Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 03.10.1891, Side 1

Verð árg. (minnst 30
ark;i) 3 kr.; í Amer.
1 doll. Borgist fyrir
maimánaðarlok.
ínn ungi,
Fyrsti árgangur.
Uppsðgn skrifleg, o-
gild nema komin sé
til útgefanda fyrir 1.
dag júnímánaðar.
Nr. 3.
ÍSAFIBÐI, 3. OKTÓBER.
189 1.
ALþlNGlSKOSNINGARNAR.
—:o:—
í septembermánuði næsta ár eiga al-
pingiskosningar að fara fram um land allt,
og pó að enn sé nokkur tími til stefnu,
pá veitir ekki af, að kjósendurnir fari peg-
ar að litast um eptir pingmannaefnunum,
J>að ætti ekki að purfa að brýna pað
fyrir mönnum, hve afar-pýðingarmikið pað
er, að vanda pær kosningar sem bezt, svo
að pingið verði sem bezt mönnum skipað.
Undir peim kosninga-úrslitum or pað að
miklu leyti komið, hvort verða skal hlut-
skipti pjóðar vorrar á næstu 6 árum, hvort
oss auðnast að feta ofur-lítið fram á leið,
eður vér skulum stauda í stað, standa eins
bg nátttröll, sein dagað hefir uppi, á fram-
farabraut peirri, er forsjónin hefir ætlað
öllum pjóðflokkum að preyta kapphlaup á.
Vér vitum, að ýmsir muni verða til að
svara oss pví, að pjóðin megni lítið, eins
og stjórnliáttum vorum er nú komið, par
sem bæði sé að berjast við mótspyrnu
konungkjörna flokksins á pinginu, við ein-
pykkju- og apturhalds-anda stjórnarfull-
trúans, og loks við ókunnugleika og kredd-
ur erlendu ráðherrastjórnarinnar í Kaup-
mannahöfn.
Vér játum og fúslega, að allt petta er
dagsanna; vér játum, að við margt sé að
stríða og á mörgu að sigrast.
En hinu megum vér heldur ekki gleyma,
að par eigum vér allt vort traust, sem al-
pingi er.
Ef vér vanrækjum að skipa pað góð-
um og nýtum mönnum, pá höfum vér einsk-
is af framtíðinni að vænta — einskis ann-
ars en pess, er peir átjándu aldar
m e n n i r n i r, sem völdin hafa hér á landi
um pessar mundir, vilja vera láta.
f>ó að tálmanirnar séu margar, tjáir
pví sízt að örvænta.
Hitt er karlmannlegra, að neyta allra
krapta til að yfirstíga pær.
Mótspyrnurnar eru heldur engan veg-
inn pess eðlis, að pær eigi verði sigraðar
með atfylgi og dugnaði.
Hvað konungkjörna pingflokkinn snertir,
er ræður helming atkvæða í efri deild, pá
er pjóðkjörnum pingmönnum í lófa lagið,
ef peir sýna samheldi, að haga svo kosn-
ingunum til efri deildarinnar, að konung-
kjörni flokkurinn ráði par eigi lögum og
lofum, eins og raun gaf sorglegt vitni um
á pinginu i sumar.
Ætti pjóðin engan pann ping-
mann að kjósa, er eigi vill skuldbinda
sig til, að vinna að pví einlæglega og bróð-
urlega, að hnekkja yfirráðum pess flokks á
pingi.
|>að er vilji meiri lduta pjóðarinnar,
sem ráða á í pingsölunum, en e k k i vilji
peirra manna, sem eingöngu „ranglæti tím-
anna“ og valdboðin stjórnarlög, en ekki
atkvæði landsraanna, hafa tyllt upp á ping-
mannabekkina.
|>að er eðlilegt og óhjákvæmilegt, að
pjóðkjörna pingmenn greini á í ýmsum efn-
um; en engan peirra má henda sú ó-
láns-ógæfa, sem „miðlarana" svo nefndu
henti við efri deildar kosningarnar í sumar,
að láta ágreiningsatriði við aðra pjóðkjörna
pingmenn leiða sig til pess, að spila úrslit-
um málanna í hendur hinna konungkjörnu.
Að pví er pví næst snertir pann ein-
pykkju- og átjándu aldar hugsunar-hátt,
sem helzt til mikið pótti brydda á í ræð-
um stjórnarfulltrúans á pinginu í sumar,
pá er pað auðvitað mikill hnekkir í ping-
störfunum fyrir löggjafarping á síðasta tugi
nítjándu aldar, að eiga að glíma við pann
liugsunarhátt og við pær stjórnmálaskoðan-
ir, sem kallast mega nokkurs konar upp-
vakningar frá átjándu öld eða frá byrjun
pessarar aldar; en veruleg áhrif á ping-
störfin parf mótspyrna stjórnarfulltrúans pó
eigi að hafa; málin geta gengið sinn gang
gegnum pingið fyrir pvl.
Hitt er annað mál, að pegar til stjórn-
arinnar kasta kemur, pá má ganga að pví
vísu, að orð og ummæli trúnaðarmanns
hennar verði einatt pung á metunum, og
einmitt pessa vegna skiptir pað pví mjög
miklu, að stjórnarfulltrúinn sé, ekki ein-
göngu ötull kontormaður, og duglegur
„bureaukrat“, heldur og sá maður, er hefir
vakanda auga á kröfum tímans, og lifandi
áliuga á hvers konar framförum landsins.
En gagnvart stjórnarfulltrúanum, sem,
samkvæmt stjórnarskrá vorfi, má heita pví
nær ábyrgðarlaus, hefir ping og pjóð eigi
önnur ráð, ef hann pykir misbeita valdi
sínn, en að bera sig upp fyrir hans hátign
konunginum og beiðast pjóðlegri og frjáls-
lyndari stjórnarfulltrúa.
Sá er auðvitað þrándurinn péttastur
fyrir, par sem mæta er mótspyrnu hinnar
erlendu yfirstjórnar landsins.
En pað megum vér vita, að pví að eins
getum vér vænzt pess, að vinna smám sam-
an bilbug á peirri mótspyrnu, að vér séum
sjálfir sem fastastir i rásinni, en hvörflum
eigi sem lauf fyrir vindi.
Af nú verandi pingmönnum eru pað
nokkrir, sem e k k i ættu að eiga aptur-
kvæmt til pings, og mun jóðviljinn ungi“
benda á nöfn peirra, og afrek á pingi,
innan skamms.
Einnig vonum vér, að geta, með aðstoð
kunnugra manna, bent á nokkur hin lík-
legustu pingmannaefni, sérstaklega í peiin
kjördæmnm, par sem vér eigi ráðum til,
að eldri pingmenn séu endurkosnir.
YISTARSKYLDAN.
I.
Eitt af pýðingarmeiri málunum, er al-
pingi fjallaði um í sumar, Tar um afnám
vistarskyldunnar, og pykir oss pvi hlýða,
að skýra lesendum vorum sem greinilegast
frá gangi pess máls á pinginu.
Á öndverðu pinginu voru borin fram í
neðri deild tvö frumvörp, er bæði föra i