Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 15.01.1890, Blaðsíða 1

Vorð árg. (minnst 30
arka) 3 kr.; í Amer.
1 doll. Borgist fyrir
miðjan jinniuánuð.
Uppsðgn skrifleg, ð-
giltl nema komin sé
til utgefamla fyrir 1.
dag júlímánaðar.
ísafirði, miðTÍkudaginn 15. .janúar.
181)0.
lUtLIÐK A Á R I i)
mun að öllu saman lögðu jafnan Vel'ða
tekið í tölu Ömivegisára fslands, hvað veð*
lirsæld og náttárugæðl til lands og sjávar
snertir. Mætti nefna pað í s Í a il s a árið
til aðgreiningar frá undangengnum ísa-árum,
er landinU hafa orðið pung í skauti. Hag-
jttr almennings heítr pVÍ á pessti ári Velfð
lneð góðu móti, og myndi pó sjá enn meiri
íuerki góðærisitts, ef lmgsýni og hófiegur
sparnaðut' væri algengara, eil Viða við
gengst.
í pólitisku tilliti er svo að sjá, sem góð-
ærið haíi liaft gagnstæð áhrif pví, er retla
mátti; pað liefir ch'egið kjarkinn úr sum*
um; peir liafa, cins og Gestur Pálssón
kemst að orði í fyrirlestri sínum um mennt-
unarástandið, viljað leggjast til svefns, ept-
ir að lmfa borðað sig vel sadda. I sögu
stjörnarbaráttu Islendinga mun árið 1889
pví auðkennt verða ófögru nafni, með pví
að flokkur endurskoðunarmanna tvístraðist
á pingi, er meiri hluti stjórnarskrárnefnd-
arinnar í neðri deild vildi falla frá sjálf-
•stjórnarkröfum Islendinga, og halda iirslit-
um íslands sérstöku mála í Danmörku,
eins og verið hefir, að eins með peirri
breytingu, að hér á landi kæmi ráðherrar
að nafnbót, er pó ekki mættu sig lireifa
tté hrœra öðruvísi, en ráðherrum konungs
í Kaupmannahöfn pætti gott vera. Er pá
sýnt, hve gagnlaus pjóðinni verður önnur
uins endurskoðun, par sem allt skal sækja
I hendur erlendrar stjórnar eptir sem áð-
ár; en pjóðin hefir práð endurskoðun í
l>(‘hn tilgangi að lösastvið lagasynjanirnar,
geta ráðið málum sínum til lykta, án
íi]lits til hagsmuna Danmerkur. — Af örð-
urn pingmálum vöru helzt toll-lögin nýju,
lög um aðra skipun amtsráða, er mega
verða að göðtl liði, ef Vel er á haldið, og
lög itm styrktarsjóði lmnda alpýðufólki,
scm með tímattum eiga að minnka sveitar-
pyngslin; aptur á móti Vcrður pv{ ekki
neitað, að mjög margt var par fáfengilegt
og fánýtt fram borið.
L A 3Í D S B A N Iv I N.
I.
Qreinin í 85. tölubl. „ísafoldar“ p. á.
Um útibú frá landsbankanum, telur ærin
tormerki á framkvæmd 9. greinai' banka*
laganna um stofnun aukabanka frá lands-
bankanum fyrir ut-an Reykjavík. Höfuncb
urinn er í standandi vandræðum með stjórn
fyrir útibúin. hver eigi að skipa liana.
hve fjölmenn hún eigi að vera, og svo pyk*
ir honum sýnn háski fyrir bankann að fá
pessum útibúum fé í hendur; pað sé pví
ekki í mál takandi, að láta pessa .grein
bankalaganna koma til framkvæmda, enda
muni hún hafa slæðzt inn í frumvarpið hjá
stjórninni í ógáti, og alpingi látið hana
standa, án pess að gera sér Ijóst, hvernig
hún yrði framkvæmd.
jþað er nokkuð djarflega til getið hjá
greinarhöfnndinum, að livorki stjórnin né
pingið hafl hugleitt, hvort mögulegt væri
að framkvæma eins pýðingannikla grein,
eins og 9. gr. bankalaganna er. Væru
ummæli lians að öðru leyti á rökum byggð,
væri sjálfsagt einfaldast að bæta úr mörg*
um pessum annmörkum með viðaukalögum
við bankalögin; par mætti ákveða, bæði
hver ætti að skipa útibússtjórnina, og líka
hve fjölmenn hún ætti að vera o. s. frv.
En mér virðist pessa lítil pörf, og tel eg
pó stpfnun útibúa mjög æskilega.
Samkvæmt 2. kafla bankalaganna, má
telja pað til starfa landsbankans, að stofna
sem allra fyrst útibú fyrit' utan Reykja-
vik (sbr. 9. gr.), enda er pað eptir pvi,
sem tilhagar hér á landi, eitt aðalskilyrð-
ið fyt'ir pví, að bankinn fullnregi peim að-
altilgangi sfnum. að greiða fyrir peninga*
viðskiptum í landinu (sbr. 1. gr. banka-
laganna).
Nú veitir 8. gr. bankalaganna banka-
stjórninni heimild til að semja nákvæmari
í'eglur og fyrirmæli um alla tilhögun ;i,
stih'fum bankarts með reglugjörð, er lands-
liiitðingi sampykkir', par sem nú útibúin
heyra undir störf bankans, pá sé cg okki
betur, en bankastjórnin og landshöfðingi
hafl samkvæmt 8. gr. fullkomna heímild að
setja nákvæmari reglur um stofnun, stjórn
og framkvæmdir útibúanna, og má gera pað
með viðauka við reglugjörð landsbankans.
Að ié bankans yrði nokkur sérleg hætta
búin á útibúunum, fæ eg heldur ekki séð;
pau stæðu sjálfsagt undir umsjón banka-
stjórnarinnar í Reykjavlk, og væru háð
sama eptirliti af landstjúrnarinnar hálfu og
heimabankinn. J>ótt alpingi skipaði ckki
beinlínis gæzlustjóra á útibúunum, pá liefði
pað hönd í bagga með stjórn peirra, að
pvi leyti sem eptirlit giezlustjóra peirra,
er pað kýs, næði einnig til útibuanna,
Stjórn útibiianna myndi sjálfsagt gjört að
skyldu, að senda bankastjórninni í Reykja-
vik skýrslu um lmg útibúsins við hvern
ársfjórðung eða optar; á pann hátt gæti
bæði bankastjórnin og landsstjórnin vitað,
hvernig búskapurinn gengi á iitibúunnm.
Eins vreri innanhandar að láta útibússtjörn-
ina* setja landsstjórninni hæfilegt veð fyrir
starfi sínu, og eptirlitsferðir pyrfti banka-
stjóri heimabankans að fara til útibúanna,
svo opt sem tök væri á, og pyrftu pær
*) Eg geri ráð fyrir, að útibússtjörnin
vrði skipuð í líkingu við heimastjórn-
ina; líklega inundi sami maður geta
verið bókari og féhirðir, en gæzlustjóra
ætti landsstjórnin eða bankastjóruin
að skipa, ef þeim pætti pörf.