Heimskringla - 18.07.1956, Blaðsíða 1

CENTURY MOTORS LTD*
247 MAIN — Phone 92-3311
LXX ÁRGANGUR
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
íæðu, 69 þurftu umbóta við af
ýmsu tæi, og 27 voru langt frá að
fullnægja hreinlætiskröfum til
framleiðslunnar.
Rannsóknir íþessar voru gerðar
1953 og segir Dr. Thatcher, for-
maður rannsóknarinnar, að bæt
ur hafi orðið á ostagerðinni síð-
an. En hún eigi þó langt í land,
að geta heitið fullkomin.
. . .... * .. Það hefir verið slagorð nokk.
a algengri matvoru að vorinu „ , ? ,
veldur þessu (kjöti, kartöflum ur slðustu árin að bfUa hugum
og kaffi). En húsaleiga hækkaði manna hér að hvi’ að ,eta meiri
' ost . Sjálfur sagðist lækmrmn
ekki hafa hlýtt því boði of vel
Framfærslukostnaður
hækkaður
En á ný hefir framfærslukosn-
aður í þessu landi hækkað. Sam-
kvæmt skýrslum sambandsstjórn
ar s.l. viku, nam hækkunin í maí
meiru en 1.2 stigi, og er vísitalan
því nú 117.8. En það er meiri
hækkun en átt hefir sér stað í
einu á fimm árum. Verðhækkun
einnig 1. maí, á hinum almenna
flutningsdegi. Ýmsir húsmunir
hafa einnig hækkað, ifatahreins-
un og vottur. Vísitalan er nú
tvo-fimtu lægri, en þegar hún
var hæst í desember 1951 og varj
þá 118.2 (alt borið saman við handa
verð ársins 1940.)
fremur en áður,
greindra ástæða.
vegna ofan-
Eisenhower hefst
“Hin óviðráðanlegru
öfl”
í samningunum milli sam-
bandsstjórnar og Trans Canada
Pipe Line Ltd. áhrærandi 80 milj
ón dala lánið, stendur að nema
því aðeins að óviðráðanleg “öfl
Eisenhower hefir ákveðið að
vera á íundi amerískra ríkjafor-
seta í Panama 21 og 22 júlí.
Telur hann sig af því að dæma
orðinn vinnufærann eftir síðari
veikindakastið, sem leiddi af sér
uppskurð í mjó-girninu. Læknar
hans töldu honum strax trú um
skjótan bata, og að þetta sjúk-
dóms tilfelli mundi ekki koma í
taki í taumana, eigi pípulagning _ .
unni að vera lokið frá Alberta1 báSa við ákvarðanir hans, að
til Winnipeg 31. desember á! sækJa um íorsetastöðuna á þessu
þessu ari. Hin óviðráðanlegu
öfl eru eitthvað, sem guð lætur
fyrir koma, verkföll, stríð, upp-
þot, bylting. Síðast liðna viku,
vildi eitt af þessum óviðráðan-
legu öflum til. Það var verkfall
stálframleiðslumanna, þeir hættu
að framleiða stálpípur, sem lof-
aði ekki neinu góðu um, að pípu-
lagningunni yrði lokið á tiltökn-
um tíma.
A hendi eru pípur til fyrir
fyrstu 125 míiurnar af vegalengd
inni allri, sem er 574 mílur. End-
ist verkfallið aðeins 10 daga, er
hætt við að verkinu ljúki ekki á
tilteknum tíma.
Trans Canada Pipe Lines Ltd.
verður fyrirgefið, þó framkvæmd
ir dragist af þessum völdum. En
sambandsstjórn getur átt á ný
fyrir dráttinn að svara.
ári. En forsetinn var ekki eins
sannfærður um þetta og þeir, og
mun hafa átt í baráttu við sjálf-
an sig um hvað gera skyldi. Er
haft eftir hans nánustu, að þeir
hefðu lengi búist við, að stjórn-
málastarfi hans væri lokið. En
raunin er alt önnur.
News Week heldur fram, eins
og fleiri blöð, að Eisenhower
muni hlífa sér við ferðalög en
nota útvarpið því meira. En
hverjar sem kosninga-aðferðir
hans verði, muni engum, hvorki'
innanflokks hans né utan sigur
vísari.
Það er gefið í skyn, að aðal-
lega sé það sjúkleiki Eisenhow-
ers, sem á móti kosningu hans
mæli. En það mun meira þurfa
til en það, að draga valdataumana
úr hendi hans, ekki sízt þar sem
heilsan fer óðum batnandi.
Fals-hringing
Nokkur blöð í þessu landi hafa
hátt um það, að bandarísk menn-
ingaráhrif séu hér ofmikil 0g
vilja á móti þessu sé spyrnt, alt
sem hægt er. Almenningur virð-
ist lítið láta sig málið skifta. Við
spá-atkvæðagreiðslu fullorðinna
um það nýlega, voru 63% at-
kvæða með að hér væri engin
hætta á ferðum. Aðeins 27% voru
óttaslegnir út af bandarísku á-
hrifunum. En þeir eru nú 25%
ifærri en voru við svipaða at-
kvæðagreiðslu 1951. og samt
hafa fjármálaáhrifin aukist.
“Ostur er mata beztur”
Orðtak þetta getur haft við
mikið að styðjast. En af skýrslu
að dæma, sem skordýrafræðingar
Canadastjórnar birtu nýiega eft-
ir að hafa rannsakað ostagerð
iandsins, gæti margur efað þetta.
Af 300 sýnishornum af osti
sem nefndin rannsakaði og keypt
voru í búðum landsins til og frá
og voru frá 133 ostagerðarhús-
um, er rannsökuð voru sérstak-
lega af 700 iframleiðslustofnun-
um alls í landinu.
f 106 sýnishornum af osti gerð
um úr un-pasturized mjólk, fund
ust agnir af taði í 88%, hár af
skepnum í 74%, nagdýrahár í
22%, agnir af skorkvikindum í
19%, og fiðuragnir 10%.
Aif 133 stofnunum heimsóttum,
37 virtust framleiða gallalausa
Ársreikningurinn
Pjármáladeild Bandaríkja
stjórnar hafð frá dálítið sögu-
legu að segja s.l. viku. En það
var, að deildin hafði í fyrsta
skifti á fimm árum, átt tekju-
afgangi að fagna við lok fjárhags
ársins 30. júní 1956. Það er í
fjórða sinni á einum aldar-fjórð
ungi, sem þetta á sér stað. Tekj.
ur á fjárhagsárinu, námu 67.7
biljón, en útgjöldin 65.9 biljón
dölum. Esenhower stjórnin hafði
lækkað heildarskuldina um 1.6
biljón dali á árinu. Er hún það
miklu lægri en áður og nemur
272.7 biljónum.
LJóSMYNDASAFN úr
LÍFI ISLENDINGA í
VESTURHEIMI
Finnbogi GuðmundSson pró_
fessor^ sem verið hefur kennari
við Manitoba háskóla í Winnipeg
undanfarin fimm ár, er nýlega
kominn til landsins og hefir lát-
ið af starfi sínu vestra- Við heim
komuna hafði hann með sér
myndabók mikla með ljósmynd-
um úr lífi íslendinga í byggðum
þeirra vestanhafs. Myndirnar
tók Kjartan Ó. Bjarnason í leið-
angri, sem farinn var að ifrum-
kvæði Finnboga um íslandsbygð
ir, fyrst og fremst í því skyni að
taka þar kvikmyndir. Myndabók
ina sendir Manitoba háskóli
Þjóðminjasafni fslands að gjöf
■ ásamt segulböndúm, sem hafa að
geyma viðtöl við f jölmarga landa
vestanhafs.
Þetta eru myndarlegar og
merkar gjafir, sem eiga vel heima
í mannamynda- og raddupptöku-
söfnum Þjóðminjasafnsins. Nán-
ari atvik að þessari gjöf er að
finna í meðfylgjandi bréfi frá
rektor Manitoba háskóla til for-
stöðumanns Þjóðminjasafnsins.
Allar Ijósmyndir í safni þessu
voru teknar sumarið 1955 í ferð,
er þeir fóru prófessor Finnbogi
Guðmundsson og Kjartan .0.
Bjarnason, myndatökumaður, í
því skyni að gera 16 mm litkvik-
mynd af fslendingum vestan
hafs og byggðum þeirra. En til-
efnið var, að þá voru liðin 100
ár frá upphafi vesturferða frá
fslandi.
Þó að þessi kvikmyndagerð
væri aðaltilgangur leiðangursins
fannst þeim sem að honum stóðu
rétt að gera einnig safn ljós-
mynda, sem telja má hafa nokk-
urt heimiildargildi, einkum ef
myndunum er raðað skipulega
og þær skýrðar.
Manitobaháskóli ákvað síðar
að kaupa ljósmyndasafn þetta og
varðveita í hinu íslenzka bóka-
safni skólans til framtíðarafnota
Jafnframt voru útbúnar tvær
myndabækur, önnur til varð-
veizlu vestra, en hina sendir
Manitobaháskóli Þjóðminjasafni
íslands, að gjöf í minningu
tveggja sögulegra viðburða: 100
ára afmælis landnáms íslendinga
vestanhafs (1955) og níu alda af
mælis biskupsdóms og skóla í
Skálholti (1956).
Gjöf þessari fylgir safn segul-
banda, er geyma viðtöl við um
50 íslendinga vestanhafs, flest
þeirra tekin upp í fyrrgreindri
ferð sumarið 1955.
Þegar haft er i huga níu alda
skípuiegt skólahald á islandi,
skilst oss í Manitoba enn betur
skerfur sá, er íslendingai hér um
slóðir hafa lagt til menntastofn-
ana vorra og þá ekki sízt til Mani
togaháskóla, er við hafa starfað
í senn um tuttugu kennarar af
íslenzkum ættum, auk hinna
fjölmörgu nemenda af sama upp-
runa.
Megi hinn iforni andi Skálholts
verða hér eftir sem hingað til
hvöt íslenzkum menntamönnum
á fslandi og hvar annars staðar
er leiðir þéirra hafa legið eða
kunna að liggja.
—Mbl. 8. júlí
hollandsdrottning
afsalar sér ekki
VÖLDUM I
J ú 1 í a n a Hollandsdrottning;
mun að líkindum fela von Dress
fráfarandi forsaetisráðherra (úr
flokki jafnaðarmanna) að mynda
nýja stjórn í Hollandi.
Flokkur van Drees hlaut 34
þingmenn í kosningunum í gaer
13. júní, hafði áður 30, og sam-
starfsflokkur hans í stjórn, ka-
þólski flokkurinn hlaut 33 þing
menn, hafi einnig 30 áður. Alls
eru þingmenn 100.
Hollensk blöð báru í dag af-
dráttarlaust til baka, að Júlígna
Hollandsdrottning ráðgerði að
Segja af sér drottningartign.
Erlend blöð hafa undanfarið
gert mikið veður út af máli “trú
arlæknis”nokkurs, ungfrú Hoff-
manns, sem sögð er hafa mikil
stjornmálaleg áhrif á Júlíönu
drottningu. Er læknavísindin
urðu að gefast upp við að lækna
sjón yngstu dóttur drottningar,
leitaði drottningin til “trúarlækn
is”, ungfrú Hoffmanns. Ungfrú
Hoffmanns hefir ekki tekizt bet
ur en læknunum, en samt sem
áður nýtur 'hún fullkomins
trausts drottningar. Á hinn bóg-
inn mun Bernhard prins drottn-'
ingarmaður, hafa megnustu van-
trú á trúarlækninum.
Hollensku blöðin og útvarpið
í Hollandi hafa lagt á það á-
herzlu, að enginn ágreiningur sé
á milli drottningar og hollenszku
ríkisstjórnarinnar og að allt tal
um slíkt sé “hreinasta bull”.
—Mbl. 14. júní
SLITUR
“Einn eg ræ við radíó
og rek svo við í stóna”
—Lúlli
Eisenhower er orðinn hress
á hann “Kratar” grjóna.
Lúlli býr til bögu og vers
og blæs af krafti í stóna.
Valtur er mörgum valda sess
og vilja mammon þjóna.
Gott sé þeim, er gæta þess
góða vísu að tóna.
★
SÓL OG SUMAR
Ilma fögur engi og mörk
í öllu er líf og kraftur.
Sigri fagnar sólkyst björk
Sumarið komið aftur.
Þó að glói á græna mörk
og grösin blómstri aftur.
Sjálfur er eg barlaus björk
boginn fúa raftur.
★
/ DAGRENNING
Loftið skrýðist ljósaglóð
landið fríða og bærinn.
Sumar prýði sólarljóð
sýngur þýður blærinn.
Jafnt um hól og græna grund
grös í skjóli víðu
njóta róleg náðarstund
nú í sólarblíðu.
Ásgeir Gíslason
TRUMAN OG ÞÝZKI
NJÓSNARINN
Truman Bandaríkjaforseti
fyrrverandi er nú á Evrópuferða
lagi ásamt komu sinni Bess. —
Þetta er í fyrsta sinn, sem for-
setinn kemur til Evrópu sem ó-
breyttur ferðamaður, enda fagn
ar hann því og segist nú muni
eyða tímanum í að skoða hallir,
kirkjur og fögur söfn, en til þess
hefir hann aldrei áður haft tíma.
A blaðamannafundi, sem Truman
hélt fyrir skemmstu í Munchen
stóð hann fyrsta sinn augliti til
auglitis við einn affremstu njósn
urum Þjóðverja í heimsstyrjöld-
inni, en Truman bjarg lífi hans.
Njósnarinn var Erich Gimpel,
einn af allra snjöllustu leyni-
þjónustumönnum þýzka njósna-
kerfisins. Hann var handtekinn
i Badaríkjunum síðasta ár styrj-
aldarinnar og dæmdur til dauða
1945. Mál hans kom fyrir Tru-
man, sem þá var forseti, en hann
náðaði Gimpel.
—Þakka yður fyrir, að þér
frelsuðuð líf mitt, sagði hann
við forsetann á blaðamannafund-
inum. Truman brosti og sagðist
vona, að hann gerðist aldrei
njósnari meir, þar sem nú. hefði
hann því miður látið af forseta-
embættinu!
—Mbl.
Heldur vil eg íhaldsmennina.
—Kruschev.
«WI
Þegar eg fékk tvo málsverði
á dag, fór eg til Vichy til þess
að lækna í mér lifrina, en nú, er
eg fæ aðeins einn málsverð á
dag, hefi eg aðeins áhyggjur af
nýrunum og fer þvi til Evian.
—Aga Khan.
KOMIN HEIM ÚR
LANGFERÐ
Dr. Richard og Bertha Beck
í Grand Forks, N. Dak., komu ný
lega heim úr þriggja vikna ferðá
lagi vestur á Kyrrahafsströnd
og um Suð-Vestur ríki Banda-
rikjanna.
Fóru þau ferð þessa sérstak-
lega til þess að heimsækja
Richard son sinn, vélaverkfræð-
ing, sem er sem stendur liðsfor-
ingi í flugher Bandarikjanna í
Spokane, Washington, og
Margréti dóttur sína og mann
hennar -Mr. og Mrs. Paul Hvid-
ston) og dóttur þeirra í Whit-
tier, ICalifornia. Einnig notuðu
þau tækifærið til þess að koma
á ýmsaTagra staði og fræga.
f vesturleiðinni voru þau
nokkra daga í Salt Lake City. Á
ríkisháskólanum í Utan (Univ.
of Utah) þar í borg flutti dr.
Beck fyrirlestur um ísl. bók-
menntir í boði tungumáladeildar
háskólans; í áheyrendahópnum
voru ýmsir kunnustu íslendingar
þar úr borginni og víðar úr rík-
inu. Á undan fyrirlestrinum
voru þau hjónin gestir i virðu-
legum hádegisverði, er forseti
umræddrar háskóladeildar hafði
efnt til.
f Los Angeles voru þau einnig
heiðursgestir í veglegu hófi á
heimili þeirra Gunnars og Guð-
uýjar Matthíassonar, og var þar
saman kominn stór hópur íslend
inga. Var þar veitt af mikilli
rausn og mikið um söng og f jör-
ugar samræður. Dr. Beck þakk-
aði í stuttri ræðu hinar frábæru
viðtökur, ræddi síðan um íslenzk
ar menningarer.fðir, og las að lok
um upp nýort kvæði eftir sig.
Þá tók til máls Gunnar Matthías
son og þakkaði þeim Becks hjón-
unum komuna og Richard störf
hans fögrum orðum. Lauk mann
fagnaðinum með almennum söng
íslenzkra söngva.
Sæmdur riddara krossi
Grettir Eggertson
í síðustu iferð sinni heim til
íslands, var Grettir Eggertson
raf-fræðingur sæmdur riddara
krossi Fálkaorðunnar af Ásgeir
Ásgeirssyni í bústað forsetans á
Bessastöðum.
Mr. Eggertson var á Eimskipa
félagsfundi heima. En hann er
þar kunnugur einkum síðan hann
dvaldi þar og vann við rafvæð-
ingu Reykjavíkur. Geta fáir Vest
ur-íslendingar sagt, að þeir hafi
vikari þátt í hinum nýju fram-
förum ættlandsins en hann, með
því starfi sínu. Heimskringla
árnar Gretti heilla með sæmdina.
í austurleiðinni skoðuðu þau
hjónin hið Áikla furðuverk nátt
úrunnar Grand Canyon í Ariz-
ona, fóru síðan til Albuquerque
í New Mexico, þaðan til Color-
ado Springs, Colorado, og komu
þar á ýmsa merkisstaði; fóru
meðal annars bílferð upp á hinn
fræga fjalltind, Pikes Peak. Síð-
an héldu þau heimleiðis um
Denver, Colorado, Omaha,
Nebraska, Sioux Falls, S. Dakota.
Mun dr. Beck hafa í huga að rita
um ferðalag þetta í vestur-ísl.
vikublaðið.
MINNING ISLENZKRA LANDNEMA
Lesið á íslendingasamkomu í Los Angeles, Calif. 3. júlí 1956
Hér þreyttir landar sofa síðasta blundinn
í svalri mold hins nýja fósturlands.
og legkaup sitt þeir greiddu hörðum höndum,
en hnýttu sinni ættjörð frægÖarkrans; \
því íslendingsins heiti er heiðursletri
og hetjudáð í sögu byggðar skráð,
og landnemanna nöfn og afrek unnin
í afkomenda minni geislum stráð.
Sem bjartur viti minnismerkið lýsir;
af manndómsverki heiðum bjarma slær,
sem þeim, er síðar koma, veginn fvísir,
og vekur huga líkt og gróðurblær.
Um brautryðjendur alltaf leggur ljóma
og leiftur stíga upp frá þeirra gröf;
þeir samleið áttu dögun dagsins nýja,
er dýrðarroða sló á tímans höf.
Að dauðastund þeir ættarjörðu unnu
með ást, sem dvölin fjarri hennar strönd
og þráin djúpa höfðu fagurfléttað
og fastar ofið hjartans tryggðabönd.
, Því lengra, sem að leið á ævidaginn
varð landnemanum kærri æskustund,
og myndin sú af feðralandi fegri,
sem fjarlægð greypti innst í hugans lund.
f friði hvílið dyggir sómasynir
og sæmdardætur lands við yzta haf,
er þegnar trúir voru Vesturálfu,
sem vonum ykkar byr í seglin gaf.
En land vort þakkar tryggð við ættarerfðir,
sem ykkur vermdi fram á hinzta kvöld,
og hitar enn um hjarta ykkar niðjum,
þó heil sé þeim að baki liðin öld.
, RICHARD BECK
Athugasemd: íslenzka landnámið í Spanish Fork,
Utah, átti, eins og kunnugt er, aldarafmæli í fyrra. Þar
í bæ er einnig fagur minnisvarði landnemanna, og er
hann gerður í líki vita. Að framanskráðu er vikið í
kvæðinu, sem ort var, er höf. var nýlega á ferð á þeim
slóðum.