Heimskringla - 05.08.1953, Side 1

f—
AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality de Taste”
CANADA BREAD —look for the
Bright Red Wrappei

f'”
L
AT ALL LEADING GROCERS
Super-Quality
“BUTTER-NUT”
BREAD
“Tops in Quality & Taste”
CANADA BREAD —look for the
Bright Red Wrapper
LXVII. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 5. OG 12. ÁGÚST 1953
NÚMER 45. og 46.
FRETTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
VERÐUR IMAÐUR DROTN-
INGAR ÞJÓÐSTJÓRI?
B'laðið Manchester Guardian |
flutti 24. júlí grein um, að sér
litist ekki á þau ráðagerð, að
gera Philip, mann Elizabetar
drotningar, að þjóðstjóra (Re-
gent) í stað Margrétar prins-
essu.
Staða Regents eða þjóðstjóra
er sú að leysa af hendi verk kon'
ungs eða drotningar, ef fjarveru
eða dauða bæri að höndum.
En að skipa mann, sem ekki
er borinn til þeirrar stöðu í
hana, segir blaðið vera óvenju-
legt, óbrezkt.
Ef Elizabet drotning dæi,
yrði þjóðstjórinn að leysa af
hendi starf hennar þar til sonur
þeirra Charles prins, væri kom-
inn til lögaldurs eða væri 18 ára.
Og gæti ekki Hertoginn af
Edinburgh þá verið orðinn svo
valda- og áhrifamikill, að þjóð-
in vildi hann konung áfram? —
En þá væri farið út frá því laga-
lega og með því gæti skeð, að
við hefðum tvo konunga, segir
blaðið.
fSENDINGADAGURINN
A GIMLI, 3. ÁGÚST
Þjóðhátíð Winnipeg-íslend-
inga fór fram s.l. mánudag að
Gimli. Veður var hið ákjósanleg
asta, hvorki of heitt né of kalt,
og dagurinn, að venju, vel sótt-
ur. Þó erum vér hræddir um, að
Winnipeg-íslendingar hafi ver-
DREW MINNIST
Á TRÚMÁL
Þegar Drew kom til Quebec,
fékk hann að heyra á mönnum,
að þeir gætu ekki kosið hann
vegna þess að hann væri prótest-
anti. Svaraði hann því á fundi
í Trois Rivieres, Quebec, er mundssyni og Skúla Johnson
5000 manns sótti á þessa leið:
“Yður hefir verið sagt, að
greiða mér ekki atkvæði vegna
þess að eg sé prótestanti. Vinir
ið með færra móti
Forseti dagsins var Jón Lax-
dal kennari. Fórst honum stjórn-
in ljómandi vel. Heimskringla
vill þó gera þá athugasemd, að
það ætti ekki vera þörf á að end-
urtaka hverja tilkynningu af því
sem fram fer á báðum málunum,
ensku og íslenzku. Ef íslenzkan
ekki nægir, þá ætti enskan ein
að gera það.
Fjallkonan Jórunn Thordar-
son flutti sitt vel samda ávarp
með ágætum.
Tveir aðal-ræðumenn dagsins,
séra Einar Sturlaugsson og próf.
Watson Kirkconnell, beindu
máli sínu að skáldinu St. G.
Stephanssyni, en hans var minst
bæði hér og heima á þessu ári, í
tilefni af 100 ára fæðingar-af-
mæli hans. Verða erindi þessara
skörulegu ræðumanna birt í ís-
lenzku blöðunum- Þau settu svip
á hátíðina.
Þessir nýju ræðumenn á íslend
ingadegi Winnipegmanna, voru
gerðir kunnugir áheyrendum af
prófessorunum Finnboga Guð-
mínir, eg er prótestanti af sömu
ástæðum og flestir ykkar sem
eru hér, eru kapólskir. Eg lærði
fyrst að biðjast fyrir við hné
móður minnar. Hún kendi mér
að trúa. Þið gerðuð þetta einnig.
Aðrir ræðumenn voru forsæt-
isráðherra þessa fylkis, Mr.
Campbell og Mrs. Benediktsson,
dóttir skáldsins St. G. St.; var
hún að koma úr íslandsferð. Fór
hún þangað í boði stjórnarinnar
til að vera viðstödd, er minnis-
varði föður hennar hjá Arnar-
stapa var afhjúpaður í júlí, sem
skáldinu var reistur þar. Grett-
ir Jóhannsson flutti og kveðju
frá stjórn íslands.
Bjarni Egilson borgarstjóri á
Gimli ávarpaði gesti dagsins.
Kvæði flutti og G. J. Gutt-
ormsson, sem birt er á öðrum
stað í þessu blaði.
Söng á daginum stjórnaði Jóh.
Fálsson frá Geysi með söng-
flokk er hann hefir haldið uppi
í Norður-bygðum Nýja íslands.
Kendi óvanaleg frískleika í
meðferð íslenzku laganna, sem
oftast eru sungin hér eins og við
létu mikið af seinni tíma fram-
förum og mannvirkjum á ætt-
jörðinni. Sumarið var og eitt hið
bezta. Grasspretta óhemjuleg,
svo að slá varð fyr en vanalega
til að koma í veg fyrir að grasið
legðist fyrir og eyðilegðist.
Sögðust sumir aldrei hafa séð
neitt líkt því áður heima.
Með hópnum komu tveir gest-
ir vestur heiman af fslandi, þeir
séra Einar Sturlaugsson, sem
hér er í boði frá Manitoba-há-
skóla, og Jón Björnsson, kenn-
ari frá Sauðárkróki. Dvelja þeir
hér á meðal fslendinga um skeið.
Heimskringla býður þá vel-
komna og óskar að þeim verði
dvölin hér ánægjuleg. Heim-
ferðahópnum óskar hún og á-
nægjulegrar heimkomu.
HEIMSÓKN SR. EINARS
STURLAUGSSONAR
f ráði er, að sr. Einar Stur-
laugsson leggi i næstu viku af
stað vestur að hafi, þar sem
hann mun dveljast fram eftir
mánuðinum og tala á samkomum
í Vancouver, Blaine og Seattle.
Verið getur, að hann komi við
í Vatnabyggðum á leiðinni vest-
ur.
Menn eru beðnir að veita at-
hygli auglýsingum um samkom-
ur á hverjum stað um sig, þar
eð íslenzku vikublöðin koma
ekki út í næstu viku og forvaði
því naumur til auglýsinga.
R. A. TAFT DÁINN
Robert Alphonso Taft, foringi
Republikana í efri-málsstofu
Bandaríkjaþingsins, dó á sjúkra-
húsi í N. York s.l. föstudag.
Hann var 63 ára.
Hann var sonur William
Howard Tafts, 27 forseta Banda
ríkjanna, fæddur í Cincinati, en
ólst upp til skólaaldurs á Filips-
eyjunum, þar sem faðir hans var
landstjóri. En mentun hlaut
hann í Bandaríkjunum bæði í
Yale og Harvard. Hann var ó-
viðjafnanlegur námsmaður, var
t.d. efstur í bekk í báðum nefnd-
um skólum.
Vegna góðs laganámsferils,
bauðst honum þegar atvinna hjá
stórum lögmannafélögum í N.
York. En það freistaði hans ekki.
Honum var eflaust snemma hug-
leikið, að líkjast föður sínum og
verða að sjálfsögðu forseti. En
þess varð honum ekki auðið.
Lögfræðistarf sem hann hóf í
Cincinati hóf hann brátt tii
Ohio-
Bandaríkjinn gerðust aðilar S.,
þjóðanna vegna þess að með því
gætu aðrar þjóðir rekið þau í
stríð. Ef til vill hefir hin gamla
flokksstefna tekið Taft heldur
sterkum tökum.
Taft var giftur afbragðskonu
er lifir hann ásamt fjórum son-
um þeirra. Voru þrír af þeim í
síðasta stríði. Kona hans hét
Martha Bowers og tók svo drjúg
an þátt með ræðuhöldum í stjórn
málunum með manni sínum, að
blað eitt sagði svo frá eftir einar
kosningar, að “Bob og Martha
Taft” hefðu unnið.
GASPERI-STJÓRNIN
FALLIN
Eftir kosningar er fram fóru
fyrir tveim vikum á ítalíu voru
völd falin Alcide de Gasperi,
hinum kunna og vinsæla stjórn-
málamanni. Á þingi hafði hann
ekki fullan meirihluta. En hann
hafði svo mikið og farsællega
við stjórnmál verið riðinn síðan
1945 ,að allir heldu að fyrir hann
yrði ekki settur fótur. En
þetta hefir öðruvísi farið. 28.
júlí var vantrausts yfirlýsing á
stjórn hans samþykt. Er talið
hætt við, að fáir bjóðist til að
mynda stjórn og kosningar á ný
verði eina úrræðið.
HVAÐ KOSTAÐI
KOREU-STRÍÐIÐ
Síðasta stríð í Koreu, er ekki
eina orrahríðin sem þar hefir
verið háð. Það má segja, að hin
sólroðnu fjöll landsins hafi
kveðið við af sverðasöng óslitið
síðan á tíð Genghis Khan, og ef
til vill lengur en saga getur um.
En mest og dýrast hefir síð-
asta stríð eflaust verið.
Fallnir og særðir er talið að
hafi verið 2,303,500 manna.
Af þeim eru 1,900,000 taldir
frá Norður-Koreu og Kína, en
400,000 frá Sameinuðu þjóðun-
um.
allra beztu fulltrúum landsins
þingi.”V
Um hæfileika hans bera hin
mörgu störf hans innan stjórn-
málaflokks hans fagran vott um
um traust og tiltrú. Það gerir
hans á þingi einnig í augum al-
mennings með marg endurtek-
inni kosningu hans. Á þingi
styður hann þau mál ein, sem
þjóðinni í heild sinni eru til
heilla. Það er fyrir það, sem
hann er virtur og talinn í hópi
ágætustu þingfulltrúa þjóðarinn
ar.
Kjósendur hans munu líta svo
á, að fáir hafi sem hann til end-
urkosningu unnið.
DR. FINNUR GUÐMUNDS.
SAFNAR FUGLUM
í ALASKA
í blaðinu Anchorage Daily
News, sem gefið er út í borginni
Anchorage, í Alaska, er þann 3.
júlí stór mynd af Finni Guð-
mundssyni og félögum hans, svo
og greinileg frásögn um tilgang
farar þeirra og árangurinn.
Segir blaðið, að ferðalangarn-
ir hafi verið nýkomnir frá Hoop-
er flóa, sem er við mynni Yukan
fljóts, en þar eru miklar upp-
eldisstöðvar gæsanna. Eru til
fáir staðir á norðurhveli jarðar,
þar sem fleiri gæsir eru saman
komnar.
Þeir félagar flugu með lítilli
flugvél til þorps, sem heitir Che-
vak, en þar búa aðeins innbornir
menn. “Bjuggu þeir um sig í
gráti liggi.
Margt fleira fór fram eftir að
a° ttua. kio gerouo petta e.nmg. ™«uhöldum lauk. Eitt f ^kisþingið var hann kosinn í
Og eg hygg að þið tnunduð ntet. Mom.ve.gu, var lagður a L.ndn J
mig minna ekki meira fyrir, Eft.r það
,ð h«,„ að gefa orðum mððurj i e r málss.ofu Washington-
minnar gaum. íþrottlr foru og fram að morgm, -t,
Það cretur iafnvel komið fvrir I sem Sotr væri að fá fréttir af til i tingsins- Hefir þ ð g
Það getur jatnvel komið tynrl ® Pr fvr;r 1 flokks hans verið aðal starf hans.
að úrslit kosninga eins og svo|ðlt11aSar :fra nefndmm, er y | f stjórnmálunum hefir Taft
margt annað í starfi voru velt: P sto°- - I ,„«• r„nilhi:u.,ni oo- hótt fvll?
íslendingadagurinn var góður!verðl repubhkam og þott tylla
og fór myndarlega fram. Heims-|Þar flokk, er einangrun fylgir.
kringla óskar að hann eigi enn
langa framtíð vestra.
En þeir skiptast þannig milli
þjóða vestlæga hersins: — Frá
Suður-Koreu 184,000, særðir og
dauðir; — frá Bandaríkjunum
24,000 dauðir og 100,000 særðir;
frá Bretlandi 600 dauðir, en
2,000 særðir; frá öllum öðrum
Sameinuðu þjóðanna 2,000 dauð-
ir, en 7,000 særðir.
Og svo er fjármunalegi kostn-
aðurinn. Hann nam hjá Banda-
ríkjunum 12^ miljón á dag að
meðaltali. Það verður í rúm 3 ár
yfir 10 biljónir.
a því, hvernig guðstrú vor er.
Það er sagt að frelsið sé mann-
inum dýrmætara en nokkuð
annað. Trúfrelsi er áreiðanlega
eitt af því. Það heldur trúnni lif-
andi. Kemur í veg fyrir að bún
verði meiningarlaus orð. En
hvaða trúflokki við heyrum til
HEIMSÓKNIN
ÓGLEYMANLEG
Það er eitt og sama svarið hjá
genr mmna til. Það er meira Vestur-íslendingunum sem ís-
komið undir því hve einlæglega
við elskum og tilbiðjum guð, —
en hitt hvað við nefnum trú
vora.”
Blöð herma að Drew hafi flutt
ræðu sína í Quebec á svo liðugri
frönsku, að Frakka furðaði á því
En á því segja fregnritar ekki
neitt að furða, því kona Drews
talar Parísar-frönsku, og er þó
ekki frönsk. Hún flytur oft pól-
itískar ræður bæði á frönsku og
ensku.
land heimsóttu á þessu sumri,
og sem til baka komu s.l. mið-
vikudagskvöld, að ferðin verði
þeim ógleymanleg.
Eftir veizluhöld í Reykjavík,
sem áður hefir verið getið um og
ferðar til Þingvalla, dreifðist
hópurinn og hver hélt til sinna
átthaga. Höfðu þeir þar um
þriggja vikna dvöl ,sem þeim
var gerð eins ánægjuleg og kost-
ur var á.
Þeir sem vér áttum tal við,
Það eitt er víst, að hann hefir
í utanríkismálum verið mjög
mótfallinn þátttöku Bandarikj-
anna í stríðum. Var þó stefna
hans fyrir árásina á Pearl Har-
bour ákveðnari í þessa átt en
siðan. Hann var með Marshall-
hjálpinni og hefir verið með
öðru er gera hefir þurft, eftir að
út i stríð var komið. En honum
finnast þar vopnin hafa snúist í
höndum Trumans forseta og
gagnrýnir framkvæmdirnar, —
fanst óþarft að her væri sendur
til Evrópu, Koreu, íslands og
til varnar á Atlanzhafinu—eða
nokkuð úr landinu. En þeir hlut
ir hafa nú ekki verið gerðir að
gamni sínu. Hefir einangrunar-
sinnum þar þótt skjátlast. Taft
hefir einnig haft á *ióti, að
Eins og getið hefir verið í
fréttunum, sækir Stanley
Knowles um kosningu í Nyrðra
Mið-Winnipeg kjördæmi í kosn-
ingunum 10. ágúst. Hann hefir
verið þingmaður þess kjördæmis
síðan 1944.
Enginn þingmaður hefir
hreinni skjöld en Mr. Knowles.
Hann hefir áunnið sér það
frægðar orð hjá tímaritinu Sat.
Night, að vera nefndur “einn af
svefnpokum sínum í lítilli rúss-
neskri kirkju, sem er þar á staðn
um”, segir blaðið, “og bjuggu
þar í sex daga, enda þótt þorps-
búar hefðu varað þá við að setj-
est þar að. Bentu þeir komu-
mönnum á, að innborinn maður
hefði skorið sig á háls í kirkj-
unni fyrir fáum árum og verið
grafin eða urðaður rétt við hana.
Og hann liggur ekki kyrr
sögðu þorpsbúar. En vísinda-
mennirnir voru of þreyttir á
hverju kvöldi eftir ferðir sinar
um sléttur, vötn og læki, til þess
að geta haldið sér vakandi og
beðið eftir draugsa”.
Þá skýrir blaðið ennfremur
frá því, að dr. Finni hafi tekist
að ná 40 fuglum, auk eggja, sem
hann ætli að hafa með sér heim
til Náttúrugripasafnsins. Hafði
hann þegar gert ráðstafanir til
að láta setja þá upp, en félagar
hans hafi skrifað hjá sér margt
til minnis eða gert teikningar af
fuglum þeim, sem þeir hafa fund
ið af þessari tegund.
Vísindamennirnir munu nú
komnir til Aleut-eyju, en þar
gefst þeim tækifæri til að sjá
keisara-gæsir, sem halda tryggð
við Alaska og fara ekki þaðan.
Eru aðeins til fáeinar þúsundir
af þessum gæsum.
í bréfi, sem dr. Finnur hefur
skrifað heim, segir hann, að
hann hafi haft tækifæri til þess
að sjá margar fuglategundir,
sem eru sjaldséðar eða finnast
ekki annars staðar en í Alaska,
og á hann þá eftir að fara til
Pribiloff eyja, sem eru sannköll-
uð paradís fuglanna.
Eins og Vísir hefur skýrt frá,
buðu Bandaríkjamenn dr. Finni
vestur um haf til 3ja mánaða
dvalar og ferðalaga.
—Vísir 11. júlí
á verið getið, en þótt hún þætti
allrosaleg, keyrði samt fyrst um
þverbak, þegar hann prédikaði í
lítilli sveitakirkju, sem var troð
full af fólki.
Prófessorinn benti þá ógnandi
út á kirkjugarðinn og sagði: —
“Eg fullvissa ykkur um að fjöldi
þeirra, sem hér eru grafnir, hafa
hlotið dvalarstað í helvíti”. Þar
eð ættingjar, vinir og afkomend
ur þeirra, sem jarðaðir höfðu
verið í kirkjugarðinum, hlýddu
messu, þótti þeim þetta nokkuð
harðir kostir.
Schelderup Hamarsbiskup hef
ur opinberlega andmælt helvít-
iskenningu Hallesby, en Hall-
esby situr við sinn keip. Nú hef-
ir Schjelderup ritað kirkjumála-
ráðuneytinu bréf og farið þess
á leit að það skeri úr því, hvort
helvítiskenningin eigi að vera
grundvöllur norsku kirkjunnar.
Ráðuneytinu þykir óþægilegt að
þurfa að skera úr slíku og hef-
ur fyrst um sinn afsakað sig
með því, að um þetta verði ekk-.
hægt að taka ákvörðun í sumar-
hitanum—það verði að bíða
þangað til sumarleyfum ljúki.
Þing fylkismanna hefur ein-
róma tjáð Schjelderup biskupi
þakkir fyrir afstöðu hans í hel-
vítismálinu og allur almenning-
ur fylgir honum að málum. Hins
vegar berjast Hallesbymenn fyr-
ir varðveizlu helvítis af miklu
kappi og telja menninguna og
móralinn í bráðri hættu, ef hel-
vítistrú verði afnumin. Hammer-
lund hinn þekkti skopteiknari,
hefur teiknað mynd af hliði
helvítis í Dagbladet og stendur
undir myndinni: “Lokað vegna
sumarleyf a”.—V ísir
HITT OG ÞETTA
Schjelderup heimtar úrskurð
um helvíti!
Hallesby prófessor og helvít-
iskenningar hans hafa valdið
feikna umræðum í Noregi í vet-
ur.
Útvarpsræðu hans hefur áður
FJÆR OG NÆR
Við þessa gesti af þeim sem
voru lengra að, urðum vér varir
á íslendingadeginum á Gimli:
Mr. og Mrs. Fred Snædal frá
Steep Rock; Mr. og Mrs. Guðm.
Grímson frá Mozart, Sask., og
sonur þeirra Jón og kona hans:
Jón Thorsteinsson frá Steep
Rock; Mr. og Mrs. Helga Finns-
son frá Steep Rock; Dr. og Mrs.
Arnold Holm frá Vancouvei.
Óla Olson frá Steep Rock; Mr.
og Mrs. R. Gíslason frá Steep
Rock.
Frá Lundar voru þessir: Mr.
og Mrs. Gísli Magnússon, Mr.
og Mrs. Ólafur Magnússon; Mrs.
Björg Björnsson, Jón Guttorms-
son; Mr. og Mrs. V. Guttorms-
son; Mr. og Mrs. Óskar Thor-
gilsson.
Frá Upham, N. Dak., var sr.
Egill Fáfnis.
Frá Brandon: Mr. og Mrs. E.
Egilsson.
Frá Cavalier: Séra Stefán Gutt-
ormsson.
Frá Minneota: Lúðvík Halldcr
Oddssón og Marvin Anderson.
* * *
Á íslendingadeginum á Gimli
voru stödd Rev. og Mrs. Eric
Sigmar frá Seattle, Washington.
Þau hafa verið að heimsækja
frændur og vini á Gimli og í
Geysisbygð en eru annars á
leið til íslands. Fer presturinn
þangað til að stunda nám í ís-
lenzku í sjö mánuði á háskóla
íslands. Eru verðlaun til þess
veitt frá íslandi til Columbia-
háskóla. Að þeim tíma liðnum
fer hann til nokkra mánaða náms
í guðfræði í Lund í Svíþjóð.
Séra Eric fékk leyfi frá lút-
erska söfnuðinum í Seattle til'
þessara burtuveru, en býst við
að verða kominn til bakka í júli
á næsta ári, og taka við þjónustu
safnaðar síns.