Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 12.12.1898, Qupperneq 5

Þjóðviljinn ungi.
57
VIII, 14,—15.
andör af Dbr. m. m., þóknast að gefa mér, og
öðrum íáfróðum almenningi upplýsingar um,
hvernig gengið hefir, að tína saman þessar 80—40
þús., sem misfórust úr póstsjóðnum í fyrra, eða
sem þá varð, réttara sagt, uppvíst um að vantaði
í kassannV
Jeg geri ráð fyrir, að yður hafi tekizt, að
reita töluvert inn, síðan í fyrra, fyrir utan frí-
merkjahöggulinn stóra — þér skiljið!
En þar sem nú er ný húið, að dæma sira
Bjarna Þórarinsson á Útskálum í betrunarhúsið
fyrir þessar 321 kr. til póstsjóðsins, sem liann
hafði á samvizkunni, þá virðist ekki meira en
sanngjarnt, að almenningur fái einnig eitthvað
að vita um þessar B0—40 þúsundir, sem ....
sem misfórust hjá embættismanni, er yðar há-
velborinheitum bar að hafa sérstakt eptirlit með.
Fyrirgéfið dirfskuna.
Oskandi yðar hávelborinheitum skemmti-
legrar líðunar, og að vel gangi að reita í kass-
ann, er jeg yðar hávelborinheita:
Með sérdeilis respekt og virðingu
þénustu reiðubúinn
Joclium.
„Jeg fæ þau meö félagsverði“.
Út af dýrtíð þeirri, sem nú er á kol-
um hér i bænum, dettur mór í hug,
hvernig sumir hafa talað og látið, þegar
kaupfélagsskipin hafa verið hér með kol.
„Jeg er ekkert upp á fólagskolin
kominn; jeg get alls staðar fengið þau
með félagsverði“.
„Jeg held jeg f'ari ekki að ómaka
mig, að sækja kol í félagsskipið, ef það
liggur svona utarlega í Sundinu; þau
mega fara mín vegna til fj...........> jeg
fæ kolin eins billega hjá Arnau.
„Það er sami sk.........., eins og vant
er í þessic fólagi“.
Þessar og þvílikar ræður hefir stund-
um mátt heyra hór, þegar skip kaupfó-
lagsins hafa verið hér með kol, og hefir
mér opt ofboðið að heyra þær.
Það er eins og sumir hafi gert sór
að reglu, að setja sína skömmina í hvað
í kaupfólaginu, og hafa kolin ekki hvað
sízt orðið fyrír.
En þegar það nú í ár, í fyrsta skipti
á æfi félagsins, ber við, að félagið ekki
fær kol, þá barmar sór hver í kapp við
annan, og það ekki hvað sízt sumir
þeirra, er allt af þóttust áður geta fengið
nóg kol með félagsverði utan fólags.
Hve margir þeirra nota það nú í ár ?
Sjálfsagt enginn.
Og hvers vegna?
Af því að samkeppni kaupfélagsins
hefir vantað.
Kola dýrtíðin, sem nú er, ætti því að
kenna mönnum, að tala ögn minna, og
byggja ekki um of uppá „félagsverð“
stórverzlananna.
„Enginn veit, hvað átt hefir, fyr en
misst hefir“, og vel gæti svo farið, ef
félagið hætti, eða yrði mjög framkvæmdar-
lítið, að raunin yrði þá svipuð, eins og
með kolin i ár, að „félagsverðið“ yrði
ekki alltaf á boðstólum.
Kaupfélagsmaður.
Fyrirspurn. í félagi einu, sem eg er í, er
svo ákveðið í félagslögunum, að allar skaða-
bætur og fjársektir, er stjórnarvöld félagsins
ákveða, fyrir, einhverjar yfirtroðslur á félags-
lögunum, megi, ef þörf þykir, taha lögtalci á
kostnað hlutaðeiganda. — Nú vil eg fræðast
um, hvort þetta er landslögum samkvæmt, og
hvort fógeti gegnir kröfu félagsstjórnarinnar
um lögtak á slíkum fjárkröfum?
Álfur.
Srar: Slíkt ákvæði i lögum félags yðar er
allscndis þýðingarlaust, þvi fógeta brestur heim-
ild til, að taka slik gjöld lögtaki, nema félags-
stjórnin hafi áður fengið dóm fyrir kröfunni,
eða þér hafið fyrir"[sáttanefnd eða rétti sam-
þykkt greiðsluna. JRitstj.
---—
Hr. ritstjóri!
Er ekki rétt að vara almenning við þeim
verzlunarhnikk, sem farinn kvað vera að tíðkast
við stöku verzlanir, að setja afar-lágt peninga-
verð á 2—8 vörutegundir, en selja allar aðrar
vörur því dýrari, til þess að ná þannig fyllilega
upp lækkuninni? Ginningin virðist mér fólgin
í þvi, að þessar örfáu (2—3) lágu vörutegundir
eru notaðar, sem agn, til þess að fá menn jafn-
framt til að kaupa dýrari vörurnar í þeirri trú,
að verðið sé að sínu leyti eins lágt á þeim. —
Þetta þarf almenningur að varast. -- Sc.
*
* *
Almenningi, sem peningaráð hefir, er ekki
ofætlun, að gœta þeirrar hagsjmi, að kaupa
hverja vörutegund, þar sem hún er ódýrust.
Þó að kaffið sé t. d. lœgst (setjum 53 a. gegn
peningum) í einni verzlaninni, þá leiðir ekki
þar af. að rulluverðið (2 kr.—2,20) í sömu verzl -
aninni, eða stumpasirzverðið 2 kr., o. s. frv. o.
s. frv., sé einnig lœgsta verðið, sem hœgt er að
fá á þeim vörum. — Bezt, að taka þar gœs, sem
hún gefst, kaupa þar hverja vöru, sem hún er
ódýrust. Rif.stj.
ísafirði 12. As. ’98.
Tíðarfar. Norðangarðurinn, sem hófst 30. f
m., stóð í samfleytta viku, og stillti fyrst að-
faranóttina 7. þ. m., en reif sig upp aptur að-
faranóttina 8. þ. m., svo að blindbylur var hér
þann dag. — 9. var gott veður að morgni, en
barómeterstaðan afar-lág, enda skall þá á út-
synningsstormur um hádegisbilið og er tíð
rosasöm.
Kol kosta nú 4—5 kr. hér í kaupstaðnum,
og er það all-tilfinnanlegt verð fyrir fátækling-
ana. — Margir voru og farnir að kvíða pví, að kola-
laust yrði, þar sem „kaupfélagi ísfirðinga11 brást
kolafarmur, er það átti von á, og kolaskip til
Ásgeirsverzlunar töldu margir farið, þótt betur
rættist úr.
trufuskipið „Nordlyset11 kom hingað 9. þ. m.,
eptir 11—12 daga fex-ð frá Skotlandi. — Hafði
skipið hreppt veður mikil í hafi, og hent það
slys að einum skipverja skolaði xxtbyrðis, og
00
Jeg klæddi mig því i snatri, og skundaði til ráð-
hússins.
Þar var þá allt á tjá og tundri.
Liðsforingjar sambandshersins voru ýmist á hlaup-
um, eða stóðu hór og hvar i smáhópum.
Mór heyrðist einhver í einum hópnum nefna von
Haegel á nafn, og með því að jeg var kunnugur sumum
liðsforingjunum, fór jeg að draga mig nær.
Heyrði eg þá þá voðafregn, að kapteinn von Haegel
hefði verið myrtur um nóttina í ráðhúsinu, megninu af
fó hersins stolið, og að morðingjarnir höfðu komizt undan.
Jeg fór strax á fund hershöfðingjans, og sagði hon-
um, hvað fyrir mig hafði borið um nóttina.
Hann hlýddi sögu minni með athygli, hrissti höf-
uðið, og sagði þetta kynlegan draum.
Að svo mæltu bandaði hann með hendinni, og gaf
mér þannig að skilja, að áheyrnin væri á enda, og hafði
jeg mig þá á burtu.
Þegar eg kom heim, sagði eg svo Húsar minum,
hvað skeð hefði, og fastréðum við þá, að reyna að finna
morðingjana, sem við hugðumst mundu þekkja, samkvæmt
sýninni um nóttina.
Til byrjunar ásettum við okkur, að leita í öllum
veitingabúsurn, bæði af betri og verri sortinni, með þvi
að vér bjuggumst við, að þorparar þessir myndu nú
þykjast, þurfa að gæða sér, er þeir hefðu fengið svo mik-
ið fé i hendur.
Yið fórum fyrst til K a t h a n s -kjallara, og svo á
tvö veitingahús önnur; en ekki vorum við fyr komnir
inn á veitingahúsið „Schiffergesellschaft“, en Húsar kleip
53
Klausturglugginn.
Eins og kunnugt er, koma farfuglarnir aptur, þegar
vorið er komið og grundirnar gróa.
Og svipað er því einnig háttað með mennina, að
þvi er sveitirnar snertir, að þegar hlé verður á sukkinu
og skemmtununum i stórbæjunum, þá leitar þaðan allt,
sem lif og anda hefur, upp i sveitirnar, eða út að sænum.
I flestum löndum er því svo háttað, að stór eða
lítil höfðingjasetur, og bændabýli, fyllast þá af ættingj-
um og vinum húsráðanda.
Ófeimnir koma þeir, og setjast upp, drekka vín
hins gestrisna gestgjafa, ríða hestunum hans, og fara á
dýraveiðar, — já, hlifa jafn vel ekki alifuglum hans,
svo sem öndum og gæsum, heldur koma heim hreiknir
yfir því, að hafa skotið þessar fallegu endur, og þessa
gullfögru, villtu álpt.
Það var á einu sliku höfðingjasetri, að ofursti
von H—z átti heima, og var hann nú nær sjötugur,
er saga þessi gerðist.
Hann fór ekki varhluta af gestunum, gamli mað-
urinn, og sátu nú i kringum hann, sumarkvöld eitt fag-
urt, fyrir á að gizka 20—30 árum, smáhópar af börnum
hans, barnabörnum og vinum, og var glatt á hjalla.
Unga fólkið hafði sér það til skemmtunar, að
segja livort öðru draugasögur, og var þó nú orðið hlé á,
með þvi að enginn þóttist þá muna eptir fleiru í þann
svipinn.
Kom þá eptirlætisgoð ofurstans, dálitil ofur-snotur
■telpa, hlaupandi, nam staðar hjá hnjánum á gamla mann-