Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 23.04.1891, Blaðsíða 1

Verð árfr. (minnst 30
«rka) 3 'kr.; í Aiuer.
1 doll. Borgist fyrir
miðjan inaiinánud.
I íj-j ly.
o. arg.
Uppsðgn skriHeg, 6-
giltl neina koinin sé
til útgefamla fyrir 1.
dag júnímánadar.
Nr. 25.
fsafirði, fiinmtudaginn 23. aprrt.
189 1
G O M L U T U N G U M á.L I N.
JiINGVALL A FU N I) U R I N N .
—o:—:o—
í siðasta bíaði voru Lirtist áskorun um
J»ingvallafund, er haldinn verður 29. júní
þ. á„ tveimur döguni áður en alþingi tekur
til starfa.
Um gagnsemi almennra funda yfirhöfuð.
og um þýðingu f»ingvallafnnda sérstaklega,
fettu eigi að geta verið skiptar skoðanir á
landi voru.
Móti alinennum fundum geta eigi aðrir
haft, en þeir, er álita það vatn á sinni
könnu, að öll málefni gangi sein afskipta-
ininnst fram hjá þjöðinri, og sem hneddir
eru við alla fjörkippi og frauifara-viðleitni
landsmanna.
Orðin liggja til alls fyrst. og þri optar
Bein helztu menn l.mdsins geta komið sam-
an til skrafs og ráðagjörðar, þess meiri
von er, að einhverju verði áleiðis komið,
þó að smátt gangi og sígandi. meðan vér
eigum mál vor að sækja i hendur erlendr-
nr stjórnar.
frtngvallafundirnir siðustu voru haldnir
1885 og 1888. á þriggja ára fresti, og
rirðist því, livað tíinann snertir, vel til fall-
ið. að þingvallafundur sé haldinn í ár.
En það eru einnig aðrar knýjandi á-
stæður, sem í ár gera það mskilegt, og
nauðsynlegra en nokkru sinni fyr, að þjóð-
in láti til sín hevru frá vorum fornhelga
stað. þingvöllum við Oxará.
Tvistringur þjóðkjörinna þingmanna á
sfðasta alþingi i stjórnarskipunarmáli lands
vors hefir, sem voulegt var, orðið öllum
þeim áhyggjuefni, er einlæglega óska þess,
að því máli verði heppilega til lykta ráðið.
f*ar sem við jafn öflugan er að etja, sem
við þrákelkni erlendu stjórnarinnar í þessu
niáli, liggur aðalstyrkur landsmanna i því,
oð þeir séu sáttir og sammála, eindregnir
og esveiganlegir i því, að fylgja frani sjálf-
stjórnarkröfunum, ekki að eins dag og dag ,
I bili. rétt eins og þegar menn í fristund*
ttm grípa í eitthvað, til þess að halda ékki
að sér höndum. heldur ár e]>tir ár, unz
viðunanleg málalok eru fengiu; sundrung-
in og sundurlyndið spilar sigrinum úr hönd-
um vorum.
það verður þvi aðal-ætlunarverk þing-
vallafundarins í snmar, að koina þinginu
aptur á réttan kjöl i þessu máli, og með
sérstöku tilliti til þessa verða kosningarn-
ar til þingvallafundarins að fara fram.
íslendingar hvorki mega né eiga að þreyt-
ast á þvi, að sýna það glögglega og ein-
arðlega, hvenæt sem þörf gjörist, að krafa
vor um innlenda stjórn er byggð á syo
brýnni þörf þjóðflokks vors, að vér ætluiu
oss aldrei frá benni að víkja.
En ank þessa aðal-verkefnis fundarins.
eru og ýms öúnur áriðandi málefni, sem
æskilegt er, að fundurinn taki til meðferð-
ar, enda megnm vér eigi, og þurfum sizt,
stjórnarskrármálsins vgna, vanrækja, að
reyna að lagfæra það annað hjá oss, er
aflaga fer.
J>að eru t. d. farnar að heyrast ýmsar
raddir i þá átt, að nauðsynlegt sé, að
stefna þiugsins breytist til mikilla muna
þannig, að vér freistuin fremur en hingað
til, að sækja i spor menntaða heimsins i
samgöngu- og atvinnu-inálum, eptir því
sem vorir litlu krajitar leyfa; væri því
mikils um vert, að þingvallafundurinn léti
ineðal annars til sín heyra, að -þvi er til
slikra mála kcinur.
Sem sagt, verkefni vantar J>ingvallafund-
inn í sumar sízt af öllu, og það er skylda
landsmanna, að láta hann eigi heldur
bresta mannval.
Gangist þvi fyrir því beztu menn i bér-
aði hverju, að kosningar til fundarins fari
sem bezt úr hendi, og umfram allt láti
ekkert kjördæmi þá skömm um sig spyrj-
ast, að skerast úr leik.
Verði fundurinn fjölmennur og vel mönn-
um skipaður, þá megum vér vænta þjóð-
félagi voru alls göðs af starfi hans.
J>að er undarlegt, hvað niargur óvandinB
situr fastur i sessi, þó að allur þorri iiianim
sé löngu orðinn sannfærður um, að hann
eigi að víkja sæti.
Náttúran kastar þvi fvrir borð, sera í-
nýtt er orðið, en mennirnir spreytast við
að halda í margar úreltar kreddur og
hleypidóma dauðahaldi.
Svo er um latinu og gnzku keiinslunn;
sem allir svo nefndir lærðir menn verða
að sperrast við að neiua árunuin saman,
að eins til þess að vera ekki eins og fiilk
er flest, því að um annan sýnilegan árang-
ur er ekki að ræða.
J>ó að farið sé um heim allan, þá kem-
ur latinu- og grizku-námið hvergi að lialdi
i daglega lífinu ; en það gerir það aptur á
móti að verkum, að lærðu meunirnir geta
fæstir bjargað sér i aðalmáluin heimsins,
er nú eru töluð.
Hvaða visindalegan fr'ðleik nútíðarmenn
eigi að sækja til Forn-Grikkja og Róm-
verja. margar aldir ajitur i tímann, gefur
hverjum heilvita manni að skilja, cnda eru
nógu margar útleggingar til af fornrituin
þessara þjóða, er týna iná úr það, s» m
nýtilegt er.
Að Norðurlanda þjóðir skuli samt sem
áður láta námsmenn sína eyða míklu af
sínum bezta tima til annarar eins vitleysu,
það er sárgrætilegra en svo, að það taki
tali.
Og sérstakloga er pað fásinna af rsv
íslendingum, sem hvergi getnsi bjargast
utan íandsteinanna með vort eigið tungu-
mál, að hanga við þetta latínu- og grizku-
nám, i stað þess að læra betur helztu nýju
imilin, svo að vér getum hal’t þeirra not i
daglega lifinu.
A það að bíða tuttugustu aldar, að
hrimls þessu heimskulega átrúnaðargoði at
stalli ?