Heimskringla - 18.06.1947, Qupperneq 7

WINNIFEG, 18. JÚNÍ 1947
HEIMSKRINGLA
7. SÍÐA
ÍSLENDING ASÖGURN ■
AR OG ÆSKAN
Eftir Isak Jónsson
Það er einkum Wennt, sem ís-
land er kunnugt fyrir erlendis.
Annað er Hekla, en hitt eru Is-
tendingasögumar.
Hekla hefur minnt eftirminni-
l'egia á sig þessa dagana.
Og segja má, að Islendinga-
sögurnar geri það einnig, þvií að
hér fyrir framan mig eru þær í
nýrri útgáfu Guðna Jónssönar,
skólastjóra.
'Þetta hefur minnt mig á að
efna gamalt heit um að gera mitt
til að glæða áhuga æskunnar á
ísl'endingasögunum.
Eg vil hasia viðfangsefni mánu
völl með tveimur spurningum:
1. Hvaða fengur er æsku
landsins í íslendingasögunum?
2. Hvernig er háegt að gera
þann feng sem notadrýgstan?
Uppeldis- og kennslufræðin
talar um þroskagildi námsgreina.
Eg mun nú freista að leggja
þann kvarða á Islendingasögurn-
ar.
'Þroskiagildi námsgreina, sögu-
legs efnis, eru ip. a. talin þurfa
að vera þessi:
Niámisgreinin þarf að vera
skemtileg og áhugavekjandi og
bein æfing í einbeitingu hugans,
skerpa hugsunina, auðga ímynd-
Unaraflið, efla minnið. Hún þarf
að þroska dómgreindina, gefa
æfingu í að velja og hafna,
þekkja kjarnann frá hisminu.
Námsgreinin þarf að vitna til
tilfinningaiífsins, stuðla að því
að gera hvern einn að þeim
manni, að honum þyki sér ekk-
ert mannlegt óviðkomandi. Hún
þarf að vekja félagskenndir,
þroska skapgerðina, örfa til festu
og drengskapar. Námsgreinin
þarf að örva viljakraftinn, vekja
heiibrigðan metnað og sómatil-
finningu, þolinmæði og þraut-
seigju.
Það, s'em nu hefir verið talið,
vitnar til þriggja aðalþátta sól-
arláfsins, og markmiðinu verður
best lýst með orðum Einars
Benediktssonar:
“Viljans, hjartans, vitsins menn-
ing 1
vopnast hér á einni þrenning”.
En af þvá að hér er um þjóðar-
sögu að ræða, verður að gera
kröfur til, að hún glæði skilning
á uppruna og ætterni, þjóðerni
og þjóð, veki heilbrigða ættjarð-
arást og þjóðerniskend. Og ekki
miá gleyma þvá, að hún verður að
þroska máikendina vekja ást
á móðurmálinu og óslökkvandi
löngun og æfilanga viðleitni til
lað fegra málið í framburði og
stíl.
Hver sæmilega skyggn athug-
andi ætti að sjá, að Islendinga-
sögurnar sem námsgrein full-
nægja í öllum aðalatriðum þeim
INNKÖLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
Reykjavík.
Amaranth, Man.
Árnes, Man_____
Árborg, Man....
Baldur, Man....
A ISLANDI
—Björn Guðmundsson, Reynimel 52
ICANADA
------____Mrs. Marg. Kjartansson
.Sumarliði J. Kardal, Hnausa, Man.
.................G. 0. Einarsson
.0. Anderson
Belmont, Man................................G. J. Oleson
Bredenbury, Sask___Halldór B. Johnson, Churchbridge, Sask.
Churchbridge, Sask____________________Halldór B. Johnson
Cypress River, Man.................. __.Guð<m. Sveinsson
Dafoe, Sask--------------O. O. Magnússon, Wynyard, Sask.
Elfros, Sask....................Mrs. J. H. Goodmundson
Eriksdale, Man........................._.Ólafur Hallsson
Fishing Lake, Sask___________Rósm. Árnason, Leslie, Sask.
Flin Flon, Man.----------------------------------Magnús Magnússon
Foam Lake, Sask-------------Rósm. Árnason, Leslie, Sask.
Gimli, Man..............................._K. Kjernested
Geysir, Man____________________________ G. B. Jóhannson
Glemboro, Man...............1...............G. J. Oleson
Hayland, Man........—..................Sig. B. Helgason
Hecla, Man...........................Jóhann K. Johnson
Hnausa, Man...............—.............Gestur S. Vídal
Innisfail, Alta________Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Kandahar, Sask___________O. O. Magnússon, Wynyard, Sask.
Keewatin, Ont..........................Bjarni Sveinsson
Langruth, Man___________________, ....Böðvar Jónsson
Leslie, Sask.....................i....Th. Guðmundsson
Lundar, Man.................................D. J. Líndal
Markerville, Alta_____Ófeigur Sigurðsson, Red Deer, Alta.
Morden, Man__________________________Thorst. J. Gíslason
Mozart, Sask...........................r_.Thor Ásgeirsson
Narrows, Man__________________S. Sigfússon, Oakview, Man.
Oak Point, Man.........................Mrs. L. S. Taylor
Oakview, Man................................S. Sigfússon
Otto, IVlan______________JHjörtur Josephson, Lundar, Man.
Piney, Man................................._S. V. Eyford
Red Deer, Alta-----------------------Ófeigur Sigurðsson
Riverton, Man..........................Einar A. Johnson
Reykjavík, Man—.........................Ingim. Ólafsson
Selkirk,-Man_________________________Mrs. J. E. Erickson
Silver Bay, Man..........................Hallur Hallson
Steep Rock. Man............................Fred SnædaJ
Stony Hill, Man_________.Hjörtur Josephson, Lundar, Man.
r, Mar
Swan River, Man.
.Chris Guðmundsson
Tantallon, Sask.........................Á.rni S. Árnason
Thornhill, Man___________Thorst. J. Gíslason, Morden, Man.
Víðir, Man___________________Aug. Einarsson, Árborg, Man.
Vancouver, B. C________Mrs. Anna Harvey, 4487 Quebec, St.
Wapah, Man_______1________Ingim. Ólafsson, Reykjavík, Man.
Winnipeg_____S. S. Anderson, 800 Lipton St. Winnipeg, Man.
Winnipegosis, Man.............................._S. Oliver
Wynyard, Sask............................O. O. Magnússon
í BANDARIKJUNUM
Akra, N. D_______________Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Bantry, N. Dak_____________...E. J. Breiðfjörð, Upham, N. D.
Bellingham, Wash._._Mrs. Jolhn W. Johnson, 2717 Kulshan St.
Blaine, Wash........./...............Magnús Thordarson
Cavalier, N. D__________Björn Stevenson, Akra P.O., N. D.
Crystal, N. D__________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Edinburg, N. D__________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Gardar, N. D___________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Grafton, N. D__________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Hallson, N. D____________Björn Sbevenson, Akra P.O., N. D.
Hensel, N. D___________C. Indriðason, Mountain P.O., N. D.
Ivanhoe, Minn._
JMiss C. V. Dalmann, Minneota, Minn.
Milton, N. Dak.....1..................S. Goodman
Minneota, Minn..................Miss C. V. Dalmann
Mountain, N. D______C. Indriðason, Mountain P.O., N.’ D.
National City, Calif....John S. Laxdal, 736 E. 24th St.
Point Roberts, Wash...................Ásta Norman
Seattle, 7 Wash_____J. J. Middal, 6522 Dibble Ave., N.W.
Upham, N. Dak— ---------------------E. J. Breiðf jörð
The Viking Press Ltd.
Winnipeg. Manitoba
þroskagildiskröfum, sem taldar
eru upp hér að fram)an. Rúmið
leyfir ekki að nein einstök dæmi
séu nefnd. En þeir, sem nokkur
kynni hafa af íslendingasögun-
um, vita að ótal áhrifarák dæmi
eru þar um spaka og djúpvitra
menn og konur; mannúð og
drengskap, viljaþrek og þraut-
seigju. Að vísu hittast einnig
and'stæður þessa, en til þess eru
vítin að varast þau, og áður var
minnt á þörf þess að læra að
velja og hafna.
Erlendur mentamaður sagð'
eitt sinn við þann, er þetta ritar,
eitthvað á þessa leið:
“Það er dýrmætur arfur, sem
þið Islendingar hafið hlotið í Is-
lendingasögunum. Og engin
önnur þjóð getur stært sig að':
því að eiga slíka sögu um upp- > erfitt að forða börnum frá sláku,
runa sinn.” þar eð útvarp og blöð “básúna”
Má ekki búast við þvi, að Is-, fráiagnir af nútíma styrjöldum.
lendingum sjálfum sé ljóst gildr0S mannkynssagan er lituð af
Islendingasaganna, fyrst erlOnd- siiitum frásögnum.
ir rnenn fá ekki um það orða Eg hef yfirvegað þetta mál,
bundist? j bæði sem faðir og kennari, og
Annað mál er það, að ekki ekkert fær miS ofan af Þeirrii
er víst að allir verði sammála |lbÍarSföstu skoðun, að ef við eig-
um, hvernig svo dýrmætur arf-;um aú orðið sjálfstœð þjóð
ur frá forfeðrum verði best varð-í1 framtíðinni, verðum við að
veittur og hagnýttur, mér liggur i lsækja okkur Þrott- bæði vegna
við að segia, “leiddur á btóð”, míanudóms og máls, í fornbók-
Hræddur
að borða ....
sumar fæðutegundir, er valda
uppþembu, óþægindum, brjóst.
sviða, magasúr, andfýlu o. fl.
GERIR uppþemba þér erfitt um
svefn? Er maginn í ólagi vegna
óhófs í mat og drykk? Þú færð
fljóta og varanlega lækningu
með
GOLDEN
STOMACH TABLETS
360 pillur $5.00
120, $2.00 55, $1.00
Athugið: Andremma getur or-
sakast af slæmum maga. Tak
ið henni til útrýmingar, “Gold-
en Stomach Tablets”.
Fóanlegar í öllum lyfjabúðum
Professional and Business
- Directory
Omcr Phowi Res. Phottt
I 94 762 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
116 MEDICAL ARTS BLDG.
Office hours
by appointment
segja,
kynslóðarinnar
: mentir þjóðarinnar, íslendinga-
_, ^ , sögurnar. Og við eigum að byrja
Eg vil í fullri hogværð lata i x , , .. .
* . snemma, eða a bornunum strax
lios alit mitt a þessu, sem er í , , , . * ,
._ ^ , ’ , nþegar þau eru fann að skilia
samræmi við reynslu rrnna sem _ .. , , , , ,, *
, J \ sagða sogu, og þo enn þa akveðn-
kennara.
Það er nauðsynlegt, að æska
•ara,
l'esa
þegar barnið er farið að
og unglingsárin nálgast.
á sérstakar sögur eða sagnir úr
íslendingasögunum. ,
Mörgum mun t. d. reynast
landsins kynnist Islendingasög-1 Um þetta þurfa foreldrar og
unum jafnskjótt og hún hefur ljc,ennarar að taka höndum sam-
lært að lesa, og jafnvel áður í an
sögusögnum. Á heimili og í skóla ’ v , , _ _ f
gefast ótal tÆkifœri til að minna' " Þ™ nau&yn a6 b-
lendingasogurniar seu til taks
bæði á heimilum og í skólum.
Við fljóta yfirsýn á útgáfu
, , ., , _ , , . Guðna Jónssonar í fbrlagi ís-
happadrjugt að fella byrjunar , *
i , , . , . *. .A liendmgasagnautgafunnar virð-
kensiu í landafræði saman við .
-, , , -- , . , , rst mer það til hagræðis, að sog-,
landnamssoguna. Og byrjar þa „, , , 5 ... , . I
strax áhugi barnanna fyrir Is- unum er flokkað eftir fbygða;
lendingasögunum, ef vel er á Bgum. Einnig er auðsær fengur |
haldið hjá kennaranum, og heim-.11 a 1 þessari u S u eru ;
.,. , *. , , .. . , sögur, sem ekki hafa komið uti
ílin styðja hann og bormn í s ’ , _ , _ _
þeirri viðleitni. Eg veit dæmi til aður' Að lokum verður Þ.að að,
þess, að 7 - 9 ára börn sem á teljast mikl1 kostur- að sogurn'i
annað borð eru farin að lesa, ar eru 1 sterku bandl °g Þ° Vlð i
keppast við að lesa Grettissögu hæfilegu verði Sannleikunnn er
Njálu, Egilssögu, Laxdælu o. s„ samt sa’ að tÚ Þ°ss að mskan ^
f x . eignast sógurnar, verða þær að
frv. með engu mmm akafa en; 6 ° ,, ’. . , _
, m .. _ , . vera enn ódyrari, einkum með
t. d. Tarsansogur. En kennarmn , . , , ,,
, . , , . , f , _ ,,, . tilliti til notkunar þeirra í skol-
hefur þa jafnframt svarað skkri , , . , ,.
,, um. Og eftir þvi sem Islendinga-
ahugagloð með þvi að gefa bom- ° ,, , ,
, , , . , , _ sagnautgafan hefur tjað mer,
unum kost a að nota það, sem • * .,
i f mun hun hafa 1 hyggJu að sJa
þeim ávinnst við slífcan lestur í
skólastarfinu við stálagerð, teikn
ingu eða frásögn í frjálsum
stundum.
Og undraverð eru áhrif þau,
svo til, að skólar geti fengið ís-
lendingasögurnar við óvenju-
lega sanngjörnu verði.
Við þetta vil eg svo bæta því,
arsnilldin
1‘esendur.
hafa á þessa ungu
sem gullaldarmálið og frásagn- að “^iaútgáfa” af Islendinga-
sögunum ætti helst að vera
myndum skreytt. Það eitt gæti
... átt drjúgan þátt í því, að æska
Moðir segir um hattatima sjo , , . .... ,. . , x
f ^ J landsms vildi og gæti tilemkað
ara snaða fra fyrstu viðræðum , ,
, . , * -c -1 se1" agæti Islendingasagnanna.
þeirra Þorgerðar Egilsdottur og:
Ólafs pá, er Ólafur sagði “Mun | Þegar eg er að ljúka þessum
þér þykja ambáttarsonurinn línum, kemur mér í hug hálf-
gerast djarfur að setjast hjá þér gleymdur atburður, sem fyrir
og ætla að tala við þig.” mig bar erlendis fyrir tveimur
Snáða þessum mun hafa fund- áratugum. Eg var að skoða
ist orð Ólafs eftirminnileg, því minnjasafn mikilmennis. Vörð-
að kvöldið eftir staðnæmist hann ur Þess taihi si§ 1 ætt við mikii"
upp við dyrastaf fyrir framan mennið- en bar á sér átakanleg
mömmu sína, lítur á fætur sér einkenni œttlerans. Með aumk-
og segir: iunarverðu steigurlæti benti
, , , . , , . . örkvisi þessi mér á, hvar mikikl-
Þer mun þykja drengur þinrt ._r, ,. , ,
,. , , , , 6 . , . mennið, frændi hans hefði setið
djarfur að vera a þessum skom í , ’
,, , , *. , og hvaða ahold hann hefði haft,
altan dag, bæði utx og mm.” j,ö , _. , .. _ ,
þegar hann gerði þetta eða hitt,
En Það var annað tiiefni Þess sem þó var auðfundið, að vörð-
ara °rða.drengf!ns’ að 110011111 ur þessi bar ekkert skynbragð á,
hafði venð boðið að taka jafnan þó að hann heföi lœrt að nefna
af ser þessa sko, er hann fæn það eins og p4fagaukur.
1 Eg óska þess heitt, að atvikin
Margir munu álíta, að svo
mikið sé af frásögnum um mann-
víg og hermdarverk í Islend-
ingasögunum, að það eitt nægi
til að sanna, að þær séu óheppi-
legt lesefni fyrir yngstu lesend-
hagi því svo, að við Islendingav
Iþurfum aldrei að þola þau ör-
l lög, sem þessum vesalings minja-
safnsverði voru búin.
Við syngjum með nokkru
ur. Telja verður þetta ástæðu- stolti um landnema “hetÍur af
lausan ótta. Reynsla mán er sú, konungakyni
að börnum virðilst auðvelt að
líta á þetta sem þróunarsögu
þjóðarinnar á svipaðan hátt og
þau, er þau þroiskast, láita á dutl-
unga sína og brellur, þá þau
voru yngri. Enda mun reynast
Það, er enganveginn vanda-
né áhyggjulaust að vera í náinni
frændsemi við tign, snilld og
frægð.
Á annan í páskum 1947.
—Mbl.
DR. A. V. JOHNSON
DSNTIST
ÍH Somerset Bldg.
Office 97 932 Res. 202 398
Dr. S. J. Jóhannesson
215 RUBY ST.
Beint suður af Banning
Talsimi 30 877
Vlðtalstíml kl. 3—5 e.h.
andrews, andrews,
THORVALDSON &
EGGERTSON
Lögfrœðingar
Bank of Nova Scotia Bldg,
Portage og Garry St.
Sími 98 291
J. J. Swanson & Co. Ltd.
REALTORS
Rental, Insurance and Financtal
Agenti
308
Sími 97 538
AVENTJE BLXJG.—Wlnnlpeg
DRS. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
406 TORONTO GEN. TRUSTS
_ _ BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 96 952 WTNNIPEG
THE WATCH SHOP
CARL K. THORLAKSON
Diamcmd and Wedding Rings
Agent for Bulova Wiutcbee
Marriaoe Licenses Issucd
699 8ARGENT AVB
H. J. PALMASON & Co.
Chartered Accountanta
H03 McARTHUR BLDG.
PHONE 94 358
H. HALDORSON
BUILDER
23 Music and Arts Studios
Broadway and Carlton
Phone 93 055
Winnipeg, Canada
Rovatzos Floral Shop
Í5J Notre Dame Ave., Phone 27 989
FTesh Cut Flowers Dally.
Plants in Season
We apeciallze tn Weddlng & Concert
Bouquerts & Funeral Designs
lceiandic spoken
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. Page, Managing Director
Wholesale Distributors oi
Fresh and Frozen Fish
3H CHAMBERS ST.
Office Phone 26 328
Res. Phone 73 917
A. S. BARDAL
■elur líkklstur og annast um útfar-
ir. Allur útbúnaður sá bestl.
Mnnfremur telur hann allskonar
minnisvarOa og legsteina.
643 8HERBROOKE ST.
Phons 27 324 Winnipeg
ÁSGEIRSON’S PAINTS,
WALL PAPER AND
HARDWARE
698 SARGENT AVENUE
Winnipeg, Man.
Telephone 34 322
Union Loan & Investment
COMPANY
Rental, Insurance and Financial
Agents
Simi 95 061
510 Toronto General Trusts Bldg.
THE
BUSINESS CLINIC
specialize in aiding the smaller
business man to keep adequate
records and prepare Income
Tax Returns.
ANNA LARUSSON
508 Mclntyre Blk. Ph. 97 130
GUNDRY-PYMORE Ltd.
British Quality - Fish Netting
60 Victoria St., Winnipeg, Man.
Phone 98 211
Manager: T. R. THORVALDSON
Your Patronage Will Be
Appreciated
A. SAEDAL
PAINTER & DECORATOR
★
Phone 93 990
★
Suite 1 Monterey Apts.
45 Carlton St., Winnipeg
Halldór Sigurðsson
Contractor & Builder
★
594 Alverstone St., Winnipeg
Sími 33 038
* • •
rra vmi
FINKLEMAN
OPTOMETRISTS
and
OPTICIANS
KENSINGTON BLDG.,
275 Portage Ave. Winnipor
PHONE 93 942
PRINCESS
MESSENGER SERVICE
Við flytjum kistur og töskur,
húsgögn úr smœrri íbúðum
og húsmuni af öllu tœi.
58 ALBERT ST. — WINNIPEG
Simi 25 888
C. A. Johnson, Mgr.
DR. CHARLES R. OKE
TANNLÆKNIR
404 Toronto Gen. Trust Bldg.
283 Portage Ave., Winnipeg
Phone 94 908
WINDATT COAL
Co. Limited
Established 1898
307 SMITH STREET
Office Phone 97 404
Yard Phone 28 745
iOKSTOREI
702 Sarcreot Ato„ Winaipeg,