Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 14.03.1908, Page 1

Verð árgangsins (minnst
60 arkir) 3 kr. 50 aur.;
erlendi8 4 kr. 50 aar., og
í Ameríku doll.: 1.50.
Bfrgist íyrit júnimán-
aðarlolc.
ÞJÓÐVILJINN.
— 1= Tuttugasti og annar árgangur. =1. =—
I Uppsögn skrifleg, hqild
I nema komið sé íil úlgef-
' anda fyrir 30. dag júní-
mánaðar, og kaupandi
samhliða uppsögnínni
borgi skuld sína fyrir
blaðið.
M 13,
BeSSASTÖÐUM, 14. MARZ.
1908.
XJtiönca.
Til viðbótar við iitlendu fréttirnar, í
siða9ta blaði, skal þessa getið:
Danmörk. Mælt er að bókaverzlun
Gyldendals hafi keypt útgáfuráttinn að
Öllurn ritum norska skáldsins Jónasar Lie,
fyrir 200000 krónur.
Peningavandræðin eru enn hin sömu
i Danmörku, og áður. Tveir bankor í
Höfn urðu gjaldþrota i febróarmánuði og
varð mikið uppþot að. Þing Dana hljóp
undir bagga með bönkunum og linnti þá
ólátunum.
Svíþjóð. Mikið urntal hefir það vakið
í sænskum blöðum, að Eússar vilja strika
út samninginn frá árinu 1856 og víggirða
Álandseyjarnar, sem liggja skammt frá
Svíþjóð. Samningurinn, sem um var get-
ið, var gjörður í París, ávið eptir Krím-
stríðið, milli Englendinga, Prakka og
Rússa. Liklegt þykir þó, að Englending-
ar reyni að hindra það, eptir megni, því
að ekki mun þeim virðast það heppilegt,
hvorki sér, né öðrum, að Rússar bafi
ramvíggirtan kastala i miðju Eystrasalti.
Liklega verður því ekkert úr þeirri víg-
girðingu.
Hýðingarlagafrumvarp, líkt frumvarpi
Albertís í Danmörltu, hefir verið borið
fram á sænska þinginu, en mætir mikilli
mótspyrnu.
England. 10. febr. síðastl. byrjaöi sam-
bandsþing enskra kvenna í Lundúnum.
Yfir þúsund konur voru á fundinum. Ept-
ir fyrsta fundinn streymdu konurnar að
þinghúsinu. Menn höfðu búist við því
áður og sett fimtnfalt fleiri lögreglumenn
í kringum húsið. Þar lenti í handalög-
máli, og ryskingum og fór svo, að 54
voru hnepptar í fangelsi.
Yerkroannaóeyrðir hafa verið talsverð-
ar í Englandi, í fyrra mánuði.
I Sunderland varð verzlunarfélag nokk-
urt gjaldþrota og urðu mörg hundruð
manna alvinnulausir. Yíir 1000 manns
réðist á ráðhúsið Og lenti í ryskingum við
lögregluna. Foringjar verkmanna voru
teknir.
I bænum Sheffield hóta verkamenn
að gjöra verkfall, ef kunin verði ekki
hækkuðum 16°/0. Atvinnuveitendur neita
þó kauphækkun. Ekki verður enn séð
fyrir ondann á þessu, líklegt þó, að verka-
menn verði að láta undan.
Þegar Játvarður konungur kom úr út-
Iandaferð, til Brighton, nýskeð, þyrptust
menn að og gerðu óp að honum. Einn
maður ruddist í gegnum þyrpinguna, að
vagni konungs, en var tekinn. Um kvöld-
ið fjölmenntu jafnaðarmenn að fangelsinu,
og reyndu að frelsa mennina, en varð á-
rangurslaust.
Rússland. Helztu fregnir þaðan eru
dómur í máli Stössels herforingja. Hann
var ákærður fyrir að hafa gefist upp, áð-
ur en þörf var á og var dæmdur til dauða.
Dómararnir skoruðu þó á keisara að náða
hann, vegna hreystilegrar varnar, rneðan
hann hélt borginni.
ítalía. Italir vilja afnema trúarbragða-
kennslu úr skólunum. I Róm var haklið
þing um það, undir berum himni. Prest-
ar, sem voru í húsi þar skammt frá, hentu
flugritum meðal mannfjöldans, sem var
mestmegnis tómar skammir. Reiddust
menn þessu og réðust á liúsið, þar sem
prestarnir voru fyrir. Lögreglan skarst
þá í leikinn og urðu margir sárir.
Franco, fyrverandi ráðherra í Portugal,
er væntanlegur til Róms. Ætlar að fá
syndafyrirgefning af páfa og ræða mál
síu við hann.
Þýzkaland. Námuslys varð þar ný-
skeð, ógurlegt. 72 manna var saknað, og
er ómögulegt að bjarga þeiro. Þeim manni
talinn bráður bani, sem vogar að fara
niður í námuna.
Sænskur maður John Gudmundson
að nafni, hefir nýlega verið hnepptur í
varðhald, í Berlín. Hann hefir þózt vera
undirforingi í her Svia og hefir Jánað fé
úr öllum áttum. Loks féll þó grunur á
hann, og situr hann nú í fangelsi.
Portugal. Jarðarför konungs og son-
ar hans fór fram 9. f. m. Allt var þá
kyrrt og rótt. En er vagninn fór fram
hjá húsi einu, sem áhorfendur voru í,
hrundi húsið snögglega og varð mikill
órói að, og hlutu margir sár.
Persía. Persar vilja losast við alla
Evrópumeun, úr embættum, telja þá hlut-
dræga, og ónýta. Embættismaður þar í
landi, ættaður frá Belgiu, er ákærður um
að hafa flutt vopn, frá Rússlandi, inn í
landið.
I gera Danir þenna reikning? Það getur
ekki verið til þess að hnna, hvað rétt er
i viðskiptum milli landanua. Því að þar
á undan hafa runnið svo miklar uppbæð-
ir inn hjá Dönum, að Danmörk mundi
eigi hrökkva fyrir sktddinni núna, þótt
hún væri seld á uppboði með öllu þvi,
sem á er. Ekki getur það verið gert til
þess, að sýna áreiðanleik hagfræðisskrif-
stofunnar dönsku. Þvi að öllum er það
í augum uppi, að óséðu máli, að hér hlýt-
ur allt að vera oftalið, sern Danir hafa
látið, en allt vantalið, sem þeir hafa
íengið.
En hvað ætlast þeir þá fyrir með þess-
um vitlausa reikningi. Þeir ætlast auð-
vitað til, að íslenzku nefndarmönnunum
vaxi þessi krafa þeirra í augu og vilja
skjóta þeim skelk í bringu. En hverju
svara nú vorir menn? Munu þeir biðja
Dani að hirða sjálfa afglapa sina, en slíta
öllum samningum og koma nú heim?
Eða munu þeir, með lærdómi sinum, sanna
Dönum, að þeir fari með bull eitt? Eða
munu þeirhneigja sig, éta, dansa og drekka
og svara: „Rétt segir þú, stóri bróðir“.
Þetta væri oss hin mesta nauðsyn að vita.
Og sézt nú hér af, hversu ílla það er ráð-
ið að fyrirskipa þögn, um störf nefndar-
innar.
Margir munu nú spyrja sjálfa sig, hvort
| Danir munu gera kröfu til þeS9, að sér
verði endurgoldnar þessar 5 milljónir úr
landssjóði. Það mun þó alls ekki vera
ætlun þeirra, heldur hitt, að vér kyknum
undir auraóttanum og þorum eigi að fylgja
fram kröfum vorum. Þar til eru refarnir
skornir. Ekki leynir bróðurþelið sér: að
vilja kúga af oss réttindi vor með röng-
um reikningum.
Heiisuhælið.
Indland. Götuóoyiðir hafa verið mikl-
ar í stórborginni Bombaj^, en Englend-
ingar hafa þó ráðið við það. Nokkrir
menn féllu, en 4C urðu sárir.
Bandaríkin. 12. febr. þ. á. var lagt
á stað frá New York á biíreiðum
(„automobilum)u í kringum jörðina. Ferð-
in er talin lítt möguleg.
Staðurinn fundinn.
Jeg hefi nýlega gert grein fyrir því,
að heilsuhælið yrði að reisa í nánd við
höfuðstaðinn.
Nú hefir stjórn heilsuhælisfélagsins
valið jörðina Vífilsstaði.
£■
znm
fil hvers er reiknaS?
Þess var getið síðast, að Danir teldi
til skuldar hjá oss, Islendingum, 5300000
kr. Þess var og getið, að upphaf reikn- J
ingstímabilsíns væri skömmu eptir Kópa- i
vogssvikin, eða um 1700. En til hvers \
Það er kunnugt, að Ingólfur Arnarson
dvaldi 3 vetur hér á landi, áður en hann
tók sér bústað i Reykjavík. Hinn fyrsta
vetur dvaldi hann undir Ingólfshöfða,
annan undir Hjörleifshöfða, en undir Ing-
ólfsfjalli þriðja veturinn. Einhverju sinniá
þeim misserum hefði mátt sjá tvo menn
á letð sunnan með sjó; þeir þræudu fjör-
una út og inn með öllum nesjum; komu
þeir þar, sem nú stendur höfuðbær lands-
ins; þar fundu þeir tvær súlur samanbundn-