Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 09.11.1891, Blaðsíða 2

26
J>JOÐYILJINN UNGI.
I, 7.
frumvarp nefndarinnar var sampykkt með
fáeinum smábreytingum með öllum atkvæð-
um gegn 3. í>eir, sem atkvæðí greiddu á
móti, voru: Eiríkur Briem, Páll Briem og
þorlákúr Guðmúndsson.
Miðlunin var dæmd af fulltrúum
pjóðarinnar og léttvæg fundin.
í efri deild var málið, eins og kunn-
ugt er orðið, fellt frá 2. umræðu með 7
atkv. gegn 4; voru pað allir hinir konung-
kjörnu og pingm. Borgfirðinga, móti hin-
um pjóðkjörnu, er á pingmannabekkjum
sátu. |>ar náði miðlunin sér niðri á sjálf-
stjórnarkröfum Islendinga, og til pess hafa.
ef til vill, refarnir verið skornir nveð efri
deildar kosninguntvm.
AMTMANNAEMBÆTTIN.
Amtmannsdæmið i Suður- og Vestur-
amtinu er, sem stendur, óvcitt, vegna frá-
falls amtmanns E. Th. Jónassens.
Ýmsar gétur heyrast nú urn pað manna
íi milli, hvort landshöfðingi Magnús Ste-
phensen muni bregða sér utan, eins og
síðást, pegar embætti petta var veitt. til
pess að korna par að einhverjum sínum
vildarmanni.
Vegna launalaganna nýju er embætti
petta nú orðið miklu minna keppikefli, en
pá var, launin færð úr 7000 kr. niður í
5000 kr., svo að vera má, að ekki verði
lagt eins mikið kapp á unv vaitingu em-
bættis pessa, eins og meðan launin voru
bærri.
Erá pjóðarinnar hálfu hefir pví optar
en einu sinni verið yfir lýst, að pjóðin á-
lítur embætti pessi ópörf, og vill nauðug
sjá af fé sínu til peirra.
Og pað hefir verið sýnt fram á pað,
og pað síðast á pinginu í sunvar, án pess
landshöfðingi treystist pá til að mótmæla
pvi einu orði, að störfum peim, er nú hvíla
á amtmönnum, nvætti auðveldlega skipta
milli landshöfðingja og sýslunvanna, án
nokkurs annars kostnaðar en pess, að auka
dálítið skrifstofufé landshöfðingjans.
Anvtsráðin ættu sjálf að hafa vald til
að kjósa formann sinn, erpá annaðist pau
störf, er nú hvila á anvtmönnum sem for-
setum amtsráðanna.
A pinginu í sumar var afnám a nt-
mannaembættanna sanvpykkt í neðri. deild
nveð öllunv porra atkvæða; en i efri deild i
iéll pað nvál, sem önnur fleiri, fyrir atkvæð- j
unv koinvngkjörna flokksii.s,
Stjórnin getur pví eigi verið í vafa unv
pjóðarviljann í pessu nváli, og liluupi lvúu
samt sem áður til að veita anvtnvannsem-
bætti pað, sem nú er laust, án pess að
bíða gjörða næsta alpingis, pá má pað
vissulega heita í nveira lagi ókurteist við
pjóð og ping, að vér eigi kveðum frekar
að orði.
Eiv livað Kaupmannahafnar stjórnin af-
ræður í pessu efni, verður auðvitað nvest
komið undir! tiHögunv landshöfðingjans.
Báði hann stjórninni til að pverskallast
við óskunv pjóðarinnar í pessu efni, pá er
eigi ólíklegt, að landsmenn fái enn um
nokkur ár að gjalda til pessara miður pörfu
embætta.
Tíminn sýnir, hvað verður.
SK.ÍLDARÍGUR.
nvinna, pegar pó allir víta, í lvverju skyni
'lvann er veittur.
Hér á landi pekkjum vér nóg af |)vi,
j sem danskurimi kallar „bfödivuH, og pað
er leiðinlegt, pégar skáld vör 'fara að köivv-
ast í hár sanvan út áf pvi, áð öðrunv skuli
áskotnast nokkrar krónur. .
„Svei pér öfundin arga“.
Af 81. nr. „Tsafoldar“ .10. okt. p., á.
má sjá, að Ben. Gröndal er fokvondur út
af pessum 600 kr. skáldastyrk, sem séra
Matthíasi Joclvumssyni var veittur.
En í stað pess að láta gremju sína
konva niður á réttum stað, og skamrna pá
pingmenn, er réðu pessari fjárveitingu, læt-
ur Gröndal ólund sína alla bitna á séra
Matthvasi, og fer að narta í lvann.
En petta er pví fremur óverðskuldað,
sem Gröndal má vita, að séra Matthías
sótti eigi um neinn skáldastyrk, lveldur var
honum veittur hann óumbeðið, af pví að
pingið áleit, að hann ætti opinberlega við-
urkenningu skilið.
Gröndal er auðvitað á öðru máli en
pingið um pað; en par sem hann í sunvar
gerði, hvað hann gat, til pess að reyna að
spilla fyvir séra Matthíasi með pessunv að-
dáanlegu og skringilegu „skrifum“ til pings-
ins. pá parf Gröndal ekki að óttast, að
neinn liggi h o n u m á hálsi fyrir pessa
fjárveitingu; lvann hefir pvegið sínar
hendur.
Gröndal hefir og. pví síður ástæðu til
að öfundast, eða fyllast ólundar, yfir pess^
unv styrk, par senv haivn sjálfur hefir uuv
mörg ár notið 800 kr. styrks af landsfé,
af pví að pirvgið hefir með réttu viður-
keunt, að liann, prátt fyrir allt og allt, sé
af pjóðinni góðs maklegur sem skáld og
listamaður.
Hvort styrkurinn er kenndur vjð „f>jóð-
menningarsögu“, sem aldrei sézt neitt af,
eða við ekki neitt, gerir i. sjúlfu , sé.r
MARGT BYR í þOKUNNI o. s. frv.
—o—
Litinn gaum hefir nú pingið gefið grein
séra ArnóiS Arniisónar, sem biitist í 40.
blaði „ísafoldar“ p. á., viðvikjandi alpýðu-
nienntamálinu, senv og eðfilegt virðist.
Flestir hafa verið á peirri skoðun, senv
hreifði sér á nær ölíum pingnválafundum,
að auka styrkinn til uíngangskennslunnar,
enda i virðist pað; á meira viti byggt, en að
gjöra sér háa loptkastálubyggingu utn notk-
un eins barnaskóla yfir heila sýslu, eiviá og
til umræðu hefir komið i umdiænii prestsins*
Bágt er,, að prestur skuli standa svo
gott senv einn uppi nveð pessa lvugsun:
„|>að er illt til pess að vita,. að landssjóð-
ur skuli styrkja eða verðlauna pau fyrir-
tæki, senv nviða til lítilla eður alls engra
nota, eins og t. d. umgangskennsluna“,
En nvér er spurn: hefir pá umgangs-
kennslan hvergi konvið að notum yfir land
allt? Dirfist presturinn að bregða peiuv
„stinvpli“ á alla stéttarbræður sína, að peir
hafi gefið fölslc vottorð unv alla framför
barna, frá pví fyrst að unvgangskennsla
hófst, og hann sjálfur eðlilega lika? |>að
fer að slá ljótuin skngga á guðsinanninn,
ef hann gcrir nvörgum jafn lágt undir höfði,
enda sýnist petta mjög ósamboðið stöð*
unni,
Yill. presturinn meina, að ekki sé einn
einasti unvgangskennari til á öllu Islandi,
sem geti sagt börnum til í fleiru, en hann
til tekur? Eg er hræddur um. að alpýðan
álíti petta ómilda dónva, og eigi á sem rétt*
ustum rökum byggða.
Menn hór nvunu alnvennt kannast við,
ef til kenvur, hv.er not unvgangskennslan
hefir gjört undanfarin ár, við pað senv áð-
ur var, enda eru kirkjubækurnar ólýgnasti
votturinn, nenva ef vera skyldu nokkrir já-
bræður Aruórs prests, lvinir sönvu pó vísfi
sumir hverjir, er játuð luil’a fyrir skeinmstu
uingangskenivsluna mjög naiiðsynlega og
að hafa liaft góð not hennar. fyrjr börn sin.
Mörg er tilgáta manna um penna „fram-
faravind“ seni filaupið hefir ; i prestinn;
sumir geta pes> til, að. hér, nnini vera- að