Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 01.05.1890, Blaðsíða 1

Verð árg» (minnst 30
arka) 3 luv, í Amer.
1 dolk Borgist tyrir
miðjan junimánuð,
Uppsðgn skrifleg. ð-
gild neina komin sé
til útgefanda fyrir 1.
dag júlímánaðar.
LAGASYNJUN í VÆNDUM,
-—;o:—:o:o‘.—:o'.-—
Eins og fyrri daginn hafa nokkrir dansk-
ir stórkaupmenn, sem hafa i seli liér á
landi, snúið sér til ráðherra íslands í vet-
Ur, og pegnsamlegast faríð fram á, að hann
hlutist til uni, að e k k i fái konungs stað-
festingu lagafrumvarp siðasta alpingis, er
heimilar mönnuin rétt til að fá útmældar
verzlunarlóðir i löggiltum kauptúnum gegn
endurgjaldi til lóðareiganda.
Frumvarp petta átti að byggja fyrir, að
eiustaka stórkaupmenn gerðti löggildingar
verzlunarstaða pýðingarlitlar með pvi að
sölsa undir sig allt verzlunarstæðið, eins og
víða hefir átt sér stað, og banna síðan
öðrum lóð til verzlunarafnota, til pcss að
geta sem mest einir haft verzlun kring uin
liggjandi héraða í höndum sér.
Hvað ráðliérrann afræður i pessu efni
er enn óvíst; liann er staddur milli steins
og sloggju; á eina liliðina liefir hannjafn-
an reynzt talhlýðinn löndum sinum, og inun
enn langa til að draga peirra taum gagn-
vart alpingi íslendinga; en á liinn bóginn
héfir svo óheppilega til tekizt, að stjórnin
var sjálf flytjandi pessa máls á pinginu,
og stjórnarfulltrtiinu notaði fruinvarp petta
eininitt seiu ástícðu gegn löggildingu sumra
nýrra verzlunarstaða á síðasta pingi; og
víst er pað gegn vilja hans, ef ráðherrann
gerir nú stjóminni pann stórvanza að kyrkja
sitt eigið afkvæmi.
|>að rckur sig óneitanlega hvað á ann-
ars horn, að heyra, hvernig „miðlunaimcnn“
taka í pessa tilvonandi lagasynjun, og að
hugsa til afskipta peirra i stjórnarskrár-
málinu.
þegar um pað ræðir að fá fram stjórn-
arskrárbreytingu, pá er danskur ráðherra
oieð alveg óbundnu apturköllunar- eða
synjunai'-valdi á öllu lagasmíði alpingis al-
veg sjálfsagður og bráðnauðsynlegur, segja
peir.
En, heiðruðu ,,miðlunarmcnn‘<, hví pá
ítafirði, fiuinitudaginn 1. niaí.
—
1890.
j að vola og veina, pó að pér eigið i vænd-
um ofurlitinn forsmekk pess, er pér viljið
riú láta pjóðina játa sig undir í stjórnar-
; skránni nýju?
Er pað ekki ofboð ástæðulaust?
Sannleikurinn er, að pér finnið pó ann-
I að veifið, hvar skórinn kreppir að, að Is-
! landi er illa borgið alla pá stund, er
j danska stjórnin hefir nokkur afskipti af
I löggjöf í vorum sérstöku málum.
j Samkvæmnin heimtar pví. að „miðlunar-
! mennirnir“ hætti að berja höfðinu við stein-
j inn, liætti að vera merkisberar dönsku
stjórnariimar.
VIKIÐ FRÁ IvJÓLI OG KALLI.
—o—o:o—o—
Kirkjustjórnin íslenzka hefir nú ekki
lengur staðizt mátið, og allar pær lögeggj-
anir, er islenzku prestarnir i Ameriku hafa
sent vestan um haf útaf drykkjuskaparó-
j reglu meðal islenzku prestastéttarinnar, og
hafa peir nafnarnir, séra Stefán Sigfiisson
á Hofi og séra Stofán Halldórsson á Hof-
teigi orðið fyrstu fórnarlömb hinnar vakn-
andi vandlætingasemi poirra báæruverðugu
herra biskupsins, (biskups-mágsins ?) og
landshofðingja.
Um pessar aðgjörðir kirkjustjórnarinnar
vorður óefað eigi felldur nema eins konar
dómur að pvf leyti, að engum dettur í hug
að fegra drykkjuskap presta; drykkjuskap-
ur hefir verið, er, og verður einatt hneyksli,
hvar og á hverjum, som hann kemur fram,
og pá auðvitað ekki sizt á prestunum,
pessum andlegu leiðtogum lýðsins, sem
eptir sinni háleitu embættisköllun eiga að
ganga á undan öðrum með góðu eptirdæmi.
Eðlilegast væri pað að vísu, að slík rögg-
semi, sem embættisafsetning peirra nafn-
anna, hefði byggzt á kæru frá hlutaðeig-
andi söfnuðum, ineð pví að sóknarbörn
prestsins eru bezt bær um pað að dæma,
1 livort drykkjuskap prestsins cr svo varið,
að hann hindri pá virðingu og úmfram allt
pað kristilega kærleiksband, sem er nauð-
synlegt skilyrði fyrir g<'»ðu og heilsusam-
legu safnaðarlifi; að öðrum kosti getur
vandlætingasemi yfirboðaranna auðveldlega
litið út sem gjörræði, pví að ekki niun pví
mótmælt verða, að niiklu meira skiptir pað
i sjálfu sér, frá kristilegu sjónarmiði skoð-
að, livernig söfnuðinum getzt að presti sín-
um, en hvort hann nýtur náðar í augum
peirra háæruverðugu kirkjustjóra í Reykja-
vik.
Vér viljum pví vona, að pessa'r embætt-
isafsetningar muni vekjn hjá söfnuðum
landsins svo mikið siðferðislegt prek. að
peir, sem við óhæfa drykkjupresta eiga að
búa, beri upp vankvæði sín fyrir kirkju-
stjórninni. og fái leiðrétting pess máls, svo
að kirkjustjórnin sjái, að laún purfi eigi
framvegis ó t i 1 k v ö d d að fást við eni-
bættisafsetningar presta, enda g e t u r pað
komið misjafnlega og óheppilega niður.
Eins og gefur að skilja, eru pessar em-
bættaafsetningar enn sem koniið er að eins
til bráðabirgða — lengra nær ekki em-
bættisvald i n n 1 e n d u kirkjustjórnarinnar;
danska stjórnin verður að liafa par hönd
í bagga, eins og endranær i íslenzkum mál-
um; pað er nú hennar að ákveða, hvort
prestum pessuin skuli vikið frá embætti
fyrir fullt og fast með konungsúrskurði,
eður peir verða lögsóttir og dæindir frá
kjóli og kalli; hverjar verið hafa tillögur
hérlendu kirkjustjórnarinnar í pvi efni vit-
um vér eigi, með pví að kirkjutíðindin*
eigi gefa upplýsingu um pað, en séð höf-
um vér á prenti. að officialis stólsins telur
pó hið síðar nefnda tiltækilegra.
Vér verðum og að álíta, að pað sé að
minnsta kosti sanngirnisskylda gagnvart
prestum pessum, að peir fái að verja mál
*) „ísafold“ er gagnkunnugust öllum
kirkjumálaráðstöfunum hér á landi, og i
rauninni íslands einustu kirkjutíðindi.