Lögberg - 11.01.1893, Blaðsíða 2

Lögberg - 11.01.1893, Blaðsíða 2
2 LÖGBERG MIDVIKUDAGINN 11. JANÚAR 1893. ö 0 lu r g. Ge«S út aö 57» Main Str. Winnipeg af Tke /sögbcrg Prinling ár Publishing Coy. (Incorporated 27. May 1890). RtTSTJÓRI (EIjITOR); EJNAP J//UÁLP/JSSON BUSINESS MANAGRR: A/AGNÚS PA ULSON. AUGLÝSINGAR: Smá-auglýsingar I eitt skipti 25 cts. fyrir 30 orð eða 1 þuml. dálkslengdar; 1 doll. um mánuöinn. Á stærri auglýsingum eöa augl. um lengri tlma aj- sláttur eptir samningi ÖÚSTAD A-SKIPTI kaupenda verður aö tíi K/nna sknjicga og geta um fyrverandi bú staö jafnframt. UTANÁSKRIPT til AFQREIÐSUJSTOFU blaðsir.s er: THE LÖCBERG P?,iK7INC & PUBLiSH. CO. P. O. Box 368, Winnipeg, Man. UIANÁSKRIFT til RlTSljORANS er: EI»lTOK LÖUUKRO. P. O. BOX 368. WINNIPEG MAN. —miðvikudaginn 11 . .TAN. 1893. — Samkvæmt landslögum er uppsögn kaupanda á blaði ógild, uema hann sé skuldlaus, þegar harin segir upp. — Ef kaupandi, sem er í skuld við blað- ið flytr vistferlum, án þess að tilkynna heimilaskiftÍB, þá er það íyrir dómstól- ununt álitin sýnileg scinuun lyrir prett- vísura tilgang'. jggf Eftirleiðis verðr á hverri viku prent- uð í blaðmu vifei ácucing fyrir móttöku allra peninga, sem því hafa borizt fyrir- tarandi viku í pósti eða með bréfum, en Mci fyrir peningum, sem menn af- henda sjálflr á afgreiðslustofu blaðsins* þvi að þeir menn fá samstundis skriflega viðrkenning. — líandaríkjapeninga tekr blaðið fullu verði (af Bandaríkjamönn- um), og frá ísiandi eru íslenzkir pen mgaseðlar teknir gildir ful’.u verði sem burgun fyrir blaðið. — Sendið borgun í P. O. Moncty Orders, eða peninga í lic girtrred Letier. Seudið oss ekki bankaá Visanir, sem borgast eiga annarstaðar en i Wiunipeg, nema 25cts aukaborgun fylg fyrir iunköllun. SKOLAMÁÍ. TERRÍTORÍANNA. I>ingi Norðvestur Terrítóríanna var sliíið í síðustu viku. Merkasta málið, sem f>að afgreiddi, var skóla- málið. Frá stefnu Mr. Haultains, ráðaneytisforrnannsins, í f>ví máli hef- ur áður verið skyrt lijer í blaðinu. Það var vafalaust einkum fyrir p>á stefnu, að liann varð að sleppa völd- unum við Mr. Cayiey. En eptir sigurinn í Wallacekjördæmi komst hann aptur til valda, eins oglesendum vorum er kunnugt, og svo hafði hann sitt mál fram í þinginu. Eptir hinum nýju lögum erskóla- fyrirkomulagið að sönnu tvöfalt; við því varð ekkert gert, pví að það er heimilað í stjórnarskrá Terrítoríanna. En skólarnir hafa verið dregnir und- ir umboðsvaldið, úr höndum kapólsku klerkanna. Lögin fyrirskipa kennslu- mála-nefnd, sem á að samanstanda af ráðherrunum og fjórum öðrurn mönn- um; skulu tveir þeirra vera próte- stantar og tveir kapóiskir, og skal stjórnin nefna pá menn í nefndina. Svo skal og stjórnin setja yfirumsjón- Hrmann kennslumálanna, oir skal hann vera sjálfkjörinn ritari kennslumála- nefndarinnar. Þar sem meiri hlutinn í skólahjeraði er kaþólskur, verður skólinn kapólskur, en par sem pró- testantar eru í meiri hluta, verður skólinn prótestantiskur. En tilsögn i tróarbrögðunum á ekki að fara fram fyrr en eptirkl. 3^ ádaginn, og ekkert barn er skyldugt til að vera við hana netna foreldrar pess eða löglegir að- standendur óski pess. Kennslubækur eiga að vera hinar sömu í öllum skól- un um, og eptirlitið sama. Allir kenn- ararnir eiga að lrafa gert grein fyrir pekkingu sinrri á lögskipaðan hátt. V ATNSK Jí A PTURINN í ASSI- NIBOINE. Aðalörðugleikinn við að nota vatnskraptinn í Assiniboine í stað gufuafis er innifalinn í pvíað viðlialda skipgeng i áriniiar. Sem stendur nrá ekki loka ánni fyrir skipum, og fvrir pað tvöfaldast kostnaðurinn, sem ann- ars væri við að færa sjer vatnskraptinn í nyt. Það er ekki «ð eins í Winnipeg_ að áhugi manna er farinn að vakn8? fyrir peirri pýðingarmiklu umbót, að láta ekki vatnskrapt ár pessarar ónot- aðan. Bæði í Brandon og Portage la Prarie eru menn farnir að fá hug á hinu sama. Og í öllumbæjunum verður fyrir mönnum sami kostnaðar-örðug- ieikinn við að halda við skipgengi árinnar. f tilefni af þessu hefur yfiverk- fiæðingur pessa bæjar lagt pað tii, að bæjarstjórnir og verzlunarnefndir allra þessara bæja sendi sameiginlega nefnd til sambandsstjórnarinn: r, ( g fari frani á, að leyft verði að færa sjer vatns- kraptinn í nit, &n |>css jafnframt að siá fyiir skipgengi árinnar. Það er ekki alisendis óliklegt, að pessu kynni að mega fá fiarogengt hjá sambandsstjórninni, ef farið verð- ur ;ð ráði verkfræðingsins. sem að likindum má búast við. Sannleikur- inn er sá, að áin er svo að segja alveg o-agnslaus til skipagangna, Hún er svo grunn, að stundum er ekki hægt að sigla gufubátum eptir henni, og hún er svo krókótt, að leiðin verður ot löng til pess að það borgi sig að flytja vörur eptir henni í stað þes3 að senda þær með járnbraut. Vjer liöfuin fyrir skömmu gefið lcsendum vorum nokkra liugmynd um, liverja pýðingu pað mundi hafa fyrir pennan bæ, ef notkun vatnskraptar- ins í Assiniboine yrði framgengt Vafalaust inundi ábatinn af pví verða margfallt meiri en hagurinn er af skipagöngum eptir ánni — ekki sízt, pegar prír allstórir bæir eiga í hlut. KOSNINGARRJETTIÍR KVENNA. Bænarskrá sú ti) fylkisstjóra og fylkispings, sem Bindindisfjelag krist- inna kvenna (Woman’s Christian Tem perance Union) iijer í fylkinu cr að safna undirskriptum á, hljóðar pannig (að innga,Dgs- og niðurlags-orðun- um slepptum);— „Með því að konur í Manitoba-fylki eru mikill hluti fylkis- búa, og leggja liver í sinni stöðu til þroska og hagsældar fylkisins, og Með því að konur liafa á heimil- um og í skólum pessa fylkis, í öllum hreyfingum til siðferðisiegra umbóta, í bindindismálum og trúarboðsmálum, starfað að pvi að konia inn lijá öðrum hinum æðstu og göfugustu grundvall- aratriðum mannlegrar breytni, og með pví stuðlað að hinni hreinustu ættjarð- arást, og Með pví að pað er sannað, að meðal-kona er jöfn meðal-karlmauni að pví er snertir gáfna-afl og siðferðis- prek, og í menntun, og í öllu pví som útheimtist til að vera góður borgari, í skynsemd, iðjusemi, kærleik til heim- ilis síns og iands síns, liæfileik til að framleiða auðæfi og bera byrðar pjóð- fjelagsins, og Með pví að atkvæðisrjettur sá er konum í pessu fylki hefur verið veitt- ur í sveitar- og bæjarstjórnarmáluin hefur verið vel notaður og góðar af- leiðingar liafa af honum orðið, og Með pví að stjóru vor er byggð á þeirri grundvallarsetning, að allir partar pjóðarinnar eigi að hafa sem jafnasta fulltrúa-tölu (representation by population,) og Með því að sem stendur að eins sá hluti fólksins, sem er karlkyns, iief- ur nokkra fulltrúa á pingi: t>á lýsa embættismenn og fjelag- ar Bindindisfjelags kristinna kvenna og undirritaðir íbúar Manitoba-fylkis vfir poirri sannfæring sinni, að pað sje mótsögn í lögunum og rangsleitni gagnvart helmingi þjóðarinuar, að synja peim helmingi um atkvæði í málefnum fylkisins. Og poss vegna förum vjer, sem ritum undir pessa bænarskrá, fram á pað, að liinum háttvirta fylkisstjóra og meðlimum fylkispingsins þóknist að gefa út lög pess efnis, að einskis borgararjettur sje takmarkaður nje neinum utn liann synjað fyrir |>að að vera kona, en að kosnirigarrjettur verði veittur konum jiessa fylkis jafnt sein körlum“. Bænarakrá pessi, sem verðurlögð fyrir fylkispingið í vetur, kvað hafa ferigið injög margar undirskriptir, og fjölga pær í hundraða tali með degi hverjum. INDfÁNA-KONUR. Kalli úr ritgerð í ‘‘Tbe Literary North-West“ eptir indíánska konu, Wu Mda S/cu. Sjaklan kenn.r þuðfyrir, að nokk- ur Inclíána-koria sje mönnum kunn langt út fyrir takmörk þorps pess sem hún á beima í, og enn sjaldgæfara er pað, að sjá nafn liennar á blaðsiðuin inanukynssögunnar. Það er ekki henr.i að kenna. Skajiarinn hefur gæti hana hælileikum, sem gefið hafa mörgum systrum hennar, er við far- sælli kjör hafa átt að búa, sögulegan og skáldlegan ódauðleik. Indíána- konan er orðlögðfyrir sína þolinmóðu prautseigju. sinn furðulega líkams- f>rótt,fyrir sína skjaldmeyjarlegu hug- prýði í orustum, pegar pörf gerist— og engin göfug mán’nleg ástríða get- ur verið innilegri nje átakanlegri heldur en ást Indíána-konunnar til barna liennar og elskhuga. Siouxarnir halda pví fram, að andi móðurinnar sje ávallt hjá börn- unutn fjarverandi, pegar [)au hugsa til henriar; og að hvenær sem peim vilji einhver ógæfa til, pá finni liún til kvalar í hjarta sínu. Þegar barn deyr, er sorg Indíánana-konunnar, móður pess, frámunalega innileg, og kvein- stafir hennar óumræðilegir. Eptir einni jieirra er haft: „Fölu andlitin bæla niður sorg sína; eu við, börn náttúrunnar, verðum að lofa henni að brjótast fram eða deyja að öðrum kosti.“ Annað einkenni Indíána-konunn- ar er sú einlæga ást, sem liún ber í brjósti til elsklmga síns eða eigin- manns. Hún er ávallt reiðubúin - til að leggjn allt í sölurnar cg pola allt fyrir hans sakir, jafnvel lífið, pegar nauðsyn krefur, eða þegar hún fær ekki ást aptur á móti. Þetta kemur fram í ýmsurn átakanlegum pjóðsög- um Tndíána..... Þet.ta göfuga atriði í lundernis- einkunn lndíána-kvenna liefur Iiong- fellow sýnt fagurlega í kvæði sínu um Hiawatha. Minnehaha er auðvitað ekki annað en skáldlegur tilbúningur ....En í þessu kvæði hefur amerí- kanska skáldið látið Indíána-konur eiga pað sem þeim ber yfir höfuð. Það er of kunnugt til pess að það purfi frekara skýringa, hve mikil er polinmæði og þrautseigja, líkams- próttur og hugprýði Indíánakvenna. Hvernig stendur pá á pví, að svo fáar Indíánakonur skuli, prátt fyrir pessa mörgu hæfileika, sem pær hafa frá náttúrunnar henai, liafa orðið kunn- ar út fyrir pann prönga hring, þar sem peirra jarðneska vegferð byrjar os' enclar? n Dakota eða Sioux-konurnar verða að lifa verra en hundalífi, og líkt má segja um allar Indíána-konur um allt Norðvesturlandið, allt til íshafsstrand- arinnar á Alaska Margar peirra sjá að lokum engan annan veg til að enda sina jarðnesku eyrad en þann að taka af sjer lífið. Fri barnæsku er Indíána-stúlkum sýnd fyrirlitning ein og farið með pær sem áburðardýr. Meðal sumra fiokka á. Alaska er þeim jafnvel bannað að koma nema í suma litlu kofana, með pví að pær sjeu óhæfilegar til að birt- ast fyrir augliti karlmamianna. Það er ekki sjaldgæft að sjá meðal Indí- ána, sem enn hafa ekki tekið kristna trú, „litlar stúlkur tneð stóra viðar- bagga á bakinu, sem hver um sig er pyngri en berandinn.“ Þegar pær eru dálítið farnar að stálpast, kunna pær að verða keyptar af einhverjum, sem vilja gera pær að konum sínuin að nafninu til. Borgunin fyrir pessa vesalinga er, eða var venjulega meðal Dakota-lndíánanna, liestur, eða nskkr- ar ábreiður, eða bissur, eða eitthvað annað, sem var hjer inn bil 30-40 dollara virði. Talan á ,,konum“ þeim sem Indíána-karlmaður má hafa er komið undir duttlungum lians og pví, hve góð efrti hann liefur til að kaupa pær og sjá fyrir peiin. Með pvf að Dakota-konan er keypt ambátt. er hún undirorpin öllum duttlungum manns sfns, og vei henni, ef hanu er í vonclu skajii. Að biðja beininga, Ijúga, stela eða vinna mlindi hver Dakota-icapjii telja Óafmáanlega smán fyrir sig. En pað er konunni daglega ætlað að gera. Meðan lávarður hennar reykir pfpu sína með hátíðlegum svipogskemmtir sjer við að hlusta á sögur eða segia pær sjálfur, eða leikur sjer með fje- löguin sínuro, rr.á mörg Dakota-konan á köldum vetrardögum labba fimm eða átta eða ;iu miiur ineð ketil, öxi barn og litla hunda á bakinn til eins eður annars stnðar, par som liafast á við um stuncl, reisa upp tjaklið, sækja vatn, liöggva við fyrir kveldið og und- irbúa kvelrlmatinn. Ogpegar lávarð- ur hennar loksins kemur þá liefur hún enga tryggingu fyrir að verða ekki fyrir misþyrmingum eptir allt sitt strit. E>að er engin furða, pó að sumar af þessum aumingjum endi sínar eymda- stundir með pvi að fyrirfara sjer. Indíánar hafa þá reglu, að leyfa kanum aldrei að tala á mannfundum. I>að er t. d. alkunnugt í pessu ná- grenni, sem bar við á fundi einuin, sem hvítir menn og Indíánar hjeldu við Fort Snelling árið 1850. Kona governors Rainseys og aðrar virðuleg- ar frúr voru viðstaddar. Siouxarnir tóku pað pá fram með fyrirlitnig, að peir liefðu komið á pá ráðstefnu til að hitta karlmenn en ekki konur. Dar sem svo er ástatt, liggur pað í augutn ujipi, hvers vegna óteljandi þúsundir af Indíánakonum lifa og deyja svo, að heimurinn fyrir utan veit ckkert um tilveru þeirra. „Ilve fáar af blíða kyninu,“ segir vel pekkt- ur sagnafræðingur, sem ritað hefur urn Norðvesturlandið, „íinna eins og vert er til þess, hve óendanlega skuld- bundnar pær eru Maríusyninum, sem fyrstur kenndi hvert er hið rjetta verksvið kvennmanna!“. HEIMILID. [Aðsendar greinar, frumsamdar og þýdd- ar, sem ireta beyrt undir „IIeimilið“, verða teknar með þiikkum, sjerstaklega ef þær eru um bfwkap, en ekki mega |-ær vera mjög iangar. Ititið að eins öðrumegin á blnðið, og sendið nafn yðar og heimili; vitaskuld verður nafni yðar haldið leyndu, ef þjer óskið þess. Ut- anáskript utan á þess konar greinum: Editor “Heimilið“, Lögherg, Box 368, Winnipeg, Man.] 8VÍNARÆKT ER ÁBATASÖM. (Þýtt úv Nor-Wnt Farmer and ililler). Undanfarin ár hefur hlað vort verið að reyna að koma lesendnm sínum í skiin- ing um, að þeim mundi hagur í aðgefa sig meira við að koma upp og ala lleiri svin en flestir þeirra hafa gert. Þetta má sanna með tvennu móti. — Þegar smábændurnir fyrir 3 ti’. 4 árum síðan kepptust liver við annan að ná í par af ungum undaneldis hryssum, í hvert skipti og vagnfarmur af hestum kom austan að, og ljetu uxa sina fyrir eða gáfu skuldbindingar (Notes) sem báru háa vexti og jafnvel veð í jörðum sínum, til þess að eignast sex hundruð dollara par af hryssum, þá reyndi hlað þetta til að draga úr þessari græðgi og henti á hvað margt gæti kemið fyrir áður en menn væru búnir að ala upp tvo fjögravetra hesta. Nú er varla hægt, að selja tvo slíka hesta fyrit'jafn-mikið og menn borg- uðu fyrir aðra undoneldis hryssuna,og ýms dæmi eru til þess að sá sem keypti á nú hvorki hryssurnarnje hesta undan þeim en skuldin stærri en hún var í fyrstu. — Ef þessir menn liefðu farið dálítið hægra og lagt svo sem $100 í að kaupa sjer svín af góðu kyni sem þeir kunna að fara með, og lialdið stöðugt áfram svíaarækt, þá er líklegt að engin veðskuld lægi á jörðum þeirra, og að þeir væru búnir að hafa svo mikla peuinga upp úr því að selja flesk á 5 til 6 cents pundið, að þeirhefðu getað keypt sjer par af dugleguin lxestum. En bændur voru þá svo stórhuga en svínin svo smá í augum þeirra, að þeir hirtu ekki um í'áðleggingarnar um að fara gætilega. Þeir bændurnir, sem voru nú svo heppnir að koma upp ungum liestum, að í fljótu bragði inætti virðast að þeir hefðu gert rjett að sperrast við að ala þá upp og skipta sjer ekki um ráðleggingar vorar, þessir sömu bændur kvarta nú og kveina hæst út af því, að þó þeir hafi eina 10 unga hesta, þá geti þeir ekki selt hina beztu af þeim, livað þá hina verstu. En á meðan svona gengurmeð hestana,sem menngerðu sjer svo miklar Vonir um, og sem hafa gert suma bændur því nær gjaldþrota og valdis þeim miklum áhyggjum, þá er fyrir- litna svínið eins útgengileg vara eins og það áður var og hægt að selja svín livenær sem vill, fyrii varalaust, jafnvel þó þrefalt meivn væri ulið upp af |>eim. I>ó nautgripir væru settir á metin móti b íuunum í gróðalegu tilliti, þá mundu- þeir ekki koma betur út en hestarnir. Um þessar mundir (í október) er að eius boðin 2 ít cent fyrir pundið í allgóðum uxum á freti, og þegar tekið er tillit til verðsins sem fæst fyrir þá í Englandi, þá er vara- í aint að kaujra uxa jafnvel með því verði. Fytir almennileg svín fást cents fyrir puidið, og þat erengin hætta á að flesk fari ofan úr þvl verði. í staðinn fyrír á- hættuna og kostnaðinn við að senda naut- gripi 5000 mílur til að koma þeim á út- lendan markaö, þá n.ætti selja þrefalt fleiri svín on rú e>u alinupp lijer í fylkinu sjálfu °g lal.svert rnikið mætti selja í hjeruðunum fyrir vestun ef bændur að eins tækju sig mí til uð fara að byrja þennan sivaxandi heimamarkað. Að vísu fæst hærra verð fyrir sauðaket en flesk, en það er ekki 'nema tíuridi hver maður í landinu sem hefur kunnáttu og hentugleika til að aia upp sauðfje svo í lagi fari, þar sem allir hinir geta alið svín, ef þeirvilja leggja nokkra rækt við það. Ástæðan fyrir því, að svo fáir bændur hjer í norðvestrinu hafa alið svín, er ef til vill sú, að gróðinn af hveitiyrkjunni er svo fljóttekin þegar hún heppnast, og svo fyrirhafnarlítið að koma hveitinu í pen- inga, svo flestnm þykir þetta betra en hinar minni tekjur af r.ölu fáeinna svína við og við. En allmargir bændur eru nú farnir að sjá, að þeir geta ekki búizt við að fá sömu uppskeru nú af landi, sem búið er að yrkja í mörg ár, og þeir fengu á meðan það var nýtt, og hvort þeir vilja eða ekki veröi þeir að fara að brúka áburð, clla fari þeir á vonarvöl. Bændurnirí Ontario sem ala svínin, sem fieskið af er selt í sölubúð- unum í Manitoba, hljóta að álíta áburðinn sem undan þeim keinur einhvers virði, því annars mundu þeir ekki standa sig við að kaupa ódýrt fóður hjeðan og senda okkur það til haka sem flesk, eins og þeir gera. Þegar bændur hjer fara að kunna að nota góðan áburð fyrir hveitirækt eins og vert er, þá fara þeir líklega að sjá að fyrir- litna svínið er viss gróðavegur og í sann- leika eitt- hið nauðsynlega þegar um biand- aðan búnað (mixed farming) komandi tíma er að ræða. Jafnvel bó raaður reikn- aði upp á góða hveitiuppskeru, þáer óhætt að halda því fram, að þegar maður tekur hvert árið með öðru og meðaltals verð, þá er svínaræktin miklu vissari atvinna en bezta „red fife“ liveiti. Maður verðtr að játa að of langt var farið þegar sagt var að skemt hveiti, sem talið er 30 centa virði bushelið, verði 75 centa virði ef það er gefið svínum. En þegarhæfilega erdregið frá í þessn efni, verður hver maður að kannast við, að þegar haft er tillit til pen- ingauna sem lagðir eru í svíaræktinn og þau pössuðu hæfilega, þá verða svínin óefað hjer um bil gróðamestu skepnui' sem bóndinn liefur. Haustið er bezti tíminn að byrja svina- rækt. Ef maður þá fær sjer nokkrar ungar og góðar gyltur, sem gjóta í febrúar eSa mars, þá héfur maður tiltölulega mest- an haginn. Það er gagnslítið að ætla sjer að flta svín, þegar frostið er 2o—30 gráður fyrir neðan 0, nema svínastíurnar sjeu miklu betn en bændur hjer vestra geta almennt liaft þær. En það er alhægt að hafa alinennilegt hús handa fáeinum gyltum og grísum þeirra nokkrar vikur að vorinu eða þangað til í veðrinu hlýnar og þau gett farið að bíta gras til fóðurdiýginda. Eptir það duga þeim nokkrar ekrur af graslandi, sem nóg vatn er á og dálitill viður til að veita skugga, þangað til seint í September eða í október og nóvember að farið er að ala þau til slátrunar. Þessir mánuðir eru hentugustu mánuðirnir til að ala svínin, og það fer ekki hjá bví, að sje rjett með farið, fitna þau fljótt og maður græðir á þeim hieð þessari aðferð. Það er sá tími ársins, sem öil dýr borga betur fóðrið sem þeim er gefið en aðra tíma, og svínið er ekki eptirbátur annara dýra í þvi að jeta og borga það sem það jetur. íslendingar í [>essu landi, sem senda peninga til íslands fyrirfarbrjef lranda vinum sínum, geta snúið sjer til mín með pað persónulega eða skrif- lega. Jeg ábyrgist að koma peningun- um með skilum, og sömuleiðis að skila fieim aptur, án nokkurra affalla, ef [>eir ekki eru notaðir fyrir farbrjef, nema öðruvísi sje fyrirmælt af [>eim, er pá sendir. Jeg bef liafc petta á hendi í nokk- ur undanfarin ár, og pori jeg að vitna til þeirra, sem mig bafa beðið fyrir slíkar sendingar, utn það, að óánægja eða óskil liafa ekki átt sjer stað í einu einasta tilfelli. I>eir sem fá fargjöld í gegnum mig er búizt við að komi með hinni alkunnu Allanlínu, og fylgjast pann- ig með aðalhópum íslendinga, sem hingað koma að sumri. W. II Paulson. Winnipeg, Man.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.