Heimskringla - 18.06.1958, Qupperneq 4

4. SÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPBG, 18. JÚNÍ, 1958
FJÆR OG NÆR
MESSA f WINNIPEG
Messa'ö veröur í Unitara kirkj-
unni í Winnípeg n.k. sunnudag,
22. þ.m. kl. 11 f.h. Engin kvöld-
m’essa verður þann dag, þar sem
prestur safnaðarins verður stadd
ur í Árborg og messar þar.
★ ★ ★
MESSA t ÁRBORG
Sunnudaginn 22 þ.m. messar
séra Philip M. Pétursson frá
Winnipeg í Sambandskirkju Ár-
borgar, kl 3 e.h. Vonast er að
menn f jölmenni við þá guðsþjón-
ustu.
★ ★ ★
ROSÉ THEATRE
SARGENT at ARLINGTON
CHANGE OF PROGRAM
EVERY FOUR DAYS
Foto-Nite every
Tuesday and Wednesday
SPECIAL
CHILDREN’S MATINEE
every Saturday
—Air Conditioned—
samtaka á íslandi, en þar stend
ur yfir fertugasta og fimta af-
mælishátíð þess. En því var þess
um boðið ti lafmælisins, að þeir
MRS. HAELDÓRA GÍSLASON komu 1913 með fyrsta Forðbíl
Mánudaginn 16. þ.m. andaðist heim til Reykjavíkur.
á Grace Hospital, Mrs. Halldórai ★ ★ ★
Gíslason, 81 árs að aldri. Hún Séra Friðrik A. Friðriksson
hafði búið í Winnipeg tæp tvöiog frú, eru stödd í Winnipeg.
dvelja vikutíma í Atlanzhafs
fylkjunum. Eg átti tal við marga
verzlunar- og embættismenn, og
einnig stjórnmálamenn. Mér
fannst, þegar eg fór, að eg ætti
eitthvað sameiginlegt við þetta
strandarfólk. Eg tilheyrði þjóð-
arbroti, parti af þriðja frumþætt-
inum, og mér fannst að maður
yrði var við hugsunarhátt, á At-
eru tvær, verður að leita jafnvæg
is milli þeirra. Til að gjöra það
augljósara hvar jafnvægið ætti
að vera, er æskilegt að athuga
tvær andstæður. Öðru megin er
sá, sem kastar burtu öllum erfð-
um um leið o ghann kemur til
Canada. Hann reynir ekki einung
is að afklæðast öllum ytri venj-
um og siðum, iheldur einnig að
landzihafs-ströndinni, sem er alls: uppræta það, sem í hinum innra
ekki ólíkur því, sem á sér stað
meðal þjóðbrotanna. Ekki það,
að fólk í Atlanzhafs-fylkjunum,
eða þjóðbrotin hafi eitthvað sér-
stakt að kvarta um, heldur hitt,
að mönnum finnst að Atlanz-fylk
Þjoðræknisfélag Islendinga í Vesturheimi
FORSETl: DR. RICHARD BECK
801 Lincoln Drive, Grand Forks, North Dakota.
Styrkið félagið með því að gerast meðlimir
Ársgjald $2.00 — Tímarit félagsins frítt. —
Sendist til Fjármálaritara:
MR. GUÐMANN LEVY,
185 Lindsay St. Winnipeg 9, Manitoba
manni býr—tungu og bókmennt
ir, viðhorfi gagnvart lífinu
sjálfu, sem þróast hefur um aldir
ar, en þar áður í Wynyard, og í
grend við Wynyard, í Sask., í
m'eira en 50 ár. Maður hennar,
Gunnlaugur Gíslason dó fyrir
fjórum árum.
Foreldrar Mrs. Gíslason voru
Jónas Kristjánsson og Guðrún
Þorsteinsd. Hún var fædd á
Hraunkoti, í Aðaldal í . Þingeyj-
arsýslu 21. febrúar 1877. Systkini
sem lifa hana eru fjögur, þrjár
systur og einn bróðir. Systurnar
eru: Mrs. Hólmfríður Pétursson
í WinnLpeg; Miss Hlaðgerður
Kristjánsson, í Winnipeg; Mrs.
Matthildur Frederickson, Van-
couver, og eini bróðurinn er Há-
kon Kristjánsson, í Vancouver.
Ein dóttir, er á lífi, Mrs. Arn-
þrúðut Goodman, ekkja Sig-
tryggs Goodman, sem do í des.,
1952. Auk hennar lifa níu barna-
börn og 11 barna-barnabörn.
Kveðjuathöfn fer fram fimtu-
daginn 19. þ.m. frá útfarastofu
Bardals. Síðan verður líkið flutt
til Wynyard, Sask., og kveðjuat-
höfn fer fram í Sambandskirkj-
unni þar á föstudaginn kl. 2.
Séra Philip M. Petursson flytur
kveðjuorðinn á báðum stöðum.
Jarðsett verður í Pleasant View
grafreit við Wynyard.
■<< ★ ★
Heim til íslands lögðu af stað
úr þessum bæ s.l. laugardag frú
J. B. Skapcason, 378 Maryland, á-
samt dótturdóttur sinni Jo-ann
WiJson. Verða þær 2 til 3 mán-
iTOi heima.
Vikuna þar áður lögðu þeir
Sreinn Oddsson prentari í Win-
nipeg og Páll Bjarnason skáld,
frá Vancouver, B .C., upp í boðs
Þau leggja af stað heim til ís-
lands n.k. föstudag. Hefir séra
alda. Honum er svo annt um að ^
verða það, sem hann hyggur, að í|
sé kanadískur þegn, að hann að- ^
in hafi ekki fengið næga viður- jhyllist ýmsa þá hluti i kanad- |
kenningu sem hluti af Canada, og| isku þjóðlífi, sem virðast í fljótu |
þriðji efniviður þjóðarinnar hafi bragði töfrandi, en eru þó ef til $
GLEYM MÉR EI —
HOFN — GLEYM MÉR EI
iheldur ekki fengið næga viður-
kenningu.
í fylkjunum við sjávarsíðuna
er samband, sem kalla mætti
“Samband forsætisráðherranna
fjögurra”, og einnig sjálfboða fé
Friðrik verið hér vestra um einsj lagsskapur leikmanna, sem kallað
árs skeið og messáð víða í bygð-| ur er Atlanz-fylkja hagsmuna-
ICELANDIC OLD FOLKS HOME SOCIETY
3498 Osler St., Vancouver 9, B. c.
Fehirðir: Mrs. Emily Thorson, 3930 Marine Drive,
West Vancouver — Sími Walnut 2-55t
Ritari: Miss Caroline Christopherson, 6455 West Blvd.
viðhor er skaðlegt, bæði þjóðinni
og einstaklingnum, sem í hlut á. ~ - _ ---
vill hjóm eitt og hégómi. Þetta §
Hinu megin eru innflytjend- finist, sýnir að það er hvorki
ur, og í einstöku tilfellum sum- pólitík né trúmál, sem hann hef
ir afkomenda þeirra, sem að und- »r í huga. Það liggur i augum
anskildum tíma þeim sem þeir uppi og er áhugamál hans, að
verja til að hafa lifibrauð fyrir nauðsynlegt sé að gefa út blað á
á meðal íslendinga og nú síð ráðið. Bæði þessi félög kvarta sig og sína, helga allt sitt starf islerizku til að tryggja böndin
: st tvisvar í Sambandskirkjunni um þegar sambandsstjórnin
í Winnipeg yfir síðustu helgi, á1 eyðir peningum á Atlanzströnd-
ensku og íslenzku, og norður á um þá sé það stjórnarstyrkur. í
Gimli. Hefir starf séra Friðriksj ræðu, sem Mr. K. J. Rankin, for-
hér verið eitt hið ágætasta í þáguj setu Atlanz-ráðsins hélt 26. júní
þjóðræknismála vorra . Fylgjaj 1957, var hann sterklega mótmælt
prestshjónunum héðan vinarhug-
ur íslendinga og fyrrum sam-
vinnumanna þeirra, en þau voru
við starf hér fyr meir hjá Sam-
bands-eða Unitara kirkjunnj ís-
lenzku vestra.
Séra Friðrik mun senda Hkr.
pistla um eitt og annað, í sam-
bandi við dvöl þeirra hjóna hér
og endurfund þeirra og fornra
vina og kunningja.
ur því að tala um stjórnarstyrk
eða gjafir. Mr. Joihn Pattison, í
og eignir félagsskap þeim, sem milli íslands og Kanada-manna
er innan vébanda þjóðbrotsins— af íslenzku bergi brotna og
mikilsvert starf, en það nær ekki stemma stigu fyrir að þetta til-
nógu langt. Þeir segjast vera tölulega afar smáa íslenzka þjóð-
góðir kanadiskir borgarar, en þeg hrot hverfi algjörlega hér vestan
ar kanadismi þeirra er brotinn til hafs. Að hans áliti er það nauð-
mergjar, þá kemur í ljós að þeir synlegt að halda við þessum blöð-
aðeins sigla fram hjá því að lim—eða blaðinu, ef þau samein-
grein, sem kom út í Saturday brjóta í bág við kanadiska ljög- ^st—ef það, sem er þungt á met-
Night, 11. maí, ,1957, segir að fé
sambandsstjórnarinnar, sem var-
ið sé á þennan hátt, sé viðeigandi
gjöf. Hér einnig er of langt far- um í íslenzkum erfðum, og eru
ið í hina áttina og er sú stefna það aðrir, sem halda því fram
röng bæði gagnvart Canada og eigi að verða partur af þjóðvið-
úthlutun af hagnaði eða gróða þeim, sem líta svoleiðis á skyld- unum hér vestra.
EFNISVIÐUR KANA-
DISKU ÞJÓÐARINNAR
Skálaræða fyrir minni Senator
Gunnars S. Thorvaldssonar, sem
W. J. Lindal, dómari flutti í
heiðurssamkvæmi fyrir þau hjón
þjóðarsambandsins
Það, sem átt hefur sér stað í
þessum fylkjum nýlega er í sam-
ræmi við þetta víðtæka hugtak
um þjóðmegun Kanada-ríkisins.
í þessu sambandi mætti benda
á þá mótstöðu, sem kom í ljós
þegar verið var að byggja Hud-
sons Flóa járnbrautina. Byrjað
var á brautinni árið 1911 o g lok-
ið við hana árið 1930. Óflugasta
mótstaðan kom frá Ontario og
ur sínar. Að blanda því bezta í (c) Senator Thorvaldson hef
erfðum við það bezta, sem finnst ur lagt fram drjúga upphæð til
umhverfinu—á þann hátt mynd- Betels, og óteljandi aðrar íslenzk
ast hollustu á hrifin á félgaslíf- ar stofnanir og félög hafa notið
ið, og um leið bætir það þjóðar- örlætis hans.
andann. í (d) Þegar Canada Iceland
Eg faef sagt að ábyrgðin sé Foundation var hleypt af stokk-
tvenns konar—því verður maður unum í fyrrahaust gerðist Mr.
a ðfinna meðalveginn. Hver kan Thorvaldson strax í byrjun stofn
adiskur borgari—eg á aðeins við meðlimur ráðsins.
þá, sem tilheyra þjóðbrotunum—
verður að ákveða hvar sá milli Skyldur gagnvart Canada
ín, G. S. Thorvaldson og konu Quebec fylkjum, aða’.lega frá vegur liggur. Við allir, sem kana (a) Cyrus S. Eaton, auðkýf-
hans í Royal Alexanðra hóteli í afturhaldsmönnum í Toronto og diskir borgarar, verðum at5 vera ingurinn, segir að fyrsta skylda
Winnipeg 28. apríl 1958 i Montreal. úr því að eg minntist1 umburðarlyndir, og megum ekki manns sé að skara eld að sinni
________ Framhald á þessi mál, vil eg láta í ljós það. kvarta, ef einihver annar virðist eigin höku. Um það skal ekkert
Frjálslyndi varðandi landið álit mitt, að það hafi verið mjörg stefna of langt í aðra hvora átt. sagt, en benda mætti sarnt á, að
Er þetta frjálsyndi varðandi I heillavænlegt fyrir Canada, að Hið nauðsynlega er það að allir Gunnar S. Thorvaldson er for-
landið ekki síður en þjóðinaJ stjórn í Ottawa og stjórn í Sask viðurkenni þessa tvískiptu af- stöðumaður í einu af hinum
Maðúr verður að hafa alla hluta atchewan fylkjum af andstæðum
landsins í huga engu siður en flokkum, gátu komi ðsér saman
alla þjóðflokkana, ef orðin —j um að hefjast handa um rafmagn
“kanadisku samlandar mínir”|og vatnsveitu úr Suður-Sask-
stöðu. í stærri lagasamtökum í Winnipeg
Nú ætla eg að nota það, sem 0g er í sjtórnarnefnd margra
hefur verið sagt sem mælikvarða verzlunar- og iðnfélaga. Og hér
og í staðinn fyrir að fara með skal aðeins drepið á þátt hans í
eiga að skiljast í hinni víðtæk- atchewan ánni. Þetta er mjög mörg faguryrði um heiðqtsgest pólitískum málum. Það skal ját-
gott dæmi um safstarf, sem mið-
ustu merkingu.
í fyrra vor, rétt fyrir kosning- ar að aukinni þjóðmegun
ferð til íslands á vegum Bílsjtóraiarnar, var eg svo heppinn að Það á að líta á svona fyrirtæki
_ ___í frá því sjónarmiði, hvorta þau
styrki iþá framþróun i Canada,
sem viröist liggja í augum uppi,
en ekki sem styrktarmeðöl fyrir
sveitir, sem virðast í neyð eða
fylki, sem eru heimtufrek.
g vék að hinni landfræðilegu
hlið málsins hér í ræðu minni
aðeins til að sýna hversu yfir-
gripsmikið orðið “Canadianism”
er og ihvársu margvíslegt það er,
sem stendur á bak við orðin —
kanadiskir samlandar. — Nú vík
eg mér til baka að skyldum kan-
adiskra borgara við uppruna sinn
eða þær þjóðir, sem þeir eiga ræt
ur að rekja til.
Það skal játað að þessi víð-
tækari hugmynd um Canadian-
isma efnivið kanadisku þjóðarinn
ar, er ekki ný.'Hér er áherzlan
lögð á aðra þætti þessa máls en
áður. Þessi breyting á viðhorfi,
að því er tekur til efniviða, er
byggð á þeim raunveruleika að
efniviðir kanadisku þjóðarinnar
eru þrír, en einmitt það leiðir
af sér aðra óhjákvæmilega niður
stöðu. Innflytjandinn í Canada
og niðjar hans bera tvenns konar
skyldur á herðum: skyldu gagn-
vart kjörlandinu—hvað niðjana
snertir, gagnvart föðurlandinu —
og skyldu gagnvart því landi,
sem flutt var frá, eða réttara
sagt, gagnvart erfðum þeim, sem
hann kom með til Canada frá
gamla landinu. Þess skal um leið
getið, að fyrsta hugmyndin á bak
við það að varðveita þessar erfð-
ir er sú að þær hafi ævarandi
gildi og geti sett litbreytni og
blæ á þetta hins kanadiska þjóð-
ernis. Nú, þar sem skyldurnar
okkar og hæfileika hans og kosti, að að pólitísk störf lúta að vel-
ætla eg að benda á aðaldrætti rnegun þjóðarinnar, en í þeim er
starfs hans og framkvæmda og ekki fólgin jafnmikil sjálfsaf-
láta ykkur vera dómarana í því neitun og i sumum öðrum opin-
Þessi gamla Muzzle-loader, er eitt af því, sem minnir á
Fort Prince of Wales við strendur Hudsons-flóa
Kynnist Manitoba
og uppgötvið ósnert landsvæði bæði fögur og víðáttumikil.
Það er margt sem maður nytur í Manitoba, í sögu. útsýni
og landslagi.
Farið hringferð, ciV.i kj Við hina írið a lli staði, mcð áningarstöðum um
suður, cr hressing að ferð-
ínni.
Farið um slóðir frumherjanna, í bíl eða á báti og kynnist þeim stöðum,
erfrumherjarnir voru á og sögu þessa fylkis sköpuðu, það er úr miklu
að velja af þcssu í Manitoba.
■■■II I II III I I I I II
DEPT. OF INDUSTRY AND COMMERCE,
Sect. 11/K# Bureau of Trovel and Publicity,
Legislatíve Bldg., Winnipeg.
MARK TOUR YOU WISH
1) La Verendrye Trail 5) Duck Mountain Tour
2) Whiteshell Tour 6) Northern Tour ^
3) Riding Mountain Tour 7) The Narrows Tour
4) Fort Ellice Trail 8) Pine Falls Tour
ADDRESS .
PLEASE PRIISIT
berum störfum. Pólitísku menn
fá oft góða þoknun cn StUtldum
veröa þeir fyrir vonbrigðum.
Solli Thorvaldson sat á þingi í
hvort hann standist prófið.
Skyldur gagnvart erfðum
Hér eru aðaldrættirnir:
(a) Fyrir nokkrum árum síð- Manitoba fylki tvö kjörtímabil,
an hófust fslendingar handa, um n*u ár, og þar fékk hann þá
bæði í Canada og Bandaríkjun- reynslu, sem mun koma honum
með aðstoð frá íslandi, ^ Sóðum notum ÞeSar að Því
MINNIS7
BETEL
í erfðaskrám yðar
HERE NOW!
T oastMaster
MIGHTY FINE BREAD!
At vour grocers
J. S. FORREST, J. WALTON
Manager Sales M*i.
PHONE SUnset S-7144
kemur að hamn verður að berjast
eralflokksins í efri deild sam-
bandsþingsins.
(b) En það er á öðrum svið-
um þar sem Mr. Thorvaldson hef
ur u«nið sín ágætustu störf. —
Hainn hefur verið meðiimur I
stjórnarnefnd lögmannafélags
þess hér í fylki, sem kallað er
The Law Society, og er nú «r-
seti félagsins. Fyrir tvefmur ár-
um síðan var hann forseti “The
Canadian Chamber of Com-
merce”, ráð viðskiptamanna í
Canada, og leysti hann það starf
af hendi sjálfum sér, þjóðbroti
sínu og kanadísku þjóðínni til
sóma. Starf í þeirri mikilhæfu
stöðu útheimtir mikinn tíma og
peninga. Þegar Mr. Thorvaldson
var forseti The Canadian Gham-
ber of Commerce ferðaðist hann
um allt Canada og sigldi til ann
arra landa til að sitja fundi við-
skiftaráðs, þan sem fulltrúar
margra þjóða koma saman.
Því kemst maður að raun unr,
þegar málin eru krufin til hlítar,
að Senator G. S. Thorvaldson hef
ur uppfyllt sína tvíþættu skyldu
með heiðri og sóma. Svo maður
lauslega hermi Shakespeare, má
segja að frumefnin, í þessuiw
manni—arfleifðin, umhverfið og
þar með talið, hversu hygginn
hann var, er hann valdi sér lifs-
förunaut sinn; og svo Kanada-
þjóðfélagið, sem hann sér fram-
undan og vill taka þátt í að móta
—þessi frumefni, eru svo vel
samsteypt í manninum að við
getum staðið upp og auglýst út
um allan heim: hér er Kanada-
maður.
um, og
að safna saman upphæð, sem nú
nemur $220,000 til þess að stofn- mnti hinum stóra meirihluta Lib-
setja deild í íslenzkum fræðum ----- ■ —— 1 ■ -------------~
við háskóla Manitoba-fylkis. Til Two years ago Imperial Oil Limited purchased the C. W. jeffery’s
tekið var, að enginn gæti orðið collection of drav/ings from his estate. Mr. Jefferys was one of
“stofnandi deildarinnar” nema Canada’s leading historical artists. Here is one of * series of
rneð því að leggja fram $1,000.00
eða rneir. Heiðursgestur okkar^
er einn af stofnendum deildar-
innar. Hann komst að þeirri nið-
urstöðu, að ef það æ tti að vera
varanlegt, sem íslendingar og
Kanadamenn af íslenzku bergi
brotnir legðu til i þróun á menn!
ingarhlið kanpdisku þjóðarinnar,
þá yrði að stofnsetja slika deild
við háskóla þessa fylkis, þar sem
vig Vstur-íslndingar værum fjöl
mennastir.
(b) Solli Thorvaldson ihefur
i mörg ár eytt tíma og kröftum
i það að styðja Heimskringlu,1
elzta slenzka vikublaðið hér
vestra. Það er athugunarvert, að
hann hefur haldið því sterklega
fram, að Heimskringla og Lög-,
berg ættu að sameinasj* en veit
að það er erfitt vegna þess aö
bæði blöðin hafa verið gefin út
i meira en sjötíu ár, og á þeim
tíma hafa viðkvæmar tilfinningar
skapast í garð hvers blaðs út af
fyrir sig» og verður að taka það
til greina. En það í sjálfu sér að
Solli er með því að blöðin sam-
reproductions of the original Jefferys drawings
1,
La Salle on the Toronto Carrying-PIace, 1681.