Heimskringla - 19.12.1951, Side 1

--------------------------v
AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality & Taste”
CANADA BREAD -look for the
Bright Red VVrapper
-------------------------r*
✓-------------------------y
AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality & Taste”
CANADA BREAD -look lor the
Bright Red Wrapper
LXVI ÁRGANGUR
WINNIPIfG, MIÐVIKUDAGINN 19. DES. 1951
NÚMER 12.

Seinasti geirfuglinn
Gullneminn
Eg lét frá strönd er æskan ör
mér áfram benti. Líf og f jör
þá brann í æðum. Ægir beið
svo unaðsbjartur, leið var greið.
Og hugur fyltist heitri þrá
er hinumegin land eg sá. »
Og knörinn lagði að landi þar
sem lífið beið, og gullið var.
Með haka og skóflu hljóp eg þá
og hugði í gullið fyrstur ná.
Eg gróf — og gróf, en grjót og leir
í greipar fékk, en ekkert meir.
Með sigg í lófum, svita á brá,
og sorg í huga gékk eg frá.
Eg lét þar eftir opna gröf,
— og afsakaði þessa töf. —
En degi þeim eg gleymt ei gat
er gékk eg frá, í leit að mat.
En mér fanst þessi leið svo löng
því lúin, soltin fólksins þröng
frá öllum hliðum horfði á mig,
um hjálp mig bað að vernda sig
frá hungurdauða, kvíða, kvöl.
— Það kúrði flest á berri möl.
Eg reyndi lengi að grafa upp gull,
sú gröf af svita og blóði er full.
Og alt hið bezta er í mér bjó
í andleysinu' af þessu dó.
Nú gef eg ykkur alt það starf
og áhöldin sem nota þarf.
Eg leit til baka, bfeytt var alt
Og birtan horfin, loftið kalt,
og hafið var nú hrönnum fyllt
sem hafði verið bjart og stillt,
en aðeins vök frá landi í land,
— sem leitt gat þó í annað strand.
Eg settist niður, söng eitt lag
um sviknar vonir, breyttan hag.
Nú var eg orðinn einn af þeim
sem aldrei geta komist heim.
En gleymskan tók þann ástar-óð,
mitt eina — og fyrsta sorgar-ljóð.
. Páll S. Pálsson
Bláa perlufestin
Eftir F*ulton Oursler
Liklega hefur enginn maður, í
tllri borginni, verið einmana-
legri eða daprari í bragði en Pét-
ur Richards var, daginn sem
Jean Grace kom inn í búðina til
hans. Eitthvað mun hafa verið
minnst á þetta atvik í blöðunum,
þegar það skeði. En engin nöfn
voru þó nefnd, og sagan í heild
eins og hún birtist hér, aldrei
verið sögð áður.
Pétur hafði tekið verzlunina
að erfðum frá afa sínum. Litli
sýningarglugginn, sem sneri út-
að götunni var fullur af allskon-
ar fornmunum, eða öllu heldur
munum sem ekki voru lengur
samkvæmt síðustu tísku. Þar
voru armbönd og nisti síðan fyr-
ir þrælastríð. Og þar voru líka
digrir gullhringir, gimsteina-
hylki úr skíru silfri, og smá-
myndastyttur úr fílabeini og
postulíni.
Þetta skuggalega skammdegis-
kvöld staðnæmdist lítil stúlka
fyrir utan gluggann hjá Pétri.
Hún hallaði enninu upp að rúð-
unni, og athugaði vandlega allt
sem í glugganum var, eins og
hún væri að líta eftir einhverju
sérstöku. Allt í einu rétti hún
úr sér, og gekk inn í búðina með
ánægjubros á vörum.
Inni í búðinni sjálfri voru
þrengslin engu minni en í glugg
anum. Þar voru allar hillur full-
ar af klukkum, lömpum, skamm-
byssum og strengja hljóðfærum,
og fjölda annara muna sem of-
langt yrði upp að telja.
Fyrir innan búðarborðið stóð
pétur sjálfur, maður á að gizka
um þrítugt, þó hár hans væri
þegar orðið hæruskotið. Hann
var fremur súr á svipinn þegar
þessi litli viðskiftavinur gekk
upp að búðarborðinu og tylti lóf
u’num upp ^ borðbrúnina.
“Mister”, sagði hún, “viltu
lofa mér að skoða bláu perlu-
festina þarna í glugganum.”
Pétur dró gluggatjöldin til
hliðar, og tók upp perlufestina,
og perlumar glömpuðu í lófa
hans þegar hann lagði þær á
borðið fyrir framan litlu stúlk-
una.
“Þær eru alveg indælar”, sagði
barnið eins og við sjálfa sig.
“Viltu gera svo vel og búa um
þær í fallegasta umbúðapappírn-
um sem þú átt til.”
“Ertu að kaupa festina fyrir
einlwern” spurði Pétur þurlega.
“Já, fyrir stóru systir mína.
Hún lítur eftir mér, skilurðu.
GUÐSMYND NÚTIMANS
Eitir sr. Árelius Nielsson
TIlLBEIÐSLA YITRINGANNA
Þessi mynd er eftir Martin Shongauer fimtándu aldar málara og myndskera. Hann stofnaði
mállistaskóla í Colmar, sem varð fremsta stofnun gottneskrar listar í efra Þýzkalandi. Shon-
gauer er talinn að hafa verið mesti fimtándu aldar myndskeri. Þessi mynd birtist í Chris-
tian Register með leyfi Fogg Museum og var gefin Heimskringu til birtingar á þessum jól-
um að láni.
Þetta eru fyrstu jólin síðan i Hún brosti ánægjulega til
mamma dó, og eg hef verið að hans um leið og hún hljóp út úr
leita eftir jólagjölf sem væri. búðinni, og hann horfði á eftir
nógu góð handa henni.
henni meðan hún gekk yfir göt-
“Hefurðu nóga peninga til að; una og hvarf inn í mannfjöld-
borga fyrir hana?” spurði Pétur,ann. Það var eitthvað það við
gætilega.
| Jean Grace, sem vakti upp hjá
Meðan hann var að tala, hafði honum sárar og sorglegar endur
litla stúlkan verið önnumkafin mi n.ningar. Endurminningar
við að leysa hnút í horninu á sem hann hafði reynt að gleyma,
vasaklútnum sínum og hvolfdi en gat ekki. Litla stúlkan hafði
nú hnefafylli af smápeningum á jhörgult hár og blá augu og
búðarborðið.
“Eg tæmdi
minn” sagði hún blátt áfram.
Pétur Richárds horfði á hana
hugsandi, og dró um leið eins og
óafvitandi festina til sín. Verð-
miðinn var hans megin, og litla
stúlkan hafði auðsjáanlega ekki
veitt honum eftirtekt enn.
j einu sinni fyrir ekki svo mjög
sparibankann löngu síðan hafði Pétur elskað
| stúlku með gult hár og blá augu,
og henni hafði bláa perlufestin
verið ætluð í upphafi.
En svo hafði komið rigningar-
dagur, sleipur þjóðvegur, brot-
inn bíll út í vegarskurði — og
ungt líf hafði verið þurkað út úr
Hvernig gat hann sagt henni tilverunni.
það? Trúnaðartraustið í þessum
bláu barnsaugum verkaði á hann
eins og þegar opnuð er hálfgró-
in und.
“Bíddu augnablik”, sagði hann
og gekk yfir í hinn enda búðar-
innar, en kallaði um leið yfir
öxlina á sér. “Hvað heiturðu
annars?”
“Jean Grace.”
Þegar Pétur kom aftur þang-
Síðan hafði Pétur verið al-
einn með sorg-sinni alt of oft.
Að vísu var hann kurteis og við-
feldinn við viðskiftafólkið,- en
þegar starfstímanum var lokið.
gaf hann lífiuu umhverfis sig
lítinn gaum. Sársauki saknaðar-
ins hafði snúist upp í sjálfsvork
un sem ágerðist dag frá degi.
En bláu augun hennar Jean
Grace vöktu upp hjá honum
að sem Jean Grace beið eftir en(jurmjnnjngar liðinna daga.
honum, hélt hann a litlum Qg næstu tju daga, sem voru
böggli í hendinni, vafinn í rós-
rauðann umbúðapappír og hnýtt
ann með grænum borða.
“Hérna! Gerðu svo vel”, sagði
hann, “og týndu þessu nú ekki á
leiðinni heim.”
mestu annríkisdagar ársins, var
hann oft eins og hálf utan við
sig, og átti erfitt með að vera
kurteis í viðmóti. Þegar málugar
konur voru að handfjatla vörur
hans og reyníf að raga niður verð
ið. Hann varð því allshugar feg-
inn þegar síðasti kaupandinn
bvarf út úr búðinni seint á að-
fangadagskvöldið, o g h a n n
hugsaði með sér að það
yrði nú heilt ár þar til svona
annríki skylli yfir aftur. En
kvöldið var ekki enn á enda fyr-
ir Pétri.
Því rétt þegar hann ætlaði að
fara að loka búðinni, opnaðist
hurðin og ung stúlka hraðaði
sér inn í búðina. Pétur hrökk
við. Honum fannst hann kann-
ast við svipinn, en gat ekki mun-
að hvar eða hvenær hann hefði
séð hana áður. Hún var ljóshærð,
og augun voru djúpblá. Án þess
að segja nokkurt orð, opnaði
hún handtösku sína, og dró upp
Htinn böggul, sem sýndist hafa
verið hálfopnaður, en vafinn
var hann í rauðan pappír með
grænum borða utanum. Og aftur
lá bláa perlufestin á borðinu
fyrir framan Pétur.
“Voru þessar perlur keyptar
hér”? spurði hún.
“Já,” svaraði Pétur með hægð.
“Er þetta bara eftirlíking eða
eru perlurnar ekta?”
“Þetta eru hreinar perlur, en
að vjsu ekki af dýrustu tegund.
“Manstu hverjum þú seldir
þæ?"
“Já, það var lítil stúlka sem
heitir Jean. Hún sagðist ætla áð
gefa þær eldri systir sinni í jóla-
gjöf-”
“Hvers virði eru þær?”
“Verðið”, sagði Pétur hátíð-
Hvað heldur þú, að Guð sé?
Hefur þú gert þér grein fyrir
því, að mestu menningarþjóðir
sögunnar hafa byggt sínar fram-
farir á grundvelli sterkrar sann-
færingar um öflugan guðdóm?
Trúin á Sólguðinn var frum-
þáttur í vísindum og mannvÍTkj-
um, lagasetningu og skipulagi
Egypta og Persa. Trúin á Apol-
lo var uppistaðan í fegurðar-
smekk og listum Grikkja. Trúin
á heimilisgyðjuna Vestu var
sterkasti þáttur í festu og tigin-
mennsku Rómverja. Trúin á
Krist hefur verið rauði þráður-
inn í menningu þeirri, sem enn
fer með völd í. heiminum,
minnsta kosti í orði.
Það er líkast því, að menn
verði alltaf að leita sambands við
eitthvað sterkt og göfugt utan
við sjálfa sig, til þess að skapa
það, sem heillavænlegt er og
fagurt. Þessi öfl göfginnar
verða að komast í samband við
kraftinn í manns sálinni, þá
Virðist öllu borgið. Takmarkið,
sem keppt er að, virðist verða
að vera utan og ofan við hinar
hversdagslegu kröfur og löngun
mannsins, en þó í nánu samræmi
við þær, ef framabraut mann-
kyns á að vera greið.
Stíindum hafa menn gert ein-
hvern úr sínum hópi að Guði,
gert sjálfa sig Guð, mitt í nautn-
um sínum og síngirni.
Þetta mun vera ein ægilegasta
synd hvers tímabils, sem það
reynir. Þessari synd hegnist sí-
fellt með grimmilegum styrjöld-
um, djöfullegum mannfórnum
og blóðugu böli. Engin öld í
sögu veraldar hefur haft slíka
hneigð til manndýrkunar og sú
sem við lifum á, enda auðug að
grimmd og mannfyrirlitningu.
En mannfyrirlitning og mann-
Fr<h. á 5. bls.
Icga, “er nú ætíð meira eða
minna leyndarmál milli kaup-
anda og seljanda.”
“En Jean hefur aldrei haft
nema fáeina skildinga í eyðslu-
fé. Hvernig gat hún borgað fyr-
ir þær?”
Pétur var nú farinn að vefja
utan um böggulinn, rauði papp-
írinn féll aftur í sínar fyrri fell-
ingar, og græni borðinn eins
snyrtilega hnýttur og áður.
“Hún borgaði,” sagði hann,
“það hæðsta verð, sem nokkur
getur borgað. Hún gaf mér al-
eigu sína.” '
Það varð dauðaþögn í búðinni
stundarkorn. En allt í einu fóru
kirkjuklukkur einhverstaðar í
fjarska að hringja inn jólin
Litli böggullinn á búðarborð-
inu, spurningin í augum stúlk-
unnar, og einhver ný kend í
brjósti mannsins, líkt og hann
væri að vakna af löngum svefni..
Og orsök þessarar atvikakeðju,
var ást lítils stúlkubarns.
“Hversvegna gerðurðu það?”
Hann rétti stúlkunni böggul-
inn. “Jólin eru þegar byrjuð”,
sagði hann. “Og það er ólán mitt
að eg hef engan til að gefa gaf-
ir. Viltu lofa mér að fylgja þér
heim og bjóða þér gleðileg jól
við dyrnar heima hjá þér?”
Þannig atvikaðist það að Pét-
ur Richards, og stúlkan, sem
hann vissi ekki einusinni hvað
hét, gengu saman út í helgi jóla
hátíðarinnar. Hátíðarinnar, sem
stráð hefur vonarljósi á vegu
mannkynnsins um aldaraðir.
E. Sigurðson, þýddi
/