Heimskringla - 31.01.1945, Qupperneq 6

HEIMSKRINGLA
6. SIÐA
STÚLKAN ur
FLÓANUM
“Eg er nú ekki á vitlausra spítalanum, þar
sem þú átt heima,” svaraði Mrs. Komstock.
“Eg veit nógu mikið til að sjá gott mannsefni
þegar eg sé það fyrir augunum á mér, og mér
þykir sannarlega vænt um að fá þennan dreng,
og vil gjarna hafa hann hjá mér.” *
“En þú getur ekki fengið hann,” svaraði
Mrs. Sinton. “Þessi drengur tiiheyrir Wiesley.
Hann náði í ihann og flutti hann hingað. Þú
getur ekki komið og te'kið hann á þennan ihátt.
Sleptu honum!”
Wesley Sinton kom nú inn í dyrnar fyrir
aftan Marigrétu, og hún sneri sér til hans.
“Fáðu Mrs. Komstock til að sleppa barn-
inu,” sagði hún.
“Billy, nú villhún hafa þig hér,” sagði Wes-
ley Sinton. “Hún mun ekki berja Iþig, né láta
nokkurn annan gera það. Þú getur fengið
margt gott að borða, eins mikið af því og þú
vilt, þú getur fengið að aika tí vagninum og
Skemt þér á marfgan hátt. Vilt þú ekki vera
hjá Oklkur?”
Billy hvarf nú frá þeim Elenóru og Mrs.
Komstock. Hann sneri sér að Margrétu og leit
á hana með greindarlegu augunum sínum. —
Neyðin hafði ksnt honum að hamra meðan járn-
ið er heitt, til þess að fá sem besta samningana.
“Get eg þá haft Snapp hjá mér ált af stöð-
ugt?” spurði hann.
“Já, þú getur haft alla þá hunda, sem þú
vilt,” sagði Margrét Sinton.
“Má eg sofa svo nálægt þér að eg geti
snert á þér?”
“Já, þú getur flutt bekkinn þinn upp 9VO
að þú getir haldið í hendina á mér,” sagði Mar-
grét.
“Þykir þér iþá vænt um mig eftir alt sam-
an?” spurði Billy.
“Eg reyni að láta mér þykja vænt um þig,
ef þú verður góður drengur.
“Þá held eg að eg verði kyr hérna,” svar-
aði Billy og gekk yfir til hennar.
Úti í myrkrinu gengu þær Mrs. Komstock
og dóttir 'hennar heimleiðis. Tunglið kom upp,
og er þær gengu þarna rak Mrs. Komstook alt
í einu upp Skellihlátur.
“Mamma, mér er ómögulegt að skilja þig,”
sagði Elenóra hálf grátandi.
“Þú gerir það kanske þegar þú hefir gengið
nógu lengi á miðskólann,” svaraði Mrs. Kom-
stock. “En hvað sem því líður, sástu þó hvern-
ig eg fór að því, að koma vitinu fyrir Mrs. Sín-
ton, eða hvað?
★ ★ ★
Er Mrs. Komstock var með þeim Sintons
hjónunum í bænum næsta sunnudag, fór ELen-
óra, þótt hvað eftir annað væri búið að vara
hana við iþví, út í Flóann. Húh var alein. Þang-
að fór hún til að leita að náttúrugripum, sem
hún ætlaði að sielja viðskiftavini sínum í bæn-
um, og ekki leið á löngu áður en hún hafði
fundið fáein sýnishorn af ýmislegum tegundum.
Hún strauk hárið aftur frá enninu og horfði
eftir fleirum. Spöl lengra sýndist henni að
hún sæi lirfur á runna einum skamt frá. Hún
gekk þangað og fann fleiri. Öll varkárni tók
nú að hverfa úr huga hennar. Hún var að því
komin að gleyma öllu og hætta sér lengra út í
mýrina, þegar henni heyrðist hún heyra fóta-
ta‘k, sem nálgaðist eftir stígnum. Hún gekk til
baka og stóð andspænis Peter Carson.
Þetta leysti úr vandamáli hennar. Hún
hafði þekt hann síðan hún var barn. Þegar hún
var í fyrsta bekk í Brushwood skólanum, var
hann einn drengjanna oftast í bekknum. Hann
hafði verið fremur harðleikinn og óstýrilátur,
en hún hafði aldrei verið hrædd við hann, og
oft hafði hann fært henni fáséða gripi úr mýr-
inni.
“Þetta var hepni!” sagði hún glöð. “Eg
lofaði mömmu, að eg skyldi ekki fara ein út í
mýrina, en sjáðu nú bara ihvað eg hefi fundið!
Það eru mörg fiðrilda hýði eftir, sem svo að
segja kalla á mig að eg skuli koma og taka sig,
því að laufið mun falla í fyrsta frostinu, sem
kemur, og þá munu hrafnar og aðrir fuglar
hirða þau öll. Eg hefi ekki mikinn tíma núna
þar sem eg geng á miðskólann. Viltu nú koma
með mér, Peter? Segðu já! Bara svolítinn
spöl!”
“En eftir 'hverju ertu að leita?” spurð
maðurinn, og leit á hana með hvössu, svörtu
augunum sínum.
“Eftir hulstrunum, sem lirfurnar spinna
um sig áður en veturinn kemur, á vorin koma
þær út úr þeim, og eru þá stór fiðrildi, og þau
get eg selt. Peter, eg get selt nóg til að kosta
mig á miðskólann og til að geta felætit mig eins
og ihinar stúlkurnar, og þarf ekki að líta alt
öðnuvísi út en þær. Hafi eg nú lukkuna með
mér, get eg dregið saman og komist á menta-
skólann. Þú mátt til að koma með mér Peter.”
“Því ferð þú ekki alein eins og þú hefir
altaf gert?”
“Eg er hrædd,” svaraði Elenóra. “Eg ætl-
aði aldrei að fara ein, en smám saman fór eg
lengra og lengra af veiðiáhuganum. Þú veist
að Duncan gaf mér bækur freknótta drengsins.
og eg hefi saf nað skordýrum eins og hann gerði.
Nýlega komst eg að því, að eg gat selt þau. Ef
eg get fengið fulilkomið safn af þeim, get eg
fengið 300 dali fyrir það. Þrjú slík söfn borga
næstum fyrir mentaskólanámið, en ennlþá verð
eg að ganga f jögur ár á miðskóla. Það er lang-
ur tími. En eg get kanske á iþeim tíma safnað
nógu af fiðrildum tii að kosta mig áfram.”
“Er Ihægt að finna alskonar tegundir
hérna?”
“Nei, ekki allar þeirra. En fái eg mörg af
sömu tegund get eg skift á þeim við aðra safn-
endur, og fæ hjá þeim þær tegundir, sem mig
vanhagar um. Þetta er eini vegurinn fyrir mig
að innvinna mér fé. Sjiáðu nú hvað eg er búin
að ná (4! Stór, grá fiðrildi koma úr þessari teg-
Und hýða, brún úr þessari, en úr þessum koma
græn. Þú vinnur ekkert á sunnudögum. —
Hjálpaðu mér nú bara eins og í einn klukku-
tíma, Peter.”
Maðurinn leit aftur á hana sínurn hvössu
augum. Hún var ung, fjörleg og falleg. Hún
var svo saklaus og áfjáð og þurfti svo mjög
f jársins mieð — það vissi hann vel.
“Þú sagðir mér aldrei við hvað þú værir
hrædd,” sagði hann.
“Nú eg hélt eg hefði sagt þér það. Eg hafði
kassann fullan af skordýrum og sýnishornum af
fiðrildum, og kveld eitt seldi eg fuglakonunni
fáein þeirra. Morguninn eftir fann eg miða,
sem skrifað var á, að það væri ekki öhætt fyrir
mig að vera ein á ferð úti í mýrinni, Þetta
gerði mig hrædda. Samt hélt eg að eg færi
heldur ein þangað í dag, en að sleppa tækifær-
inu; en mér þætti svo vænt um, ef þú vildir
gæta mán. Þá gæti eg farið hvert sem eg vildi,
og ef eg lenti ofan í einhvern pyttinn, gætir þú
dregið mig upp úr. Ætlar þú að gera þetta fyrir
mig Peter?”
Þetta útkljáði málið.
“Já, eg skal víst gæta þín hérna,” svaraði
Peter Carson.
“Það er ágætt,” sagði Elenóra. “Nú skul-
um við byrja strax. Og heyrðu Peter, horfðu
nú vel á þessi og þegar þú sérð þau rétt fyrir
framan nefið á þér, þá skalt þú skera kvistinn
af og færa mér hann, villtu gera það?”
“Já, eg Skal færa þér allá, sem eg sé,” sagði
Peter. Hann þrýsti hattinum niður á höfuðið
og fygldi Elenóru eftir. Hún gekk hratt og
óttalaust gegn um kjarr og runna og yfir fallin
tré. Stundum kallaði hún upp ,að þarna væri
stórt hýði, og stundum seildist hún eftir grein
sem hékk yfir höfði ihennar, eða lá á hnjánum
og rótaði í lauflhrúgunum hjá vallhnotu og eik-
artrjám, eða hún rótaði upp moláinni með hönd-
unum til að -finna falin hýði. Fyrst lét Peter
sér nægja að sveigja greinarnar til hliðar og
bera fenginn fyrir hana, svo fann hann sjálfur
hýði.
“Er þetta þeirrar tegundar, sem þú leitar
að?” spurði hann næstum feimnislega og rétti
henni grein áf viltu kirsuberjatré.
“Þetta er promethea, Peter!” sagði hún.
“Mér datt aldrei í hug að við gætum fengið eina
þeirra.”
“Hvernig lítur það fiðrildi út?” spurði
Peter.
“Það hefir næstum svarta vængi með grá-
leitum brúnum, að neðan hefir það dásamlega
fagran, rauðan lit, og á bakinu hefir það rauðan
blett, sem er með sterki roða en bringan, sé það
kvenfiðrildi. Æ, eig er svo glöð!”
“Hvernig væri það nú, ef við legðum það,
sam við höfum þegar safnað hérna á einhvern
stað, og tækjum það svo með okkur þegar við
förum Iheim?”
“Já, það getum við vel gert.”
Þegar Peter hafði losað sig við byrðina, fór
hann að leita fyrir alvöru. Fyrst grandskoðaði
hann hýði þau, sem þau höfðu. Hann spurði
hana svo 'hvort 'hana langaði til að finna aðrar
tegundir. Þar sem hann var æfður skógarmað-
ur og veiðimaður 'þá veittist honum auðveld
leitift. Hann fór fljótt yfir og var svo fundvís,
að Elenóra gleymdi öllu öðru en að horfa á að-
farir hans. Svo nú var það hún, sem bar feng-
inn en hann leitaði og sá ihivort það var hýði eða
uppundið Iauf hjá stöfnunum. Hann lagðist á
hnén og rótaði upp jörðinni þar sem fengsins
var von. Á meðan hann vann spurði hann
margs. Hvar væri bezt að leita. Hjá 'hvers-
konar trjástofnum væri líklegast að nokkuð
fyndist. Á hvaða runnum að hýðin fyndust
helzt. Tíminn leið fljótt eins og vant er þegar
menn eru önnum kafnir.
Þegar Sintons hjónin höfðu fylgt Mrs.
Komstock heiim dokuðu þau við til að vita
hvort Elenóra væri heima við. En 'hún var ekki
heima og ekki höfðu þau séð hana á veginum.
Mrs. Komstoék gekk út í skógarjaðarinn á
landareign sinni og kallaði á hana, en fékk ekk-
ert svar.
Svo sneri Sinton við og ók til Flóans. Hann
skildi eftir hestana, konurnar og Billy og gekk
út í mýrina.
Auðvelt var að rekja för Elenóru og Peters.
Áður en Sinton hafði kallað heyrði hann raddir
og gekk hægt og gætilega á hljóðið. Hann
kom brátt auga á Elenóru, sem blóðrjóð í fram-
an með tindrandi augu sat þar með fangið fult
af greinum, og talaði við mann, sem lá þar á
hnjánum.
“Farðu nú gætilega,” heyrði hann hana
segja, “því eg er alveg viss um að þetta er hýði
af keisarafiðrildi. Það finst éinmitt á slíkum
stöðum. Líttu á! Sagði eg það ekki? Er þetta
ekki dásamlegt? En hvað mér þykir vænt um
að þú komst með mér.”
Sinton stóð þar og starði orðlaus af undr-
un. Maðurinn reis nú á fætur, hreinisaði mold-
ina af höndunum og rétti svo Elenóru gljáandi
lítið hýði. Þegar Sinton sá framan í hann hafði
hann næstum hrópað upp yfir sig, því að af öll-
um þeim, sem Sinton þekti ‘hefði hann síst kos-
ið þennann mann að vera í félagsskap við Elen-
óru. Og þessum manni hafði hún komið til að
krj úpa á kné og grafa fyrir sig upp fiðrildahýði
úr ihinni lauisu mold mýrarinnar.
“Elenóra!” kallaði Sinton. “Elenóra!”
“Wesley frændi,” kallaði stúlkan aftur.
“Sjáðu nú bara Ihvað við höfum verið heppin.
Við höfum fundið bálfa aðra tylft fiðrilda hýða
og auk þess, þessi þrjú fögru ihulstur. Og þau
eru efeki auðfundin, vegna þess, að það verður
að grafa -eftir þeim í jörðina, og ekki auðvelt að
vita 'hvar leita skal. En Peter er slíkur snill-
ingur. Hann hefir fundið þrjú, og hann segist
skuli l'íta eftir fleirum meðfram vegunum í
mýrinni. Horfðu nú bara vel og þá munt þú
sjá hvolfþökin á stóra kastalanum upp í skýj-
unum.”
“Eg mundi segja að þú hafir verið heppin,”
9varaði Sinton, sem varð að beita orku til að
koma upp orðunum á eðlilegan hátt.” En eg
hélt að þú ættir ekki að fara hingað út í mýr-
ina?”
“Það ætlaði eg heldur ekki að gera,” svar-
aði Elenóra, “en eg gat ekki fundið svona mikið
á neinum öðrum stað. En strax og eg feom ‘hér
fór eg að sjá þau. Eg hélt samt loforð mitt. Eg
fór ekki ein út 'í mýrina. Peter kom með mér.
Hann er sterkur. Hann er ekki hræddur við
nokkurn skapaðan hlut, og mesti snillingur að
finna hýði. Hann hefir fundið helminginn af
þessum. Kpmdu nú, Peter, það fer að dimma,
og við verðum að fara heim.”
Þau gen-gu niður götuna. Peter bar feng-
inn en Sinton og Elenóra gengu saman. Hann
lagði byrðina í kassann og Elenóra og Sinton
fóru að vagninum.
“Elenóra, hvað á þetta að þýða?” spurði
móðir hennar.
“Það er alt saman eins og það á að vera.
Einn nágrannanna var Ihenni samferða, og þau
fundu hluti, sem eru margra dala virði,” sagði
Sinton.
12. Kap. — Eenlóra finnur fiðlu og
Billy kennir Margrétu.
Elenóra saknaði, litla mannsins við brúna
næsta morgun. Hún gekk hægt upp eftir göt-
unni og inn um hinar breiðu dyr ákólans. Hún
gat næstum efeki skilið, að ekki væri nema vika
síðan hún byrjaði þar vinum horfin og svo sorg-
mædd í huga, aðhenni fanst hún vera lífeamlega
sjúk. Nú hafði hún fengið falleg föt, bækur,
vini og það hugarástand, að henni fanst að hún
gæti stundað námið með gleði. Þegar 'hún
nálgaðist heimili sitt um kvöldið, staðnæmtíist
hún af forundrun. Það voru gestir hjá móður
hennar og hún hló. Elenóra gekk hægt inn um
eldhússdyrnar og gægðist inn í stofuna. Mrs.
Komstock sat í stól með bók í hendinni og velt-
ist um í hlátri. Það var bók eftir Mark Twain,
sem hafði þessi áhrif á Mrs. Komstock, er sjálf
átti það til að vera kómisk. Áður en móðir
hennar varð hennar vör gefek Elenóra inn í stof-
una, og var Mrs. Komstoök blóðrauð í framan er
hún leit upp.
“Hvar fékstu þessa bók?” spurði hún.
“Eg feeypti hana,” svaraði Elenóra.
“Keyptir hana! Og við höfum ekki borgað
skattinn!”
“Eg borgaði fyrir hana með peningunum,
sem eg fékk fyrir indversku munina,” sagði
Elenóra. “Eg gat ekki hugsað til að eyða þeim
öllum á sjálfa mig og láta þig ekfeert fá af þeim.
Mig hefði langað til að fá mér dýrari kjól, en
svo hugsaði eg, að bókin yrði þér kanske til
sfeemtunar, þegar eg væri að heiman. Eg hefi
ekki lesið hana, en vona að hún sé góð.”
“Góð! Þetta er það kátbroslegasta, sem eg
hefi lesið á allri æfi minni. Eg hefi lesið í allan
dag, síðan eg fann bófeina. Eg var næstum að
því komin að fara út með hana og lesa fyrir
kýrnar og sjá hvort þær færu ekki að hlægja
líka.”
“Fyrst hún gat kornið þér til að hlægja, þá
er það sannarlega góð bók,” sagði ELenóra.
WINNIPEG, 31. JANÚAR 1945
“Já, þú mátt vera alveg viss um að bókin
er góð. Til að skrifa slífea bók .þarf bezta
manninn, sem til er að segja svona skaplega
hluti.” Og svo fór hún að hlægja aftur.
Elenóra, sem var mjög ánægð yfir kaup-
unum, sem hún hafði gert, fór upp á loft og
Skifti um föt. Alt frá þessum degi lagði hún
það ’í vana sinn, að fá bók í bófehlöðu bæjarins,
til þess að móðir hennar gæti skemt sér við að
lesa hana. Hún lagði altaf bókina á borðið í
dagstofunni. Hvert kvöld kom hún heim með
einar tvær skólabækur og las af mikilli ástund-
un þangað til hún hafði lært hverja ilexíu. Hún
vann trúlega heimilisverkin, sem ihenni báru.
Og hvert augnablik, sem hún gat sparað, fór
hún út í hagan og leitaði eftir fiðrilda hýðurn,
því að þau virtust ætla að verða hennar helzta
og bezta tekjulind.
Hún safnaði fullum körfum af blómum,
mörgum mosategundum, fuglalhreiðrum, alls-
feonar sfeordýrum og öðrum sýnishornum úr
dýraríkinu. Þetta seldi ihún kennuninum í
barnaskólanum. Fyrst reyndi hún að segja
þessum feennurum og kenslukonum, hvað þeir
9kyltíu segja lærisveinum sínum um náttúru-
gripi þessa, en þegar hver á fætur öðrum só, að
hún vissi meira um þetta en þau sjálf, þá bóðu
þeir hana að verja þeim stundum, sem hún átti
frí úr Skólanum ti'l að útskýra þessi atriði fyrir
lærlingunum í barnaskólanum. Elenóru féll
þetta starf vel, og ihún þurfti peninganna með,
því að nú kom kostnaður sem hún hafði ekki
gert ráð fyrir.
Þegar hljómleikasveit skólans lék, fyltist
hjarta Elenóru af innilegri gleði, því að hljóð-
færasláttur hafði ætíð náð dásamlegu haldi á
huga hennar, og er hún vitkaðist meira, svo að
hún gat dæmt um hlutina, þá fór hún að spyrja
sjlálfa sig að hvaða hljóðfæri það væri, sem
hefði mest áhrif á sig, fann hún þá það út, að
þetta var fiðlan. Hún hafði eins og mannsrödd
og talaði máli, sem Elenóra skildi. Það var eins
og hún fengi óstjórnlega löngun til að ganga
upp á pallinn, taka fiðluna frá einbverjum í
hljómsveitinni og láta hana syngja þann óð,
sem bjó í hjarta Shennar sjálfrar.
Kvöld eitt sagði hún við móður sína:
“Eg er alveg óð í að ná mér í fiðlu. Eg er
viss um að eg gæti ieikið á ihana, eins viss um
það og eg er lifandi manneskja. Er nofefeur—”
Elenóra endaði ekki setninguna.
“Þegjuðu,” æpti Mrs. Komstock næstum
því. “Minstu ekki á þetta framar. Nefndu
aldrei þetta atriði við mig framar, aldrei eins
lengi og eg lifi. Eg fyrirlít alt þetta. Það er
snara, sem djöfullinn hefir sjálfur snúið og
lagt. Þessi hljóðfæri voru gerð til að tæla menn
og konur frá heimilum sínum og öllu því, sem
þau áttu að els'ka mest. Sjái eg þig nókkurn-
tíma með fiðlu í höndunum skal eg mölbrjóta
hana.”
Eins og gefur að skilja mintist Elenóra ekki
framar á þetta, en er hún hafði lært lexíurnar
sínar, hugsaði hún ekki um neitt annað. Einu
sinni vildi svo til að hljómsveitarstjórinn lagði
fiðluna sína á pianóið og skildi hana þar eftir.
Þegar hádegisverðartíminn kona og hin mikla
bygging var mannláus, gefek hún inn í sam-
kvæmissalinn, komst inn um hliðardyrnar á
leikpailinum og tók fiðluna. Hún fór með hana
inn í iítið hliðarherbergi, þar sem hljómsveit-
arfólkið kom saman, iokaði öllum dyrum og
tók fiðluna upp úr kassanum.
Hún lagði hana við brjóst sitt, studdi hök-
unni á hana og strauk boganum hægt um streng-
ina. Hún fálmaði sig áfram á marga vegi og
hljómarnir, sem hún framleiddi mintu hana á
lög sem ihún hafði heyrt. Smám saman hvarf
titringurinn úr handtaki hennar á boganum og
hún snerti strengina með jafnari snertingu og
styrk. Svo flutti ihún fingurnar, og ‘hægt og
hljóðlega ileitaði 'hún upp og niður strengina
eftir þeim nótum, sem ‘hún þekti. Hún gekk út
á mitt gólfið og reyndi aftur og aftur. Henni
fanst hún tæplega hefði verið þarna eina mín-
útu þegar hinn mifeli salur bergmálaði af hröðu
fótataki og Ihún neyddist til að ganga frá fiðl-
unni og fara í befekinn sinn. Hún hugsaði ails
ekkert um hádegisverðinn, fyr en hún veitti því
eftirtekt á heimleiðinni hve nestistínan ihennar
var þung, svo hún settist á fallið tré úti í mýr-
inni til að lagfæra það. Daginn eftir óskaði
hún að fiðlan yrði sfeilin eftir aftur, en sú von
brást.
Er hún kom iheim um kvöldið sagðist hún
ætlá að fara og heimsækja Billy. Hún fann
hann önnum kafinn við að brjóta valhnetur á
borði einu. A höndunum ihafði hann gamla
vetlinga, sem Margrét átti og andlitið var frém-
ur kámugt en glaður var hann og Elenóra heils-
aði honum með mifelum fögnuði.
“Eg og ífeornarnir söfnum í forðabúr undir
veturinn,” sagði hann glaður. “Það verður kalt
og snjórinn feemur, og eigum við að hafa ein-
hverjar rætur, verðum við að ná þeim núna.
En eg er langt á undan þeim vegna þess að
Wesley frændi gaf mér þetta borð, og því get
eg brotið margar í einu, en þeir hafa ekkert
nema tennurnar til að vinna með.”