Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 31.12.1896, Blaðsíða 2

30
Þjóbviljinn unoi.
VI, 8.
hlátur og grát, og feigð og raun:
Dauði, eg drekk þitt erfi!
Olafur, skemmt þér enn með mér
og ítruin silkireinum!
Fríðari menn, og fremri þér,
fáa eg leit af sveinum.
Þegar þið nafnar* þeystuð jó
þóttu færri um land og sjó
frægri í flestum greinum.
Saman mína sveit og þig
sjmg eg nú í elli:
hún skal ekki harma mig,
halda mun eg velli;
minnast okkar, mín og þín,
má hún þó, er sólin skín
frán af Vaðalfelli.
Mattli. Jochumsson.
■ <00^000----
Dómur „Samemingarinnar“
um
??Kirkjublaðið6í m. m.
—■■<*»•—
I 7. nr „Sameiningarinnar“ er all-langt
mál um íslenzku kirkjublöðin, og er þar
farið mjög ólíkum orðum um „Kirkju-
blaðið“ og „Verði ljós“; en þar eð mér
finnst grein þessi hafa meðferðis töluvert
af ósanngirni og hleypidómum, vildijeg
leyfa mér að gjöra við hana ofurlitla
athugasemd.
Ritstjóri „Sam.“ lofar mjög sira Jón
Helgason og „ljós“ hans.
Jeg hefi nú enn ekki orðið svo fræg,
að sjá þá Ijóstýru, en lesið liefi jeg blaða-
greinar eptir síra J. H., lofdýrð um
vestur-íslenzku postulana, hallmæli um
lestrarbók síra Páls Sigurðssonar, og á-
minningar hans og hnútur til síra Matth.
Jochumssonar.
Beri nú „ljósið“ líka birtu, eins og
greinar þessar, þá er sizt að undra, þó þær
eigi vel við augu síra Jóns Bjarnasonar, því
alknnnar era skoðanir hans á ritum síra
P. S., trúarskoðunum síra Matth., og svo
sjálfum sér, og öðrum fylgifiskum sín-
um þar vestra.
En þó síra Jóni Bj. þyki gómsætt
lofið um sjálfan sig, og vilji borga nafna
sinum það í sömu mynt, þá hefði honum
átt að vera það hægt, án þess að áfellast
ritstjóra „Kirkjublaðsins“, eða væna hann
*) Síra Olat'ur próf. Einarsson á Stað var
aldavin Ólafs læknis.
trúleysi, þó hann hafi sýnt frjálslyndi
og sanngirni í kirkjumálefnum, ekki lok-
að dyrum himnaríkis fyrir breiskum bróð-
ur, sem ekki hefir getað fallizt á allar
kreddur og kenningar Luthersku kirkj-
unnar, eða varnað mönnunum rúms, til
að verja málefhi sín.
Síra Jón segir í orðastað einhvers
prests hér heima, að trúmálastefna
„Kirkjublaðsins“, að því er til ritstjórans
hafi komið, hafi helzt einkennt sig með
því, að það „alla sína æfi hafi varazt, eins
og eldinn brennanda, að koma nálægt því,
sem er lijarta og sál hinnar kristnu trúar“.
Þetta eru hörð og ósanngjörn orð.
Jeg man ekki betur, en að höfundur
trúar vorrar hafi kennt, að hið fyrsta og
æðsta boðorð væri, að „elska guð aföllu
hjarta, og náungann, eins og sjálfan sig“,
og þessu boðorði álít jeg, að ritstjóri
„Kirkjublaðsins“ hafi leitazt við að fylgja,
með því að „redigera“ blað sitt með
sanngirni, umburðarljmdi og frjálslyndi.
Jeg er þess líka fullviss, að það, sem
sérstaklega eflir vinsældir „Kirkjublaðs-
ins“, er, hvað frjálslega það er „redigerað“.
Það virðist annars einkenna síra J. B.,
að hann á bágt með að lofa einn, án
þess að lasta annan, því að i sama nr.
„Sam.“ er önnur lofgreinin uin síra Jón
Helgason fyrir það, að hann hefir kornið
á prent bréfum síra Tómusar Sœmnnds-
sonar. Sira Jón lofar og mjög sira Tómas,
og er það sízt um of, þótt slíkum manni
sé hrósað, en óþarft er í því sambandi,
að níða gamla Sigurð Breiðfjörð og kvæði
hans.
Sig. Breiðfjörð hefir lengi verið uppá-
halds skáld íslenzkrar alþýðu, og þvi var
það þarft fyrirtæki, að gefa út kvæði
hans í einni heild. Enginn hefir neitað
Sigurði um lipurt rím, og mörg af kvæð-
um *hans hafa í sér fólgnar svo fagrar
kenningar og viðkvæmar hugsanir, að
töluvert raeiri uppbygging er í að lesa
þau með athygli, heldur en ofstæksrit
vestur-íslenzku prestanna.
Á þriðja i jólum 1896.
(d -•)
*
* *
Þetta „hjarta og sál hinnar kristnu
trúar“, sem ritstjóra „Samein.“ finnst, að
ritstjóri „Kirkjublaðsins“ hafi ekki gefið
nógan gaurn, mun sjálfsagt eiga að skilj-
ast aðallega um „kredduna“, eða kenn-
inguna, um „eilífa útskúfun“, og um
djöfla-trúna yfir höfuð, sem þeir nafnarn-
ir síra Jón Bjarnason og síra Jón Helga-
son sýnast, eins og „innri-missions“-prest-
arnir í Danmörku, að setja öllu ofar. —
En hafi ritstjóri „Kirkjublaðsins“ þökk
fyrir það, að hann liefir ekki misbrúkað
málgagn sitt til þess, að troða í menn
þess koriar bábyljum, ósamboðnum rétt-
læti og gæzku guðs, heldur lagt aðal-
áherzluna á elskuna til guðs og manna,
sem kristindomsins aðal-kjarna, eins og
greinarhöfundurinn hér að framan rétti-
lega bemlir á.
Þráttið um „endurlausnina“ — í þeim
bókstaflega skilningi, sem „oftrúarmenn“
taka hana —, og um „guðdóm“ eða
„' kki-guðdóm“ Krists, má og vera, að
síra Jóni finnist ekki hafa fengið það
pláss í „Kirkjublaðinu“, sem vera átti,
eptir hans nótum. — En þar sem þetta
eru vafa-atriði, sem valdið hafa megnasta
ágreiningi meðal sjálfra kirkjunnar rnanna,
allt frá fyrstu öldum kristninnar, — er
guðdóminum var slegið föstum með at-
kvæðagreiðslu á kirkjuþingi —, sýnist
ritstjóra „Kirkjubl.“ síður en ekki sök á
því gefandi, þótt hann — hvað svo sem
hans persónulegu sannfæringu líður —
sé ekki sí-þráttandi um þessi atriði, sem
sí og æ halda áfrain að vera jafn vafa-
söm, jafn persónulegt trúar- eða ekki-trúar-
atriði, hvað rnargar ritgjörðir, sem Yest-
urheims prestarnir þar urn rita.
Að vilja leiða trú manna hér á landi
inn í saina einstrengings og ofstækis
sporið, eins og „innri-missions“ prestarnir
í Danmörku, álitum vér yfir höfuð allt
annað, en heppilegt. — „Reactionin“ í
trúarefnum, sem bítur sig fasta í æva-
gamlar kirkjuþinga-samþykktir og „kredd-
ur“, og vill einskorða trú allra manna
þar eptir, en vísar þeim til helvítis ella,
er engu háskaminni, en „reactionin“ í
borgaralegum málum, og þvi er vonandi,
að bæði „Verðiljósinu“ og síra Jóni mis-
takist að veita hingað þess konar straum-
um. Bitstj.
------------------
Ragasynjun. Synjað hefir kon-
ungur staðfestingar á lögum síðasta al-
þingis um ný frímerki, svo að ekki fá
nú Islendingar miklu að ráða.
Það er sjálfsagt, að blað vort minnist
nánar á þetta, þegar ráðherra- og lands-
höfðingja-bréfin, sem að synjun þessari
lúta, verða birt í B.deild Stj.tíðindanna.