Heimskringla - 13.01.1943, Page 2

2. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 13. JAN. 1943
FAEIN ORÐ FRÁ VISIR
Eins og vanalega byrjaði Is-
lendingafélagið hér í Chicago
að halda fundi sína í október í
haust sem leið, og hafa fundir
verið haldnir mánaðarlega
eins og undanfarin ár. Pró-
gram hefir verið allgott á
hverjum fundi.
Síðasti fundur var jólabréfs-
samkoma haldin fyrir litlu
börnin. T. H. T. menningarfé-
lagið, sem eg nefni svo, sér um
þá samkomu árlega. Hún var
býsna fjölmenn og fór vel
fram, allir virtust ánægðir, og
sérstaklega börnin sem nutu
jólagleðinnar áhyggjulaust,
hverju barni var gefin gjöf og
svo ýmislegt góðgæti þar fyrir
utan.
Næsti fundur verður okkar
árlega Goðablót. Verður það
haldið þann 5. febrúar.
Það er okkar aðalhátið að
vetrinum, og er reynt að vanda
til hennar eftir mætti.
Það vill svo vel til þetta ár
að okkur hefir auðnast að fá
loforð frá manni sem vel er
þektur meðal íslendinga, bæði
austan hafs og vestan, um að
vera hér aðalræðumaðurinn á
þessari áðurnefndri samkomu
okkar.
Maðurinn er Halldór Her-
mannsson, prófessor við Cor-
nell University í New York, og
bókavörður við Fiske bóka-
safnið við sama skóla. Maður-
inn er svo vel þektur meðal Is-
lendinga í mörg ár, að eg er
viss um að það verður mörgum
forvitni á að koma og hlusta a
hann.
Ýmislegt fleira verður á pró-
grami, svo sem stuttar ræður
annara gesta og söngur og
pianospil. Fjölmennið nú á
þessa samkomu þið Islending-
ar i Chicago og grendinni; eg
er viss um að þið sjáið ekki
eftir að hafa komið þegar alt
er afstaðið.
Ef svo vildi til að einhverjir
Islendingar utan að, væru hér
á ferð um það leyti, ættu þeir
að nota tækifærið og vera með
okkur það kvöld.
Mér væri sönn ánægja í því
að veita þeim upplýsingar og
aðstoð, ef þeir væru ókunnugir
hér. Og í því skyni set eg hér
utanáskrift mína og símanúm-
er: 1414 Greenleaf Ave., Evan-
ston, 111., sími Greenleaf 0436.
Svo höfum við íslenskan
konsúl hér nú, og er það maður
sem er fslendingum vel kunn-
ur, Mr. Árni Helgason; veit eg
að hann er altaf boðinn og bú-
inn að veita ferðafólki sitt lið-
sinni.
Um starfsmál Vísis get eg
það sagt, að aðalmálið á dag-
skrá þennan vetur, eru dreng-
irnir okkar sem í herinn eru
farnir. Þeir eru 7 frá þessum
hóp sem tilheyrir Vísir, en
verða mikið fleiri áður langt
líður, vegna lækkunar á ald-
urstakmarki. Nefnd hefir ver-
ið kosin til að sjá um þetta
málefni, og veit eg vel að fólk
er mjög samhuga um að gera
alt það sem okkur er unt til að
gleðja drengina í hernum, bæði
með smágjöfum og bréfaskrift-
um. Öllum er vel kunnugt um
hvað þeir virða það mikils.
Seinna þegar vorar er eg vís
að senda línu í blöðin og láta
ykkur vita hverju framfer með-
al Islendinga í Chicago.
Á tíðina má maður ekki
minnast, styttir það því öll
fréttabréf og sendibréf, þegar
ekkert má um veðrið tala, það
var oft svo þægilegt að grípa
til þess, þegar menn voru að
fylla út fréttadálka sína, og
höfðu þá stundum lítið annað
að segja. S. Arnason
SUNDURLAUSIR
ÞANKAR
Eftir Rannveigu Schmidt
Það var eftirtektarvert það
sem hann Thor Thors sendi-
herra sagði í grein sinni í
Heimskringlu fyrir skömmu, að
Islendingar ættu að spara fé
það, sem þeir nú græða, safna
því fyrir í bönkunum og nota
það svo, þegar tímarnir verða
erfiðari. Mér fundust þetta
mjög skynsamlegar hugleið-
ingar og ráð hjá sendiherran-
um . . . en hverng í dauðanum
á að fara að kenna Islending-
um að spara? Engin er örari á
fé en landinn — hann á það
bara ekki til að fara varlega
með peninga . . . eða hefi eg á
röngu að standa?
Er það ekki skrítið,
hvað við íslendingar erum
fljótir til með að finna að því
hver við annan og á prenti,
þegar eitthvað fer aflaga okk-
ar á meðal, en ef útlending
verður á að finna að einhverju
íslenzku við okkur — sá fær
nú ekki alveg að deyja í synd-
inni. . . Að fólk, sem heima á í
sólarlöndum, eins og Californíu
og Floridu, sendir altaf jóla-
kort með myndum af snjóþöktu
landslagi. . . Hvað margir karl-
menn halda að það sé létt og
leikur, að “veiða” fráskildar
konur — og hvað þeir oft verða
fyrir vonbrigðum, skinnin. . .
Hvað ótrúlega margir gleyma
aðalatriðinu, þegar þeir segja
sögur . . . eg þekki jafnvel
mann, sem altaf er að segja
sögur — og hann er annars
ekkert heimskur, greyið — en
við vitum sjaldan hvar eða
hvenær sagan gerðist, né held-
ur hver upplifaði söguna og
aldrei nokkurntíma vitum við
hvað sagan eiginlega var um.
Margt er minnisstœtt . . .
Þegar við vorum boðin til
miðdags í Santa Barbara í
Californíu á dögunum og þar
var nýnæmi á borðum, en það
var hákarl, sem Santa Barbara-
fólkið er farið að borða síðan
kjöteklan komst á; hákarlinn
var steiktur og bragðaði vel —
en því miður varð eg ekki vör
við neitt brennivín. . .
Amerískur. hermaður einn
MAGNÚS INGIMARSSON
Dáinn 30. nóv. 1942 í Wynyard. Sask.
Af fornum stofn er fallinn hlynur,
ei feigðin spyr, hve djúp sé und.
En Islands son og einkavinur
þú alt varst fram á hinstu stund.
Við feðraarf, á fornum slóðum,
hann festi besta yndið sitt
en oftast fann, með öðrum þjóðum
sig útlending, í hópnum mitt.
Að leggja á útleið yfir hafið
og eiga lítið nema kjark,
það hefir margan hraustann tafið,
en hann leit þar sitt æfimark.
Og fátt er dýpri dráttum litað
á dögunar spjöldum þessa lands
né hugdirfð, þoli og heiðri ritað
sem hetjusaga landnemans.
Eg þekti ei mann sem fróðleiks fýsti
og fúsar sénhvers lærdóms naut.
Því það, að nema líf hans lýsti,
sem leiðarviti um æfibraut.
Hann sagði fátt, en sótti að grunni
í sannleiksleit um rökfært mál
en fleipur ei né flaður kunni
og fyrirleit alt hjóm og tál.
Hann áleit skyldu sína og sinna
í samferð greiða manna leið,
af góðvilja og gagnsemd vinna
þá gerð er lifði runnið skeið,
því það kvað víst, að eðlið ætti
í instu rótum sérhvers manns,
sinn einkarétt að alheimsmætti
sem ætti að fylla lífið hans.
Á tilverunnar trúðir herra,
og treystir dýrð og mætti hans,
kvaðst áframhaldið aldrei þverra
um alla geima himnaranns,
því var þér ríkt, með rómi brýnum
að rita um það og færa í ljóð,
og víða glóði í vísum þínum
af vitsmunum og skygnis glóð.
Með kærri þökk skal kveðjan hljóma,
við kistu þína, vinur minn,
í upprisunnar undra ljóma
er eilíf-bjart um svipinn þinn.
Og þau sem kunnu þig að meta
og þitt hið besta ferðalín,
þau vildi gjarnan viljug feta
í valinkunnug fótspor þín.
T. T. Kalman
í Þega dagblað i Þýzkalandi
kostaði 90 miljónir marka. . .
Það var frægi hollenski mál-
| arinn Max Beckmann sem
sagði: “lífið er erfitt — eins
og kanske allir vita nú orðið.”
Hún Lauga okkar hefir það
fyrir satt, að hjónabandið sé
ekki neitt rósabeð, heldur sé
það orustuvöllur. . .
ORÐSENDING
var að biðja afsökunar á film-
unni “ísland” í einu Reykja-
víkurblaðinu fyrir nokkru. Það
er nú ekki laust við, að filman
sú þurfi afsökunar við . . . því-
lík endaleysa . . . þar tókst nú
Hollywood verulega upp! En
þeir sem leggja í vana sinn að
skoða amerískar filmur urðu
ekki neitt hissa á því, að alt
var vitlaust og bjagað í film-
unni; að jafnvel þegar setningu
var varpað fram, sem átti að
vera íslenzka, þá var það “ó-
vart” norska. Og að leikararn-
ir, sem fóru með íslenzku hlut-
verkin, hegðuðu sér allir eins
og fífl . . . það er sem sé siður
í Hollywood, að í hvert skifti,
sem útlendingur er sýndur á
filmu — og það gildir einu
hverrar þjóðar hann er — þá
er hann látinn koma fram á
sjónarsviðið eins og fábjáni.
Ameríkumenn yfirleitt láta sig
litlu skifta Island eða íslenzka
menningu — það finnast auð-
"CHIDDINGFOLD'
NÝR BREZKUR TUNDURSPILLIR
Á myndinni sjást kanónugötin á frams tafni þessa mikla skips, sem er eitt af nýrri
skipum Breta er sérstaklega eru notuð til aðsókna á óvina skip. “Chiddingfold” heyrir
»til þeim flokki herskipa er nefnd eru Hunt Class.
vitað undantekningar — það
sem þeir hafa áhuga á og Is-
landi viðvíkur er bara það eitt,
að amerískir hermenn hafa
bækistöð sína þar sem stendur
. . . þó er engin ástæða til að
láta taka sér þetta nærri eða
firtast við ameríkumenn út af
þessu . . . þegar öllu er á botn-
inn hvolft: hver er upptekinn
af sínu. . .
Að grænmeti með hrærðu
smjöri var» forréttur miðdegis-
verðarins á flestum dönskum
heimilum á sunnudögum. . .
Að tvö nöfn eru nú mest í
tízku í Bandarikjunum, telpu-
krakkar eru skírðir Karen og
drengir Christopher. . .
Hvað íslenzka oft hefir orð
yfir það, sem önnur mál hafa
ekki; t. a. m. orðið “hraðlýg-
in”. . .
Að engra þjóða hermenn eru
í eins velsniðnum einkennis-
búningum og Bandaríkjaher-
menn. . .
Að í Belgíu hneptu þeir
mann í varðhald á dögunum,
vegna þess, að hann lét skíra
son sinn Winston. . .
Hvað við blessuðum þá á-
gætu stýrimenn á Gullfossi,
Loft og Kjaran á árunum í
Höfn, þegar þeir færðu okkur
að gjöf stórar kippur af ís-
lenzkum rjúpum að heiman . . .
og nú eru meir en 17 ár síðan
maður bragðaði þann himna-
ríkisrétt. . .
Einhver skringilegasti máls-
hátturinn sem til er: “eg ætlaði
ofan hvort sem var,” sagði
kerling — hún datt niður stig-
an. . .
Þegar eg einu sinni heyrði
mann kvarta undan því við
stúlku, að hún notaði vara-
smyrsli, sem smitaði af — “þú
ættir að nota samskonar vara-
smýrsli og konan mín notar”,
sagði hann. . .
Kæri ritstj. Stefán Einarsson:
Eins og innihald greinar
þessarar sýnir, hefi eg ástæðu
og einnig löngun að biðja þig
að gera svo vel og birta þessar
linur í Heimskringlu. Til leið-
réttingar á öllum frekari og
áframhaldandi misskilningi,
hjá því fólki, sem hefir samúð
og hlýleik með því máli, sem
bréfritari þess bréfs hefir, er
eg vitna til, skrifað 9. des. f. á.,
vil eg taka nokkrar málsgrein-
ar úr nefndu bréfi til birtingar.
Ef þú vilt gera mér þann greiða
sem eg þá um leið þakka þér
kærlega.
Vona eg að bréfritarinn mis-
virði það ekki við mig, þar sem
nafn hans verður ekki undir-
skrifað og bréfsefnið heldur
ekki líklegt að verða neinum
að tjóni, svo hvort hann heitir
Jón úr móunum eða Jón úr
mýrinni, Jón skakki, eða ein-
hver annar Jón, eða þá hann
i heitir eitthvað annað en Jón,
| kemur það trauðla að sök. Þá
kem eg aftur að þessu dreng-
lynda, velhugsaða og vel skrif-
aða bréfi. (Þætti mér ánægja
að mega birta það alt).
“Eins og þú munt minnast,
var drepið á það í íslenzku
vikublöðunum í sumar (eg man
ekki orðalag) nokkru áður en
Birgir sonur þinn fór til New
York á söngskólann að benda
Islendingum til þátttöku, að
taka höndum saman og létta
honum námsróðurinn. En þar
sem ekki hefir verið hreyft við
I þessu í blöðunum síðan, þá
j vita víst fáir hvernig sakir
standa. En telja víst að þarna
eigi Þjóðræknisfélagið hlut að
máli. Er því vel farið, þar eð
eg veit að býsna mörgum ís-
lendingum sé það hugleikið, að
Birgir sé rétt hjálparhönd,
meðan hann er að vinna þenn-
an erfiða, en um leið hugljúfa
listasigur.
Það verður ekki efa mál, að
vel verður tekið á móti Birgir,
þegar hann kemur í heimsókn
úr austurvegi, með þrjá eða
fjóra auka bókstafi, fyrir aftan
nafnið sitt. Þá verða bæði ís-
lendinga félög og utanveltu
gosar samtaka. Og nú dettur
mér í hug “Labbakútar og
Spenamenn,” sem voru látnir
tákna. alla Vestur-fslendinga
hérna á árunum.
Þú kanske sendir mér Mnu
einhverntíma og lætur mig
vita, hvort þjóðræknin hefir
lagt þarna spítu á þína lóð. En
í millitíð bið eg þig að koma
þessum seðli (sem er innlagð-
ur með þessu bréfi) til sonar
þíns, ásamt hugheilli ham-
ingjuósk frá okkur hjónunum,
um leið og þú sendir honum
þína eigin jólakveðju.”
| Svo, eins og eg tók fram í
upphafi þessarar orðsendingar,
eða hvað annað það má kall-
ast, viðvíkjandi, leitandi upp-
lýsinga á því máli, sem þessi
örláti velunnari Birgis skrifar
um, vil eg taka tækifærið
j gagnvart öllum þeim mönnum
og konum, sem eru likt hugs-
andi og um leið jafn ókunnug-
ir, öllum formálanum.
Þjóðræknisfélagið eða þjóð-
ræknin hefir ekki verið á
nokkurn hátt hjálp til Birgis,
hvorki í framkvæmda né fjár-
hagslegu tilliti, hvorki í sam-
bandi við Birgis ferð og dvöl í
New York, eða tímann sem
hann dvaldi í Winnipeg. Get
eg því miður ekki tilfært hvar
PANTIÐ GARÐSÆÐIÐ SNEMMA
ALVARLEGUR SKORTUR ER A
ÝMSUM TEGUNDUM
C E LT U C E
NÝRJARÐ-
ÁVÖXTUR
Hinn ágætasti fyrir
garða i Canada. —
Spónnýr. Að notkun
og bragði sambland
af celery og lettuce.
Hrár Celtuce er not-
aður sem celery. —
Soðinn lítur hann
vel úr og er mildur
á bragð, sem minnir
í senn á celery, let
tuce, asparagus,
broccoli, eða sum-
__ _ mer squash. Vex á
90 dögum hvar sem er. Við sendum
fullkomnar reglur fyrir sáningu og
notkun. Farðu ekki þessa nýja á-
vaxtar á mis. Yfir 130,000 garðyrkju-
menn voru ánægðir með hann 1942.
(Pk. 250 sœði 15$) (2 pk. 25$) (i/2 oz.
65$) (oz. $1.25) póstgjald greitt.
FRl—Ný, stór 1943 útsœðis og rœkt-
unarbók—Betri en nokkru sinni fyr.
DOMINION SEED HOUSE
GEORGETOWN, ONTARIO
$]iiiiinniiinMiiiiiiiioiiiiiiiii!iniiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiioiiiiiim}
1 INSURANCE AT . . .
REDUCED RATES
Fire and Automobile
STRONG INDEPENDENT §
COMPANIES
| McFadyen f
j Company Limited j
| 362 Main St. Winnipeg §
Dial 93 444
............inmmiiiiiiuiiuiiiiiiiinmmmiiitS
þessi misskilningur hjá fólki
hefir upptök sín.
Dr. Sig. Júl. Jóhannesson og
hr. Thor Thors unnu að því
sameiginlega að útvega Birgir
vegabréfið til Bandaríkjanna.
Gekk það fljótt og vel. Er eg
innilega þakklát dr. Jóhannes-
son og hr. Thors fyrir þá að-
stoð. Sjálfri mér tileinka eg
þann góða árangur og úrslit
peningamálanna. 1 fjögra mán-
aða dvöl minni í Winnipeg síð-
astliðið sumar og með milli-
göngu eins bankans í Winni-
peg, fékst leyfi frá Board of
Foreign Exchange í Ottawa, að
þessi sami banki greiddi Birgir
mánaðarlega upphæð til
Bandaríkjanna (í bandarískum
penginum).
Flestir vita að þessi liður
fjármálanna er mjög erfiður nú
sem stendur (Mtt fáanlegir pen-
ingar). Vorum við Birgir svo
heppin, að sá maðurinn, sem
við höfðum með að gera í þessu
fjögra mánaða ferðalagi inn og
út í bankana, dag eftir dag,
viku eftir viku, var maður með
mannlegum eiginleikum sem
nefnist: sál, skynsemi og til-
finning. Það er ekki æfinlega
að alt þetta fyrirfinnist á ein-
um stað. Var þessi banka-
maður því mikill hjálparkraft-
ur í hinum góðu úrslitum. Fer
eg svo ekki í frekari “ferða-
hugleiðingar” um málið, þar
sem aðalatriðinu er siglt 1
góðsvonar höfn. Birgir náði
landgöngu á fyrirheitna land-
ið, — honum líður að öllu leyti
það ákjósanlegasta, hann er í
höndum meðal bestu kennara
New York borgar. Kennararn-
ir eru f jórir, tveir söng og tveir
tungumála kennarar, svo hefir
hann fengið dálítið starf hjá
Metropolitan sem “curtain
boy”, (dregur tjöldin upp og
niður eftir því sem til þarf)-
Um leið og Birgir hefir feng-
ið það fullkomnasta tækifæri
að sjá og heyra allar óperur,
(fimm á viku), kynnast öllum
hlutum, umgangast, kynnast
artistunum persónulega, e1^
honum einnig borgað fyrh
“curtain boy”-starfið.
Af því eg veit að margir hafa
gaman af að heyra eitthvað af
Birgir síðan hann fór, eru þess-
ar línur þeim skrifaðar. “Þess
ber að geta, sem gert er”, ser-