
Þá seldi hann lönd sín þar og
Björg Thorkelsson kenslukona
hefir verið til heimilis hjá mági
sínum og systir síðan 1896, að
staðaldri nú síðari árin.
Heimili þeirra ísleifs og Guð-
leifar var orðlagt gestrisnis
heimili. Var það í þjóðbraut
öll árin, sem þau bjuggu aust-
an Grunnavatns, því að alfara-
vegir bæði að sunnan og aust-
an lágu þar um hlaðið. Var
þar oft gestkvæmt mjög og
öllum vel tekið. Eldra fólk, for-
eldrar Guðleifar, móðir Isleifs
og gamall sveitungi þeirra,
Guðm. Einarsson að nafni, átti
athvarf á heimlii þeirra árum
saman.
ísleifur var dugnaðarmaður,
áhugasamur og ötull við verk.
Hann var gæddur góðum hæfi-
leikum, allra manna glaðastur
og vingjarnlegastur í viðmóti,
ör í lund og hreinskilinn, en þó
með næmum tilfinningum, vor-
kunnsamur við alla, sem erfitt
áttu og sérstaklega barngóður
maður. Hann var hjálpsamur,
vinfastur og tryggur vinum sín-
um. Hann var vinsæll og vel
látinn af nágrönnum sinum,
enda allra manna skemtileg-
astur, hvort sem hann var
og kvíða fyrir því ókomna. —
Þess vegna var hann líka ávalt
kærkominn gestur á heimilum
nágranna sinna. Og flestum
mun hafa þótt hressandi og
skemtilegt að tala við Isleif.
Með honum er til moldar
genginn einn af elztu og merk-
ustu landnemum í íslenzkum
bygðum hér vestan hafs, góður
og drenglyndur maður og einn
af þeim fáu, sem ávalt geta
litið björtum augum á hlutina
og aldrei láta bugast, þótt við
mikla erfiðlieka sé að etja.
Síðustu tvö árin, sem hann
lifði, var heilsa hans mjög tek-
in að bila. Stundaði kona hans
hann með frábærri umhyggju-
semi og alúð í hinum langvar-
andi veikindum hans, og lauk
þannig næstum 60 ára sambúð
þeirra.
ísleifur var grafinn í elsta
grafreitnum í bygðinni, við
Otto, P. O. Munu þar hafa ver-
ið jarðsettir flestir þeir, er dóu
á fyrri árum bygðarinnar, þar
á meðal gamlir vinir hans og
vandamenn. Jarðarförin var
fjölmenn. Sá sem þessar línur
ritar flutti kveðjuorðin.
G. Á.
Minningarrit
Þeir, sem eignast vilja 50
ára minningarrit Sambands-
safnaðar, geta eignast það með
því að senda 50^ til Davíðs
Björnssonar, 702 Sargent Ave.
Ritið er mjög eigulegt, með
myndum og ágripi af sögu
kirkjunnar á íslenzku og ensku.
LET Y0UR D0LLARS
FLY T0 BATTLE..

^rríSWAR SAVINGS CERTIFICATES
VERKAMENN OSKAST
TIL VIÐAR VINNU. AÐ VINNA VIÐ í PAPPÍRS GERÐ, í ALGENGA VINNU I SKÓGI
Húsnœði notalegt með stálfjaðra beðjum
FARGJALD FYRIRFRAM GREITT TIL:
1. HERRICK við C. P. R. 2. MAGPIE við A. C. & H. B. Ry.
The Abitibi Power & Paper Company Limited þarf nokkur hundruð manna til skógarhöggs í
ver sín við White Rover, 200 mílur austur af Port Arthur og hjá Magpie River, 150 milur austur af
Sault Ste Marie, Ontario.
Gott fœri til vinnu í alla.n vetur, við góðan aðbúnað bœði til matar og húsnæðis.
KAUP FYRIR CORD
í HERRICK—
Fyrir 8 feta ótilhöggvinn við,S2.40 hvert
cord, innihaldandi 128 cubic fet (S4.80 fyr-
ir hvert tvöfalt cord)
Fyrir 4 feta ótilhöggvinn við, $2.70 hvert
cord með 128 cubic fetum.
I MAGPIE—
$2.70 hvert cord með 128 cubic fetum
ótroðins viðar.
Þeir sem vinna með þessum kjörum
greiði 950 á dag fyrir fæði og húsnæði.
DAGLAUN
BÆÐI 1 HERRICK OG MAGPIE—
Þegar akstur byrjar fá margir vinnufæri
með þessum kostum:.
Fyrir algenga vinnu—S2.10 á dag og frítt
fœði.
Ökumenn—S2.45 á dag og ókeypis fœði.
Hleðslumenn—$2.30 á dag og ókeypis fœði.
$1.00 er dregið af kaupi á hverjum mánuði
fyrir meðöl og læknishjálp.
Þeir sem ráðast í þessa vinnu verða að
vera hraustir og vanir skógarhöggi.
Þeir sem stunda þessa vinnu í tvo mánuði
samfleytt, fá ókeypis far aðra leiðina, hjá fé-
laginu—ókeypis far báðar leiðir fá þeir sem
haldast fjóra mánuði samfleytt við verkið, eða
til verka íoka ef lengur haldast en þrjá mánuði.
Mönnum verður skipað í félags ver eða í
akkorðs ver eftir vild og aðstæðum viðar höggs
til pappírs gerðar helzt í allan vetur svo og
næsta vor og sumar (1942).
Fimm dala mánaðarleg uppbót verður greidd
hverjum verkamanni sem stundar þessa vinnu í
þrjá mánuði samfleytt eða lengur. Hver mað-
ur sem vinnur í þrjá mánuði samfleytt fœr $15
fyrir utan umsamið kaup.
UM FREKARI UPPLÝSINGAR BER AÐ LEITA HJA NÆSTU GOVERMENT UNEMPLOY-
MENT SKRIFSTOFU OG ÞAR SKAL BIÐJA UM VINNU HJA ABITIBI
(Þeir sem vinna að einhverju leyti að hernaði, skulu ekki leita þessarar vinnu)
2 THE ABITIBI POWER & PAPER COMPANY, LIMITED, Sault Ste. Marie, Ont.
Óvönum mönnum greiðum vér $2.00 á dag,
ef ekki duga til að vinna fyrir meiru í akkorðs
vinnu, aðeins fyrsta mánuðinn, til að venja
þá við.
Hentug föt og hlý ásamt vaðstigvélum, eru
nauðsynleg.
Búð er í hverju veri sem selur föt, tóbak
o. s. frv.
Frá aðalstöðvum félagsins við járnbraut til
verstöðva eru að meðaltali um 15 mílur.