Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 25.03.1909, Blaðsíða 2

54
ÞjÓÐVILJ 1 N N.
Forseta-utanförin
O?
„MeykjaYÍkin“.
„Reykjavíkin11 bálf-klökknar yfir því
ný skeð, að forsetar alþingis séu allir, eða
að minnsta kosti tveir þeirra, svo góðir
drengir, að vonandi sé, að „uppkast"
meiri hluta sambandslaganefndarinnar
verði samþykkt, ef forsetunum bjóðist
eigi betri kjör í utanför þeirra, en í „upp-
kastinu^ felist.
Oss virðist þvi rétt, að benda „Reykja-
víkinniu á, að það er að blekkja almenn-
ing, að gefa í skyn, að utanför forsetanna
skeri úr, eða eigi að gera það, að því er
til sambandsrnálsins kemur.
Hvorki vér, né aðrir, höfum nokkurn
staf fyrir því, að utanför þeirra eigi nokk-
uð skylt við það mál.
Það var „ástandu það, er skapaðist
við lausnarbeiðni núverandi ráðherra, sem
olii því, að konungur kvaddi forsetana til
viðtals.
Enn fremur getum vér og frætt „Reykja-
víkina“ á því, að þó að Danir hafni öll-
um samningum öðrum, en „uppkastinu1*,
verður það engu aðgengilegra fyrir það.
„Reykjavíkinniu er holiast, að tala
hreinskilnislega, en fara eigi að breyta
róm,eð gera sér upp fagurmæli.
Biaðið er of þekkt til þess, að slíkt
geti haft nokkur áhrif.
ficgnir frá alþingi.
--C//i-
YI.
Námulögin.
Nefnd sú, er fjaliað befir um námu-
lögin í ceðri deild, lætur það álit sitt í
Ijósi, að „rétt só, að hvetja rnenn, til að
leita að námum, með því að bæði gætu
námur gefið af sór talsverðar tekjur í
iandssjóð, og í annan stað mundu þær auka
atvinnu í landinu. — Þess ber og að
geta, tð námur megi reka jafnt vetur og
surnar, og gætu þá menn, sem nú sitja
auðum höndum allan veturinn, fengið þar
vetrar-atvinnu. - En það telur nefndin
afar-mikilvægt landsmönnum, sem hvorki
geta notið ársatvinnu við siglingar, nó
iðnað, svo teljandi sé.u
Nefadin telur rétt, að lögin Dái að
eins til landssjóðsjarða og lénskirkjujarða.
Um lögaldur.
Nefnd sú, er efri deild kaus, til að í-
huga frv. um lögaldur, er fór i þá átt,
að rnenn skyldu verða fullráðir fjár síns
21 árs, vill eigi, að frv. só samþykkt að
þessu sinni, en ber í þass stað fram þings-
áiyktun þess efnis, að skora á stjórnina,
að rannsaka gildandi iög um persónu-
iegan og fjárhagslegan myndugleika, og
leggja síðan frv. um þessi efni fyrir næsta
alþingi.
Fellt frumvarp.
Frv. þingmanna SunnmýlÍDga um bann
gegn hvalaveiðum var fellt við 1. um-
ræðu í neðri deild.
Lsekkun ráðherra-eptirlauna.
Lög um það efni, sem borin hafa ver-
fram í neðri deild, er Lárus H. Bjarna-
son svo hugsunarsamur að vilja láta öðl-
ast gildi „frá og með ráðherraskiptanum
1909u, og ber fram breytingu í þá átt í
efri deild.
Vátryggingarfólag fyrir íiskiskip.
Nefnd sú er efri deild kaus, til þess að
ihuga ofan greint málefni, kemst meðal
annars svo að orði í álitsskjaii sínu:
„Einn af þeim mörgu örðugleikum, er
þilskipaútvegur iandsmanna hefir orðið
fyrir, er vöntun ábyrgðarfélaga í þeim
héruðum, sem þilskipaútvegur og mótor-
báta er rekinn. Því veldur strjálbyggð
landsmanna á þessum stöðura, ólíkir stað-
hættir o. fl. Að vísu hefir, einkutn síðari
árin, verið stofnað til slíkra félaga fyrir
mótorbáta, og f'yrir 14 árum var stofnað
hér við Faxaflóa vátryggingarfólag fyrir
þilskip, setn enn er við líði, og gefist
mjög vel. Þessi fólög takast þó eigi á
hendur ábyrgð meiri upphæða á hverju
skipi en fjárhag þeirra er kleift að leysa út,
i með því að þeira hefir hingað til ekki
| verið unt að dreifa áhættunni með
i enduitryggingu, en við það eru útilokuð
öll gufuskip og önnur dýr skip.
Auk þess er vegna staðhátta og notkun
skipanna á ólíkurn árstimum á hinum
ýmsu stöðum að eins ákveðnar tegund-
ir skipa, sem hægt er að fá tryggingu
á í öllum þessum fólögum. Þannig er
ekki hægt að fá vátrj'ggt í þilskipaábyrgð-
arfól. við Faxaflóa önnur skip en segl-
skip, í vátryggingafél. Yestmannaeyja
ekki annað en mótorbáta o. s. frv. Þess
utan eru fólög þessi bundin við ákveðin
héruð, er skipin verða að eiga heimilis-
fang í. Vegna þess geta þau eigi tekið
í ábyrgð skip, er eiga heima utan endi-
marka hÍDna tilteknu landshluta, er þau
hafa ákveðið í lögum sínum. Starfssvið j
þeiria er þvi að þessu leyti svo þröngt, !
að mikill hluti skipa og báta í landinu |
getur ekki átt kost á neinni vátryggingu i
l hér á landi, og verða annað tveggja, að j
verða án hennar að öllu leyti, eða kaupa j
trygging i útlöndum, setn er afar-dýr og
ýmsum annmörkum bundin.
Úr þessu á „Samábyrgðin“ að bæta,
Fyrst með því að vátryggja beint þau
skip og báta, er ekki eiga kost á að fá
trygging í öðrum hérlendum félögum,
og þar næst er benni ætlað að veita end- j
urtiygging fyrir þessi fólög, svo þeim sé j
þar með unt, þó efnalítil sóu, að vátryggja j
tiltölulega við efnahag sinn, dýr skip.
Aðskilnaður rikis og kírkjit.
Þingsályktunartillagan um áskorun til stjórn-
ariunar, að ieggja fyrir næsta alþing. frv. um
ofan greint efni, er frá Jóni Jónssyrá frá Hvanná
þingmanni Norðmýlinga, en okki írá Jóni í Múla
svo sem áður var skýrt frá í blaði þessu í ó-
gáti.
í nefndir.
‘ hefir neðri deild skipað i fjarveru Bj'órns Jóns-
XXIIL, 14.
sonnr, og í hans stað: í fjárlaganel'ndina Bj'órn
Kristjánsson, i sambandslaganefndina Ben. Sveins-
son, og í aðfiutningshannsnefndina og í fræðslu-
inálanefndina: Bj'órn Þorláksson.
Fjárlnenir til alþingis.
Auk fjárhæna þeirra, er þegarjhefir verið get-
ið í hlaði voru, hafa alþingi enn fromur borizt
þessar fjárhænir.
63. Erindi frá hiskupi íslands fyrir hönd sókn-
arnefnda Stóra-Núpssafnaðar og Hrepphólaum
3000 kr. ián til hvors safnaðar til að eudur-
reisa kirkjurnar.
64. Erindi frá hiskupi Islands vegna síra Stefáns
Stephensons á Mosfelli um eptirlaunahækkun,
svo og meðmæli með styrk handa uppgjafa-
prestinum Gísla Kjartanssyni.
65. Erindi frá Búnaðarfólagi Islands um að fé
verði veitt til skólahúsbyggingar á Hvanneyri.
66. Beiðni frá Edv. Brandt um 2000 kr. styrk til
jarðræktar í Fossvogi.
67. Beiðni frá kennurum hins almenna mennta-
skóla um launahækkun.
68. Askorun frá þingmönnum Húnvetninga til
alþingis um fjárveiting til vegagerðar fyrir
Múlann, til símalínu til Hvammstanga og til
símalínu frá Blönduósi til Skagastrandar og
Kálfshamarsvíkur.
69. Bergur sútari Einarsson í Reykjavík sækir
um allt að 4000 kr. lán úr landssjóði.
70. Erindi frá landlækui um 2000 kr. styrk í
eitt skipti til sjúkrahúss Akureyrar og 1200
kr. árlegan styrk.
71. Beiðni frá stjórnarnefnd Fiennshorgarskólans
um 7200 kr. styrk í 2 ár til reksturs skól-
anum og að minnsta kosti 500 kr. til viðgerð-
ar heimavistarskólahúsinu.
72. Erindi frá ísfélagi Vestmannevja um 10,000
kr. styrk og 15,000 kr. lán til að standast
straum af kostnaði íshúsbyggingar.
(Framhald).
fhoic-félagið
hefir boðið alþingi,
að láta landið ger-
ast hluthafa í eiinskipa-útgerð sinni, og
vill, að það kaupi hlutabróf fyrir 500 þús.
króna, enda sé þi meiri hluti stjórnar fé-
lagsins í höndum Islendinga.
Að öðru leyti er tilboð þetta bundið
ýmsum skilyrðum, að því er snertir kaup
á núverandi skipastól Thore-félagsins o.
fl., sem rúm blaðsins leyfir oss eigi að
skýr.i frekar frá að þessu sinni.
Þó að alþingi hafi enn eigi tekið neina
ákvörðun í máli þessu, mun þó óhætt að
fullyrða, að nauða litlar líkur séu til þess,
að því verði sinnt.
Það er því óþarft fyrir stjórnarblöðÍD,
að vera að íllskast við andstæðinga sina,
og gera þeirn getsakir,‘'út af tilboði þessu.
Það er einkennilegt bþokkabra'/cl, að
fara að úthúða mönnum fyrír það, sem
sem þeir kunna að gera, en alls óvíst er
um, hvort fyrir nokkrum þeirra vakir,
eða þeir framkvæma nokkuru sinni.
Aflabrögö Norðmanna. í Dorska blað-
inu „Den 17de Maiu er skýrt frá því 6.
marz þ. á., að um mánaðamótin hafi afli
Norðmanna verið orðinn alls 7 millj. 700
þús. þorskar, en í febrúarlok í fyrra 7
millj. 300 þús., og árið 1907 alls um 4
milij. 300 þorskar um sama leyti árs.
Mest hefir aflazt við Lofoten, enda
gaDga þaðan 4130 bátar. — I Raumsdal
og Sunnmæri hefir og aflazt vel, oghorf-
ur sagðar góðar.
Blaðið býst þó eigi við, að aflinn verði
meiri, en í meða!-ári.