Heimskringla - 08.04.1953, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 8. APRÍL 1953
heimskkimgla
3. SÍÐA
Hann mun hafa alist upp með1
móður sinni á ýmsum bæjum í
Eyjafirði þangað til hann varð
sextán ára. Gekk hann þá um
haustið 1876 í þjónustu Björns
Jónssonar eldra, ritstjóra Norð-
anfara. Lærði hann þar prentiðn,
auk þess sem hann stundaði hey-
vinnu og gripahirðingu sem
aukaverk, því Björn mun lengst
af hafa rekið búskap auk prent
verksins.
Sumarið 1883 fluttist Grímur
vestur um haf. Settist hann fyrst
að í Winnipeg og vann í næstu
tvö ár hjá Helga Jónssyni við
prentun Leifs ásamt Jóni Vig-
fússyni Dalmann. En Leifur
varð ekki langlífur, og fór Grím-
ur þá til Chicago (1885) og vann
þar um eða yfir 20 ár við norsk
og sænsk blöð — lengst við
“Skandinaven”, stórt sænskt
blað. Þegar útgefendur þess réðu
af að fylgja dæmi ensku blað-
anna og kaupa stílsetningarvélar,
misti hópur handsetjara við það
atvinnu sína, og var Grímur einn
af þeim. Hætti hann þá prent-
vinnu um skeið og fékk einhvers
konar atvinnu hjá Hirti Thorðar-
syni rafmagnsfræðingi um nokk-
ur ár. Eftir það fór hann vestur
á Kyrrahafsströnd, þar sem börn
hans munu hafa verið i fóstri.
En hann hafði þar vist skamma
viðdvöl og lagði þaðan leið sína
til Winnipeg. A austurleið stans-
aði hann í Wynyard, Sask., og
vann um tíma við prentverk hjá
Sveini Oddssyni, sem þar var þá
og gaf út blaðið “Wynyard Ad-
vance”. Hann kom alfarin til
Winnipeg árið 1912, og um jóla-
leytið byrjaði hann vinnu við
prentverk Great-West Life fé-
lagsins, er undirritaður veitti þá
forstöðu. Vann hann þar samfelt
fram um áttrætt. En þá varð
hann fyrir því slysi, að hann féll
í öngvit í prentsmiðjunni og
datt á hart steingólf, svo höfuð-
kúpan brotnaði frá óðru eyra og
upp á háhvirfil. Hann var flutt-
ur á spitala og greri hauskúpan
að fullu. En upp frá þeim tíma
varð hann aldrei vinnufær. því
bæði var aldurinn orðinn hár, og
svo hvarf heyrnin og sjónin
hröðum skrefum, og jafnframt
minnið og sansarnir.
Grímur kvæntist í Chicago
fyrir eða um 1890 Maríu Ingi-
björgu Jónsdóttur ættaðri úr
Reykjavík á íslandi. Þau eign-
uðust tvö börn, pilt og stúlku,
se»n bæði komust til fullorðins
®ra. Drengurinn varð úti, að sagt
var, vestur í Klettafjöllum á
kreppuárunum, en dóttirin gift-
ist liðsforingja af enskum ætt-
um og bjó, þegar eg síðast vissi
til, í Bremerton í Washington-
ríkinu með manni sínum.
María kona Gríms fórst af
slysi eftir sex ára hjónaband.
Féll hún út um glugga á tuttug-
ustu hæð í íbúð þeirra hjóna og
beið bráðan bana. Eftir það
munu börnin hafa verið í fóstri
hjá skyldfólki móður þeirra, en
Grímur hafa séð þeim fyrir með-
Í3gi, meðan þörf krafðist.
Grímur var goðum gáfum
gæddur, en um ymsa hluti ein-
kennilegur maður. Mentun sína
mun hann hafa öðlast í gegnum
prentlistina og lestur góðra bóka.
Hann var talinn góður tungu-
málamaður, gluggaði í frönsku
og þýzku auk Norðurlandamál-
anna, sem hann kunni vel.
Dönsku mun hann aðeinhverju
leyti hafa numið heima, því í þá
tíð var danska töluð á Akureyri
jöfnum höndum. Auk þess lagði
^nn dálitla stund á stjörnufræði
°S stjörnuspeki.
Grímur var tæpur meðalmaður
á hæð, en þéttur á velli, fremur
fríður í andliti, gráeygur, dökk-
ur á hár áður en hann hvítngði
fyrir ellisakir, prúður í fasi og
hjartagóður, ör á fé við öl, og
y hélt því illa á f jármunum sínum.
Þótt stundum blési kalt um
ævina, var hann jafnan fámáll
um það og æðrulaus. En síðustu
ár ævinnar þráði hann það eitt,
að fá hvíldina síðustu sem fyrst.
G. /.
Sonur lýðsins
(RAGNAR STEFÁNSSON ÞÝDDl)
En þrátt fyrir alla kvenhyllina, var Andras
enn ógiftur, og enn hinn sami ástríki og um-
hyggjusami sonur í velgengninni, eins og hann
hafði verið á tímum þrauta og fátæktar. Hann
daðraði dálítið við allar, átti dálítil saklaus ásta-
mök við margar, en engin af þeim stóra hóp
fallegra meyja, sem skunduðu til* kirkju á
sunnudagsmorgnum, gat hælt sér af því, að
hafa haft þau áhrif á hinn ríka Andras Kem-
eny, að hann hugsaði sér að gera hana hluthafa
í hinum miklu auðæfum sínum.
Þegar eldra fólkið, konur og karlar, var í
gamni að kasta því fram og leiða getur að því
við Andras, hver yrði líklegust til þess að verða
framtíðar húsfreyja á Kisfalu, hló hann bara
og sagði: '
“Það er nú allt gott og blessað, en það versta
af því öllu saman er, að eg elska þær allar, og eg
get ekki farið með þær allar til Kisfalu, það er
ekki nægilegt rúm þar, og mín ástkæra móðir
myndi ekki verða mjög ánægð með það — og
ef eg kýs eina . . . . ef eg vel eina úr hundrað
fegurðargyðjum, hvernig get eg það án þess að
móðga hinar níutíu og níu, sem eg elska?”
Ef móðir hans lét þá ósk sína með hægð í
Ijósi, að sjá einhvern tíma í framtíðinni sonar
börn sín í kringum sig, þá lagði Andras hend-
urnar um hálsinn á henni, og kyssti hana á hrukk
óttu kinnarnar.
Móðirin andvarpaði, stúlkurnar felldu
“það er aðeins til einn dýrðlingur í Heves-
fylkinu, og það ert þú. Þegar engill stígur nið-
ur af himnum, þá ætla eg að biðja hana að gift-
ast mér; þangað til, ætla eg að vera ánægður
með að elska dýrðlinginn minn.”
Móðirinn andvarpaði, stúlkurnar felldu
nokkur tár og Andras, nú orðinn þrjátíu og
fimm ára gamall, var enn hinn skyldurækni
sonur og öllum öðrum konum óháður.
7. Kapítuli
HÖFUÐSTÓLL OG VEXTIR
Veitingakonan hafði komið með elzta og
bezta vínið sem hún átti tií, og sett það á það
borðið, sem forsælan var mest, og var önnum
kafin að þurka hvern rykblett af borðinu og
bekkjunum.
“Heyrðu! Þú ert að verða fallegri og fall-
egri með hverjum degi, blessuð dúfan mín!”
sagði Andras í sínum glaðlega og vingjarnlega
rómi, rétt við eyra hennar. um leið og hann tók
utan um hið mjúka mitti hennar, og smellti vel
útilátnum kossi einhverstaðar á hinn snjóhvíta
háls hennar. “Ef eg væri herra þinn og eigin-
maður, sem eg margra ástæða vegna vildi óska
að eg væri, myndi eg aldrei vera í rónni eitt
augnablik; hann hlýtur að eiga erfitt með að
halda piltunum frá því að grípa utan um þetta
mjóa mitti1. þitt”. Og Andras hafði sett hina
fríðu konu á kné sér, og augnatillit hans fullt
aðdáunar, kom henni til að roðna, en hann
gerði sér meðfram gott af hinu ágæta víni henn-
ar, er hann teigaði stórum.
“Já, það er nú bara það, Andras, þú veizt
ekki hvað að gengur”, og tvö stór tár runnu nið-
ur andlit hennar. “Hvað er það sem að gengur,
Lotta? Þú verður að segja mér það. Er það nú
nýr borði, sem þig langar til að fá, gullið mitt
eða nýr silkikjóll til þess að skarta í á sunnu-
dögum? Segðu mér hvað það er, en í öllum bæn-
um vertu ekki að gráta, það þoli eg ekki.”
Nei, nei! Það er ekki borði eða jafnvel
kjoll, Andras, sagði konan og brast nú alveg
í grát. “Til hvers er mér að vera fríð sýnum, og
vera að halda mér til þegar eiginmaðurinn minn
er hættur að elska mig?”
“Hættur að elska þig, blómið mitt? Er Kal-
man orðinn blindur, eða er hann farinn að skima
í einhverja aðra átt?”
“Eg veit ekki hvort er, en eg veit að hann
elskar mig ekki, Andras”, sagði hún með titr-
andi rödd, “hann hefir ekki barið mig í þrjár
vikur!”
Andras blístraði hátt. “Jæja, það er nú bara
alvarlegt! og þú . . . . hvað hefir þú gert?”
Og eg hefi gefið honum nægilegt tilefni
til þess að vera afbrýðissamur. Eg dansaði við
Horty Reso í. tvo klukkutíma, þangað til það
ætlaði að líða yfir mig, og eg bara beinlínis
datt í faðm hans, en þegar eg kom heim, fór
Kalman bara rólega að hátta, hann hafði þó ver-
ið á dansinum, og séð Reso kyssa mig, og hann
bara gerði ekki jafnvel svo mikið sem gefa mér
löðrung á vangann.” Og hin vanrækta eigin-
kona fékk nýja grátkviðu. “Þetta er svo svívirði-
lega niðurbeygjandi”, bætti hún við milli grát-
kviðanna. Síðastliðinn sunnudag gat Anna
varla hreyft sig vegna baksins, eða lypt upp
handleggnum, og Lucy var með svarta djúpa
rák yfir þvert bakið. Það er nú regluleg ást!
Eiginmenn þeirra hljóta að elska þær mikið
og innilega, þar sem þeir sýna slíka afbrýðis-
semi að berja þær svona. Eg gat ekki sýnt svo
mikið að eg hefði einu sinni verið klipin í
handlegginn svo eg varð að vera í kjól með
löngum ermum, til þess a hylja smán mína.”
“Svona! svona gullið mitt”, sagði Andras
í huggunarrómi, “hættu nú að gráta, og lofaðu
mér því að dansa hvern einasta dans við mig á
sunnudaginn kemur, og eg vinn eið að því, að eg |
skal kreista þitt mjóa mitti svo fast, og horfa |
svo ástúðlega á þig, að Kalman skal brjóta staf-
inn sinn á herðunum á þér í afbrýðisbræði.
Svona nú, komdu með vín handa þessari gömlu
gýðingshræðu þarna yfir frá; hann lítur út fyr-
ir að vera illa haldinn af hita og þorsta, og eg
þarf að eiga tal við hann, og það get eg ekki, ef
munnurinn á honum er allur þur og skorpnaður
. . . hérna, gefðu mér einn koss í viðbót . . . og
annan til . . . Jæja, fjandinn hafi það, ef Kal-
man sæi til mín núna, þá yrði ekki hvítur blett-
ur á þínum mjúku herðum, þær yrðu allar blá-
svartar, og svo útleiknar, að Anna, Lucy, og
fleiri yrðu grænar af öfund!”
Laglega veitingarkonan hafði nú látið
huggast, hljóp hlæjandi inn í húsið, og kom með
stóra vínkrús, sem hún setti á borðið fyrir
Gyðinginn, jafnvel þótt henni sýndist vera það
fremur óljúft. Rosenstein sat mjög þolinmóð-
lega í sínu horni, og féllu síðustu geislar hinn-
ar lækkandi kvöldsólar á hans grönnu herðar.
Hann leit óneitanlega hálfbjálfalega út, einna
líkast stórri fuglahræðu, sem bæri við himininn.
Hann hafði beðið rólega meðan Andras
Kemeny daðraði við veitingarkonuna, og það brá
fegins-svip á horaða andlitið, þegar hann
heyrði að hinn ungi stórbóndi pantaði mál af
víni handa honum. Hann var ekki vanur þess-
konar umhugsunarsemi frá neinum nema hin-
um glaðlynda og góðhjartaða Andras, sem vissi
af eigin reynzlu fyr á árum, hvernig það er að
vera mjög heitur og þyrstur, of hafa ekkert vín,
sér til svölunar.
“Jæja þá, dúfan mín, farðu nú inn”, sagði
Andras, og kyssti hina ungu konu kveðjukossi,
“það sem eg þarf að taia við þennan gamla Gyð-
ing er ekki fyrir þín fallegu eyru, sem aðeins
eru búin út til þess að hvísla ástarorðum í.”
“Þú villt ekki lofa mér að vera við?” sagði
hún, og lézt verða óánægð og særð; “þú ætlar
að tala leyndarmál við þennan andstyggilega
Rosenstein. Hversvegna má eg ekki heyra þau?
Eg get þagað yfir launungarmálum . . . Þú ætlar
þó ekki að fá lánaða peninga hjá honum, eða
hvað?”
“Nei, ljúfan mín, það getur þú reitt þig á”,
sagði Andras, hlæjandi. “Leyndarmálin sem við
Rosenstein tölum um, eru hvorki verð þess að
þegja yfir þeim, né heldur að bera þau út.”
Veitingakonan varð að fara hálf-nauðug.
Andras hafði, alla sína æfi, lært svo algerða
hlýðni, að hann hafði einhvert undralag á því
að kenna öllum að hlýða, sem hann þurfti að
umgangast. Hann benti Rosenstein að koma
nær, og Gyðingurinn flýtti sér, að ljúka við vín-
ið, og færði sig nær með auðmjúku undirbeygju
brosi, sem þjóðflokki hans um aldaraðir hefir
verið kennt að setja upp við viss tækifæri.
“Jæja, gamla hræða! Þú ert orðinn þreyttur
að bíða að líkindum’, sagði Andras vingjarn-
lega. “Fríðar konur tefja svo fyrir manni, og
eg hefi svo sáralítið af því að segja á liðnum ár-
um, hefi eytt svo litlum tíma í það, að eg má til
með að bæta upp fyrir það nú, ef eg á að geta
sagt að eg hafi notið míns hluta af því sem bezt
er í þessum heimi. Kondu nú og settu þig niður
hérna í skugganum . . • ekki of nálægt mér þó!”
bætti hann við hlæjandi, og hliðraði til á bekkn-
um hjá sér. Gyðingurinn sjálfur var kominn í
óvenjulega gott skap. Hinn einlægi og góð-
mannlegi hlátur unga mannsins hafði þau áhrif
á alla, og Rosenstein gerði einhvert hljóð með
sínum samanbitnu vörum, sem hefði verið hægt
að halda að ætti að heita hlátur.
Ungi stórbóndinn ýtti flöskum og vínkrús-
um til hliðar. Vínið stigur til höfuðsins, og þeg
ar maður átti einhver viðskifti við Gyðing, þá
var hyggilegra að vera algáður, en tóbakspípu
er gott að reykja sér til hressingar, og Andras
fyllti rósviðar pípuna sína, og studdi báðum
olnbogunum á borðið.
“Eg er þess albúinn að hlusta”, sagði hann
við Gyðinginn.
Rosenstein hafði tekið upp úr vasa sínum
annað af þeim skjölum, sem Bilesky lávarður
hafði skrifað undir þá um morguninn, án þess
þó að lesa það yfir áður. Hinu skjalinu var
kirfilega komið fyrir i innri vasa hans, og var
auðsjáanlega ekki ætlað neinum nema honum
sjálfum.
“Hinn göfugi herra, Bilesky, þarfnast tvö
hundruð og fimmtíu þúsund florins”, hóf hann
máls, “hann er að byrja á vinnunni í gufumyln
unni á morgun, og hann þarf að greiða verka-
mönnunum frá Budapest há laun; en þá má
hann til með að hafa, þar sem verkafólkið hér
í kring afsegir að koma nálægt byggingunni,
sökum hræðslu við djöfulinn.
Professional and Business ]
— —= Directory-----
Office Phone
924 762
Res. Phone
726 115
Dr. L. A. SIGURDSON
528 MEDICAL ARTS BLDG.
Consultatlons by
Appointment
Dr. P. H. T. Thorlakson
WINNIPEG CLINIC
St. Mary’s and Vaughan, Winnipeg
Phone 926 441
J. J. Swanson & Co. Lid.
REALTORS
Rental, Insurance and Financial
Agents
Sírai 927 558
308 AVENUE 'Bldg. — Winnlpeg
WTNDATT COAL
CO. LIMITED
Established 1898
506 PARIS BLDG.
Office Phone 92-7404
Yaid Phone 72-0573
CANADIAN FISH
PRODUCERS Ltd.
J. H. Page, Managing Director
Wholesale Distributors oi
Fresh and Frozen Fish
311 CHAMBERS ST.
Office Ph. 74-7451 Res. Ph. 72-5917
M. Einarsson Motors Ltd.
Distributors
KAISER AUTOMOBELES
The 1951 Kaiser Car is here
Built to Better the Best on the Road
IMMEDIATE DELIVERY
Showroom: 445 RIVER AVENUE
l’hone 44 395 & 43 527
The BUSINESS CLINIC
(Anna Larusson)
306 AFFLECK BLDG. (Opp. Eaton’s)
Office 927 130 House 724 315
Bookkeeping, Income Tax, Insurance
Mimeographing, Addressing, Typing
MALLON OPTICAL
405 GRAHAM AVENUE
Opposite Medical Arts Bldg.
TELEPHONE 927 118
Winnipeg, Man.
COURTESY TRANSFER
& Messenger Service
Flytjum kistur, töskur, húsgögn,
píanós og kæliskápa
önnumst allan umbúnað á smásend-
ingum, ef óskað er.
Allur fltuningur ábyrgðstur
Sími 526 192 1096 Pritchard Ave.
Eric Erickson, eigandi

Gimli Funeral Home
PHONE - 59 - PHONE
Day and Night Ambulance Service
BRUCE LAXDAL
(Licensed Embalmer)
1

BALDWINSON’S BAKERY
749 Ellice Ave., Winnipeg
(milli Simcoe & Beverley)
Allar tegundir kaffibrauðs.
Brúðhjóna- og afmæliskökur
gerðar samkvæmt pöntun
Sími 74-1181
í
SAVE l/2 ON NEW RUGS
CARPET REWEAVING
NEW RUGS MADE FROM YOUR
OLD WORN OU-T CLOTHES
OR RUGS.
Write For Free Illustrated C.ataloge
CAPITOL CARPET CO.
701 Wellington Ave. __
Winnipeg, Man. Ph. 74-8733
--------------------------^

GRAHAM BAIN & CO.
PUBLIC ACCOUNTANTS and
AUDITORS
350% HARGRAVE ST.
Bus. Ph. 93-7246 Res. Ph. 3-7390
DR. A. V. JOHNSON
DENTIST
★
506 Somersct Bldg.
Office 927 932
Res. 202 398
Thorvaldson Eggertson
Bastin & Stringer
Lögfrœðinqax
Bank of Nova Scotia Bld«.
Portage og Garry St
Sími 928 291
H. J. PALMASON & Co.
Chartered Accountants
505 CONFEDERATION LIFE Bldg.
TELEPHONE 927 025
Rovatzos Floral Shop
253 Notre Dame Ave. Ph. 932 9S4
Fresh Cut Flowers Daily
Plants in Season
We specialize in Wedding and
Concert Bouquets and Funeral
Designs
Icelandic Spoken
A. S. BARDAL
limited
selur likkistur og annast um
utfanr. Ailur úthúnaður sá besti.
Ennfremur selur hann allskonar
mmnisvarða og legsteina
843 SHERBROOKE ST
Phone 74-7474 Winnipcg
Union Loan & Invesíment
COMPANY
Rental, Insurance and Financial
Agents
Sími 92-5061
0O8 Toronto General Trusts Bldg.
GUNDRY-PYMORE Ltc
British Quality - Fish Nettlng
60 Victoria St., Winnipeg. Man
Phone 928 211
Your Patronage Will Be
Appreciated
Manager: T. R. THORVALDBOI
Halldór Sigurðsson
& SON LTD.
Contractor & Builder
•
542 Waverley St.
Sími 405 774
FINKLEMAN
OPTOMETRISTS
and
OPTICIANS
Kensington Bldg.
275 Portage Ave. Winnipec
PHONE 922 496
Vér verzlum aðeins með fyrsta
flokks vörur.
Kurteisleg og fljót afgreiðsla.
TORONTO GROCER''
PAUL HALLSON, eigandi
714 EUice Ave. Winnip,
TALSÍMI 3-3809
thos. mim k s«us
LIMITED
BUILDERS’ supplies
COAL - FUEL OIL
Phone 37 071 Winnipeg
Off. Ph. 74-5257 700 Notre Dame Ave.
Opp. New Maternity Hospital
NELL’S FLOWER SHOP
Wedding Bouquets, Cut Flowen
Funeral Designs, Corsages
Bedding Plants
Mrs. Albert J. Johnson
Res. Phone 74-6753

Officc Ph. 32-5826 Res. 40-1252
DR H. J. SCOTT
%
Specialist in
EYE, EAR NOSE and THROAT
209 Medical Arts Bldg.
HOURS: 9.30 - 12.00 a.m.
2 - 4.30 p.m.
<v"----------------------—---------------—