Heimskringla - 29.11.1944, Page 3

WINNIPEG, 29. NÓV. 1944
HEIMSKRINGLA
3. SIÐA
PéTUR finnsson
1867 — 1944
^að hefir dregist lengur en
®tlað var að minnast þessa mæta
manns með nokkrum orðum í
‘slenzku blöðunum.
Pétur var fæddur 29. okt.
1876 að Fitjum í Miðfirði, í
Húnavatnssýslu. Foreldrar hans
v°ru þau hjónin Finnur Finns-
s°n Jónssonar og Margrét Tóm-
asdóttir, er bjuggu að Fitjum all
an sinn búskap. Pétur ólst upp
1 tððurhúsum til 14 ára aldurs,
eða þar til hann var fermdur,
eins og þá var títt. Að ala börn
UPP þar til þau voru 14 ára og
Konia þeim í kristinna manna
tölu” var í þá daga talið að ljúka
uPpeldisstarfinu með heiðri og
sóma. Eftir það var talið sjálf-
Sagt að ungmennin sæu um sig
sjalf. Eftir ferminguna fór því
^étur að vinna fyrir sér sjálfur,
°ftast við sjóróðra í Garði, í
^ullbringusýslu.
í^aðan fór hann svo árið 1890
þá 23 ára gamall — vestur
Urn haf. Fyrstu 3 árin hér
Vestra, var hann í Winnipeg á
vetrum, en á sumrum stundaði
'úann landbúnaðarvinnu í Norð-
Ur Dakota.
Arið 1893 gekk hann að eiga
^aríu, dóttir Jóhanne)sar Jó-
úannessonar og Sigurbjargar
^ristjánsdóttur. María var fædd
a Ljósavatni í Suður-Þingeyjar-
sýslu.
-^æsta ár fluttu þau hjón vest-
Ur að Kyrrahafi og settust fyrst
að í Seattle-borg í Washington-
riki. þar voru þau til ársins
899, en fluttu þá til sjávar-
Porpsins Marietta í sama ríki.
ar dvöldu þau í 7 ár. Þaðan
luttu þau til Blaine, Wash., árið
^06, 0g hafa búið þar og í
grendinni ætíð síðan. Framan af
arum hér vestra stundaði hann
udbúnað og sjávarútveg jöfn-
Uríl hönum og var ætíð talinn
^eð röskustu mönnum, til hvers
Verks sem hann gekk, á sjó eða
ndi. Þegar á milli varð með
sjosóknina eða búskapinn, gekk
ann í daglaunavinnu. Pétur
atlr skift um bústaði nokkuð
> selt og keypt, og alstaðar
ar sem hann hefir búið liggja
lr hann miklar jarða- og húsa-
. ^Ur. Hann bygði upp að nýju
■ Velniur stöðum, en endurbætti
°ðrum. Ummæli Margrétar
enedictsonar, í “Islendingar á
^y5fahafsströndinni” (Almanak
h. 1926) um Pétur Finnsson,
1 alla staði réttmæt. Hún
, .8lr: “Pétur er atorkumaður
lnn ^uesti, ágætur félagsmaður
g úrengur góður.”
6 h'AX1 ^tur °§ Mana eignuðust
rn, en tvö þeirra dóu í æsku.
öln íjogur lifa föður sinn og eru
er Usett 1 Washington-ríki. Þau
Fy Jakobína ísfold, kona
Si 1S^.aus Jónssonar Freeman:
^Kurjón Gísli, giftur Steinunni
aidimarsdóttur
Alður Guðfi
Anderson
„ijtUrn °§ Magnús Aðalsteinn,
l)rnUr konu af hérlendum ætt-
■ Þau hjónin, Pétur og
þes1"13 ^rU kynsæl °rðin hér í
ssu ríki. Lifandi afkomendur
0 rra eru: 4 börn, 23 barnbörn,
k 1 þ^rnabarnabörn, alls 38.
a fólk er alt vel gefið. Sér-
Johnson; Sig-
nna, gift 'Adolph
manni af norskum
stakl
ega er það sönghæfni og
leiklistargáfa sem þessu fólki
virðist vera í blóð borin.
Af systkinum Péturs lifir hann
ein hálfsystir, Mrs. Kristín
Finnsdóttir Líndal, er býr með
manni sínum, Hirti Líndal, hér í
grendinni.
Það var ábgrandi um mann,
sem, eins og Pétur, átti fáar
stundir fríar frá striti og önnum
dagsins, hversu mikils fróðleiks
honum tókst að afla sér og hve
mikinn og áhugasaman þátt
hann tók í almennum félags-
málum. Hann hafði gleggri
skilning á því en flestir aðrir, að
lífskjör einstaklingsins eru svo
háð lífskjörum allra annara að
enginn maður getur “lifað sjálf-
um sér” eingöngu. Þessvegna
fygldist hann sem bezt hann gat
með öllu því sem var að gerast í
mannheimi. Samvinna og
bræðralag verður að vera grund-
völlur þess skipulags, sem á að
koma, ef mannkynið á að bless-
ast á jörðunni. Þetta var niður-
staðan sem Pétur hafði komist
að, og á henni bygði hann þátt-
töku sína í stjórnmálum og
kirkjumálum. Hann var frjáls-
lyndur á báðum þessum sviðum.
Hann var einn af stofnendum
fríkirkjunnar í Blaine og í safn-
aðarnefnd allmörg ár. Var hann
þar sem annarsstaðar framsæk-
inn og ósérhlífinn.
Tveir meginþættir voru í lífs-
skoðun Péturs, trú hans á þróun
mannlífsins á jörðinni í áttina til
samvinnu og bræðralags og trú
hans á framhald einstaklingslífs-
ins eftir dauðann. Bygði hann
hið síðara einkum á rannsókn-
um og reynslu andatrúarmanna.
Það var bjart yfir lífsskoðunum
hans, enda var hann að eðlisfari
gleðimaður. Voru þau hjón að
því leyti lík, eins og margir vita
sem með þeim hafa verið á heim-
ili þeirra og mannfundum.
Pétur hafði oft látið í ljós þá
ósk sína, að hann fengi að sofna
eitthvert kvöldið og vakna aftur
til annars og fegurra lífs. Að
kveldi hins 13. júlí síðastliðinn,
höfðu þau hjónin verið í heim-
sókn hjá vinum í nágrenninu.
Hann var glaður og reifur það
kvöld. Þegar heim kom lagðist
hann til svefns að vanda, en kl.
11 var hann dáinn, án þess að
vakna aftur til þessa lífs.
“Og því er oss erfitt að dæma
þann dóm,
Að dauðinn sé hrygðarefni.
Þó ljósin slokni og blikni
I blóm, —
Er ei bjartara land fyrir
stefni?”
Þessari spurningu Einars
Benediktssonar svaraði Pétur
hiklaust játandi, og gerði fylli-
lega ráð fyrir að “vakna upp
ungur einhvern daginn með ei-
lífð glaða kringum sig.”
Við kveðjum þig vinur klökk-
um en þakklátum huga og fel-
um þig þeirri forsjón, sem þín
bjarta trú var bygð á.
A. E. K.
TIL MARÍU FINNSSON
Lífið er sigur og guðleg náð.
Þig vil eg, kæra, gjarnan gleðja
góður vinur, er horfin þér,
sársauka veldur srösta kveðja
svona er fljótt að höndum ber.
Okkur er kent að enginn dauði
eigi sér hinumegin stað,
við lifum þar af andans auði,
ástvini þínum gagnar það.
Þar mun hann nýja fræðslu finna
og fylling vonar, góða sjá.
Að blessist framtíð barna sinna
braut þau farsældar gangi á.
Svo er þú til hans síðar kemur
sælu vist himins bjarta í,
enskendum veitist öðrum fremur
andleg brúðfarar samvist ný.
O, hversu gott og indælt verður,
ástvinum horfnum fagna þar;
jafnan er rómur góður gerður
GAMLI BÓNDINN
Eg get ekki dáðst að þér gráa möl,
að ganga’ um þig daglega er mér kvöl,
og því verður mér svo þrátt að gleyma,
að þú ert systir melanna heima.
En munu þá allir aðrir en eg
ánægðir ganga þann malarveg?
Ætli þá kunni ekki að dreyma,
iðgræn túnin, og kyrðina heima?
Aldraði bóndinn, með hrímlitað hár,
hendurnar lúnar, í svörunum fár.
Skyldi hann eiga gott með að gleyma,
glóandi blómstrum á vellinum heima;
Hann horfir, úr fjarlægð, á fjöllin blá,
það felst þá í augum hans dulin þrá.
Dauft er um eyrina dauða að sveima:
1 dag verður smalað og rúið heima.
Hann stokkar upp línu með stirðleg grip,
og steypuna hrærir með þungum svip.
1 dalnum er lífsgróður, ljós og friður:
Á laugardagskvöldið má bera niður.
Og álengdar heyrir hann hófadyn,
þá hrekkur hann við, því gamlan vin
hann heyrir kumra við stall, og stundum
stökkspretti glymja á mjúkum grundum.
Og sum^rið líður, með sól og regn,
úr sveitinni heyrir hann marga fregn.
Þá ómar í huganum hávær söngur:
Þeir halda, í dag, af stað í göngur.
Þá hendir hann rekuna hart og fast,
og horfir á leðjuna furðu hvast,
og svarar stutt þeim, sem á hann yrða,
en eldur brýzt gegnum limi stirða.
Er veturinn kemur með frost og fjúk,
og fannbreiðan legst yfir köld, en mjúk.
sér hann, í huganum, hjörð úr fjalli
hópast að stalli, af smalans kalli.
Þú gamli bóndi ert bróðirinn minn,
því byrðina þína eg sé og finn,
og óska, við hinsta æfisporið,
andi þinn gleðjist við sveitavorið.
Ó. J. D.
—Freyr.
að geyma vel trúrra minningar.
Þeir voru okkur vernd á vegi
að vekja og gefa heilnæm ráð,
það ljómar bráðum lífs af degi,
lífið er sigur og guðleg náð.
Við skulum glaðar vaka og bíða
vonandi endar nóttin senn,
er morgun stundin bjarta og
blíða
frá böli tímans kallar menn.
Burt verður numin vonska og
villa,
er valdið hafa jarðlífs pín,
sem draumur hverfur alt ’ið illa
endalaus friðar dagur skín.
Kristín D. Johnson
ATHUGASEMD
1 Lögbergi frá 16. nóv. s. 1. er
orðsending til fiskimanna frá Mr.
G. F. Jónassyni þar sem hann
ræður fiskimönnum frá að leggja
í mikinn útgerðarkostnað vegna
skuggalegs útlits með verð á
fiski. Þetta þótti mér fallega
gert af Mr. Jónassyni, en þessi
aðvörun kemur heldur seint eða
hefði þurft að koma 3 mán. fyr
ef hún hefði átt að verða að til-
ætluðum notum, því fiskimenn
eru löngu búnir að kaupa net og
alt sem þeir þurfa til útgerðar,
og auk þess höfðu þeir ráðið
til sín rándýra vinnumenn í von
um sæmilegt verð á fiski, en vér
fiskimenn megum virða viljann
fyrir verkið hjá Mr. Jónassyni,
því við vitum að.menn sem reka
umsvifamikil viðskifti auk þess
að taka virkan þátt í flestum
þeim málum sem á dagskrá eru,
t. d. stjórnmálum og safnaðar-
málum, og verða þar af leiðandi
að vera með einn fótinn þar og
annan hér, og geta því ekki öllu
sint á sama tíma.
Það var nú ekki vatnsgrautur-
inn, sagði Óli gossari þegar hann
var að hæla ræðu prestsins en
þótti vistin léleg, og sama segi
eg um ráð Mr. Jónassonar til
okkar fiskimanna. Þar er nú
ekki blár vatnsgrauturinn.
Gamall fiskimaður
IVAN MAISKY UM
ÆSKU SINA
Framh.
Það var á þessu skeiði æfi
minnar, sem eg komst fyrst í
kynni við “vísindastörf”. Það var
dálítil rannsóknarstofa í her-
sjúkrahúsjnu í Omsk. Rann-
sóknarstofa þessi var aðeins tvö
herbergi, og svo var illa að henni
búið, að þar skorti jafnvel hin
nauðsynlegustu áhöld og verk-
færi. En faðir minn vann af
kappi í rannsóknarstofu þessari
eigi að síður. Eg fylgdist iðu-
lega með tilraunum þeim, er
hann vann þar að. Smám sam-
an varð rannsóknarstofan sá
staður, þar sem eg undi bezt hag
mínum. Mér varð innan brjósts,
þegar eg kom þangað inn, eins
og trúmanni, er kemur inn í
musteri. En nú orðið fer því
fjarri, að mér sé þetta undrunar-
efni. Þegar eg lít nú yfir veg
hálfrar aldar, finn eg, að á þess-
um æskuárum mínum vaknaði
einmitt í hug mínum þrá sú eftir
vísindum og þekkingu, er jafnan
hefir orkað svo mjög á hug minn
og meðal annars olli því, hvar eg
skipaði mér í sveit, þegar eg tók
að láta stjórnmál til mín taka.
Sumarið 1908 er mér minnis-
stætt, sem eitthvert yndislegasta
tímabil æfi minnar. Það sumar
tókst eg fyrstu langferðina á
hendur einn míns liðs. Birdie
hgfði þrábeðið mig um veturinn
að koma til Moskvu í kensluleyfi
mínu. Mér lék einnig mjög hug-
ur á því að hitta frænku mína og
vinstúlku. Það var ákveðið, að
eg skyldi heimsækja Tsjemod-
anoffana einn míns líðs strax og
kensluleyfið hæfist. Fjölskyld-
an dvaldist þetta sumar í þorp-
inu Kirillovku, sem er um fjöru-
tíu rastir vestur af Moskvu. —
Landslag er þar mjög táknrænt
fyrir Mið-Rússland. Þar er
kyrlátt og fagurt og skiftast þar
á skógar, akrar, engi og lækir.
Þar er mikið um ber og blóm.
En þó er það ekki fyrst og fremst
náttúrufegurðin þar, sem veldur
hlýhug mínum til Kirillovku
heldur samvistir okkar Birdie.
Við vorum jafnaldrar og höfðum
þekst frá barnæsku. Við ólumst
að sönnu upp fjarri hvort öðru
— Birdie í Moskvu en eg í Omsk
— en við dvöldumst saman í tvo
eða þrjá mánuði sérhvert sumar
og skrifuðumst á hina mánuði
ársins og ræddum þannig áhuga-
mál okkar og hugðaefni.
•
Birdie var á fimtánda ári. —
Mynd þessarar dökkhærðu og
fríðu stúlku hefir greipst mér í
minni. í brúnum augum henn-
ar gat að líta blik gleði, og gáska.
Við vorum saman öllum stund-
um. Við lékum okkur saman og
ræddum saman. Bæði héldum
við dagbók yfir vetrarmánuðina.
Svo las Birdie dagbók mína og eg
hennar, en það varð svo tilefni
skemtilegra og uppbyggilegra
samræðna. Við gerðum líka
mikið að því, að “endursegja”
bækur, sem við höfðum lesið. Við
lásum geysimikið á þessum ár-
um. Við lásum bækur Pushkins,
Lermontoffs, Gogols, Turgeni-
effs, Dostoyevskys, Nekrasoffs,
Leo Tolstoys, Korolenkos, Mels-
hins, Dickens, Voinichs, Schili-
ers, Orzeszkos, Shakespeares.
Gothes og Hugos og fleirr ónd-
vegishölda heimsbókmentanna.
Dag nokkurn spurði eg Birdie
hvort hún hefði lesið hugsýn H.
G. Wells, Styrjöld hnattanna.
Hún kvað það ekki vera. Eg
sagði henni þá í fáum orðum
efni þessarar frægu bókar, sem
hafði tekið hug minn svo mjög
fanginn. Þetta varð til þess að
Birdie fékk og mikinn áhuga fyr-
ir bókum H. G. Wells. Við sát-
um um hríð á árbakkanum
skamt frá Moskvu og ræddum
líkurnar fyrir því, að menn
bygðu aðra hnetti. Eg lét orð
um það falla, að æðst ósk mín
væri að fara til Marz.
“Já, en ef þú yrðir nú drep-
inn?” mælti Birdie hugsandi.
“Eg er reiðubúinn til þess að
eiga það á hættu!” svaraði eg.
“Eg tel það þess virði að láta líf-
ið fyrir slíka flugferð.”
“Þú ert svo hræðilega eigin-
gjarn.”
“Eigingjarn?” svaraði eg
undrandi.
“Já, auðvitað!” svaraði Birdie
þá. “Þú ferð það sjálfur. Hér
þykir öllum frámunalega vænt
um þig. Skyldfólk þitt mentar
þig og reynir að verða við öllum
óskum þínum. En hvað gerir
þú. Þú ert albúinn að segja
skilið við alla hér til þess að fara
til Marz og hálsbrjóta þig til
einskis. Hugsar þú ekkert um
foreldra þína?”
Eg reyndi að malda í móinn og
vitnaði í ýmsar bækur, sem við
höfðum lesið, þar sem mér fanst
talað mínu máli.
“Nei, sannleikurinn er sá, að
þú ert hjartalaus ....!”
•
Mér þótti þetta fast að orði
kveðið. Móðir mín hafði oft
sakað mig um það, að eg væri
kaldlyndur og harðbrjósta. —
Frænkur mínar sögðu iðulega að
eg væri “hjartalaus”. Og nú tók
Birdie, bezti vinur minn, í þenn-
an sama streng. Gat það verið,
að eg væri svona slæmur? Þegar
eg hafði hugsað mig um dálitla
stund, svaraði eg:
“Sjáðu nú til, Birdie, eg er
einn þeirra, sem láta fremur
stjórnast af skynsemi sinni en
tilfinningum.”
Og þó undarlegt kunni að
virðast, var þetta spámannlega
talað af fjórtán ára gömlum
dreng. Æfilangt hefir það verið
að koma á daginn, að þessi orð
mín hafa haft við rök að styðj-
ast.—Alþbl. 21. sept.
VIÐ KVIÐSLITI
Til linunar, bóta og styrkta*
•evnið nýju umbúðirnar, teyju
lausar. Stál og sprotalausar. —
Skrifið: Smith Manfg. Companv
Dept, 160, Preston, Ont.
Hhagborg U
FUEL CO. n
★
Dial 21 331 No.^.1) 21 331
WARTIME PRICES AND
TRADE BOARD
Ávextir soðnir niður án syk-
urs og seldir í stórum ílátum
(105 únzur og yfir) eru nú ekki
lengur skamtaðir. “Pie filler”
og “fruit filler” sem ekkert syk-
ur er í, og sem selt er í stórum í-
látum, er einnig undanþegið
skömtunarlögunum.
Embættismenn skömtunar-
deildarinnar leggja samt áherzlu
á, að allar þessar sætmetisteg-
undir ef seldar í smærri ílátun-
um séu ennþá skamtaðar, og fá-
ist ekki án seðla. Skamturinn
er þá, 20 únzur fyrir hvern sæt-
metis seðil.
Miðdegisverðir á skólum
Skólar sem ætla sér að leggja
til heitan miðdegisverð geta nú
fengið leyfi hjá skömtunardeild-
inni til þess að kaupa skamtaðar
matartegundir (smjör, sykur og
sætmeti). Umsóknir verða að
vera undirritaðar af einhverjum
sem er ábyrgðarfullur svo sem
skólastjóri eða kennari og það
verður að tiltaka hve mörg börn-
in séu. Skamturinn fæst aðeins
handa börnum sem ekki geta far-
ið heim um miðdaginn sökum
vegalengdar, ófærðar eða óveð-
urs.
Spurningar og svör
Spurt: Er nóg að senda stubb-
an af dósamjólkurspjaldinu þeg-
ar beðið er um nýtt seðlaspjald?
Svar: Nei. Skömtunarbók
barnsins verður að fylgja með.
Spurt: Við erum að flytja til
Vancouver og viljum fá að vita
hvort það sé nauðsynlegt að
skifta um skömtunarbækur.
Svar: Skömtunarlögin eru hin
sömu um land alt, bækurnar má
því nota hvar í Canada sem er.
Spurt: Eg er nýgift og vil fá
að vita hvernig eg eigi að fara
með nafnið og utanáskriftina á
bókinni minni.
Svar: Þú átt að tilkynna Local
Ration Board um breytingu á
nafni og heimilisfangi, tiltaka
númer bókarinnar, einnig hvað
þú hefir heitið áður en þú giftist.
Spurt: Eg sel dálítið af hun-
angi árlega og er skráður hjá
Local Ration board sem fram-
leiðandi. Hvert ‘ á eg að skila
seðlunum sem eg innheimta fyr-
ir það sem eg sel.
Svar: Þú átt að skila seðlum
og skýrslum til Local Ration
Board. Þér er lagt til sérstakt
Primary Producers umslag RB-
61. Svaraðu bara spurningun-
um á umslaginu, láttu seðlana í
það og sendu það með pósti. Það
er ekkert póstspjald, frímerki
því eigi nauðsynlegt.
•
Smjörseðlar 82-83-84-85 falla
allir úr gildi 30. nóv.
•
Spurningum á íslenzku svarað
á ísl. af Mrs. Albert Wathne,
700 Banning St.. Winnipeg.
A: — Við skulum gera sam-
skotaveizlu. Eg legg til matinn.
B: — Og eg legg til drykkjar-
föngin.
C: — Og eg kem með bróður
minn með þér.
★ ★ ★
Stúdent: — Hvað eigum við
að gera í kvöld?
Annar stúdent: — Við skul-
um kasta pening um það. Snúi
hann rétt, förum við í bíó, sé
hann á hvolfi, förum við á öl-
stofuna, En standi hann á rönd,
þá lesum við.
Kaupið Heimskrinsdu
Lesið Heimskrinsrlu
Borgið HeimskrinerÞ)