Heimskringla - 15.04.1953, Síða 1

AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality & Taste”
CANADA BREAD -look for the
Bright Red Wrapper

LXVII ÁRGA ÍGUR
AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality & Taste”
CANADA BREAD -look for the
Bright Red Wrapper
----------------------^
WINNIPEG,
MIÐVIKUDAGINN 15. APRÍL 1953
NÚMER 29.
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
SUMARDAGURINN FYRSTI
Sumardagurinn fyrsti er 23.
apríl. Verður sumar-komunar
minst, eins og vant er, í Sam-
bandskirkjunni í Winnipeg með
samkomu.
Sumarfagnaðar-samkomur Kven-
félags Sambandssafnaðar, eru
einar af hinum vinsælustu skemt
unum hér vestra. Á þeim er vana-
lega húsfyllir. En svo vel sem
um þetta hefir verið, er engin
efi á því, að nú horfir hið bezta
til með skemtun á samkomunni,
þar sem kona kemur nú fram og
flytur ræðu, sem þess trausts og
álist nýtur hér, að vera kennari
á Manitoba-háskóla. Það er frú
Doris Löve, sem átt er við. Hún
kom hingað með manni sínum
fyrir tveim árum. Og nú s.l. viku
fær hún ásamt manni sínum,
belgaða sér mikið af fyrstu síðu
blaðsins Winnipeg Tribune, fyr-
ir starfið í vísindagrein þeirra
hér, sem frá segir á öðrum stað
í þessu blaði.
Frú Löve veitir forstöðu
grasasafni Manitoba-háskóla.
Að eiga kost á að hlýða á hana
á sumarmála-samkomunni í Sam-
bandskirkjunni, er sérstakt happ'
sem vonandi er, að sem fleátir
íslendingar faeri sér í nyt.
VANÞAKKLÆTI í
KAUPBÆTIR
-A. fundi Sameinuðu þjóðanna
kom það nýiega fyrir, að tillaga
var gerð, er að því laut, að þakka
Trygve Lie sjö ára starf hans í
ritarastöðu félagsins. Hann var
að fara frá því starfi, en við því
tók Svíinn, Dag Hammersjöld,
sonur forsætisráðherra Svíþjóð-
ar í fyrra heimsstríðinu. Hann er
48 ára og kosning hans var vel
tómuð á þinginu, og hann boðinn
velkominn. Það fögnuðu allir að
úr þessu vandamáli var nu leyst.
Því næst gerði lyðræðissinni til
lögu um að Trygve Lie væri
þakkað starf hans, sem hann
kvað oft hið vandasamasta, ekki
sízt er deilur þingmanna gengu
fram úr hófi, og ritari varð að
gera alt sem í hans valdi stóð til
að halda öllu í skefjum. Grömd-
ust deiluaðilar honum þá á víxl.
Um tillöguna, sem aðeins var lit-
ill vináttuvottur um samvinnun-
a, fór svo að lýðræðisþjóðirnar,
40 að tölu, greiddu atkvæði með
henni. En Rússar og 13 fylgi-
fiskar þeirra á þinginu, gerðu
svo Htið úr sér að greiða atkvæði
á móti þessu ódæði að þakka
Trygve Lie að skilnaði fyrir
starf hans!
SÆNSKUR SKIPSTJÓRI
f TUGTHÚSI HJÁ TYRKJUM
f Istanbúl vildi það til 4-. apríl,
að sænskt vöruskip “Naboland”
sigidi á tyrkneskan kafbát í
Dardanella-sundum og sökti
honum. Fórust 99 manns á kaf-
bátnum.
Sænski skipstjórinn var þegar
hneptur í varðhald. Hann heitir
Oscar Lornstzon. Krefst hann
rannsóknar á máli sínu, telur sifa
ekki hafa ollað árekstrinum
heldur kafbátinn, sem brotið hafi
alþjóða lög.
Eitthvað af áhöfn, eða um 22
menn, lifðu í klefa sínum í kaf-
bátnum, en svo seint gekk að
Jyfta skipinu upp á yfirborð sjá-
ar> að þeir köfnuðu meðan á því
stóð.
Kafbáturinn, sem hét Dunlup-
inar, lá á hafs botni á 228 feta
dýpi. Bandaríkin gáfu Trykjum
hann eftir stríðið 1945.
FINNAR BORGA
Eins og kunnugt er, voru Finn
ar hér um bil eina þjóðin, er
skuldir sínar greiddi skilvíslega
eftir fyrsta alheimsstríðið frá
1914-1918. Eftir að Rússar sigr-
uðu þá 1944 í síðara alheimsstríð
inu, hlóðu þeir á þá skaðabótum
miskunnarlaust. Luku Finnar
við að greiða þá skuld á tiltekn-
um tíma eða í lok septembermán-
aöar 1952.
Til Sovét ríkjanna hafa Finn-
ar sent 345,700 járnbrautavagna
fulla af vörum frá árinu 1944.
Fimm skip urðu þeir auk þessa
að afhenda Rússum. Allar skuld-
irnar námu meira en hálfri bilj-
ón dollara, sem er ærin fúlga
fyrir fátæka og fámenna þjóð að
greiða, auk alls herkostnaðarins
heima fyrir eða til varnar sjálf-
stæði sínu.
ATVINNA FYRIR 30,000
Það er sýnt sem dæmi af hin-
um öru framförum i Canada, að
fyrir ný störf, sem hér hafi.ver-
ið byrjuð á árinu 1952, hafi
30,000 manns fengið atvinnu. —
Þegar farið er að sýna í hverju
atvinnan hafi verið fólgin, kem-
ur í ljós, að nærri helmingur
þessara manna fengu atvinnu
við flugher landsins. Við smíði
raforku áhalda fengu 4300 at-
vinnu og í stáliðnaði 3,400.
Atvinnu-aukning hefir því,
átt sér stað mestmegnis vegna
stríðs-útbúnaðar. Iðnaður hefir
sama sem ekkert aukist í öðrum
greinum. Það hefir engin varan-
ieg atvinna hér skapast að nýju.
Framfarirnar hafa með öðrum
orðum ekki orðið neinar á árinu.
LJÓT SAGA
Innihaldið í því er hér fer á
eftir, er að finna í ritstjórnar-
grein í blaðinu Winnipeg Tri-
bune 8. apríl.
Manitobastjórn hefir rakað
saman 91 miljón dala í gróða af á
fengissölu, síðan 1923, að hun
hóf einorkun á henni í þessu
fylki.
Hvað miklu hefir hún af þeim
gróða varið til þess, að bæta úr
áföllunum, sem leitt hafa af vín-
sölunni?
Það er ljót saga til frásagnar.
Á þessu komandi ári gerir
sjtórnin ráð fyrir að leggja $20,-
000 fram til skóla, er manninum
eiga að benda á hættuna og ann-
ara stofnana, er vinna að því að
iækna áfengis sýkina, er stjórn-
in hefir útbreytt með vín-söl-
unni. Meira má ekki leggja til
þessa, þrátt fyrir þó stjórnin
geri ráð fyrir 8 miljón dala hrein
um gróða á árinu.
Á fáum síðastliðnum mánuð-
um hafa fyrirsagnir þessu líkar
staðið í blaðinu (Wpg. Trib.):
Áfengið mikill þáttur i glæpa-
verknaði. — Um 4000 ofdrykkju-
menn í Winnipegborg einni. —
Drykkjuskapur á meðal æskulýðs
ins, mikið vandamál orðið.
Ofanskráðar bendingar meina
ekki mikið til fylkisstjórnar
Manitoba. Það er aðeins eitt, sem
athygli hennar vekur í sambandi
við áfengissöluna, svo vér höf-
um heyrt. Það er gróðinn af söl-
unni, bæði með því að halda
verði áfengisins hærra en flestir
aðrir gera og svo hinu, að blanda
það óspart vatni.
Hitt að 31,000 manns í Mani-
toba sé “forfallnir’’ drykkju-
menn, finst stjórninni ekki koma
sér neitt við.
í Alberta er $145,000 varið til
verndar ofdrykkju manninum,
ar um að vera í samsæri um að
drepa forustumenn í stjórn
Rússa .
Kæran á þessa menn er álitin
að hafa verið fölsuð.
Og falsararnir eru nú komnir
í fangelsi í stað læknanna. Þeir
voru allir í háum stjórnarstöð-
um.
REGN PANTAÐ
í suðvestur Manitoba hafa
bændur samþykt að kaupa regn
af stofnunum, sem nú eru orðnar
svo leiknar í að láta rigna, að
þær eru farnar að selja það á $5
á hverja jörð (J4 sec.).
í Norður Dakóta er stofnun
sem býður regn til sölu. Regnið
er framleitt með því að joð eða
jarðefnisdufti er dreift um loft-
ið fyrir ofan skýin. Þegar vel á
stendur um skýjafar, tekst að
framleiða raka eða skúrrir með
því.
Heil héruð eru nú farin að gera
samninga um regnpantanir gegn
- - ótrulega lágri borgun, að minsta
meðal annars með því, að koma kosti ^ þessum háverðs tímum.
upp hæli fyrir þá og halda þeim1
með öllum ráðum frá hættunni.
í Ontario hefir stjórnin og
beitt sér fyrir að vinna saman
SAMTÍNINGUR
Indíánarnir, sem seldu Petur
oeirr sei ijriu au »»**..». ----- . . •«.
við læknastofnanir og háskóla Mmnet Manhatten eyju, arið
fylkisins í því, að afstýra eins
og hægt er vandræðunum sem af
áfengisnautn stafa.
f Manitoba má segja að ekkert
væri gert, ef ekki væri fyrir
nokkrar stofnanir, eins og Alco-
holics Annoymous, og bindindis-
félög af ýmsu tæi, að bjarga hin
1626, fyrir $24 og tunnu af
brennivíní, voru ekki eins græn
ir og haldið er. Þeir áttu ekki
landið. Þeir voru Indíánar frá
Long Island (Canarsies, Mon-
tauks og Rockaway) og voru á
Manhatten í heimsókn. Pétur
varð að kaupa hina mildu Gozen
Fylkisstjórnin má skammast sin tyju
fyrir hve kærulaus hún er og
lítið hún gerir til að bæta úr
þessu almenna þjóðarböli
RANNSÓKN Á
FISKISÖLU
Flkisstjórnin í Manitoba hefir
ákveðið að kjósa 11 manna nefnd
til að líta inn í mál fiskimanna
á stórvötnum Manitoba, og
leggja álit sitt fyrir næsta þing
f nefndinni eru fiskimenn, fisk-
ins. En hvort nokkur fiskæta
salar og menn frá stjórn fylkis-
er þar getur ekki um.
RÚSSAR játa yfir-
SJÓN SÍNA
Síðast liðinn laugardag slepti
Malenkov 15 læknum úr varð-
Flagg Bandaríkíjanna er ekki
með lögum fyrirskipað að blakti
við hún á friðartímum að nóttu
til nokkurs staðar nema á lög-
gjafarhöllinni í Washington og
á einum öðrum stað—í öllu land
inu. En það er á gröf Francis
Scott Key í Maryland.
Astæðan fyrir að fáninn blaktir
þar nætur og daga, er að gera orð
hans sönn í söngnum “The Star-
Spangled Banner: “Gave proof
through the night that our flag
was still there.”
★
í þjóðvinafélags Almanakinu
fyrir árið 1953, stendur þessi
klausa:
Blá sól og blátt tungl
Siðla dags 26. sept. 1950 sás
haldi ,sem kærðir voru s.l. janú- sólin með djúpum blaum lit a
Lúðvík Kristjánsson
Frú Caroline Foulke Urie
Mynd þessi er af frú Caroline
Foulke Urie í Cleveland, Ohio,
og átti að birtast með grein próf.
Finnboga Guðmundssonar um
hina ágætu bókagjöf hennar til
ísleng^u-deildar Manitoba há-
skóla, en barst blaðinu of seint
til þess.
í ferðaskjóðu Rósmundar
Eg óska þér til heilla á heimreiðinm. —
Og hópnum, sem fer uppí loft ■ me Ue
Það drjúpi á ykkur, dísæt veizlu minni
Sem döðlumauk, og niðursoðin ber
Þá hýrnar yfir “Eyjafjarðarsólum”,
Og æskusystrum þínum vinur
Er sjá þær Boga, og sjálfann þig á jo um.
Og sextán-marka pípuhattinn þinn.
Eg vona líka á öllum manna mótum
Þið minnist okkar vesturfrá
Og getið lært, að “ganga” eftir nótum
Og grobba — í hófi — þegar liggur á.
Þeim snáðum sýnist enginn vorkunn vera
Sem virtu dásemd kross, og hatts og stefs —
Og gátu jafnvel, æft sig á að þéra
Vorn “orðuprýdda” skara, Vestanhafs.
í spariföt, sig flestir munu búa
Á ferðareisum, svona yfirleitt. —
En eg hygg sjálfur fyrir þá sem fljúga
Sé fyrirtak, að klæðast ekki í neitt. —
★ ★ *
Eg veit að ekkert heimför mina heftir.
Og hitti punktinn — kannski á undann þér
Því hérna vestra skil eg skrokkinn eftir
Og skýzt til gamla Fróns með englaher. —
Starf sem veitt er athygli
Photo by Gordon Roberts, Staff Photographer, Wpg. Trib.
MR. og MRS ÁSKELL LÖVE
í grein sem birtist s.l. laugar-|
dag í blaðinu Winnipeg Tribune
er vakin athygli á vísindastarfi
því, sem prófessorshjónin, Áskell
Löve og frú Doris Löve, hafa
með höndum haft síðan þau
komu vestur, fyrir tveim árum.
Er einkum bent á sumarstarf
þeirra. Á vetrum kenna hjónin
grasafræði á Manitoba-háskóla.
En á sumrum fara þau um sveit-
ir Manitoba og rannsaka hvaða
grasategundir hér vaxi og skipa
þeim í flokka eftir uppruna og
Skotlandi. Stóð þetta alt til sól-
seturs, þegar sást til sólar.
Nóttina eftir, var tunglið einn
ig blátt, en næsta morgun hafði
sól fengið eðlilegan lit.
Þetta fyrirbrigði stafaði af
fíngerðum reyk, sem barst frá
miklum skógareldum, er geisuðu
í Alberta í Canada þremur dög-
um áður, eða 23. sept.
Reyklagið var í 10—14 km.
hæð, yfir Skotlandi, og áhrifa
þess gætti í Evrópu fram til 30.
september, að talið er.
Á páskadaginn 5. apríl, voru
þau Malvin Sigurjón Einarson,
Winnipegosis, Man., og Ólavía
Helen Clarice Thorsteinson, frá
Winnipeg, gefin saman í hjóna-
band af séra Rúnólfi Marteins-
syni, D.D. frá Winnipeg, í Unit-
ed kirkjunni í Winnipegosis, að
viðstöddu f jölmenni. Vitnin voru
Mrs. O. Einarson, systir brúðar-
innar, frá Flin Flon, Man., og
bróðir brúðgumanns, Lloyd Sig-
valdi Einarson, Winnipegosis.—
Brúðkaupsveizlan var haldin í
samkomusal bæjarins og var þar
stór hópur skyldmenna og ann-
ara vina. Aðstoðarmaður brúð-
gumans mælti fyrir minni brúð-
hjónanna. Miss Sylvia Einarson
systir brúðgumans, söng einsöng.
Stundin var öllum til ánægju.
Sterk vinsemd fylgir brúðhjón-
unum og biður þeim allar bless-
unar á öllum ókomnum stundum.
Heimili þeirra verður í Flin
Flon.
* * *
Lestrarfélagið á Gimli heldur
sína árlegu samkomu 24. apríl
í samkomuhúsi bæjarins. Gísli
Jónsson segir frá íslandsför
sinni á samkomunni. Margt fl.
til skemtunar.
ættum ,eins og gert er, þar sem
vísindi í grasafræði eru á háu
stigi. Hér segir Pete Hendry
grasafr. og höf. nefndrar greinar,
ekki hafa mikið verið að þessu
gert og það megi í N.-Ameírku
nýung heita, hjá því sem sé í Ev-
rópu. Og hann sagðist satt að
segja ekki hafa vitað, að við ætt-
um hér þann Sherlock Holmes,
er verki þessu væri vaxinn, fyr
en hann kyntist nefndu sumar-
starfi prófessros Áskells Löve og
konu hans.
Verkið sem hér um ræðir, er
að kanna á 250,000 fermílna
landi hvaða grastegundir hér
vaxi. Þær eru nú sagðar um 1700
að tölu, en um þær vita menn
ekki mikið annað. Að gera grein
fyrir hverjar tegundirnar eru og
hví þær vaxi eða verði hér til, er
ráðgátan sem Mr. Löve ætlar sér
að leysa úr, áður en lokið er.
Prófessorshjónin hafa nú þegar
flokkað vísindalega um 600 teg-
undir á tveimur sumrum. En þær
munu þó þær algengari vera.
Þegar komi til kasta með hinar
fágætari, verði ekki eins fljótt
yfir farið og mörg ár muni þurfa
til að gera þeim öllum rétt skil.
Gróður þessa fylkis er ungur.
Það er ekki langt síðan að Ag-
assiz-vatn huldi meginið af
Manitoba. En í Vesturheimi hef
ir meira verið unnið að því að
eyða gróðri, en efla eða rækta
hann. Gróðurinn hefir verið ur-
inn, etinn og seldur fyrir pen-
inga í stað þess að hlúa að hon-
um eða leita sér nokkurs fróð-
leiks um hvernig hann varð hér
til og hvaða áhrif ill meðferð á
honum hefir í för með sér.
Með starfi því sem Mr. Löve
og kona hans hafa hér byrjað,
eru fyrst áreiðanlegar upplýsing
ar fengnar um gróður möguleika
eða um efni jarðvegs til gróðurs
o. s. frv.
Þegar Löve kom til þessa
lands, tók hann skjótt eftir því,
að mikið af því illgresi sem hann
sá hér, var frá Evrópu hingað
komið og kvað þann flutning
hafa orðið á síðari tímum.
Það er gott til þess að vita, að
fslendingur skyldi verða til
að vekja athygli á þessu fram-
faramáli í vísindum hér. Það er
þjóð vorri eigi síður en próf.
Löve og konu hans, sómi að því.