Heimskringla - 07.03.1945, Page 1

We recommend íor
your approval our
''BUTTER-NUT
LOAF "
CANADA BREAD CO. LTD.
Wiryiipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
We recommend tor
your approval our
//
BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LIX. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 7. MARZ 1945
NÚMER 23.
þjóðræknisþingið
Þegar síðasta blað Hkr. kom
út, hafði Þjóðræknisþingið stað-
ið yfir í tvo daga. Var á nokkuð
af starfi þess minst upp að þeim
tíma. Við það skal hér bætt því
sem frarn fór síðasta daginn.
Eitt af aðalstarfi þess dags,
var kosning embættismanna. —
Eóru nokkrir eða einir fjórir úr
nefndinni; gátu ekki ýmsra
hluta vegna tekið kosningu. Þeir
sem nú skipa nefndina eru þess-
ir:
Eorseti: Dr. Richard Beck
V.-forseti: Sr. Valdimar Eylands
Ritari: Séra Halldór Johnson
V.-ritari: Jón Ásgeirsson
Eéhirðir: ,Grettir Jóhannsson
V.-Féhirðir: Séra Egill Fáfnis
Ejármálaritari: Guðmann Levy
V.-fjárm.r.: Árni Eggertson, K.C.
Skjalav.: Ólafur Pétursson
Þeir sem úr nefndinni fóru,
voru séra Sig. Ólafsson, Mrs.
*ngíbjörg Johnson, Sveinn Thor-
valdson og Ásm. P. JóhannSson.
Hefir sá síðast taldi starfað alt
að því 20 ár í nefndinni. Var
þess að verðugu minst á þinginu.
1 fleiri nefndir var kosið, svo
sem til yfirskoðunar reikninga
°g útnefningarnefnd, en frá
nöfnum þeirra og annara nefnda,
svo sem milliþinganefnda, verð-
nr skýrt í fundargerðinni, með
°ðru, er vonandi verður útdrátt-
Ur birtur úr í blöðunum síðar.
Vfálið, sem til umræðu kom
Uln að halda þingið á öðrum
Lma árs en nú er gert, var falið
núllilþinganefnd.
Til fræðslumála (aðallega ís-
tenzku kenslu) voru veittir 500
öalir á árinu.
Að kvöldi síðasta þingdagsins.
Var fundurinn haldinn í Fyrstu
lut. kirkju. Þar flutti hinn góði
gestur íslendinga, Árni G. Ey-
lands erindi, fróðlegt og skemti-
legt yfirlit um framfarir seinni
Lma á Islandi, og ýmsa merka
Vl%urði síðustu tíma, eins og
kreytinguna á stjórnarfarinu o.
• A eftir erindi hans voru
^yndir sýndar frá fullveldishá-
tíðinni á Þingvöllum og var að
^Vl ósegjanlega gaman.
Aður en fundi þessum lauk,
Voru þessir kosnir heiðursfélag-
ar Þjóðræknisfélagsins: Gísli
önsson, ritstjóri “Tímarits” fé-
agsins, Vilhjálmur Þór, fyrv.
utanríkismálaráðherra á íslandi
°§ Einar Jónsson listamaður.
^ þessari samkomu eða loka-
Undi var hvert sæti í kirkjunni,
uPpi og niðri skipað. Á Fróns-
P^ötinu er sagt að verið hafi á
®Jötta hundrað manns og í G. T.
Usinu virtist og húsfyllir á
aamkomu Icelandic Canadian
u°. Samkomur þingsins voru
^el sóttar. Um fundina síðari
v° dagana að minsta kosti, má
°g svipag segja.
slendingar hafa áreiðanlega
í0tið skemtunar af því, að vera á
KVEÐJA
til 26. þings Þjóðræknisfélags
íslendinga í Vesturheimi
flutt af Arna G. Eylands
26. febrúar 1945.
bin
ast
gmu, koma þar saman, finn-
enn einu sinní, rifja upp end-
rininningar frá fyrri tímum,
^a nvel nokkrir enn frá æskuár-
num heima á íslpndi — og auk
u^s la fréttir frá fyrstu hendi
m hag hvers annars — og heim-
aíl að.
^tir að skrá yfir utanbæjar-
sk ^ þjöðræknisþinginu, var
v^uð> s. 1. viku, urðum vér
q ,lr þessara: Guðmundar
^rimssonar dómara, frá Rugby,
q! •> Mrs. S. Árnasonar frá
Magnúsar Gíslasonar frá
b0 ®Jorns Anderson frá Ár-
§> Valda Benediktssonar frá
HlVerton.
Herra forseti,
Kæru íslendingar —
konur og menn:
Eg leyfi mér að ávarpa ykkur
með þessu þjóðar-nafni, er eg
bezt veit, þótt þið séuð virkir
borgarar þeirra tveggja miklu
þjóðfélaga er byggja Norður-
Ameríku við mestan orðstír, og
búa hér að sínu við mikinn auð
og mikil völd — samt eruð þið
landar okkar sem heima búum
og Island byggjum, að ætterni
og erfð, gegnum sögu og sögn,
gleði og þrautir liðinna alda og
genginna ættliða, landar okkar í
fortíð og nútíð, og verðið það
enn um alllanga framtíð. Slík
eru bönd moldar og mannvits,
vöggustöðva og vona. Slík er
helgi trúar og ástar; hún flytur
fjöll, brúar höf, breytir steinum
í brauð og vatni í vín, ef á þarf
að halda, án manngreinar álits
og takmarkana.
Tilviljun nokkur ræður mestu
um það, að mér veitist sá mikli
heiður og sú innilega ánægja, að
vera nú staddur hér mitt á meðal
ykkar, get séð ykkur, tekið í
hendina á ykkur, rætt við ykkur
og hlustað á starfsvið þeirrar
Iþrautseigu elju og baráttu sem
hefir gert ykkur fært, um ára-
tugi, að starfa að félagslegum
frægðarverkum.
Eg er nýkominn frá Islandi
eftir því sem títt er að telja, fór
frá Reykjavík 12. febr. Daginn
áður en eg fór að iheiman átti eg
tal við forsætisráðherra íslands
herra Ólaf Thors, bað hann mig
þá og fól mér, að bera ykkur
öllum kærar kveðjur sínar og ísl.
ríkisstjórnarinnar, með þökkum
fyrir dáð og dygð, trúmensku og
þrautseigju, í starfi og stríði, á
umliðnum árum og áratugum, og
jafnframt að bera ykkur innileg-
ustu árnaðaróskir, um farsæld og
1944
Yfir landsins breiðu bygðir
bjartur og heiður'dagur rann,
fylktu liði fornar dygðir,
fölskvalaust í hjörtum brann
stórra drauma óskaeldur,
yfir sveitir ljóma brá.
Kallaði lýðinn fánans feldur
frjálsrar þjóðar lögberg á.
Allir stóðu að einu heiti
eftir marga sóknartöf:
anna- og friðar-frama leiti
fámenn þjóð við nyrstu höf.
Hér er rúm til stórra starfa,
stefnan bein á þroskaleið
margt að vinna þjóð til þarfa,
þessi heill vor allra beið.
Okkar bíða breiðir vellir,
brekkur hlíðar, firðir, mið,
ársól hvergi auðnu hellir
yfir fegra verkasvið.
Stöndum hátt á helgu bergi,
horfum vítt í sólarátt,
beitum kröftum, bilum hvergi,
byrjum nýjan aldarþátt.
/
0
Margt þarf enn að erja og herfa
eigi að nýtast gróðurmögn.
Sterklega margan stein að sverfa,
stíflur hlaða og treysta gögn.
Móta og byggja björg úr sandi,
búa kneri á dýpstu mið.
Framundan er vorsins vandi
verk sem þola enga bið.
Árni G. Eylands
framtíðar sigra í störfum ykkar
og félagslegum hugðarmálum,
bæði sem einstaklingum og fé-
lagi ykkar: Þjóðræknisfélagi ts-
lendinga í Vesturheimi.
Þá flyt eg ykkur samhljóða
árnaðarkveðjur og þakkir frá
Þjóðræknisfélaginu á Islandi,
með von og ósk um að eflast
megi samstarf og þjóðræknisleg
viðskifti þessara tveggja félaga,
okkur heima til sálubóta og
nokkurrar hugarhægðar, er við
minnumst þess hve lengi og
mjög við höfum vangert í þeim
efnum, og ykkur til einhverrar
þægðar, þótt ekki verði nema í
fáu og smáu. Hamingja fylgi
starfsemi Þjóðræknisfélags tsl. í
Vesturheimi og allra sem hér
leggja hönd á plóginn, beint og
óbeint.
Um leið vil eg mega, þótt á-
gengni sé, lofa að fylgja hér með
kærri þakkarkveðju til fjölda
*
margra sem hér eru staddir og
margra annara, frá konunni
minni og mér, fyrir margvíslega
auðsýnda vináttu og veitta gest-
risni, sem okkur hefir fallið í
skaut án annara verðleika en
þeirra að vera af sama berginu
brotin sem þið eruð.
Loks flyt eg kveðju, þá kveðju
sem erfiðast er að flytja, og eng-
inn veldur að fullu, ei^ eg að
engu. Kveðju sem er öllum
kveðjum helgari, kveðju frá ætt-
landi okkar allra — íslandi. —
Blessun þess fylgi okkur öllum,
hvar sem við förum, hvert sem
við stefnum, og að hverju sem
við vinnum. “Án hennar er auð-
ur hismi og hreysi hvert kon-
ungsslot.” Hún fylgi ykkur öll-
um við óunnin störf, á ókomnum
árum, eins og hún hefir ávalt
gert, og aldrei má, né mun,
gleymast.
Guð blessi Island og íslend-
inga hvar sem þá gæfan ber í
lánsins leit og hvar sem þeir
dvelja, störf þeirra og heimili,
ætt þeirra og stöðvar.
DR. HELGI P. BRIEM
KVEÐUR
• Ní m o A v t
• W 1 L L I A *
°mTd icVl'ccnuh.*. SUJOY •“ ’
axmuat---------------caiaeJLSu:
Kvöldið áður en Dr. H. P.
Briem kvaddi, bauð hann um 100
Islendingum til kaffidrykkju á
Fort Garry Hótel. Stóð hófið frá
kl. 4.30 til sex e. h. og gafst
mönnum þarna gott tækifæri að
kynnast hinum góða gesti frekar.
Koma dr. Helga Briem hingað
var löndum hans hér til mikillar
ánægju. Vissum við það fyrir-
fram sem kost áttum á að kynn-
ast honum við móttöku forseta
Islands í New York á s. 1. hausti.
Ræðurnar sem hann hefir flutt
hér bera vitni fróðleik og víð-
sýni hans og viðkynningargóð-
ur er hann eins og bezt verður
ákosið, eiginlega hrókur alls
fagnaðar. Fyrir þetta á hann
mikil ítök í hugum manna hér
eftir komuna hifigað. Verðum
við honum lengi þakklátir fyrir
hana.
Um leið og hann kvaddi, lét
hann ánægju sína í ljósi og jafn-
vel undrun yfir hve okkur tæk-
ist að halda hér hópinn. Koma
íslendinga sem hans, hafa áit og
eiga sinn mikla þátt í hvemig
sambandið við Island og íslenzka
þjóð helzt. Dr. Helga fylgja
héðan hlýjar kveðjur.
F.O. G. Sólmundson
frá Gimli, var hér í fyrri viku að
heimsækja Franz bróður sinn,
skólastjóra við Matlock og syst-
ur sínar, Mrs. J. Tergesen & Mrs.
G. Peterson að Gimli og systur
sína Báru, sem er hjúkmnar-
kona í Nova Scotia. Hann fékk
mánaðar hvíld í hernum og var
mest af þeim tíma vestur við haf,
þar sem hann og kona hans á,
sem stendur, heima. Hann hef-
ir verið hálft fimta ár í hernum,
verið víða og þar með á Islandi.
Hann er sonur séra Jóhanns Sól-
mundsson, sem lézt fyrir nokkr-
um árum.
þjóð sjálfstæð, á eigin merg, nú
væru þær einungnis tengdar
vinaböndum, og nú væri öflug
hreyfing að treysta vináttubönd
norrænu þjóðanna.
Um afstöðu íslands gagnvart
stórþjóðunum benti ræðumaður
á að stjórnarskrá samkvæmt
væri ísland hlutlaust. Hlutleysi
Islands og sjálfstæði væri trygt
með vernd þeirri er Island nyti
nú og hefði notið um langan
aldur frá stórþjóðum þeim er öfl-
ugastar eru í Atlantshafinu —
Bretlandi og Bandaríkjunum.
Áheyrendur luku einróma
lofi á erindi dr. Helga; slíkir
gestir auka velvild til Islands
og Islendinga. J. Th. J.
DR. BRIEM ÁVARPAR
VIKING CLUB
Plan of the proposed Manitoba Medical Centre to be developed as a co-ordinated part of the Province’s program to
provide the best possible health service for the people of Manitoba. Comprising individual hospital units grouped about the
* present site in Winnipeg of the Medical College, General Hospital and Central Tulierculosis Clinic, the Centre will be of the
utmost importance for specialized medical care, training and research.
HINN* FYRIRHUGAÐI MEDICAL CENTER í WINNIPEG
Á mánudagskveldið 12. febr. s. 1. kom hin fyrirhugaða lækningamiðstöð til umræðu á
bæjarráðsfundi í Winnipeg. Öldurmaður Jack St. John, sem er einlægur stuðningsmaður
þessa máls, bar fram uppástungu um, að stjórn Winnipeg-borgar ljái málinu óskift fylgi sitt, og
var sú uppástunga St. John’s samþykt í einu hljóði.
Við umræðurnar um málið fórust E. C. Simonite formanni fjármálanefndar bæjarins
þannig orð: “Þetta er eitt af þeim ágætustu fyrirtækjum sem stjórn Winnipeg-borgar hefir,
nokkurn tíma haft með höndum.” Auk ákvæðisins um ákveðið og óskift fylgi, voru tvö þýðing-
armikil atriði í sambandi við þetta mál tekin fram í uppástungu Jack St. Johns, og samþykt.
Fyrst áskorun til fjármálanefndar bæjarráðsins um að afla sér upplýsinga um, hvað mikið af
landi að lækninga miðstöðin þarfnaðist og sjá um að það yrði til taks þegar á þyrfti að halda.
Annað, að fjármálanefndinni sé falið að athuga á hvern bátt að heppilegast sé að afla fjár þess
sem Winnipeg bæri fram að leggja málinu til fulltingis, er nema mundi um $600,000.00 sam-
kvæmt lauslegri áætlun og leggja svo athuganir sínar, eða tillögur fyrir stjónarráðsfund.
Ekki er hægt að segja annað en þetta séu myndarlegar og drengilegar undirtektir. J.J.B.
Fimtudaginn 1. marz efndi
Viking Club til miðdegisverðar,
í samkomusal Hudson’s Bay, í
tilefni af komu dr. Helga Briem,
aðalræðismanns íslands í Banda- \
ríkjunum. Samkomunni stýrði
Carl Simonson, forseti félagsins. I
benti hánn á að eitt aðal mark-j
mið Viking Club er að kynna
góða gesti samborgurum vorum
hér í bæ, og þakkaði hann dr.
Helga fyrir þá velvild er hann
sýndi félaginu með því að sækja
mót þetta.
Dr. Helgi flutti eirindi um
samband Islands við frændþjóð-j
ir sínar á Norðurlöndum; hefir
hanrt davlið langvistum í Dan-
mörku, Svíþjóð og Noregi — fór
frá Bergen fáum dögum áður en
Þjóðverjar hertóku borgina. Dr.
Helgi benti á að samkomulag
skandinava þjóðanna hefði farið
síbatnandi síðan hver þjóð var
sjálfstæð. Samkomulag Noregs
og Svíþjóðar hefði batnað eftir
aðskilnað ríkjanna; einnig hefði
samúð Islands og Danmerkur
aukist síðan Island varð sjálf-
stætt ríki 1918. Konungssam-
bandi við Dani hefði ekki verið
slitið vegna nokkurs kala til
Dana eða Danakonungs, Krist-
jáns X, heldur einungis til að
varðveita fullkomið löggjafar-
vald íslands. Nú stæði hver
SKEYTI FRÁ ÍSLANDI
til Þjóðræknisþingsins
Eftirfarandi skeyti bárust for-
seta og vara-forseta Þjóðræknis-
félagsins meðan á þingi stóð:
Hugheilar kveðjur og árnað-
aróskir sendi eg þingi Þjóðrækn-
isfélagsins forseta*þess og stjórn
með ósk um að blessun fylgi
störfum félagsins nú sem fyr.
Sveinn Björnsson
i *
In grateful remembrance of
unforgetable sojourn amongst
friends in Canada and United
States a year ago. I convey to
the Icelandic National League
my best wishes of success and
prosperity in the future.
Sigurgeir Sigurðsson
* * *■
.Icelandic National League,
Reykjavik, expresses thanks for
your friendly greeting, but first
and foremost for invaluable
pioneering activity in organizing
people of Icelandic stock abroad.
May Icelandic minds and hearts
the world over be joined in unitv
now and throughout the future.
Icelandic National League,
Valtyr Stefansson
Erlendur G. Gillis látinn
Frétt hefir borist hingað urr
að E. G. Gillis, sem lengi hefii
verið búsettur vestur á strönd
hafi orðið bráðkvaddur s. 1
fimtudag. Heimili hans var
New Westminster, B. C. Hani
' lætur eftir sig ekkju, Kristjöni
' og 3 dætur á lífi. Erlendur va
ern til þess síðasta þótt 88 ár.
jgamall væri. Jarðarförin fó
fram s. 1. laugardag. ,