Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 07.05.1895, Blaðsíða 2

94
Þjóðviljinn unqi.
IV, 24.
stjórnina, er það eitt af örþrifsráðum
liennar, þegar allar aðrar skynsamlegar
í ökseindir brestur, að berja það blákalt
fram, að það só ekki vilji þjóðarinnar,
sem þingið flytur. Ilversu marklítil sem
slík viðbára er af munni þeirrar stjórnar,
sem árlega sýnir, að hún virðir að vettugi
augljósan vilja þings og þjóðar, þá er
þó engu að síður í alla staði rétt og
nauðsynlegt, að gjöra þessar viðbárur að
hógóma í augum allra skynberandi manna
með sem skýrustum og eindregnustum
yfirlýsingum frá allri þjóðinni.
Getur verið, að slíkar yfirlýsingar geti
fengizt frá öllum þingmálafundum, en
hætt er við, aö þær verði aldrei eins
samhljóða og greinilegar frá 21 kjördæmi,
eins og frá einum allsherjar-þjóðfundi,
enda þótt vilji kjósenda sé í öllu veru-
legu hirin sami.
Það hefir verið látið liggja að því í
Þingvallafundar-leiðurum „Isafoldar“, að
á Þingvallafundi gætu einstakir menn
borið þorra fundarmanna ofurliða, og
haft í gegn sinn villja, án þess það væri
almennur fundarvilji. Þetta er ekki ný
kenning. Það er hin gamla og marg-
slitna kredda dansk-íslenzku stjórnarinn-
ar og liennar fylgifiska, að á Islandi sé
enginn þjóðarvilji, eða almennings álit,
til í framsóknaráttina, annað en þetta
garg „þjóðmála-skúmanna“ svo nefndu,
er þeir séu nógu fræknir að berja inn í
hina sauðsvörtu alþýðu. En þessi kredda
er.jafn ósörm, eins og hún er ófram-
bærileg.
En látum nú svo vera, að einstakir
menn geti ráðið lögurn og lofum á Þing-
vallafundi, eins og „ísafoldu gefur í skyn,
skyldi þá ekki vera liætt við hinu sama
á þingmálafundum í héruðum? Það er
þó ekki óhægra t. d. fyrir ráðrika þing-
merm, að ráða við nokkra óvalda kjós-
endur á misjafnlega sóttuin þingmala-
fundum, lieldur en að leiða menn eptir
vild sinni á Þingvallafundi, þar sem
ætla má, að sarnan séu komnir hinir
greindustu og gætnustu menn úr flokki
kjósenda alls landsins.
1 seinni tíð hefir kosningum til Þing-
vallafunda verið liagað þaimig, að kosn-
ingar hafa verið tvöfaldar; kjörinenn,
kosnir úr hreppi hverjum í kjördæmi,
liafa á kjörfundi fyrir allt kjördæmið
kosið fulltrúa á Þingvallafund. Þessa
kjörfundi geta kjósondur og þingmenn
haft í sambandi við þingmálafundi í
héruðum, og þar sem kjósendur annars
vilja gefa Þingvallafundi nokkurn gaum,
þar er meiri trygging fyrir því, að þing-
inálafundirnir verði vel og almennt sótt-
ir, þegar kjósa á til Þingvallafundar, en
ella. Þeir þingmálafundir munu færri,
er 2 menn úr hverjum hreppi kjördæm-
isins mæta á; venjulegast munu næstu
hreppar við fundarstaðinn einkum fjöl-
menna, og því ráða atkvæðum. Mæti
aptur á móti kosnir menn úr öllum
hreppum kjördæmisins, þá má fremur
gjöra ráð fyrir, að ályktanir héraðsfund-
anna séu samkvæinar almennum vilja
héraðsbiia, heldur en þegar ekki mæta
nen.a tveir til þrír hreppar kjördæm-
isins.
Þingvallafurulir verða þannig til að
styðja að þvi, að þingmálafundir í hér-
uðum verði betur og almennar sóttir, en
ella, og málin því betur undirbúin og
íhuguð. Að þingmálafundir séu „undir-
lyllur“ Þingvallafundarins, er undarieg
kenning hjá „Isafold“, nema ef það er
undirtylluskapur, að ræða og álykta um
almenn landsmál, og senda Þingvalla-
fundi og alþingi áskoranir um, hvað
gjöra skuli. Undirtyllulegra er hitt, að
minnsta kosti við döiisku stjórnina, að
vilja koma í veg fyrir almenn fundar-
höhl til að ræða uin liin méstu velferðar-
mál þjóðarinnar.
Það er sérstaklega kemur til Þing-
vallafundar þess, sem nú er boðaður, og
sem „IsafohÞ virðist vera svo umhugað
um að eyðileggja, þá þarf henni vissu-
lega ekki að standa mikill stuggur af
honuin i stjórnarskrármálinu. Ef það er
vist, eins og liún lætur í veðri vaka, að
öllum þorra landsmanna muni það næst
skapi, að hætta við endurskoðun stjórn-
arskrárinnar, þá má að likindum gjöra
ráð fyrir, að Þingvallafundurinn verði
einmitt til að staðfesta þann vilja þjóð-
arinnar. Að minnsta kosti er all-ólíklegt,
að allslierjar-þjóðfundur láti sér standa
nokkurn „geig af veiðibjöllu-glamri grunn-
hygginna þjóðmála-glamrarau, og það því
síður, þegar Isafold liefir varað við því.
Við slíkum afvega-leiðslum er miklu
liættara á þingmálafundum i héruðum,
og þess vegna verður liklega að ári af
einhverjuin stór-pólitíkusa réttast talið,
að leggja þá einnig niður. Vér erum
framfara-menn í lok 19. aldarinnar!
Hver árangur verður af þessum Þing-
vallafundi, ef hann kemst á, gefur raun
vitni um. Verði hann til þess, að kveða
niður endurskoðun stjórnarskrárinnar, og
önnur þau mál, sem dansk-íslenzku stjórn-
inni er verst við, þá er hann sannarlega
ekki þýðingarlaus, og „ísafold“ iná þá
vera þeim mönnum þakklát, sem geng-
ust fyrir honum. Verði hann aptur á
móti til þess, a.ð sýna að íslenzka þjóð-
in vilji þó ekki einum rómi syngja þess-
ari stjórn einskært lofgjörðar- og þakk-
lætis-„lsafoldar“-credo fyrir lagasynjan-
irnar, og önnur afreksverk hennar í
landstjorn íslands, og þingmálafundirnir
verða þannig líka hjáróma við „ísafold“,
þá er ekki annað, en færast enn betur í
aukana móti þess háttar fundahöldum
næsta ár, og harðbanna, ekki einungis
Þingvallafund, heldur líka þingmálafundi
í héruðum; og hver veit, neina alþingi
mætti þá lika missa sig! „Isafold“ er
lögð af stað í þennan leiðangur; það er
ólíklegt, að hún haldi honum ekki áfram.
----oOOggOO-o----
Kiiltliista liyjrffða hýlið á jörðinni segja menn,
að sé í þorpinu Werchpjansk, sem liggur á 67°
34' norðlægrar breiddar og 133° 51' austur fra
Greenwich; meðal-hitinn er þar í des. -4- 50 gr.
Celsíus, en í janúar -4- 53 gr., og stundum hafa
þar enda komið 68 gr. frost. — Eins og gefur
að skilja, væri þar öllum ólifandi, ef eigi væri
jafnan blæja-logn, þegar þessar frosthörkur eru.
I næstk. septembermán. verða 25 ár liðin,
sfðan Rómaborg sameinaðist ítalska konungs-
ríkinu, og stendur þvl til, að þar verði mikið
um dýrðir þa dagana, líkneskjur afhjúpaðar af
Garfbaldi, og öðrum þjóðhetjum Itala, o. fl.
A loptfari til norðurheimskautsins. Sænsk-
ur verkfræðingur, Andrée að nafni, ætlar vor-
ið ’96 að leggja af stað frk Stockhóimi við 3.
mann, og freista að komast k loptfari til norð-
urhoimskautsins; gerir bann ráð fyrir að leggja
svo snoinma á stað, að hann í mið.jum júní ’96
verði kominn til Norsku-eyja, sem eru fyrir
norðvestan Spitsbergon; þar biður hann eptir
góðum sunnan-kalda, og telur víst, að ekki
þurfi nema 10—43 kl.stundir, eptir því bver
vindhi-aðinn er, til þess að komast til norður-
heimskautsins, og þaðan ætlar hann svo að láta
berast í Joptfarinu suður eptir, og lenda einhvers
staðar í Norður-Ameríku, fyrir sunnan Behrings-
hafið.
Andrée flytur með sér vistir til 4 mánaða,
og öll nauðsynlegustu tæki til rannsókna, og
til þess að taka ljósmyndir af öllu því mark-
verðasta, sem íyrir augun ber; sleða. og bát-
kænur úr striga eða skinnum, hefir hann einnig
meðferðis, til þess að reyna að bjargast á, et
eitthvað ber út af. — En aðal-vankvæðin eru,