Heimskringla - 04.05.1955, Blaðsíða 1

CENTURY MOTORS LTD,
247 MAIN — Phone 92-3311
LXIX, ARGANGUR
CENTURY MOTORS LTD.
241 MAIN-716 PORTAGE
WINNIPEG, M3ÐVIKUDAGINN. , 4. MAÍ 1955 ________ NÚMER 31.
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
VERKFALLINU Á 1S-
LANDI LOKIÐ
'Sú fregn hefur borizt frá ís-
landi, að hinu langvinna verk-
falli, er Iþar hefur staðið síðan
18. marz, sé lokið og hafi samn-
ingar tekizt hinn 1. maí.
Flygur til Danmerkur
Frú Vilhjálmur Stefánsson,
kona heimskautafarans nafn-
kunna, kom flugleiðis frá Los
Angeles til Winnipeg 2. maí.
Hún var á leið til Kaupmanna-
hafnar. Viðdvöl í þessum bæ
nam nokkrum mínútum. Mrs.
Stefánsson er með ferð þessari
að lifa draum manns hennar, er
fyrir mörgum árum spáði, að
aðal flugleiðin milli Los Angeles
Og Norður-tvrópu yrði um Norð
ur heimskautið.
Mrs. Stefánsson er rithöfund-
ur ágætur og hefir nú í smíðum
bók um Alaska.
Dr. og frú Vilhjálmur Stefáns
son eiga heima í Hannover, New
Hampshire, en Vilhjálmur er
þar kennari við Dartmouth Col-
lege. Hann á eitt mesta bókasafn
áhrærandi íshafslöndin, sem
skólinn er frægur fyrir að hafa í
þarfir kenslu um þessi kuldans
og klakans lönd, sem svo fáum
eru kunn. Ford Foundation fylk-
isstofnunin hefir iheiðrað Vil-
hjálm Stefánsson með því að
skipa honum í hóp fimtán fræg-
ustu núlifandi Bandaríkjamanna
sem almenningur á eftir að ikynn-
ast bráðlega í sjónvarpi og
á hreyfimyndum.
Sækir um skólaráðsstöðu
ií skólaráði Winnipegborgar er
um eina opna stöðu að ræða. —
Verður kosið í hana í júni.
Tveir umsækjendur hafa þeg-
ar boðið sig fram. Er annar
þeirra íslendingur, Paul Thor-
kelsson, forseti Thorkelsson
E'd. Hann sækir undir merkjum
borgaraflokksins (Civic Elec-
tion Committee). Hinn heitir
Andy Robertson, CCF sinni.
Mr. Thorkelsson er fæddur í
Winnipeg 1904. Hann er sonur
Soffóniasar Thorkelssonar, hins
nafnkunna viðskiftahöld. Hann
er giftur og á þrjú börn.
The Icelandic Centenary
in Uiah
Any person interested in the
excursion sponsored iby the Ice-
landic Canadian Club to the Ice-
landic Centenary at Spanish
Fork, Utah, is requested to con-
tact Mrs. J. R. Cross, 645
Queenston St., Winnipeg. This
should be done immediately by
as many as possible, in order to
ensure reservation of a bus.
This notice is directed to
people at Selkirk, Gimli, River-
ton, Arborg, Lundar, and in
Argyle and in other Icelandic
Settlements, as well as in Winm
Peg.
The cost of the fare for the
round trip and hotel accom-
modation en route is $55.00, as
previously announced, but meals
are not included. This is provid-
ed 37 passenegers offer them-
selves.
The bus will leave Winnipeg
Tune 12th and return June 20th.
W. K.
tJR ÖLLUM ÁTTUM
Minnesóta-ríki, Suður-Dakota,
Norður Dakota og Mbntana,
kaupa Selkirk hveiti frá Canada
til útsæðis. Ríki þessi urðu fyrir
nokkru tapi af ryði á uppskeru
sinni á s.l. ári. Ef Selkirk hveiti
verður sáð í alt það svæði, get-
ur sala á því héðan numið tals-
verðu. Útsæðið er selt stjóm
Bandaríkjanna.
Við er búist að sáning fari al-
ment fram undir lok þessarar
viku í suðvestur og vestur hluta
Manitoba-fylkis. í austur helm-
ingi þess byrjar hún eitthvað
seinna. í SaSkatchewan er gert
ráð fyrir að alment verði ekki
byrjað á sáningu í einar tvær
vikur enn, vegna hrakviðra ný-
verið vestra.
Giovanni Gronchi heitir nú sá
er hlaut forsetakosningu á ítalíu
s.l. viku. Lízt vestlægu þjóðun-
um ekk; meira ’sn svo á hann.
Þykir hann líklegur til alls.
Hann hlaut kosningu við fjórðu
talningu með drjúgu fylgi sósial
ista og kommúnista. Er haldið að
það geti þegar framlíða stundir
dregið úr fylgi Scelba, forsætis-
ráðherra, er landeignamenn og
viðskiftahöldar styðja. En að
andstæðingar hans eflast, er sagt
það hljóti að verða undir forustu
Christian Demókrata flokksins.
er Far Fani stjórnar en ekki sós-
ialista eða kommúnista.
Nokkrir hafa orðið sjúkir af
lömunarveiki, sem bólusettir
hafa verið við veikinni. Ekki er
það talið Salk bóluefnnu að
kenna, af læknum sem það hafa
rannsakað. Menn geta að sjálf-
sögðu hafa tekið veikina áður.
En skipun hefir verið gefin út
um strangara-eftirlit framleiðslu
á bóluefninu. Þeir eru fáir sem
sýkst hafa Syðra en þeir hafa
allir verið bólusettir með efm frá
einni og sömu stofnun. Er nú ver
ið að rannsaka það mál og er hlé
á starfi þeirra stofnunnar. Það
er annars ekki talið óeðlilegt, þó
einn eða tveir af hundruðum
þúsunda veikist, þarf ekkert al-
varlegt að vera við það. Og jafn-
vel þeir sem sýkina hafa haft,
hafa læknast, herma nú fréttirn-
ar.
í Toronto er stofnun sem fram
leiðir bóluefni handa Canada-
búum handa tveim miljónum,
sem hér er gert ráð fyrir að verði
bólusettir.
«WI
Bretar fara hægt í að nota
þessa bólusetningu, kváðu ráð-
gera að láta hana bíða til hausts,
er þeir sjá hvernig hún tekst í
Bandaríkjunum; þar sem notkun
efnisins er alveg trygg, er ekki
hættulaust að fresta bólusetn-
ingu. En Bretinn er altaf Breti.
Mrs. Áslaug Sigfússon, ekkja
Svanebrgs Sigfússonar á Blómst
urvöllum í Nýja íslandi var i
heimsókn í bænum um síðustu
helgi.
kaflar úr bréfi
Þessa skemtilegu kafla úr
löngu bréfi frá Helga Valtýssyni
eru til æskuvinar hans skrifaðir,
Halls Magnússonar í Seattle.
Hefir H. M. nú sem fyr, sýnt
Hkr. þann góðvilja, að senda
henni bréfin og leyfa að birta
þessa kafla úr þeim. Hún hefði
verið fús til að prenta alt bréfið,
því það er gamansamt frá upp-
hafi til enda, en er að vísu að
sumu leyti þeirra kunningjanna
eingöngu á milli, eins og H. M.
segir. Ljóðin um “Vorregn” eru
einnig úr bréfinu. Segir höfund-
urinn um það: “Þetta máttvana
bænarkvak, var raunverulega
samið í reglulegum harðindum,
þegar útlit var fyrir, að alt líif
ætlaði að krókna og vorið gleyma
að guða á glugga ástkæra lands
ins okkar, og er ekki skáldskap-
ur á móts við það sem átt hefði
að vera, en það er samtímis hrip-
að upp í eftirvæntingu og ótta,
vaxandi vonar og að lokum fögn-
ugi, sem engin orð fá lýst. Þá
langar mann mest til að hljóða og
æpa eins og börn sem eiga hvorki
né finna aðra tjáningu fyrir til-
finningar sínar og hughrif”.
—(Ritstjóri Hkr.)
Jæja: Góðan daginn! Þá er
enn fögrum degi að fagna.Logn
og blíða, og hlýviðri! En nú er
Dymíbilvika, og ætti þá ekki að
vera langt að bíða “Páslkáhrets-
iffl”, en það ætti að fara saman
við “Hrafnagusuna” að þessu
sinni, því að eins og þú eflaust
manst, er hún 7 nóttum fyrir
sumarmál, og þá á Krummi að
verpa! Og eitthvað hafa ipau ver-
ið búhyggjuleg, ihrafnahjónin
tvenn og þrenn, sem hafa verið
að “spígspora” um himingeiminn
undanfarna daga! Fyrst eg er
farinn að minnast á gamla kunn-
ingja okkar, Krumma, vil eg að
gamni geta þess, að fuglalíf er
alltaf að aukast hér heima! Bæði
koma hér fleiri fuglar við á ferð
um sínum og dvelja hér um hríð,
og allmargir eru orðnir fastir
varpfuglar hér, sem áður þekkt-
ust hér ekki. Er bæði um spör-
fugla að ræða og nokkrar fleiri
tegundir. Einnig eru hér nokkr-
ar tegundir fugla, sem útrýmt
hefir verið nær algerlega víðast
hvar annars staðar, t.d. Súlan
(“hálfsúlan”), þessi stóri og
faliegi fugl verpir hundruðum,
ef ekki þúsundum saman á Eld-
eyjum fyrir sunnan Reykjanes
og er nú friðuð nægilega til þess
að stofninn haldist. Annar sjald
gæfur fugl núorðið er “Heiðar
gæsin”. Hér er mikið af 'henni
inn á öræfum sunnan undir Hofs-
jökli. Hún er noikkru minni en
grágæsin. Hefir brezkur fugla-
fræðingur komið hingað tvisvar
og farið með ísl. fuglafræðing-
um inn á fjöll og merkt fleiri
hundruð heiðargæsa. Þeir hafa
farið upp á öræfin um það leyti
sem gæsirnar eru í sárum (hafa
fellt flugfjaðrirnar) og hafa svo
rekið þær hundruðum saman inn
í net-kvíar, handtekið þær þar
og merkt, eins og áður er sagt.
En nú er víst nóg komið af
“fuglafræði” að sinni.
Hér á að vera lands-skíðamót
um PáSkana! Ágætis skíðaland
er hér skammt frá bænum með
fjallahlíðum sem safna geysi-
miklum snjó á vetrum og halda
'honum lengur en “öll önnur
fjöll”! Er því skíðafæri þar á-
gætt, þótt snjólaust sé orðið fyr-
ir löngu í sveitum og víðasthvar
á f jöllum. Nú fara t.d. langferða
bílar milli Akureyrar og Reykja-
víkur yfir fjöll og firnindi. En
þó hefir orðið að nota snjóbíla
Frh. á 4. bls.
MINNINGARORÐ
Bjarni Guðmundsson
1870 — 1954
Höfuð mitt hneigi
helgur drottins dómur
beygir reyrinn og reisir hæst
Ðlífur andi “laðar og leiðir”
unz hjartað kemst Guðs himni
næst.
(Ingibjörg Guðmundsson)
iHinn 24. september árið sem
að leið, andaðist á heimili dóttur
sinnar frú Önnu Lecoeg ,í Tu-
junga, Calif. hinn aldni heiðurs-
og hagleiksmaður Bjarni Guð-
mundsson trésmiðameistari.
Fæddur var hann í Útverkum á
Skeiðum í Árnessýslu 1. júlí
1870, sonur Guðmundar Bjarna-
sonar, sem að var smiður góður
og dugnaðarmaður og Gjaflaugar
Þórðardóttur frá Eyði-Sandvík
Oddsonar frá Gafli í Flóanum.
Móðir Bjarna var systur Magn-
úsar í Garðbæ á Eyrarbakka,
sem að var orðlagður smiður og
hagleiksmaður, og sá sem að
smíðaði forláta járnkross á turn-
in á kirkjunni á Eyrarbakka,
dóttir Magnúsar, Mrs. Kristín
Johnson á heima í Bellingham
í Washington. Hún er ekkja
Jóns Vigfússonar verzlunarm.,
frá Stokkeyri. Bjarni átti þrjár
systur: Anna var kona Jóns Ein-
arssonar í Dvergasteinum; Val-
gerður gift Lýð Þórðarssyni,
þau bjuggu í Reykjavík og dóu
þar. Lýður var bróðir Jóns Þórð-
arsonar kaupmanns í Reykja-
vík; Guðný, var fyrri kona Eyj-
ólfs Bjarnasonar í Skipagerði.
Þetta fólk var alt búsett á Stokks
eyri og nú gengið grafarveg.
Bjarni ólst upp hjá foreldrum
sinum á Skeiðunum, um 1886
flutti fjölskyldan til Stoikk-
eyrar og bygði sér heimili sem
að hlaut nafnið “Stardal”. Bjarni
lærði trésmíði, sem að hann
stundaði alla æfi, líka var hann
formaður á opnum skipum og
var bæði aflasæll og varkár sjó-
maður, og mun oftar en einu
sinni hafa bjargað mönnum úr
lífsháska í öfugstreymi hins
gjafmilda hafs.
9. nóvember 1895 kvæntist
hann Inigbjörgu Jónsdóttur. Sr.
Ólafur Helgason gaf þau saman
í Stoikkseyrarkirkju. Frú Ingi-
björg er fædd í Gaulverjabæ í
Árnessýslu 21. júlí 1875, dóttir
Jóns Hannessonar Einarssonar
frá Kaldaðanesi í Kaldaðanes-
hverfi. MJóðir Jóns var Kristín
Bjarnadóttir Símonarsonar i
Laugardælum. En móðir Ingi-
bjargar var Elín dóttir séra Páls
Ingimundarsonar í Gaulverjabæ.
Kona séra Páls var Sigríður
Eiríksdóttir Sverrisen sýslu-
manns að Bæ í Hrútafirði. Eins
og að þessi nöfn benda á þá átti
Ingibjörg ekki langt að sækja
gáfur sínar og andríki.
Laust eftir aldamótin fluttu
þau til Canada, þar sem að ýmsir
örðugleikar urðu á vegi þeirra.
fyrirtæki, að kaupa og selja hús-
in. Þau urðu því oft fyrir happa
kaupum í gegnum Jón son sinn.
Bjarni setti listaverkin á 'húsin
að utan og innan, það greiddi
fyrir sölunni.
Alls hafði Bjarni lagt hönd á
17 hús hér í Califomia að laga
upp. Þar að auki smíðaði hann
þrjá “House Trailers” af mis-
munandi stærðum, og einn véla-
bát, sem var 20—9 fet að stærð,
Gunnar Mathíason keypti hann
fyrir sjálfan sig og Mathíason
línu.
Það má segja að hvar sem leið-
in lá, þar reisti Bjarni upp húsin
stór og smá, ný og gömul, sem
en standa óhögguð sem minnis-
merki um fallið lauf af íslands
fornlistinni. Eins og kona hans
kemst að orði í meðfylgjandi
kvæði hennar sem bezt mun lýsa
verkum hans og ötugleik, gegn-
um baráttu þeirra og lífs reynslu.
Fyrir tveimur, þremur árum
fór Bjarni að kenna þreytu og
lasleika, og þrátt fyrir mikla
umhyggju og fórnfýsi konu
hans og barna, var augljóst hvert
stefndi og lítil bata von á hinum
þungbæru veikindum hans, síð-
Framlhald á 3. síðu
DÁN ARFREGN
Bjarni með sínum dverghögu
höndum kom þó fljótt ár sinni
vel fyrir borð, og með sinni gáf-
uðu og ráðdeildarsömu konu
virtust allir vegir færir í hinum
nýja og stóra heimi.
Tíu börnum fram að fleita,
Fyrir sér hann gjörði leita
út á djúpið orku beita
oft kom skipið hlaðið
forsjón Guðs við stýrið æ fékk
staðið.
. .Þetta yrkir hún um mann
sinn látin. Erindið ber ljósan
vott um hið mikla trúartraust
írú Ingibjörgu í sigrum hennar
og ósigrum, því: “Það er svo oft
í dauðans skugga dölum, að dreg
ur myrkva, fyrir lífsins sól.”
Jafnvel í dásamlegu Californu
þar sem að þau tóku sér og sín-
um bólfestu fyrir löngu síðan,
en trúin og traustið sem að hinir
útfluttu Islendingar áttu í fór-
um «ínum, hefir svo oft verið
eina leiðarljósið.
Árið 1946 var haldið hátíðlegt
gullbrúðkaup þeirra Bjarna og
Ingibjargar hér í Los Angeles
af börnum þeirra og öðrum vel-
unnurum þeirra, þeim sem að
þar voru munu seint gleyma að
sjá sjö syni þeirra með konur
sinar og börn, og tvær dæturnar
með sína menn og börn. Börninn
eru öll velgefin til sálar og lík-
ama og mjög sannfærandi um
ágæti íslenzkt þjóðernis. Öll eru
þau gift hérlendu fólki af ýms-
um þjóðernum nema séra Guð-
mundur e^, kvæntur Rose Gísla
son frá Canada. Hér eru börnin
talin eftir aldri: Hannes, Guð-
mundur, Jóel, Sverrir. Allir þess
ir þrír eru fæddir á íslandi. En
í Canada eru fædd Elln, Jón,
Páll Jakob, Anna Guðný, Þórð
ur, Ólafur Jakob (látin) Páll
Karl. Fjórir af sonum þeirra
voru í herþjónustu. Öll börnin
kunna íslenzku.
S. 1. 25 ár hefi eg þekkt þessa
fjölskyldu mér til fróðleiks og
ánægju. Þekkt þau í meðlæti
sem mótlæti. Ingibjörg og
Bjarni miðluðu bömum sínum ó-
spart af umhyggju sinni og ást-
ríki. Þess sama nutu drengirnir
sem þau tóku í pössun sina, sam-
kvæmt einkaleyfi stjórnarinnar
hér í Calif. Drengirnir voru að
aldri frá 8—18 ára gamlir, sex
að tölu máttu þau hafa í heimili
sínu í senn, en sú tala var ekki
stöðug. En í tíu ár frá ,1930 til
1940 höfðu þau þetta vandasama
verk með Ihöndum. “Ingibjörg
hefur látið þess getið að hún
hafi orðið mikils að njótandi frá
barnselsku þessara drengja. Jafn
vel líka frá sumum foreldrum j í Mönitoba 1915. Kom hann heim
þeirra, sem svo sorglegamistókst'aftur í apríl 1919. Fyrir her-
Sgt. Eggert Júlíus Árnason
Sunnudaginn 24. apríl lézt að
'heimili sínu í Calgary Eggert
Júlíus Árnason, 69 ára gamall.
Hann var fæddur 4. júlí 1886, að
Minna-Knararnesi á Vatnsleysu-
strönd þar sem foreldrar hans,
Árni Þorláksson og Helga Kjart-
ansdóttir bjuggu. Hann flutti
vestur um haf 1905.
Fyrstu árin vestra, varð hann
brátt kunnur í félagslífi íslend-
inga í Winnipeg, enda tíður gest
ur á samkomum og mannfundum
þeirra, ér hann skemti á með
upplestrum, í bundnu og óbundu
máli; ennfremur með leikjum.
Hann var og skáld gott. En svo
kom stríðið fyrsta. Innritaðist
hann I 226 fótgönguliðssveitina
að finna það góða í brjóstum
sinna eigin barna.
Það er víst næstum einsdæmi,
að oftar en einu sinni kom það
fyrir að drengirnir struku aftur
til Bjarna og Ingibjörgar frá sín
nm eigin foreldrum eftir að tími
þeirra var útrunninn samkvæmt
lögum í gæslu vandalausra, fyrir
átti að vera refsidómur fyrir
þeirra afbrot. En réttara sagt fyr
ir vanrækslu foreldranna, því
fer sem fer.
Á þessu tímabili frá 1932 hér
í Calif. fór Bjarni aðallega að
vinna fyrir sjálfan sig þannig, að
þau lögðu í að kaupa gömul nið-
urfallin hús og endurbæta. Jón
sonur þeirra sem þá var háskóla-
kennari og kendi þar bæði mann
kynssögu og ritstörf. Hann varð
að láta af því starfi sínu, sökum
lasleika. Er heilsan kom aftur,
þá gjörðist hann fasteignasali
og mun hann hafa verið foreldr-
um sínum hellubjargið í því
sem fleiru, að annast um þeirra
mannleg afrek var hann sæmdur
og hlaut Military Medal. Áður
en hann gekk í herinn, var hann
gjaldkeri í banka.
Árið 1939 innritaðist Eggert
aftur í herinn og þá í 13th Field
Regiment, Royal Canadian Eng-
ineers, fór til Engl. 1940. Er
þvi stríði lauk kom hann heim
aftur. Var hann í því seinna
stríði gerður að Sargeant.
Árið 1920, giftist hann Olive
Hermiston frá Carberry. Lifir
hún mann sinn. Þau eignuðust
3 dætur: Phylis, gift W. Tomis,
búsett í Calgary; Ivonne, gift
D. Moris, búsett í Edmonton;
og Lyle Irene, ógift, á heima í
Toronto.
Hinn látni átti 5 systkini.
Voru þau þessi: séra Guðm.
Árnason dáinn 1934, og Maríu,
Kristínu, Þorlák og Kristinn,
sem öll eru heima á íslandi.
Eggert átti heima mörg síðari
árin í Calgary. Var hann jarð-
sunginn þar 28. apríl.