Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 12.05.1890, Blaðsíða 1

Verð árg, (minnst 30
arka) 3 kr.; í Amer.
1 doll. Borgist fyrir
rniðjan juniinánuð.
U]ipsðgn skrifleg, 6-
gild nema komin sé
til útgefanda fyrir 1.
dag júlímánaðar.
Nr. 18.
ísafirði, ínámidaglnn 12. maí.
,.í S A F O L D“
STJÓRÍÍAltSKRÁRMÁLIÐ.
—o:—:o—
1 33.—35. tbl. „tsafoldar* standa prjár
ritstjórnargreinar um stjórnarskrármálið
ejitir Björn Jónsson, sem allar til sainans
eru langur lofdýrðarsöngur um tneðferð
hinna konungkjörnu og nokkurra annara
pingmanna á málinu á síðasta pingi.
Telur B. J. frumvar|> pað, er nefndir
herrar áttu hlut að ,.liið bezta, er nokk-
urn tíma hafi framkomið liér á landi“, og
atyrðir um leið fyrirfram hvern ]>ann, er
leyfir sér á móti að mada; „peir lifa á pvi,
að hagnýta sér fáfræði aljiýðu og skort á
hleypidómalausri íhugun", segir B. J. um
niótstöðumenn sina.
I lofdýrðarsöngnuni notar B. J. mest
megnis röksemdatilraunir Fáls Briem, sam-
kvæmt pví alkunna flotholtseðli „ísafoldar",
að reyna að h; nga aptan í peim. sem hún
heldur, að séu í meiri hlutanum í pann
eða pann svipinn.
|>ví fer að vísu fjarri, að „ísafoldar“-
Bj örn hafi nokkuð nýtt að bjóða; lesendur
vorir kannast við, að pað er allt marg-
hrakið af oss áður; en af pvi að oss of-
býður sú dætnafáa frekja, er B. J. beitir,
til að vinna menn til fylgis við hinn ný-
myndaða Danaflokk, skulum vér eigi preyt-
ast á, að gera pær athugasemdir, er oss
virðast nauðsynlegar.
1. Tilvitnunin til stöðulag-
a n n a. B. J. segir, að af pví að „í aug-
um stjórnarinnar séu stöðulögin alvcg jafn
gild, hvort sem peirra sé minnzt í stjórn-
arskrá íslands eða ekki“, pá geri í raun-
inni hvorki til né frá, hvort vitnað sé til
peirra í stjórnarskránni eða ekki; pað sé
öllu réttara að vitna til peirra.
Allir sjá, að petta cr álíka hugsunar-
rétt, eins og B. J. segði, af pví að hr.
N. N. álítur pig alveg jafnborinn til að
fá snoppung, hvort sem pú vilt eða ekki,
pá gerir pað i rauninni hvorki til né frá, |
hvort pú réttir fram kinnina eða eigi; en
pað er sjálfsagt réttara, að pú látir hann
gefa pér á hann.
|>ess utan er pað alveg rangt, að stjórn-
in telji stöðuliigin, og par með löggjafar-
vald ríkispingsins danska i málum vorurn,
jafn óefað, hvort sem vér viðurkennum pað
eður eigi; pað sýnir auglýsing stjórnarinn-
ar 2. nóv. 1885, og hve annt stjórninni er
um, að fá tilvitnun til stöðulaganna. tekna
upp í stjórnarskrárfrumvarpið. Eptir sátt-
málum peim, er Islendingar hafa sampvkkt,
stendur ísland enn í dag, sem frjálst sam-
bandsland við Danmörk, en danska stjórn-
in vill toga oss og teygja til að játast undir
löggjafarvald Danu, svo að eigi purfi að
óttast ágrejning um stöðu Islands, ef sú
spurning kremi einhverntíma fram á óhent-
ugum tíma t. d. fyrir Danmörku.
Islendingar hafa á alpingi 1871 undir
forustu alpingisforseta Jóns sál. Sigurðs-
sonar mótmælt gildi stöðulaganna hér á
landi, en að cins tekið á móti tillaginu úr
ríkissjóði til jöfnunar gömlum skuldaskipt-
um Islands og Danmerkur, og pví er pað
ærið undarleg kenning peirra „Isafoldar“-
kompánanna, að Islendingar hafi pegjandi
viðurkennt pessi valdboðslög, enda væri
pað og par á ofan spánný kenning, að ó-
rétturinn umskapist pví meir í rétt, pví
lengur sein honum er fram farið.
J>etta má nægja til að sýna, að hvað
rekur sig á annars horn í tálkenningum
„miðlunarmanna" að pessu leyti.
2. Löggjafarvaldið, eins ogpvi
er fyrir komið í efri deildar frumvárpinu,
að ráðgjafi konungs i Kaupmannahöfn
raegi apturkalla hver pau lög, er jarlinn
kynni að ráðast í að staðfesta, er auðvitað
illverjandi fyrir „miðlunarmenn“.
Aðalvörn peirra er nú orðin sú, að pað
„séu langtum minni likur til, að pað (apt-
urköllunarvaldið) yrði vanbrúkað hér, held-
ur en lagasynjunarvaldið“.
1890.
Svo vel skal pá tryggja löggjafarvald ís-
lendinga, að bvggja pað á líkum, á ímynda-
flugi peirra stjórnmálagarpanna Páls Briem
og Bjarnar Jónssonarl
Jþeir, sem minna eru hrifnir af afskipt*
um Dana af málum vorum, munu pó vænt-
anlega seinir til að skrifa undir pessi á-
kvæði, og pað er full sannfæring vor, að
islenzka pjóðin verði aldrei svo langt leidd,
aldrei svo flekuð, að hlin undirskrifi pað,
að stjórn Dana ráði pví, liver lög vér
sköpum oss i sérstökum lnndsmálum.
J>eir herrar B. J. og P. Br. segja oss
að visu, að annað sé óhjákvæmilegt, en að
danska stjórnin hafi annaðhvort apturköll-
unarvald eða synjunarvald; en livar af
vita peir pað?
Hitt er satt, að ef vér eigi förum fram
á annað, ef-vér íslendingar gerumst sjálfir
formælendur danska valdsins, pá purfum
vér eigi réttarbótanna að vænta.
3. F r a m k v re m d a r v a 1 d i ð . Um
pað er sami vafningur, og ástæðurnar álíka
kjarnmiklar, eins og sýnt hefir verið fram
á, hvað löggjafarvaldið snertir. Að fram-
kvæmdarvaldið verði innlent eptir efri deild-
ar frumvarpinu byggir B. J. pannig á pví
„að enginn íslendingur fari að greiða at-
kvæði með pví að hafa hér jarl með ráð-
gjöfum í öðru skyni“.
En við pessa röksemdaleiðslu er sa stóri
galli, að B. J. hefir enn eigi fengið viður-
kennda pá lögskýringarreglu, að skýra lög
eingöngu eptir ímynduðum eða sönnum vilja
eða tilgangi eins eða fleiri aðila löggjafar-
valdsins, heldur ber fyrst og fremst á pað
að líta, hvað í lagaorðunum felst.
6. gr. frumvarpsins gerir nú, eins og opt
hefir verið á vikið, að eins að gefa kon-
ungi heimild til að fela innlendu stjórninni
framkvæmdarvaldið í hendur, en skyldar
hann eigi til pess; að vísu er í suraum
eptirfarandi greinum frumvarpsins gert ráð
fyrir, að konungur muni fela innlendu
stjórninni ýms nákvæmar til tekin fram-