Lögberg - 13.06.1888, Blaðsíða 2

LOGBERG-
MIDVIKUD. 13. JÚNÍ 1888.
ÚTGEFENDU K:
Sigtr. Jóniisson,
Bcrgvin Jónsson,
Arni Friöriksson,
Eiinu' Hjörleifsson,
Ólttfur Þórgeirsson,
Siguröur J. Jóliannesson.
Aliiir upplvsingar viövíkjandi verði á
auglvsingum í. „Lögbergi" gcta menn
fengiö á skrifstol'u blttösins.
Jlve nær sem kaupendur Lögbergs
skipta um bústaö, eru þeir vinsamlegast
beðnir, aö senda skriflegt* skeyti
urn jaö ti! skrifstofu blaösins.
Utan á öll brjef, scm útgefendum „Lög-
bergs“ eru skrifuð víðvíkjandi blaöinu,
artti aö skrifa :
Tlic Lögberg Printing Co.
14 Korie Str., Winnipeg, Man-
Ilr. Benedict Gri'mdal hefur sent
frt annan ritiin<r til um I estur-
heimtfferdir. Honum leiöist ekki
gott að gera Jreirn ínanni. ]>ó liann
ætti að vera farinn að reka sig á
[rað, að hann er flestum mönnum
ófærari til að skrifa urn Yesturheiin,
af Jrví að hann veit flestum mönn-
um minna um hann, Jrá getur hann
ekki á sjer setið. En hann hefur í
Jretta skipti breytt aðferðinni. þar
sein hanri í fyrra ritinu belgdi sig
upp með ónot og skammir um allt
mö»ulecrt, bá er hann tiltiiluletra
liógvær nú. Og flest, sem hann sagði
misjafnt unr lleimxkrimjlu áður, jet-
ur lrann nú ofan í sig ajitur með
góðri lyst.
Mestur lduti ritsins er sanrsafn af
ýmsum örðugleikum við lífið í Am-
eríku, setn Gröndal hefur snapað
saman úr ýmsum áttum. Yms af
Jjessurn dæmum eru valin á J>ann
hátt, að helzt virðist sem pau hafi
verið tilfærð til að lengja ritið, svo
að „hónórarið“ gæti orðið dálítið
hærra. íslen/.kum útflutningi, eiirs og
honuin er nú varið, koma ílest dæmin
ekkort við. pað er enginn að ráð-
leggja Islendingum að fara til Nova
Scotia, eða New York, eða lowa,
0
eða Te.vas, eða Iventucky o.s. frv.
tíinstaka rnenn geta auðvitað kom-
i/t áfram par, sem landið er pegar
numið, en einstaka menn geta kom-
izt áfram, á hvern stað heimsins
sem J>eir íara, Kn [>að er eins
rnikið vit i að fara til Lundúna
eða Parísar eins og til New York.
Jafn-mikil ástæða er til að tilfæra
J>að, sem Jón Ólafsson hefur sagt
um atvinnuleysn í Ganada fyrir
12- 13 árum. Canada hefur brevtzt
síðan.
Yjer skulum ekki eyða mörgum
orðuin upp á Gröndal í petta sinni.
Dað er maður, sem ómögulegt er
að eiera orðastað við til lenfjdar.
Fáfræði hans viðvíkjandi Canada er
svo stórkostleg, að hann heldur að
allir ílytji út úr Canada, sem flytja
sig vestur að Klettafjöllum eða
Kyrrahafinu. Hitt er auðvitað eng-
inn vandi að tína saman sögur úr
hverju lanili sem er, sem sýna að
eitthvað sje að í landimt. [>að væri
gaman að liitta J>að land, sem
ekkert væri að. Cg J>egar J>ar við
bætist að ýmsar af J>eim sögum, sem
Gröndal færir til, eru eins langt
frá stöðvum íslendinga í Ameríku eins
og Morocco er frá Englandi, }>á fara
dæmin að verða heídur fánýt.
tín eitt skulum vjer J>ó taka
fram viðvlkjandi [>essum brjefum,
sem sumpart liafa verið prentuð í
Ileiniskrimjlii og sumpart verið
skrifuð til Islendinara, oíí sent ei<ra
að sýna, að hjer sje svo illt að
vera. Brjefin bera ]>að með
sjer, flest, að [>au eru eptir menn,
sem nýlega eru hingað komnir.
Og J>að er gömul saga, sem aldrei
hefur verið reynt að leyna, að ný-
komnum mönnum finnst hjer opt-
ast illt að vera. 1 fyrstu bókinni,
sem kom út á íslenzku um Ame-
ríku, var þetta sagt berum orðum,
og J>að hefur verið sagt opt og
mörgum sinnuin síðan. I fyrstu
sjá menn einkum örðugleikana og
skuggaliliðarnar. Lífið er allt svo
ólíkt J>ví, sem J>að hefur áður
verið, og ojiter [>ar að auki í inönnum
óyndi. [>að er fjöldi nýkominna
manna, sem heldur að [>að muni
verða sitt fyrsta verk, J>egar J>eir
hafi aflað sjer nokkurra peninga,
að snúa heirn ajitur. tín ]>fir eru
færri, }>egar til kemur, sem gera
alvöru úr J>ví. J>eir nota pening-
ana til annars —- ]>eir nota ]>á til
[>ess að hjáljia vinutn sínum og
vandamönnuin vestur, og J>að er
sterkari sönnun um J>að, hvernig
hjer muni í raun og veru vera
að lifa, heldur en allar sögur
Gröndals uin gallana á Ameríku.
Sannleikurinn er auðvitað sá, að
hjer eru nógir gallar, sem ekki
eru á Islandi, og örðugleikar fyrir
bláfátæka menn. En hjer eru líka
[>eir kostir, sem vega fullkomlega
ujij) á móti göllunum, svo að fæstir
vilja að minnsta kosti skipta aj>tur.
111 a virðist inælast heima á ís-
landi fyrir níðriti Gröndals,—J>ví sem
Löjherrj hefur áður svarað,—eins og
líka var við að búast. Tveir af
merkustu inönnum landsins liafa
fundið sig knúða til að svara ]>ví.
Sjera Matth. Jochumsson og Jón
Ólafsson. J. Ó. hefur svarað með
sjerstökum bæklingi, svo harðorðum,
að svar Löjherr/s virðist sem com-
pliment ein, pegar [>að er borið
saman við bækling .1. Ólafssonar.
Sjera Matth. J. hefur svarað í
VjalIkonunni ineð [>essari stuttu en
ágætu grein, sem hjer fer á eptir.
* -x-
«■
Grein B. Gröndals, sú er fylgdi
ísafold, virðist mjer vera ó[>örf sök-
um [>ess, að almenningur, að m. k.
hjer nyrðra, J>ekkir Ameríku fullt
eins vel og Gröndal og sjer glöggt,
að lýsingin er miklu fremur lýsing
Hrafnaflóka en Dórólfs smjörs. Dað
er gott, að blöð vor leiðbeini vest-
urförum uin J>að, hvernig peir eigi
að hegða sjer á ferðinni J>angað
og meðan ]>eir eru að koma sjer
[>ar niður, en lof og last urn land-
ið er óþarft að rita. . Kunningjar
landsmanna ]>ar vestra eru [>egar
fyrir löngu búnir að lýsa lands-
háttum J>ar svo vel, að hvorki blöð
nje agentar [>urfa lengur [>ar við
að bæta. En slík grein er lílca
óskynsamleg, [>ví hún bæði villir
menn og æsir [>ar sein menn eru
veikir fyrir. Greinin er að aðal-
efninu ósönn. Allur [>orri J>eirra.
sem vestur hefur flutzt, kemst þar
vel rf. Petta er sannleikurinn-
Flestir fátæklingar og fjölskyldu-
mann hafa fundið J>ar miklu betra
land, en [>að sem J>eir flúðu af.
Detta parf ekki að sanna með
skýrslum, J>ví skýrslur um petta
eru til á öðrurn hvorum bæ á land-
nu. Til Ain eríku streymir fólk af
öllum löndum, eixla flytja paðan
fáir aptur; eti til íslands flytur
ensrinn maður af öðrum löndum.
O
Að fáeinum vesturförum hefur illa
líkað [>ar eða liðið, J>að marka ekki
menn, sem [>ekkja til, eða kunna
að hugsa. Fjöldanum, eða porra
allra íslenzkra vesturfara, hefur
farnast [>ar vel ejitir lengri eða
skemmri dvöl <></■ viðkynninsju.
Þetta er nóg til að sýna, að land-
ið sé betra en vort land fyrir [>jóð
vora, eins og nú er komið. í
ensku blaði sá jeg í liaust, að vit-
ur rnaður og góður, sem nýkom-
inn var úr Ameríku ferð, hafði
skrifað: „I>að er margsannað, að
Ameríka er kjörinn staður fyrir
duglegt en atvinnulítið fólk frá
hinutn gamla heimi. Atvinnu-upp-
sprettrrn er þar ótmnanley. Jeg
vildi óska að hjer í Lundúnum
stofnaðist félag, sem hjálpaði verka-
fólki vestur, — helzt heilli miljón
malina í einu. Æ.tti J>ví að fá lán
hjá stóreignamönnum hér og í Anre-
ríku, segjum 5 miljón punda sterl.
Það fje mundi lafhœgt að fá,
ef framkvæmdarmenn fengjust, og
mundi pað vel duga bæði til flutn-
ingskostnaðarins (er svo margir færu
í senn) og til að kaujia land fyrir
til bústaðar nefndum fjölda, sein
nota inætti sem fasteignarveð fyrir
nefndri leiguuj>phæð“.
Matth. Joch.
I>að er orðið langt síðan að sjezt
hefur nýtt kvæði á íslenzku, nema
tækifærisvísur, einkuin eríiljóð—
[>ang^ð til nú. » Sjera Matth. Joch-
umson seridir lóksins frá sjer kvæði
—um hafísinn. Sje J>að satt, sem
opt hefur verið sagt, að ískáldskapn-
um koini frain að vissu leyti, líkt
og í sjiegli, hugsunarlíf ]>jóðanna,
þá hendir petta á, að hugsanir ís-
lendinga heima á Fróni muni ekki
vera sem al'Ira glaðlegastar um
[>essar mundir. Og sje ]>aö svo,
að hafísinn sje helzta umhugsunar-
efnið, [>á er sanuarlega ekki furða,
[>ó meir sjo um vesturferðir talað
og hugsað en eindregnir mótstöðu-
menti J>eirra möndu helzt á kjósa.
Margt er hjer að, auðvitað, en ekki
lokar J>ó neitt, hvorki hafís nje ann-
að, fvrir alla aðflutnino'a að sumr-
inu tii, svo að menn ]>urfi að standa
bjargarlausir, [>ó að menn eigi eitt-
hvað til að 1 >or<ja matinn með.
D
I>að kom töluvert jiólitiskt upp-
pot í íslenzku blöðin í vetur.
I>eim pótti flestum liafa tekizt
hálf-neyðarlega með stjórnarskrár-
málið á síðasta pingi. í>au höfðu
ságt svo statt og stöðugt, að
stjórnarbótin væri ekki að eins
vilji allrar pjóðarinnar, heldur
einnig aðal-áhugam&l [>jóðarinnar,
eða pau höfðu að minnsta kosti
gefið pað í skyn. Svo tókst svo
illa til á síðasta pingi, eins og
kunnugt er, að efri deildinni tókst
að svæfa málið. Blöðin vildu svo
að pjóðin sýndi nú einhverja dóma-
dagsrögg af sjer í sumar, til pess
að engum blöðuin væri nú leno-ur
uin pað að fletta, og pað yrði öll-
um mönnum bersýnilegt, að pjóð-
in væri óð og ujipvæg ej>tir að
fá J>essu framgengt. Svo átti að
halda einn Þingvallafundinn enn.
tín pegar til kom, [>á pótti
mönn um J>ac of kostní iðarsamt !
Með fundinum í ár J>ótti of mikið
lant n í sölurnar mef J>etta aðal-á-
hugamál pjóðarinnar Og [>að virð-
ist ai íðsjeð á öllum lotuin , að pað
ætlar ekkert að ve rða úr J>essum
fundi
Hv ort er j>\ í nú svo varið, að
pað sje ekki nema vind ur, J>etta
sein sagt er u in aðal-áh ujarhál
þjóða rinnrtr, ec)a i ð ÍS iendingar
heipia á Fróni sjeu í raun Ofif veru
svona hörmule ga & kúpui ni? J>ví
]>að 1 ilíirur ólukkans nærr að irera n
sjer annaðhvort af ]>essu tvennu í
hugarlund.
En sje aðal-álrugamálið vindur,
pá eru íslenzku blöðin full af ó-
sannindum, sem er rangt að skuli
vera látið við gangast. Og sje
fátæktin á landinu svo rnikil, að
menn hafi ekki efni á að kosta
fáeina menn til Dingvalla, pá ferst
engum að lá mönnum, sem leita
liingað vestur.
tíitt er víst — að Manitobamönn-
um, sem sumir á íslandi halda að
sjeu eintómir lndíánar og skræl-
ingjar, [>eiin befði _ farizt öðruvísi
en löndum vorum heima. J>að hafa
peir sýnt í einokunarináli Kyrra-
hafsbrautarinnar. tín J>eiin er líka
alvara með sín áhugainál, og ]>eir
hafa efni á pví, sem öðruvísi er,
pó ekki sjeu [>eir auðugir enn, og
forfeður peirra hafi ekki verið að
búa um sig, hver fram af öðrum,
hjer í landinu í meir en 1000 ár.
Skáldið sjera Matth. Jochumson
ætlar að fara að gefa út blað á Ak-
n
ureyri—ekki um stjórn, heldur fróð-
legs, skáldlegs og menntandi efnis.
tínn liefur ekki verið anglýst, hvað
pað á að kosta, en J>að á að verða
ódýrt, og svo sein 20 arkir að stærð
um árið.
íslendingar hjer vestra ættu að
nota [>etta tækifæri til að sýna, hve
vinsæl ritstörf Mattli. Jochumsonar
eru Jieirra á meðal. Hver einasti
Islendingur mun hafa haft íleiri eða
færri áaægjustuudir af pví, sem sá
maður hefur ritað. Hver eieasti Is-
lendingur ann honum alls góðs. Vjer
[>ykjumst J>ví sannfærðir uin, að peir
muni verða margir hjer vestra, sem
vilja styrkja fyrirtæki hans.
Eins og nú stendur á heiina,
parf að halda á allri trú Matth. Joch.
á lífið, til J>ess að leggja út í J>etta.
Vjer eruin sannast að segja hrædd-
ir um, að blaðið muni eiga æði
örðugt uppdráttar, ef Islendingar
heima eiga að bera pað að öllu
leyti. tíngu íslenzku blaðanna hef-
ur hehlur orðið að vegi að leggja
fyrirtækinu eitt meðmælisorð. t>að
væri ekki nema mannsverk af Is-
lendinguin hjer vestra, að taka svo
á móti blaðinu, pegar pað kemur,
að pví væri fullkomlega borgið.
Þeir, soin vilja skrifa sig fyrir
blaðinu, geta snúið sjer á skrif-
stofu Löjherrjs, ef peir vilja pað
heldur en skrifa sra. M. .1. beina
leið. Vjer munum koina pöntun-
unum áleiðis með mestu ánægju.
Degar 1. blað Heimskrinjlu kom
heim til íslands, gat Ben. Gröndal
ekki á sjer setið — hann varð að
kasta til hennar ónotum í Fjallkon-
unni, en sjerstaklega til eins af
[>eim inönnnm, sem voru í ritstjórn-
inni. I>að virtist enda svo, sem
ónotin væru sett saman eingöngu
eða mestmegnis hans vegna. í blað-
inu stóð ekkert einasta orð, sem
nokkurn mann gat styggt •— neina
ef pað skyldi hafa getað styggt
Gröndal, að sjera Matth. Jochumssyni
var par hælt.
Nú er Gröndal búinn að fá
Löjberj. I>að er sami maðurinn
við ]>að riðinn, sem Gröndal gat
ekki sjeð í friði áður. Og blaðið
hefur afdráttarlaust tekið ofan j
lurginn á Gröndal ,— ekki fyrir
kvefsnina við ritstjórn Heimskrinjlu,
heldur fyrir önnur strákapör. Og
Gröndal J>ykir Löjherj „vel ritað
og ýmsar góðar greinar I J>ví“.
I>að eru til konur, sem eru svo
harðar í sjer, að pær láta krakk-
ana kyssa vöndina, sem J>ær hafa
hýtt pá með. T>að J>ykir almennt
heldur mikil liarka við börn. ()<>'
n
pað mun talið alveg dæmalaust, að
nokkurt barn hafi farið að gera
J>að sjálfkrafa.
Vjer erum ekki svo harðbrjósta.
Vjer ljetum oss nægja að hýða
Gröndal, pegar ópekktin í honum
gekk fram úr hófi, en vjer ætluð-
uin ekki að skipta oss neitt af J>ví,
hvernig hann færi með vöndinn,
hvort hann grjeti yfir honum eða
blótaði honum, eða hvað hann
gerði. Gröndal hefur fundið upji á
pví sjálfur að fara að kyssa vönd-
inn.
I>að var fallegt af honum. I>að
lítur út fyrir að hann sje að verða
betra barn, en hann hefur verið
Bara liann gleymi nú ekki hýðing-
unni undir eins.
Um 12,000,000 bushela af hveiti
hafa verið flutt út úr Manitoba
frá síðustu upjiskeru. I>eir munu
vera margir, seni ekki gera sjer
glögga hugmynd um, hvflík ógrynni
petta eru; í hvern járnbrautarvagn
fara hjer um bil (550 bush. af hveiti.
Sjeu 20 vagnar í lost—sem mun
vera meira en pað i raun og veru
er að meðaltali—pá [>urfa 023 járn-
brautarlestir til pess að koma hveit.
inu út úr fylkinu.
. NÁMAMAÐURINN.
Eptir llcnrik Ibsen.
Brestu, fjall, með brak og druij!
Belji pungt mitt hamars dun!
Niður veginn lilýt jeg hamra,
uns heyri’ eg skýran málminn
glamra.
Innst í fjallsins eyði-nótt
alls kyns tindrar kosta-gnótt—
dements urð og eðalsteinar
innan um gullsins rauðu greinar.
—Og frá eilífð eyði-kyrð
er í djújú fjallsins byrgð.—•
Undra—hamar, brjót mjer beina
braut til hjartans dulu leyna!
Kndur sat jeg úti prátt,
yfir mig hvelfdist heiðið blátt;
ljek á vorsins vengi bjarta,
var með frið í mínu hjarta.
tín mjer dagsins gleymdist glit
í grúfgýg málms við náma strit.
Gullin-hlíða irleðisöncum
n n
gleymdi’ und jörð í hellum
pröngum.
Þá allra fyrst hjer inn jeg sá,
mjer andar djúpsins ráðið fá,—
hugði eg lyndi ljettu og kátu,-
lifsins endalausu gátu.
tínn liefur sól mjer engin lýst
inn í pað, sem skildi’ eg sízt;
enn er geisli enginn runninn,
er frá botni lýsi grunninn.
Hefur mjer skeikað V Skal ei [>á
skila ú rl a u s n veiíur sá ?
Ef jeg leita lojits um bauga,
ljósið blindar J>á mitt auga.
—I>ví í djújiið peysist jeg;—
par er kyrðin eilífleg.
Undra-hamar, brjót mjer beina
braut til hjartans dulu leytia!
Hamarslaií á hamarslacr
hvíni sjerhvern æfidag,—-
tínginn geisli árdags brennur,
engin vonarsól upj> rennur.
Jón liunólfsson.