Heimskringla - 29.04.1953, Blaðsíða 2

2. SIÐA
\
ÍÍTcintskrinpia
(StofnuO 18 88
Sstnur át á hverjuro miðviKudegi.
Ei?endur: THE VTKTNG PRESS LTD
853 og 855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man. — Talsími 74-6251
VerO btaBsing er $3.00 árgangurinn, borgist fyrirlram
Allar borganlr sendiat: THE VIKING PRESS LTD.
öll viOskiftabréf blaðinu aPlútandi sendist:
The Viking Press Limited, 853 Sargent Ave., Winnlpeg
Rltatjóri STEFAN EINARSSON
Utanáskrlft til ritstjórans:
EDITOF HEIMSKRINGLA. 853 Sargent Ave., Winnipeg
Advertising Manager: GUNNAR ERLENDSSON
"Helmskrlngla" is published by THE VIKING PRESS LIMITED
and printed by VIKING PRINTERS
853-855 Sargent Avenue, Winnipeg, Man., Canada — Telephone 74-6251
(á sumardaginn fyrsta 1953)
Authorlzed as Second Clasa Mail—Post Office Dept., Ottawa
WINNIPEG, 29. APRÍL 1953
MR. HOWE SVARAÐ
(Þýtt úr Winnipeg Tribune)
í útvarpsræðu, sem Rt. Hon. C. D. Howe, verzlunar- og hern-
aðarmálaráðh., flutti fyrir tveim vikum, gerði hann þrjár yfirlýs-
ingar sem hér segir.
Fyrst af öllu neitaði Mr. Hówe, að um nokkra fjáreyðslu hjá
stjórninni væri að ræða. Hann sagði: Stjórnin gerir sér far um að
forðast ónauðsynlega eyðslu. Hver útgjaldaliður er af mörgum
vandlega yfirvegaður, áður en hann er samþyktur.
í öðru lagi neitar Mr. Howe, að Curry-skýrslan beri með sér
eyðslusemi. Skýrslan heldur engu slíku fram. Mr. Curry ekki
heldur.
í þriðja lagi neitar Mr. Howe, að stjórnin hafi dulið menn
nokkurs í hernaðarmálunum. Hann segir: Hver þingmaður getur
fengið allar þær upplýsingar er hann æskir í sambandi við eyðslu
opinbers fjárs með því að biðja um þær.
Þessar staðhæfingar Mr. Howes, hrakti E. D. Fulton, íhalds
þingmaður frá Kamloops, B. C., lið fyrir lið í útvarpi s.l. þriðjudag.
Að því er eyðslusemina í heild sinni áhrærir, benti Mr. Fulton
á orð Watson Sellars aðal-yfirskoðunarmanns reikninga sambands-
stjórnarinnar, er hann tilkynti þingi að nokkur herfileg dæmi um
eyðslu á skattfé almennings ætti sér stað og sem ekkert væri reynt
til að bæta úr eða sneiða hjá. Mr. Fulton bætti við: “Yfirskoðunar-
maðurinn sagði og bókhaldið þannig, að ekki drægi það úr eyðsl-
unni.”
Hér fara nokkur af dæmunum á eftir, sem Fulton benti á um
fjáraustur stjórnarinnar: •
Stjórninn hefir keypt gólfábreiður eða teppi fyrir $800,000.
Þær þekja sex mílna langt svæði, 30 fet á vídd.
Að Penhold, Alberta, reif stjórnin niður flugskóla, sem hafði
kostað 1% miljón dali ogsem reistur var í síðara heimsstríðinu, en
byggir svo alveg samskonar skóla aftur fyrir liy2 miljón dali.
Á 23 mánuðum kaupir stjórnardeild Howes sjálf 1,150,000
hálsbindi er kosta landið $380,000.
í sjóliðinu keypti stjórnin bönd á hatta, er endast til 1975.
Olíudúka hefir stjórnin næga keypt til að hylja 24 ekrur af
landi. Þeir kostuðu nærri eina miljón dala.
Hér eru nú áþreifanleg dæmi þess, hvað forsjállega stjórnin
hefir farið með skattféð, sem reitt er út úr almenningi.
Viðvíkjandi því, sem Mr. Howe segir um að í skýrslu Curries
sé ekkert, sem bendi á eyðslu stjórnarinnar og ekki svo mikið sem
neitt gefið í skyn um hana, skal á nokkur atriði úr skýrslunni hér
benda. Mr. Curries segir þar:
“Niðurstaða vor er sú, að yfirleitt hafi stjórn, eftirliti og reikn
ingshaldi, öllu mjög hrakað. Ennfremur segir Mr. Currie: “Og
samfara þessari skoðun minni um ófullkomið eftirlit, óttumst vér,
að margt hafi í súginn farið, sem annars mundi ekki hafa gert það
og orðið kostnaðarsamara, en þó um einbera óráðvendi hefði ver-
ið að ræða.”
Svona mikið hefir Howe til síns máls um, að í Currie skýrsl-
unni sé engin ásökunn fólgin á stjórnina.
Um hitt atriðið að stjórnin hafi aldrei neitað að gefa þing-
mönnum upplýsingar um það sem þeir hafi spurt að, bendir Mr.
Fulton á þetta:
Á s. 1. ári kröfðumst þingm. upplýsinga um fjárveitingu til
flugvéla framleiðslu, er nam$668,000,000. Þessu var neitað af meiri
hluta stjórnarinnar.
Við kröfðumst skýrslu yfirskoðunarmanns í sambandi við
Petawawa-hneykslið. Stjórnarliðið greiddi atkvæði á móti því.
Á þessu ári kröfðumst við þess, að Mr. Currie væri ráðinn á-
fram til rannsóknar á því, sem stjórnin hafðist að. Það kváðu
stjórnarsinnar niður með meiri hluta sínum á þingi.
Við kröfðumst fullrar skýrslu frá yfirskoðunarmanni. Það var
kveðið niður af stjórnarsinnum.
Við kröfðumst skýringa á Army Works Services, sem gert
var 1949. Þeim var neitað.
Tvisvar kröfðumst við þessa á þingi að viðbættri McNabb-
skýrslunni. í bæði skiftin notaði stjórnin liberal þingmeirihluta
sinn, til að neita um þetta.
Mr. Howe sjálfur notaði glaður tækifærið til að greiða atkvæði
á móti, að skýring væri á þessu veitt. Samt er hann að þyrla ryki
í augu almennings um að koma honum til að trúa, að þingmönnum
séu veittar allar þær upplýsingar um stjórnarstarfið sem þeir biðji
um. — Að þessu athuguðu verða fullyrðingar Mr. Howes harla lít-
ils virði.
Gleðilegt sumar, góði vinur minn.
Gleðilegt sumar, þökk fyrir vinskap þinn.
Gleðilegt sumar. Gæfan hjá þér dvelji.
Gleðilegt sumar fögur blóm þér velji.
Manstu er sólin morgunns-bjarma sló
á “móa” og “grundir” þegar leysti snjó,
hve “brakamýrin” breyddi græna dúkinn
á brjóst og herðar, allan fagra búkinn?
Manstu er lóan ljóð sín kvað á “mel”?
þau ljóð sem geymst með okkur hafa vel,
og hljóma jafnvel enn í eyrum vorum
sem eyðum hérna kvöldsins hinstu sporum.
Manstu ekki gauksins gýgju fagra slátt,
og gott var þá að vita úr hverri átt
þau bærist fyrst til smalans unga eyra,
sem æskti það úr vissri átt að heyra.
Því yfir höfði “unaðs-gaukur” gól,
en “gaukur-fjár” í austri fylgdi sól,
úr suðri heyrðist “sælu-gauksins” Ijóðið,
en sorg að utan: “vesal-gauksins hljóðið.
í norðri aðeins “ná-gaukurinn” hló,
þá næðings-kulda yfir smalann sló.
Hann vissi um marga von á sjúkra-beði,
sem vel gat dáið, þannig söngin réði.
Manstu ekki spóans “vell” hans langa lag?
á lágri þúfu hann söng það nótt og dag,
og einkum þegar úði féll úr skýjum,
en aldrei breytti hann rödd í tónum nýjum.
Og svo var álftin, unaðslegri söng
við aldrei heyrðum sumarkvöldin löng.
Og litla “tjörnin” varð sem Álfheims undur,
því engar greindust raddirnar í sundur.
í stærstu hljómleiks-höll við töfraspil
eg hefi setið, aldrei fundið til
slíks unaðs-hljóms í sál, í sinni og hjarta,
er seiddi mig við litla “vatnið” bjarta.
Nú minningarnar vakna ein og ein:
um ofurlítinn fugl við lágan stein,
er söng svo fagurt sólskríkjunnar-óðinn
að sjálfur Þorsteinn tók þau með í ljóðin.
Við tókum þetta vestur, vestur hér,
og veitt það hefir unað mér og þér.
Ei fleiri nöfn eg nefni að þessu sinni,
þó nöfn þau öll mér standi í fresku minni.
Nú slæ eg botn í bréfið, vinur minn,
Og bið að vorið skrýði feril þinn,
að alt hið góða gleði á veg þinn breiði,
og gæfu-sólin brosi þér í heiði.
P. S. P.
ATHYGLISVERÐUR LJÓÐA-
FLOKKUR
Eftir próf. Richard Beck
Páll V. G. Kolka, héraðslækn-
ir á Blönduósi, er íslendingum
vestan hafs að góðu kunnur síð-
an hann ferðaðist um byggðir
vorar fyrir tveim árum síðan á
vegum Þjóðræknisfélagsins. —
Hann er einnig, eins og kunnugt
Hálfmánans bláföla, hallandi
sigð,
hrímgeislum dreifir á sofandi
byggð,
breiðir um garðinn sitt grisjaða
lín,
glært eins og ljósálfa slæður.
Marmarahöllin og mjóturninn
skín
mjallhvít við silfraðar glæður.
Ilmandi myrtan á miðnæturstund
mókir og dreymir við sígrænan
lund.
Gulleplin drúpa með glitrandi
bros,
geymd milli fannhvítra blóma.
Rósanna beð eru ^jöllitað flos,
fegrað í dulrænum ljóma.
f “Ársriti Stúdentafélags
Reykjavíkur” síðastliðið ár birt-
ist ljóðabálkur eftir Kolka
lækni, er nefnist “Landvættir”,
og hefir nú verið sérprentaður;
er það vel, því kvæðaflokkur
þessi er þannig vaxinn bæði um
tímabært efni og skörulega með-
ferð þess, að hann á skilið að
komast í hendur almennings.
f kjarnorðum inngangi gerir
höfundur grein fyrir landvætta-
trúnni meðal annars á þsesa leið:
er. skáld gott, og hefir gefið ht e "1, Heimskringlu Snorra
tvær kvæðabækur, Hmtbiörg I Sturlusonar er skaldleg frasogn
(1936) og Stróndina (1940) ; bera
þær því vitni, að þar er að verki
gjörhuguH m^ður og heillund-
aður, sem tekur viðfangsefni sín
föstum tökum, og hefir mikið
vald bæði á máli og ljóðformi.
Má sem dæmi þess minna á hið
orðhaga og myndauðga kvæði
hans “Máraflúr”, er hefst á þess-
um erindum:
af því, er Haraldur blátönn
hugði á hernað til íslands og
sendi þangað mann í hamförum
til þess að njósna um, hvar
varnir væru veikastar. Hann leit
aði fyrir sér á fjórum stöðum,
en landvættir bægðu honum frá
í líki dreka, arnar, griðungs og
risa. Snorri getur þess að vísu
til skýringar, að á öllum þessum
fjórum stöðum hafi verið miklir
og hraustir höfðingjar fyrir, en
góðsögnin náði betur hug og
hjarta þjóðarinnar, sem taldi
þar kynjaskepnur fremstar allra
landvætta. Og svo fór, að flatti
þorskurinn, ímynd þeirrar efnis-
hyggju, sem metur allt í álnum
og fiskum, var tekinn úr skjald-
merki íslands, en risinn, drek-
inn, uxinn og örninn settir í stað
inn tem sýnilegt og lögleitt
tákn þess, að íslendingar setji
þjóðerni sitt oíar öllu og trúi á
lífsmátt þess.”
Ákallar höfundur síðan land-
vættirnar í heild sinni þessum
orðum:
Hljóðs bið eg allar helgar lands
míns vættir:
Hamranna tröll með djúpan
þrumuróm,
er starir þungbrýnt fram um
gljúfragættir —
og þig, er boðar lýðum Drottins
dóm,
dreki, sem blundar undir jökul-
íótum
\ 1
og andar glóðum elds á tímans
hjóm — —
gullhyrndi uxi, er fetar traustum
fótum
fjalldala breið og grösug heiða-
lönd
með reginorku, falda í lygnum
fljótum-------------
svifhraði örn, er sveimar yfir
strönd,
svalkaldar rastir ýfa vængja-
slættir,
þú heldur vörð að hafsins yztu
rönd.
Þetta Nýja Ger
Verkar Fljótt Heldur Ferskleika
Þarf Engrar Kælingar
Nú getið þér bakað í flýti án fersks gers. Aðeins takið pakka af
Fleischmann’s Fast Rising Dry Yeast úr matskápnum og notið
nákvæmlega eins og köku af fersku geri. Þetta er alt sem þarf
að gera: (1) í ofurlitlu volgu vatni skal leysa upp vel eina te-
skeið af sykri móti einu umslagi af yeast. (2) Sáldrið í það dry
yeast. Látið standa 10 mínútur. (3) Hrærið vel. (Vatn sem notað
er þannig reiknist sem hluti af þeim lög sem forskriftin sýnir.)
Þér fáið sömu fljótu hefinguna. Notið það í næstu bakninga
brauð og brauðsnúða.
Aldrei þurfið þér framar að hafa armæðu af að halda gamaldags
fersku geri frá skemdum. Kaupið mánaðar forða af Fleisch-
mann’s Fast Rising Dry Yeast hjá matsölumanni yðar í dag.
1 pakki jafngildir 1 köku af Fresh Yeast!
Heyrið mitt ákall, lands mins
verndarvættir:
Vekið til nýrra dáða fornar ættir.
Þvínæst ~snýr skáldið brenn-
andi ákalli sínu til hverrar land-
vættar um sig um að lækna mein
lands og lýðs, vekja þjóðina til
meiri trúnaðar við hið bezta í
fortíð sinni og sjálfri sér og til
að standa sem fastast vörð um
land sitt og þjóðerni. Sameigin-
lega ávarpar skáldið svo land-
vættirnar þessum fögru og þjóð-
hollu bænarorðum:
Haldið um fslands helga fána
vörð,
hollvættir góðar, signið frelsis
merki,
þrílitað tákn um fagra fóstur-
jörð.
Heiminum sýnið voldugt afl í
verki,
verndið hinn hvíta, rauða, bláa
lit
á meðan skína fjöll í fannaserki,
fossinn í glúfri, brim við kletta-
fit-----------
á meðan land vort geymir eld í
æðum,
eygló á loftið málar roðaglit —
á meðan blámi skín á himinhæð-
um,
heiðavötn glitra um bjarta sum-
arnátt —
á meðan Frón á gnægð af tign og
gæðum.
Þá skal um allar aldir gnæfa
hátt
íslenzka merkið, hvítt og rautt
og blátt.
í seinni hluta ljóðabálksins,
jafnframt því sem höfundur heit
ir enn á landvættirnar að duga
þjóð á örlaga- og hættustund,
bregður hann upp áhrifamiklum
myndum af því ófriðar- og ó-
heillaástandi, er ríkir í heimin-
um, og þeirri hættu, sem hann
telur vofa yfir íslandi, bæði af
áhrifum utan að og meinsemd-
um innan þjóðlífsins sjálfs. Snýr
skáldið á ný í kvæðislok ákalli
sínu til landvættanna, en minnir
jafnframt á þá merkilegu og
margslungnu sögu, sem íslenzka
þjóðin á sér að baki, hve dýru
verði hún hefir keypt réttinn til
að lifa lífi sínu. En þetta er loka-
erindi flokksins og talar það
sínu eigin máli:
Landvættir fornar! Lítið því til
vor, \
látið oss njóta arfs, er Saga
geymir.
Bæn vora helga blóði drifin spor.
íslending hvern um alla tíma
dreymir
óskadraum þann að mega lifa
frjáls.
Bölvaður sá, er sinni ættjörð
gleymir.
Sendið oss heldur ís og elfur
báls,