Lögberg - 24.12.1890, Page 6

0
(Framh. fru 3. bls.)
í rit<jjörð hiinni mn „hirðis-
brjafi8“ í „Sarn.“ f. á. sagði jeg,
ao til væri „sk vnseinistrfrarprestar
og únitaraprestar*- á lslandi. Hjer-
aðsfnndi Húnvntniritra hcfur fundizt
jcg ekki rökstyÐja petta atriði
nægiletra. I>elta pvkir nijer nokk-
t'ð undarlejr filvktun. Allir vita, að
t: I eru peir prescar á íslandi, setn
liátiðie.ua hiifa lyst yfir pví, að peir
liueigðust að únítarutrú eða skyn-
seuiistiú í tíiuu eða íieiri atriðum.
Hetta veit livert inannsbarn á ís-
landi, Jní petta hefíir stnðið svart
á livítu. Jeg jiarf ftví eipri að rök-
stvðja Jtað meira, einkum par sem
1 Jioiin flokki er einn hinn mcrk-
a»ti iimður fjilands. Jeg hef og áð-
ur (I-ögberg 24. des. 1881)) látið
J>á skoðun í Ijósi, að hin kalda
dauðapoka, seui pann dag í dag
livilir vfir kirkjunui á íslandi, væri
eptirstöðvar frá peitn iíinum, J>egar
skvnsomiatrúin breiddi sina köldu
liulu vfir ísland. Evancfeliskur vind-
blær hefur aldrei ,megnað algjðrlega
að blása pessari J>oku burt frá ætt-
landi voru. ]>etta hygg jeg að
roynist- kirkjusögulegur sannleiki. Ef
nokkttr reynir áð inótmæla possu,
J>á verður hann að s/na fram á,
live nær skvnsemistrúnni Jiafi verið
útrpmt 4 íslandi. Ef Jienni hefði
verið úírynit, pi væri }>að söguleg-
nr atburður, -sent mjög auðvelt væri
eð sanna. Auðvitað pvkist jeg sjá
fram á, að- skynsemistrúarpokunni
Jjettir til fulls af íslandi og kirkju-
lííið lifnar J>ar við, J>egar tínftir
iiða frain. Sálntaf/ókiu nyja er liið
fvrsta stóra stig í f>á stefnu. Hún
er movgunroði, setn b'oðar kotnu
d.'igsiii3.
Margt hefur voriö ritað unr á-
stand kirkjunnar á íslandi. t>að
l.efur verið inálað fyrir augutn
r.i rnna með dökkuin ogr sterkuin lit-
uin. Jeg álít að Jietta tnálverk sje
í öllum aðalatriðurn áreiðanlegt,
En hitt er satt : lije.ðan að vestan
hafa engar beinar bendingar lcomið
um pað, hvernig eigi að vekja og
glæða kirkjulífið á íslandi. Iíingað
til hefur pví verið Jyst, eins og
J>að er, en pað Jiefir eigi verið
nægilega synt fram á, Jiverrrig ráða
megi bót á meinsemd kirkjunnar.
Jeg vil [>ví levfa mjer að benda á
fms aðalatriði. Meinsernd kirkjunn-
nr á íslandi er — eptir allra dómi —
íólgin í pví, að tiúarJííið og kirkju-
lífið er .dauft og dofið. Til |>oss
að ráða bót á pessu, ]>á parf með-
al annurs að gjöra pessar umbætur :
1. Kirkjulegt tímarit parf að
setja A stoín í Rovkjavík. l>að
tímarit ætti að lrafa pað tnark og
iriið, að glæða og lífga ttúar- og
kirkjulriið Jijá pjóðinni. I>etta tíma-
rit gæti gjört prestummi ljettara
I.ÖGBERG, MIDVIKUDAGINN 24. DES. 1890.
bæði að lialda við og auka pekk-
ing sína i andlegutn efnum. DeHa
tíinarit ætti að vera málgagn is-
lenzku kirkjunriar, svorð heunar og
skjöldur.
2. Kirkp'þing Ixlands (syno-
dus) ætti að taka rnikJu fleiri kirkju-
leg mál t'J meðferðar, en pað hef-
ur gjört liingað til. Kirlvjupingið
ætti að vera fjölsótt og ]>ar ætti
að ræöa öil J>au aðalmál, setn snerta
kirkju ísliinds.
•>. Svmmdagaskóli ætti að kom-
asj á í liverju prestakalli á íslandi.
I>að er algjörlega nauðsynlegt, til
pess að lún uppvaxandi kynslóð fái
næga peklcing á vorri lielgu bók.
Flina og menii vita, J>á er pað að-
allega biblían, sem er lesin og út-
skyrð á sunnudagaskólunum.
4. Kirkjmöngurinn 4 íslandi
parf að batna, svo ekki verði messu-
föll vegna pess, að enginn fáist til
að byrja. Allir söfnuðir ættu að
reyna að útvega organ í kirkjur
sínar og organleikara. I>að er auð-
vitaö dálítill kostnuður, en J>ann
Uostnað ættu söfnuðirnir að geta bor-
ið, ef j>eir liefðu nægilegan áliuga á
málefninu.
5. Preatiaunam&l íslands ætti
að taka til ytarlegrar ílnrgunar á
alpingi. I>ví ætti að ráða pannig
til lykta, að prestar íslands pyrftu
eigi framar að gefa sig alla við l>ú-
sltap og öðrunt veraJdlegum sysl
unum, en liafa prestsverk öll í hjá-
verkurn. Presturinn J>arf að verja
náiega öJlum tíma sínum til emb-
ættisverkanna, annars getur liunn
eigi staðið vel 1 stöðu sinni. I'rests-
verkin, og sjerstaklega ræðugjörðin,
]>arf rnikirin undirbúuing, ef vcl á
að fara.
0. Prjedikumiraðfcrð presta á
Islandi parf að breytast. Eins og
kunnngt er, J>á Jcsa prestarnir upp
ræður sínar, í stað J>oss að mæla
pær af munni frani. I>etta er að-
alorsiik pess, að kirkjuræknin !. ís-
landi fer minnkandi. I>etta er að-
alorsök pess, að kirkjulífið [>ar er
með svo litlu lífsuiarlvi. I>essi ut)]>-
lestur prestanna er banvænn og
drepandi. Ilami svæíir bæði sjálfa
f>á og Söfnuði J>eirra. I>essi upp-
lestur er í fullri mótsögn við dæmi
frelsaraus og postulanna. Ilann er
fvrirdæindur af mestu ræðutnönnum
heirnsins, sem nú eru uppi, t. a. m.
T. de Witt Talmage og C. H.
Spurgeon. Menntapjóðir lieinisiirs
liafa allar frá lionuin vikið. Moð
J>ví að prestarnir lesa ujip ræður
sínar, ]>á vantar pær öll J>au aðal-
skilyrði, sem áhrifaniiklar ræður
purfa að hafa. Hin uppJesnu, opt
ókunnu, lánuðu orð korna eigi beina
lcið frá lrjartanu og finna J>ví eigi
veg til hjartans. Þessi ujiplestur
er og or3ölc pess, að preetar leið-
ast til að nota gantlar ræður, sem
aðrir liafa sairiið. Otr auðvitað verða
álirilln af sliknm upplestri engin
eða verri en engin. I>essi ujiplest-
ur er auðvitað margfalt ljettari og
vandaminni en öll önnur ræðugjörð.
Sá sem flytur ræðu sína blaðalaust
hann vinnur að minnsta kosti helm-
ingi meira verk, en hinn, sem les
upji ræðu sína. En verk J>ess, sem
flvtur ræðu sína blaðalaust, verður
einnig margfalt betra og ræða lians
margfalt áhrifameiri en hins, sem
les ujip af blöðum. Þetta viður-
kenna allir ræðumenn um allan
lieirn. Menn verða að flytja ræður
sínar blaðalaust. t>að er fyrsti staf-
ur í stafrofi allrar ræðugjörðar.
I>að er fyrsta skilyrði fyrir J>ví, að
ræðurnar geti haft full áhrif. Það
er einnig í raun og veru skilyrði
fvrir pví, að J>að, senr um liönd
er haft, geti rcallazt ræða. Eins og
enginn getur lesið, sem ekki J>ekk-
ir stafina, eins lieldur enginn ræðu,
sem les hana upji af blöðum. I>að
er J>á upplestur en ekki ræða. I>að
er enn pá meiri munur á pví að
lesa upp ræðu eða mæla bana fram,
heldur en á [>ví að lesa ujip sálm
eða syngja hann. Efnið í sálmin-
urn er ávallt hið sama, hvort sem
hann er losinn eða sunginn. En sá,
sem rnælir fram ræðu sína, getur
breytt henni og bætt við hana í
ræðustólnum, og pau orðin, sem
par fæðast, hafa ávallt iangmest á-
hrif. Og öll sönn ræðugjörð stefn-
ir auðvitað að pví takmarki, að
ceta talað alo’iörlop'a undirbúning's-
O O ti o o
laust. Þetta var J>að ræðutakrnark,
sem höfundur fjallræðunnar setti oss.
Að pvl takmarki eigum vjer að
stefna, og vjer getum með guðs-
hjálp komizt nokkuð áleiðis, pótt
fáutn takist að lcomast alla leið.
I>að er Hlclegt, að C. II. Spurgeon
sje í pessu efni kominn lengst á-
leiðis af samtíðarmönnum vorum.
Að pessu takmarki getur sá ómögu-
lega síefnt, sem les upj> ræður s!n-
ar. I>að geta ojit komið fyrir J>au
atvik í lífinu, að prestur [>urfi að
tala algjörleíra undirbúningslaust.
Og hvornig fer J>á fyrir honum, ef
hann hefur aldrei vanið sinr á að
flytja ræðu blaðalaust '?
Prestar á íslandi verða að
breyta prjedilcunaraðferð sinni, ef
messuföllin eiga að firkka og lcirkj-
urnar aptur að fyllast. ]>að er
skilvrðiö fyrir J>vf að kirkjulíflð á
íslancli geti lifnað við.
TIBB8 TEBZLAN
ROBINSON & CO.
selkip.e:,
hafa J>ær mestu og beztu birgðir af alls'konar söguðu timbri
hefluðu og óhefluðu og alls konar efni til liúsabygginga.
Hið lielzta er ]>eir verzla með er: '
GRIXDA-VIÐIR (heflaðir og ólieílaðir)
GÓLF-BORÐ (hefluð og jilægð)
UTANKLÆÐNING (Siding) heflnð
INNANKLÆÐNING (Cr'i!in<r) hefluð og J'lægð
ÞAKSPÓNN, ymsar tegundir
A EGGJA-RIMLAR (l.h) ynisr.r tegudir.
HURÐIR og GLUGGAR, yn sar stærðir
BRÚNN PAPPÍR og TJÖRU-PAPPlR.
Koiuið og skoðið og spyrjið er verði cg öðritrn kjörum áður
--------en pið kaupið annars staðar-
íred* Kobinsoxi,
ág 13, 3m.
-Forslöð umuður
INNFLUTNÍNGUR.
í pví skyni aS flýta sem mest aS möguleet er fyrir ]'ví a
uðu löndi í
MANITOBA FYLKI
byggist, óskar undirritaður eptir aðstoð við að útbreiða upplýsingar
viðvíkjandi landinu frá öllum sveitastjórnum og íbúunt fylkisins
sem httfa hug á að fá vini sína til að sctjast hjer að. Jressar upp-
lýsingar fá menn, ef menn snúa sjer til stjórnardeildar innflutn-
ngsntálanna.
Látið vini yðar fá vitneskju um hina
MIKLU KOSTI FYLKISINS.
Augnamið stjómarinnur er með öllum leyíilegum meðulum að
draga SJERSTAKLEGA að fólk,
SEM LECCUR STUXD Á AKU8YRKJU
og sem lagt geti sinn skerf til að byggja fylkið upp jafnframt pví
sem pað tryggir sjálfu sjer pægileg heimili. Ekkert land getur tek
ið pcssu fylki frarn að
Með
LANDGÆDUM.
JfaubiBijcms
eptir ó d ý r u m
STÍGVJELUM og SKÓM, KOFF-
ORTUM og TÖSKUM, VETL-
INGUM ogMOCKASINS.
GEO. RYAN,
HINNI MIKLU JARNERAUTA-VIDBOT,
cm menn bráðum verða aðnjótaudi, opnast nú
ÍKJÓSiffiEtíliSTir MLEM«DI
og verða hin góðu lönd par til scilu með
VÆGU VEFvDI 0,.
AUDVELDUM BORGUNAR-SKILMÁLUM.
Aldrei getur orðið of kröptuglega brýnt fyrir mönnum, sem
eru að streyma inn í fylkið, hve rnikill hagtrr er við að setjast að
í slíkum hjeruðuin, í stað pess að fara til fjarlægari staða langt
frá járnbrautum.
THOS. GREENWAY
ráöherraakuryrkju- og innflutningsmála.
WlNNIPEG, MANITOBA.
46
og hristi rokuna sfna og gnpti eins
og íiskur á þurru landi.
,.Frú mín góð“, sagði maður-
inn við rimagarðinn blíðlega, „eruð
J>jer
„Nei, jeg er ekki“, svaraði Mrs.
Ilrbleton vonzkulega, „jog cr hvorki
Jiingmaður, nje skólakennari til að
staada 4 pinna fyrir yður ineð svifr.
Jeg er kona, som borgar sína skatta
og skyldur, og jeg er ekki neiu
kjaptakind, og le.s ekki lieluur possi
b<">lvuð dagblöð ylckar, og kæri rnig
ekkert um Rússana, ekki lifaudi
vitund, svo pjer getið farið.“
„Þjer lesið ekki blöðin,“ sagíi
nðkoiTuimaðurinn í ánægjulegum
róm, „pá skilur maður [>að“.
Mis. Hableton starði tortryggn-
idegit á manninn, setn hafði látið
sjef ]>cssi undarlegu orð um nninn
fara. Hann var stórskorinn, með
glaðlyndislegt, rautt andlit, nýrak-
aður, hafði skarjileg, kaenskuleg, grá
augu og draj> titlinga í sffellu.
llanu vur vel búiun, í ljósum föt-
nm, stinnu, hvítu vesti, og frairian
á bvf var digur gulikeðjn. Mrs.
H*bk'ton virtist liarin Hkjast eínuð-
51
sagði hann blátt áfram:
„Ó noi! hann hefur ekki fram-
ið sjálfsmorð; hvernig datt yður
J>að i hug?“
Mrs. Flahleton svaraði engu, en
goklc að hörðurn og gljáandi skáji
og tók par út brennivínsflösku og
lítið vínglas. Hún hálf-fyllti glas-
ið, drakk úr ]>ví og settist svo
ajitur niður. „Jeg geri ekki milcið
að pessu,“ sagði hún, pvf að hún
sá að lögreglu]>jónninn horfði skríti-
lega á hana, „en pjer hafið gefið
nijer snortjiung, svo að jeg varð
að fá mjer oitthvað ti! að styrkja
taugarnar; livað viljið J>jer láta mig
gera?“
„Segja mjer allt, sem J>jer vit-
ið,“ sagði Mr. Gorby, og 'starði
fast framan í hana; andli.ið á henni
breyttist við pað, og vurð dálílið
fölara.
„Hvar var Mr. Whyte drepinn?“
sjiurði hún.
„Hann var myrtur í hansom-
kerru á St. Kilda veginurn.
..Á opnu strætinn?“ sjnirði liún
í undrunarrórn.
„Já, á opnu strætinu?“
54
„Hvernig var hann f hátt?“
„Ekki mjög hár, dökkur í frarnan,
hafði ekkert lcinnskegg og ekki
heldur yfirskegg, og einstaklega finn
rnaður“.
„Yar nokkuð oinkennile<rt við
hann?“
Mrs. Kableton hugsaöi sig um eitt
augnablik.
,,.Ta-a“, sugði hún loksins, „liann
hafði rnóðurmerki 4 vinstra g'agn-
auganu, cn J>að huldist af hárinu,
og J>að fnunu fáir hafa sjeð J>að“.
„Sami er maðurinn“, sagði Gorby
við sjálfan sig, „jeg er 4 rjettri
leið“.
„Mr. Wliyte sagðist vera nykorn-
inn .frá Englandi“, hjelt konan á-
fram.
„t>ess vegna liafa engir kunningj-
ar J>ess látna [>ekkt líkið“, sagði
Gorby við sjálfan sig.
„Hann tók herbergin, sagðist ætla
að verða hjá mjer sex mánuði, og
borgaði viku-leigu fyrir fram, og
hann horgaði æfinlega reglulega eins
og heiðvirður maður, pó að jeg
trúi fyrir mitt leyti ekki karlmönn-
um. Ilann sagðist eiga inarga vini
43
brauði, og pað án J>ess henni væri
J>að sjálfri að nokkru leyti að kenna.
I>að er óliætt um J>að, að liafi Ad-
ain verið reiður við Evu fyrir að
cta eTilið oít verða orsök f pví að
]>au voru rekin út úr garðinum
yndislega, [>á liafa ejitirkomendur
hans hefnt sfn úsjiart á dætruin
Evu fc rir synd liennar. Mrs. Hable-
ton var ein af [>eim mörgu konuin,
sem sjálfar eru iðjusainar og sjiar-
samar, en cru gijitar íiiönnuin, sem
ctu konum sínum og börnuin til
bölvunar. I>að var engin furða ]>ó
að Mrs. Hableton inniblndi alla sína
pekkingu á karlkyninu í J>essu
gremjufulla spakinæli: „Karlmenn
eru illtnenni.“ Það var hennar sann-
færing, og hver getur sagt, að liún
liali ekki haft fulla ástæðu til pess?
„I>eir cru illmenni“, sagði Mrs Hable-
ton; „peir gijitast kvennmanni, og
gera hana að áburðarjálki, en sjálfir
sitja J>eir lijer og par við freyð-
andi bjórkollur, og lcalla sig lierra
sköpunarverksins“.
Possum Villa var heldur óglæsi-
legt hús með einum bogaglugga
og mjóum palli að framan. Kring.