Lögberg - 05.11.1892, Blaðsíða 2

2
LÖOBERG LAUGARDAGINN 5. NÓVEMBBR 18B2
The Bkie Store.
-*-MERKI: BLÁ STJARNA-&
$10.000 smm $10.000
Af tilbúnum fatnaði og karlbúnnfrsvöru, keypt fyrir
53 CENT HVERT DOLLARS VIRDl'
L>ar eð allar vörurnar eru keyptar fyrir 53 cts. dollars virði
hjá CHABOT & CO. Ottawa, getjegboðið yður
pennan varning fyrir hálfvirðj.
KOMID! KOMID! KOMID!
ojr pjer munuð sannfærast um pað.
200 buxur $1.75 virði, fyrir $1.00.
200 „ $3.50 „ „ $2.00.
O O CNÍ $7.00 „ „ ' $4.50.
100 svartir fatnaðir $13.50 virði, fyrir $8.50.
100 $18.50 — — $12.50.
100 $25.50 — — $14.00.
100 fatnaðir af ymsum litum fsl3.50 virði, fyrir $8.50.
250 barnaföt $4,50 virði, fyrir $2.75.
250 barna og drengja yfirhafnir $8.50 virði með húfum fyrir $5.00.
500 karlmannayfirhafnir ymislaga litar fyrir hálfvirði.
Nærskyrtur, nærbuxur og sokkar með ámdta niðursettu verði.
KOMlÐogSKOÐIÐ!
THE BLUE STORE.
Merki: BLÁ STJARNA.
434 MAIN STREET-
iL. Olie'vi'ier.
X ö g b c r g.
»•«# it »0 573 SEain Str. Wiiwipeg.
»í Tki J.igber^ Trintint; &“ Pullishing Coy.
(Incorporated 27. May 1890).
RrrsTjóM (tDlTOR):
EJAAK UJÓTl.ElFSSOA
• OsiNKss managí-r: MAGNÚS PAULSON.
AUGLÝSINGAR: ómá-auglýsingar i eiti
skipti 25 cts. fyrir 30 orö eða 1 þuml
dáiksiengdar; 1 dolt. um mánuCinn. Á stærr
augiýsuigum eða augt. um iengri tfma a>
sláttur epnr sarnningi
8ÚSI AL» A 'K il TI kí uptnrla vtvóur aí I
kym a shri/t-y og geia um /yrirrandi bi
,tað lalnfram..
UTANÁSKKll T til AFGRfclLSLUSTOFl
blaðsins er:
fF,fc LÓQEERC PHlNTiKC & PUBLISi{. C0.
P. O. öox 368, Wmnipeg, iVlan
L'l ANASKKIF’I til KITSTJCRANS er:
EliiTOK LOGULKO.
P. O. BOA 3b». WlNMFtGMAN.
—j_AbtíAiti)A(.iivi> 5. Nóv. 1802. —
pr Samkvæmt laudalögum er Uppsogn
kaupanda á bluði ógild, nema bauu se
ikuldlaus, þegar baun segir upp. — F.I
kaupaudi, sem er í skuld við blac-
iö dytr vistlerlum, an pess að tiikyuna
bemiiiaskittm, þá er það tynr uomstoJ
uaum alitiu syutleg sönuun tyrir prett
naum tdg-uig'.
jy Eftirleidts '’erðt ábverri viku prent
uð í blaðiuu .íðraeuuing fyrir móttöku
allra peuiuga, sem því hata borizt lyrit'
taraudi viku í posti eða með bréium,
en ekki fyrir peningum, sem menn af-
henda sjalúr á algreiöslustofu blaðsins-
þvl að þeir meun ta oamstundís skntlega
viðrkeuuing. — Baudarikjapeuiuga teki
blaðið fullu verði (at iJaudankjatnönu
uinj, og tra lsiaudi eru isieu/kir peu
tngaseóiar tekun gildir lullu verði seu.
öuigun tyrir blaðið. — Seudið borguu t
P. O. iloacy Or<Ur», eða peuinga í li<
yia.ered l.eUc, öendið oss enhi bankaa
visanir, sem borgast eiga anuarstaðar eu
í VViunipeg, uema 2öct* aukaborgun fylg
tjrir muköilun.
II O lí F U I?
fyrir íslenzlcu innflytjendur.
II.
Vjar lofuðum í síðasta blaði að
benda á, livemíg horfurnar eru nú fyr-
ir Islfi'dingt, sem að heiuian koma
mað pví augnamiði að setjast að á
landi, í sarr.auburði við pað, hvernig
pær hafa verið að undanförnu.
í einu oiði por.tm vjer að fullyrða,
að pær hafi aidrei ver.ð b' trien nú,út-
lit ? jfit l.öfi ð aldni Vður olæsilegla.
A d ei he 111 M.i itoba staðið tiæria í
á.;i. pjóða ‘ g i instaK linga en einmitt
nú. l'yrsi ojr fremst eru nú af reynsl-
unni feiiginn óhrekjaudi sannanir fyr-
ir kostum fylkisins, bæði tilakuryrkju
Ojr kvikfjárræktar. Þar að auki eru
nú margir erfiðleikar, sem áður
prengdu að kostum nybygojara, að
hverfa. svo sem járubrautaley si, illir
og óbeiitugir markafir og fl. — l>ess
vepna er pað svo sem sjálfsagt, að ef
nokkm fiæfa jjæti verið í pví, að riú
væri óálitlegra að flytja til pessa fylfe-
is en uður hefur verið. pá hlyti p»ð að
ligííja í p'í. að lönd sjeu ekki nú orð
in fáai 1< g hjer, netna svo ónj't <<g ó-
heiitiio í sainanbu N við pað simii áður
hefur verið, að pi.ð sem ba tzt hefur úr
ynu-um göniluni eifiðleikum, meoni
ekki *ð jafna upp pann mun.
Vjer skulum pá leitast við að
benda á, hvað mikið muni vera til í
pessu. að pví er íslend ingum t iðvíkur.
Nýja ísland er líklega af inörgum
álitið vera einhver óhentugasta ís-
lenzka nylendan í pessu fylki. Vjer
erum ekki fæiirum að legsjja neinn
dóm á pað, hvort petta álit er á góð-
um lökum fiygot eða ekki. Auðvitað
verður pvf ekki neitað, að með köflum
hafa bændur verið að flytja paðan og
leita fyiir sjer í öðrum byogðum, og
má ganga að pví vísu, f ð um pað lmfi
mátt kenna einum eða íleir im ókost-
um f yggðarinnar. En engu að síður
er hitt víst, að margir landar vorir búa
par nú, allvel efnaðir, vel ánægðir og
hugsa ekki til burtferðar paðan.
L>að verður pvl r kki með sönnu
aagt, að sú nýlenda bafi misheppnazt.
En spurningin, sem liggur fyrir, er
petta: Eru horfurnar fyrir íslendinga,
sem pangað flytja, verri nú, eti pær
Jjafa verið?
Vjer pverneitum, að pær sjeu
verri. Dvert á móti staðhæfum vjer,
að pær sjeu ttórmn iiiun betri. Detta
liggur blátt A.fram í umbótum peim
Og framförun , sem par liafa átt sjér
stað, og stafar af peim. Dví líklega
kemur engin upp með pað, að landíð
sjál‘t sjí nú orðið verra og ófrjórra
en pað hefur verið áðnr, p1 gar íslend-
ingar bafa flutt pangað. Ekki verður
heldur sagt, að erfitt sji; orðið að fá
land par.
Hafi nokknrn tíma verið fýsilegt
að flytja pangað. pá er pað pó fiemur
ijú, en nokkiun tíma áöur.
Aðalókostir peirrar nylendu bafa
verið taldir pessii: Bleytan í landimi,
vegaleysið, erfiðfeikarnir að vinna
skógana og mai kaðsleysi eða iil verzl-
uu.
Dað er nú fyrst pessi allra siðustu
ár, sem nokkuð hefur verið farið til
muna að bæta vegina par. Deir eru
pegar oiðnir stórkostlega mikið betri
en nokkurn tíma áður, og vjer porum
að fullyrða, að peim umbótum verður
haldið áfrarn af hendi Manitobastjórn-
ar. En með pví bætist jafnóð'im að
rnjög miklu leyti úr öðpum ókosti, nl.
bleytunn-', pví með vegabótinni fylgir
pað að landið er skorið fram. Verzl-
uii er riú orðin, að oss er sagt, mikið
betri en verið hefur og er pað líka all-
sennilegt, par sem nú er verzlun rek-
in par með meira krajiti og á fleiri
stöðum í byggðinni, en áður átti sjer
stað.
Viðvíkjandi skógunum er pess að
geta, að peir verða ævinnlega pað erf-
iðasta fyrir bændur par. En peir
purfa að rjðjast, lil pess að landið
geti vel notazt. Dað skulum vjer
játa, að vjer álítum peir muni valda
ókljúfandi erfiðleikutn fyrir bændur
par, nema pvi að eins, að peir geti
gert viðinn, pogar búið er að höggva
liann, að verzlunarvöru, og pað álitum
vjer ekki óhugsandi að geti arðið áð-
ur en langir tímar líða. Auðvitað
verður pað aldrei að neinu ráði fyrr
en búið er að gera svo við strengina í
Rauðá, að gufubátar geti gengið a)la
leið paðan til ÝÝrinnipeg. Og pd Do-
minionstjórnin bafi svikizt um að láta
gera pað, pvert ofan í margítrekuð
loforð nú í mörg undanfarin ár, pá
teljum vjer vfst, að par komi að á
endanum, að bún sjái sjer ekki fært
að svíkjast um pað lengur, og pað
pví síður, sem pað eru nú fleiri en
íslendingar, sem farnir eru að bafa
augastað á skógunum í Nyja íslandi
fyrir verzlunarvöru hjer í Winnipeg,
og má í pví sambandi benda á k"ptain
Patterson hjer I bæimin, sem vjer
heyrum sagt, að hafi prgar samið um
kaup á allmiklu af eldivið par, sem
hann ætlar að flytja á gufubát sínum
hingað til Winnipeg næita sumar og
selja.
Ekki má heldtir glevma pví stór
kostlega fr.iinfrtra-fyrirtæki peirra
Ilanson • bræðra og nokkurra fleiri
manna á Gimli, að peir hafa koinið
upp gufuskipi, sem peir sjálfir halda
ú til fiskiveiða. Heppnist pað djarf-
mannléga fyrirtæki, sem vjer vonuin
oi/ óskum að verði, pá parf engum
blöðum um p»ð að fietta. að pað verð-
ur íbúum peirrar nyleudn til hins
mesta hagnaðar. Dví að í staðinn fyrir
pað som íslendingar hafa aðeins feng-
ið nokkra atvinnu hjá öðrum fiskl-
fjelögum, sem hafa orðið stórrlk af
veiðiskapnum, pá yrði. ef petta heppn-
aðist, sá munur á, að ísle idingar sætu
uppi með allt saman.
Með pví, sem vjer höfnm nú
sagt utn Nyja ísl., hefur tilgangur
vorvkki verið sá. að ráða mönnum,
seii. að líkindum koma, fremur til að
setjast par að, en í öðrum pörtum
fylkisins, en vjer vjldum leitast við
hrii.da Bllum till æful. dylgjum um,
uð nú sje orðið óálitlegra fyrir landa
vora að setjast hjer að en verið hefur
að undanförnil. og pað pykjumst vjer
hafa gert, hvað Nyja Idand snertir.
Talsvert. ólíkt stcndur á með byggð
íslendinga norður með Manitobavatn-
inu, sem kölluð er Álptavatnsnylenda.
Sú byggð er mikið yngri en Nyja ís-
larids-byggð, að eins 5—6 ára. Dar
eru ókostir ekki eins miklir eins og í
Nyja ísl., líka hefur minna verið gjört
[>ar af umbótum á landi. Dess vegna
| steiidur pað meira í stað, hve álitlegt
: mætti virðast að setjast par að. Dað
j laiid e.r ekki talið vel fallið til hveiti-
| ræktar, en reynist aptur ágætt fyrir
grifiarækt. Aðalgallinn við pá byggð
er, hve langt Lún erfrá járnbraut. En
járnbrant hefur aldrei verið nær peirri
byggð en nú. Dess vegna getur eng-
inn sagt að óálitlegra sje að flytja
paogað nú en verið hefur að undan-
förnu. Dað hefur lengi staðið til að
pangað yrði lögð járnbraut, pó pað
sje enn ógert. En aldrei bafa verið
meiri líkur til að pað komizt A, pví nú
hafa bæði Ottawastjórnin og Manitoba-
stjórnin lofazt til að veita fjel. pvl sem
brautina æt lar 3Ö leggja, allan pann
styrk, seni pað hefur beðið um og
segist purfa til pess að geta lagt
brautina.
Dað parf engum getum að pví að
leiða, nð pessi braut verður löggð;
að eins eT vafasamt, hvenær pað verð-
ur, en ólíklegt teljum vjer, að pað
geti dregizt mjög lengi. En pegar
sú braut er komin, pá bætist svo mik-
ið hagur Álptavatnsnylendu, að pang-
að munu menn flykkjast ístórum hóp-
um. Oprjótandi víðátta af góðu landi
er [>ar enn. Nokkrir íslendingar hafa
lika numið land norður hjá svokölluð-
um Narrows og segja peir landkosti
par ágæta.
Llendingum Hður yfir höfuð A-
gætlega I peirri byggð, að pví er oss
er kunnugt, og eru nokkrir bændur
par komnir í góð efni, pó peir hafi
ekki verið par Iengi. Ekki heyrist á
neinum par að peir hugsi til að flytja
paðati, en allmarga pekkjum vjer, seir.
hafa ásett sjer að flytja pangað nseuta
sumar.
Vjer getum nú ekki sjeð, í hverju
pað ætti að liggja að pað sje svo
mjög mikið óálitlegra fyrir landa vora,
sem að lieiman kunna aðkomaánæsta
sumri, að flytja pangað, en fyrir hina
sem pangað eru fluttir nú pegar, og
vegnar pryðilega. Dað er satt um pá
byggð, að.par inuu landið fremur vera
lagað til griparæktar en hveitis, en
pað er ekki neitt, sem komið hefur I
ljós nú nylega. Dað hefur veriðáður
kunnugt, og ekki rekið menn í burt.
íslendingum lætur sá búskapur ekkert
siður en liveitirækt, og geta peiroiðið
fjáðir menn af að stunda kvikfjárrækt
ina. Vjer teljum ekki ólíklegt, að ef
Hudsonsflóabrautin leggst nú bráð-
um, pá verði afarstór íslendingabyggð
par norður með Manitobavatninu,
pegar fram líða stundir.
Um Argyle nylenduna höfum
vjer fátt að segja. Dað er svo sem
Vitanlegt, að frí lönd eru ekki fáanleg
par. Dað er auðvitað blómlegasta
íslenzka byggðin í Canada, og má
telja mikið lán, að íslendingar náðu
I pann blett. En pegar pess er gætt,
hve fáir af öllum peim, sem að heim-
an hafa komið, hafa orðið fyrir pví
láni, að ná I land par, pá synist ástæðu-
laust að álíta pað, að framar sje e' ki
flytjandi hingað, úr pví land sje ekki
lengur fáanlegt í Argylebyggðinui.
Melita nylenduna pekkjum vjer
minnst. Dangað eru að eins fáeinir
menn komnir. Reynd er pví lltil
k'imin á búskapinn par. Reyndir
bændur, sem par bafa skoðað land,
segja pað vera svipað og I Argyle, en
pó naumast eins gott. Mönnum ber
ekki alveg saman um pá nylendu
fremur en aðrar. Dannig var pað og
ineðan Argyle nylendau var að byggj-
ast. Margir hjeldu pá mcira fram
öðrum stöðum, svo sem Nyja
fslandi, og fluttu menn I hópum pang-
að, meðan Argyle var að byggjast, og
tóku svo annara pjóða menn löndin
inni á milli íslendinga par, en landar
vorir sátu eptir með sárt ennið.
Hætt er við, að pað gangi svipað
með pessar fá sectíónir, sem óteknar
eru norður frá Melita. Dar er nú óð-'
um að fyllast af innlendum mönnum,
pví landið par er í góðu áliti og
bysna háu verði.
Víða um Manitoba ermikiðónum-
ið land, en varla er hugsandi, að stofn-
aðar verði íslenzkar nylendur, parsenrt
pær hafa ekki komizt á fót nú pegar,
pví íslendingar kjósa sjer lieldur að
halda hópinn en að vera á dreifing
meðal annara pjóða manna. En í
gömlu nylenduntim hjer, ða Argyle
byggðinni undan skilinni, er enn
Ótakmarkað rúm fyrir nyja innflytjend-
ur og hafa pær byggðir aldrei vei ð
álitlegri en einmittnú.
FYRIR 10,000 ÁRUM.
„ísöllin S Norðnr AmerSku" lieit-
ir mjög fróðleg grein, sem nylegahef-
ur staðið í hinu fræga skozka tímariti
Edinhnrgh Riciew, og setjum vjer
hjer stuttan útdrátt úr henni.
Dað eru um 10.000 ár síðan að
aptur fór að bóla á Norður Ameríku
ásamt norðurparti Evrópu upp úr pví
ísvatnsflóði, sem vægðarlaust hafði tor-
tynt öllu lífi, ekki að eins mannalffi,
heldur og dyra og plöntulífi. Menn,
sem gerðu sjer verkfæri úrtinnustjin-
um, mammútdyrið mikla, ullhærði
nashyrningurinn, og voðalega söðul-
tennta tigrisdyrið — allt pettatyndist,
og svo byggðist jörðin af nyju af
hinum yngri steinaldarmönnum, sem
voru töluvert menntaðri en hinir eldri,
og villidyrin, sem nú koma fram á
sjónarsviðið, eru að minnsta kosti ekki
eins hræðilega stór. En milli hinnar
eldri og yngii steinaldar eru nokkrar
árapúsundir, og var pá allt pakið
vatni og ís. Dað er ekki fyrr en lijer
um bil 0000 árum fyr;r Krists fæðing,
að ísöldm endar og riytt líf tekur að
blómgast á rústunum.
Enginn vfsindamaður getur gert
áreiðanlega grein fyrir pvf, hvernig á
pví hefur staðið, að slík ógrynni íss
skyldu leggjast utan um jörðina —
enda væri og sannarlega til of mikils
ætlazt, ef farið væri fram á slíkt. Dví
að jafnvel pótt nytt syndaflóð skyldi
koma nú á tímum, pá mundu vísinda-
mennirnir Jrrætast uir. orsakirnar til
pess allt pangað til vatnið lykist sam-
an yfir höfðum peirra. En pað vita
menn, að áður en ísöldin kom, voru
ekki að eins í nyrðra tempraða beltinu
heldur einnig í heimskautalöndunum
skógar miklir og trje, sem nú lieyra
hitabeltinu til. í stað pess sein nú
eru á Englandi eikur og bækiskógar,
voru par pá pálmar, f'g aðrar slíkar
viðartegundir; pá var fullt af skjald-
bökum í enskum ám og flóura, og á
purlendinu par voru pá ljón, fílar og
hyenur. Fíkjutrje og kaneltrje voru
pá norðarlega á Dyzkalandi, á Græn-
landi preifst magnolia, og vínprúgur
proskuðust á Spitsbergen. Jafnvel á
Grinnels-landi, sem akki er nema 8
gráður frá norðurlieimskautinu, óx pá
cypressviður, valhnotaviður, cedrus-
viður, lind og ösp.
En af einhverjum orsökum, sem
raem geta ekki gert sjer grein fyrir,
dró úr hitanum að mjög miklum mun,
og jökulbreiður mynduðust á hálendi
Canada og í heimskautalöndunum.
öll Canada, að minnata kosti lielm-
ingurinn af pví svæði, sem Bandarík-
fn ná nú út yfir, norðurparturinn af
Evrópu og ef til vill partur af Asíu
(sem pá kann að hafa verið áföst viö
Ameríku) varð líkt pví sem Græn-
land er enn pann dag 1 dag, og að
lokum varð jökulbreiða yfir allt petta
svæði. Dó að menn sjái jökla nú á
dögum, geta menn naumastaf pví gert
sjer 1 hugarlund hvernig skriðjöklar
ísaldarinnar voru. Dað er að eins
Muirjökullinn í Alaska, sem gctur
gefið mönnum ofurlitla hugmynd um
peirra eyðileggjandi afl. Frá peim
jökli renr.a sem sje á hverjum degi
20 millíónir kúbíkfeta, 45,000 tons út
f hafið, og drunurnar af peirri jökul-
skriðu eru líkastar liávaðanum sf afar-
mörgum fallbissuskotum; manni finnst
jörðin skjálfa par, og liafið vellur
sífellt og freyðir af Kfjöllunum, sem
allt af eru að detta ofan I pað. Menn
geta af pví gert sjer dálitla liugmynd
um hve ægilegt slfkt eyðileggingarafl
hefur verið, pegar pað hefur l»gt leið-
ir sínar um norðurpartmn af prem
heimsálfum!
Með rannsókn á nútiðarjöklunum
og með peirri pekking, sem menn
hafa á eðli íssins, gsta menn gert sjer
grein fyrir brautum fornaldarjöklanna
með eins miklum áreiðanleik, eins og