Heimskringla - 19.02.1947, Blaðsíða 3

WlNiNTPEG, 19. FEBRÚAR 1947
HEIMSERINGLA
3. SÍÐA
Viel get eg skilið og virt að ið þeim skilyrðið til að geta haft ekki mjög mikið frá borði. Hin-
verðugu, það frjálsborið fólk samúð og samvinnu með sinni ir, semvinna fyrir búunum sjáM-
með framgjarna lund, sem vann eigin þjóð! ir eða með eigin skylduliði, bera
það til að leggj a sitt eigið má! j Nú fyrst samgöngur eru orðn- mikið úr býtum, og það eru raun
til síðu á meðan þörfin knúði ar svona tíðar og þægilegar og ar langflestir. Hagur bænda má
það til þess að leggja fram alla j viðskifta lMið milli Islands og teljast góður, þrátt fyrir mjög
lífs- og sálarkrafta, til þess að Vsesturheims svo fjölbreytt, vildi há útgjöld til ríkis og sveitar.
nema sem fyrst túngu þessa eg geta boðið ykkur, kæru ung- j Það sorglega slys vildi til að
lands. Hér var fólgin þeirra lingar, sem flestum, að heim-, Ási á Fellum, að annar bóndinn
mentun, iðnaður, alt viðskifta-!sækja ættjörðina. Boðið ykkur þar Guttormur Brynjólfsson,
Mf, öll lífsskilyrði.
En nú horfir málefnið öðru-
vísi við. Nú er það yngri kynn-
slóðinn sem þarf að nema ykkar
tungu eigi ihún ekki að verða að
ættlerum og týna sjáMri sér í
þjóðerna samsteypunni í Vestur-
heimi.
Bregðist þeim ekki!
Gefið iþeim það sem þeirra er!
Þau hafa engu minni mentaþrá,
eða ævintýra löngun en þið höfð-
uð. Gefið þeim málið! Lykilinn
að öllu iþví bezta, dýrmætasta,
fegursta og varanlegasta, sem
tungan hefir að geyma. Þið mæð-
ur og feður getið gert það. Gef-
Ulhen
it’s
time
to
re-shoe
DO AS OTHERS
DO
VISIT
Macdonald
SIIOE STOIIE ITD.
492-4 Main Street
einhvern fagran júná mánuð [tvær dættur hans og bróðurdótt-
heim. Heirn í “Nóttlausa vorald- ir biðu bana af völdum spreng-
ar veröldþarsemvíðsýniðskín”. ingar. Þetta mun hafa skeð 9.
---------I-- | nóv. Guttormur var að koma
AF FLJÓTSDALSHÉRAÐI heim úr smalamensku. Þá hlupu
----- stúlkurnar út og uppfyrir túnið
1 dag fékk eg bréf frá vini til að fagna pabba sínum. Þær
mínum Guðmundi Jónssyni frá jvoru 5 — 8 ára að aldri. Þær
HúSey. Þar fekk eg að vita, að halfa sennilega verið nýbúnar að
Mnur sem eg sendi honum í sum- finna sprengju (handsprengju?)
ar og bað hann koma til Heims- en hatfa líklega hent henni tfrá
kringlu, hafðu óvart lent til Lög- sér, er þær komu til föður síns,
bergs. Eg saka auðvitað engan og hún sprungið á steini þeim,
um þetta, og ritstjóra Lögbergs sem öll Mkin láu fast við. Annars
þekki eg að fornu fari. Ann eg veit enginn hvernig þetta skeði,
honum þess vel, að birta í blaði en hvellurinn heyrðist iheim, og
sínu glefsur frá mér, þótt eigi blossa sáu menn, sem voru ekki
auðnaðist mér að hitta hann i ^ langt frá að reka heim féð. Það
sumar. Eg hitti hinsvegar herra er vitað, að Englendingar voru
Stefán Einarsson ristjóra Heims- þarna að skotæfingum er þeir
kringlu. Tók eg vel í það að voru hér með her. En talið alveg
senda honum 'Mnur við og við, vóst að þessi sprengja hafi legið
og vil eg nú sýna lit á að efna þarna slíðan.
það, einkum þegar svona fór með Bergsteinn heitir hinn bónd-
póstinn frá mér í sumar. inn á Asi. Báðir eru synir Brynj-
Þá er það tíðarfarið, á því; ólfs Bergssonar prests Jónssonar
byrja öll fréttábréf. Sumarið er síðast var prestur að Valla-
var gott. Úrfcomukafli var þó j nesi, en lengst d Bjarnanesi. Var
talsvert langur í ágúst, sem tafðlBergur af Hofifelisætt, og því af-
mikið heyskap á engjum, þvi komandi Jóns sýslumanns
dögum saman varð ekki rakað, j Helgassonar á Hoffelli. Móðir
og engjarnar blotnuðu mjög.
Þessi væta gerði samt það að
verkum, að háin spratt all vel,
en hún hefði Mtil orðið ella. Það
voru brennandi þurkar og hit-
ar á okkar mælikvaða, þegar
túnin voru slegin og hirt, svo
Guttorms var miðkona Brynj-
óMs á Ási. Hún hét Margrét
Guttormsdóttir, að mig minnir,
Sigurðssonar, sem fór til Amer-
íku. Móðir Bergsteins var Þor-
björg Sigfúsdóttir Sölvasonar í
Hrafnsgerði á F'ellum. Ekkja
stúfurinn hvítnaði upp, og auð-jGuttorms og móðir tveggja
séð iþótti að seinni sláttur yrði litlu stúlknanna, sem dóu þarna,
mjög rýr. Sannast þar hið forn-!er Guðríður ólafsdóttir Jóns-
kveðna: Að fátt er svo með öllu sonar á Skeggjastöðum Ólatfs-
illt, að ekki fylgi nokkuð gott. jsonar. Jón ólafsson var með á-
September var svo ágætur (gætustu bændum á Héraði á síð-
íram um þann 21. en iþá hefjas' ustu áratugum 19. aldar. Hann
hér göngur. Þann 22. sept. var^var máttarstjóri sveitar sinnar,
stórrigning með norðaustan og bjargvættur þegar að svarf.
stormi fram yfir miðjan dag, og Synir hans fjórir bjuggu allir
mátti heita stirð og rysjótt táð, hór á sveitinni og voru mestu
til mánaðarloka. Svo komu ein-1 myndarbændur. Sigurður hrepp-
muna biíður og sólskin nærri ^ stjóri í Hrafnsgerði, Hallgrímur
daglega, sem héldust óslitið til hreppstjóri á Skeggjastöðum, dó
12. nóv., þá brá til norðaustan og ungur, Ólafur, sem reisti hús
austanáttar, sem héldust þann jfyrir framan læk á Skeggjast.
mánuð út með talsverðri snjó- J og kallað d Holti og Þórarinn á
fcomu oft, þó háM blautri. Varð j Skeggjastöðum, dó ungur frá 6.
ungum 'börnum.
Guttormur heitinn á Asi var
Ef þú ert illa haldinn af
GIGTAR
VERKJUM OG VESÖLD
þá illt til jarðar, og var þá farið
að gefa öUu sauðfé einkum sáld-
[ armjöl, sem allir nota niú mikið harðduglegur maður, en jalfn-
|til tfóðurs. Það er einkum hent-jframt lagvirkur og hagsýnn.
Hann tók við jörðinni við frá-
tfall föður síns 1933 með miklum
jugt með beit. Með desember-
jbyrjun stillti loks til, og tók
smátt og smátt að hlána. Síðan 1 áhvílandi skuldum, og hóf þar
hefir verið stillt tíð, og snjórinn búskap. Honum búnaðist brátt
að mestu horfinn nema þykk- ágætlega þrátt fyrir erfitt ór-
ustu skaflar. ferði, sem þá var. Mátti segja að
Heyifiengur mun hafa verið i tvö voru höfuð á hverju fcvifc-
betri lagi, og uppSkera úr görð-1 indi á búi hans. Hann losaði sig
um mjög góð. 1 minni sveit hafa brátt úr öllum Skuldum, og var
alllangt skeið verið seldir garð-1 orðinn með bestu bændunum í
ávextir einkum jarðepli. Það hreppnum, þegar hann féll frá
hefir oft orðið drjúgur tekjustofn í blóma aldurs. Hann mun hatfa
íþegar sæmilega sprettur.
verið um fertugt. Kona Gutt-
• Bestum árangri með jarðepli1 orms var honum samhent, og
ihefir Gunnlaugur Eiríksson hin mesta ráðdeildar kona, eíns
Liðamót á
fingrum þar 1^1
kvalir leggjast svo8 ofí ís'” I l°ddvili á náð. Hann hef-1 og hún á kyn til,
Kliptu ÞETTA úR _____ 75$ stokkur 'r komist uppá 130 tn. Hann er, Þetta var mikið áfall fyrir
ókeypis handa hverjum sem kvelst sonur Eiríks bónda Einarssonar þessa fámennu sveit að missa
JÆlC,USe' *NfW!*Y°!rk: er fVodið á Bót, en Einíkur var sonur Ein- þarna 4. mannsMtf í einu, og þá
og vesöld. Þetta meðal er kallað ars a Skeggjastoðum Jonsson- ekki siður fyrir alla aðstand-
Delano’s”. Þeir sem brúka það ,ar vefara_ Jón Einarsson bróðir endur.
segja, avo hundruðum skiftir, að I , . , ..
meðalið dugi. Margir votta, að Einks i Bot for til Amenku, og f>au hjomn attu tvo born
verkir og sárindi hveríi eftir fárra mun eiga allmarga niðja þar. önnur, sem voru lasin þennan
daga brukun og blessuð bót fáist „ . *. . c !, ’ , • • •*
eftir að öll Önnur ráð brugðust. iHann kallaði sig Snædal. dag, og voru þessvegna inm við,
, ,^lr- De'ano ritar: “Til að hjálpaj Sauðfé reyndist heldur lakara annars hefði sennilegast orðið
haldist lengi, sama hve sárar þær en á ifyrra til fralags einkum saima hlutskiitti þeirra.
X?Ts6l'?r’ Þá 1 dilkarnir, þó má telja það sæmi- - Svo ekki hallist nú á með
þér 75« böggul ókeypls, án nokk- legt. Fullorðið fe var vænt. Ors- Heimsknnglu og Logbergi, þa
urra kvaða eða skuldbindinga. Það afcanna til þess, að dilkar reynd-1 ætla eg að láta tfylgja þessum
kostar ekkert að reyna og raumn er , 1 ^
ólygnust. Ef þessi rauplausa raun ust ver en i tfyrra, mun mega pistli oprentað fcvæði eftir Pal
kemur þér að haldi, eins og svo rekja til þess að ærnar fiengu á ólafsson . Að sönnu er það prent-
sannarlega verða feginn. Ekki þarf sig talsverð hrakviðri í vor um að i arbok gerðafelagsins 1944,
annað en klippa úr þessa tilkynn- '0g efitir rúning þær munu þá 'sem Gunnar Gunnarsson skóld
árfturn SIn'f '^tui-mefHþú1 vilt°^lagt hafa geldst. Svo varð margt af ritaði um Fljótsdalshérað. Hann
jnnan i 10« i frímerkjum upp í fe fyrir hrakningum og svelti í hafði þá nýlega séð kvæðið hjá
burðargjld, en þess er ekki krafist. - l _ . I , v “
Skrifið F. H. Delano, Dept. 1802W, fyretu Songnnm. mer, og birti þarna, en eg vænti
455 Craig St. W., Montreal, Que.
jast fekk eg það allt hjá Einari
gamla Jónssyni Long á Hall-
ormsstað. Hann er sonur Jóns
Matthíassonar, sem lengi bjó á
Stóra-Steinsvaði. Eg held einir
tveir bræður Jóns hatfi farið
vestur. Kvæðið er um þorrabyl
og hljóðar svo:
Þungan stynur Þorri enn,
það er 'ljótur drengur.
Til þess eg og mánir menn
muna degi lengur.
Lömbin út eg lét í gær,
Mka hestagreyin,
sauði mína og allar ær,
það ótti að spara heyin.
Rétt á eftir brast í byl,
svo birgði hverja glóru.
Hvergi sáust handa Skil,
heima allir vóru.
Hver, sem vettling valdið gat,
vatt sér út i mokkinn.
Kvenfólkið í kyrðum sat,
Kembdi og spann á nofckinn.
Þaut eg út við þriðja mann,
það var á mér kveita
Hvorki lönb né hesta fann,
hætti svo að leita.
Littlu betur Grámi gekk
hjá gemsahópnum minum.
Jón minn flæfctist fram á stefck
fyrir ánum sánum.
Sigvalda hjá syni rak
saúði út á bláinn.
Hann sér lagði hala á bak,
heim fcomst verri en dáinn.
Nú er Jón þó tryggðatröll,
og truslast efitir vonum,
villast ekki vildi á fjöll,
valla lái eg honum.
Magnús dugði manna best,
minnst hann blés i kaunin.
Lönbin okkar fann hann flest
fiyrir austan hraunin.
Síðan fór i sauðaleit
seigur gamla skarið.
Sána fann hann sauði á beit,
sem er betur farið.
Inni gef eg upp frá því
alla þorradaga,
ef hann gerir eittbvert ský,
upp á loftið draga.
Seinna skal eg segja þér
sögu iþessa betur,
ef þú kemur yfrum hér
einhverntíma á vetur.
Kvæði þetta er ritað upp efitir
Einari Long á Hallormsstað, eins
og áður getur — i nóv. 1943.
Hann nam af Önnu Björnsdótt-
ur frá Bóndastöðum, og kvað
hún það vera ljóðabréf til Rik-
arðar ÞóróMssonar, sem þá hetfði
búið á Hallgeirsstöðum í HMð.
Aðrir segja það vera til Jóns í
Bakkagerði en Rúnólfur á
;Hafirafelli hyggur, að þetta sé
iljóðabréf til Bjöms Pétursson-
[ar, sem bjó um skeið á Surts-
■stöðum. Eg met mest tfrásögn
Einars, enda virðist hann kunna
Jkvæðið allt, en aðrir ékki nema
| glefsur úr því. Einar á Heykolls-
stöðum, Pétursson Einarssonar
á Hjalta en systir séra Stefáns á
Kolfireyjustað. Hann var orð-
lagður gáfumaður, og má vel
rökstyðja það, en það er önnur
saga. Anna átti Björn Pétunsson
frá Hrolllaugsstöðum að mig
minnir. Þau áttu margt barna og
bjuggu um skeið á Engilæk.
Ritað á Þorláiksmessu 1946.
Gísli Helgason
ÓÐUR TIL MJóLKUR-
INNAR
Ekki er vitað, að skáldum hafi
hugkvæmst eða þau fundið hvöt
hjá sér til að “leyfa ljóðstöfum”
frumfæðu alls þess, er Mfisianda
dregur, og þá einu, sem forsjón-
in virðist hafa búið þannig til,
að albezt er og notadrýgst öllum
skepnum, á bvaða aldri sem er.
Og er þetta mjólkin. En nú get-
ur að Mta í nýútfcominni bófc,
merkilegri, sem sé Þjóðháttum
og mannlýsingum Finns Jóns-
sonar á Kjörseyri, hins fróða
bónda, að alþýðuSkáld, sem uppi
var um miðja 19 öld, Jón Þórð-
arson á Einfiætingsgili, hefir m.,
a. ort “óð“ til mjölkurinnar, er
hann að makleikum mait framar
öðrum drykkjum. Eru þetta
þrjár fagrar stökur, sem eru þess
verðar að þeim sé á loft haldið
bæði afi veitendum og neybend-
um þessarar dýrindisfiæðu.
Eru þær svohljóðandi:
Ó, þú hvíta lífsins lind
léð afi náðarbrunni,
þig að fiela, það er synd,
þyrstum fyrir munni.
Þín tilkoma bætir bú,
blessun allt um vefur,
ótaMalldan ávöxt þú
af þér jafnan gefur.
Hhagborg u
FUEL CO. 11
Dial 21 331 no'.u7 .21 331
Ný tegund
STRÁBERJA
BARON SOLEMACHER. Þessi óvið-
jafnanlega tegund, framleiðir stærri
ber úr hvaða sæði sem er. Blómgast
átta vikur frá sáningu. Ræktun auð-
veld. Greinar (runners) beinar og
liggja ekki við jörðu, framleiða því
stór og mikil ber. Hafa ilm viltra
berja. Ásjáleg pottjurt og fín í
garði. Sáið nú. Pantið beint eftir
þessari auglýsingu. (Pakkinn 25c)
(3 pakkar 'óOc) póstfrítt.
FRl—Vor stóra útsœðisbók fyrir 1947
Ennþá fullkomnari 24
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
Þig að gæðum þékki eg nú,
það er hægt að sanna,
fiyrst og síðast fæðir þú
fjörið dýra og manna.
Hér í hötfuðstað landisins er nú
verið að reisa hina mifclu og
langþráðu “mjólfcurstöð”, ald-
um og óbornum til þrifia. Vart
er hugsanlegt, að hún gæti eiign-
ast betra og sannara “kjörorð”
en ljóð það, sem hér er tilfiært
og runnið beint frá brjósti al-
þýðu þessa landls, sem ofit og
mörgum sinnum hólt Mfi á
mjólkurdropunum einum saman.
—Freyr X.
Verðlag búsafurða hækkaði að árbókin sé í fárra höndum
ÓKFYPTQ_De^n° s útmerkt við enn á þessu ári, og mun nú vestra. Hinsvegar munu margir
19ogF vesöldUm ' nálgast 130 kr. fyrir meðal lamb. úr Múlasyslum kannast við þetta
duílaust oetta .tilbon,er œrlegt Kaupgjaldið stígur líka, svo þeir kvæði, eða svo er það hér heima, 'móðir hennar hatfa verið dóttir
þjásf 'alf gfgtar1 vnrkj'urn1'og vesörf171 sem ihalda þurfa kaupafiólk, bera að ýmsir kunna úr því stefi. Sein-1 séra Jóns Guðmundssonar prests
firá Stóra-Bafcka, segir föður sinn
hafia kunnað kvæðið, og teldi
hann það vera til manns á Hall-
geirsstöðum.
Getið þið nú gamlir og góðir
Héraðsbúar vestan hafis, sem
þetta fcunna að sjá, sagt mér hið
sanna á þessu?
Þið kannist, þá ef til vill, einn-
ig við mennina, sem nefndir eru
í fcvæðinu. Eg veit aðeins deili á
Magnúsi. Hann var sonur Jóns
Vigfússonar hins sterka í Gunn-
hildargerði, og bjó um skeið í
Hallfreðarstaðahjáleigu, en er
enn alþekktur sem Magnús á
Gallastöðum. Þar bjó hann
lengst og síðast. Hann var al-
kunnur sæmdarmaður.
Anna Björnsdóttir, sem Einar
nam af kvæðið, var greind kona,
enda aif góðu fiólki komin, mun
Vér óskum . . .
Þjóðrækiiisþingi
Islendinga
er kemur saman næstu viku
til allra heilla!
I
GESTI ÞINGSINS BJÓÐUM VÉR VELKOMNA.
/A
KOMIÐ VIÐ HJÁ /yBAY
Vanhagi yður um eitthvað getið þér
verið vissir um að fá það í búð vorri.
maltiðib vorab eru viðubkendar
Látið oss sýna yður um búðina.
^ttíþ$únyT5att (Eumpunn.
IBCOBfOBATte 2~ MAY 1*70