Lögberg - 08.04.1893, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG LATTGARDAGINN 8. APRÍL 1893.
% ö g b zx g.
Gem“ út a« 57S Msiin Str. Winnipes
af The Löfberg Printin^ Sf Tublishinq Coy.
(Incorporated 27. May 1890).
Kitstjóri (Editor);
EINAR HJÖRLEIFSSON
BUSINESS MAN’AGER: JOIIN A. BLÖNDAL.
AUGLÝSINGAR: Smá-auglýsingar í eitt
kipti 25 cts. fyrir 30 orð eða 1 þuml.
dálksiengdar; 1 doll. um mánuöinn. A stærri
auglýsingum eBa augl. um lengri tiroa at-
sláttur eptir samningi
BÚSTAD A-SKIPTI kaupenda verSur a« til
nynna skn/lega og geta um fyrverandi bú
stað jafnframt.
UTANÁSKRIPT til AFGREIÐSLUSTOFU
blaðsins er:
THE LÖCBEHC PRINTINC & PUBLISH. CO.
P. O. Box 368, Winnipeg, Man.
UTANÁSKRIFT til. RITSTJÓRANS er:
EDITOR LÖOKERG.
p. O. BOX 368. WINNIPEG MAN.
— Laugardaginn 8. apr 1893. —
Samkvæmt, landslögum er uppsögn
kaupanda á blaði ógild, nema bann sé
skuldlaus, þegar haDn segir upp. — Ef
kstipandi, sem er í skuld við blað-
ð flytr vistferlum, án þess að tilkynna
beimilaskiftin, þá er það fyrir dómstól-
unum álitin sýnileg sönuun fyrir prett-
viRnin tilgang’.
Eptiiieiðis verður hverjum þeim sem
sendir oss peninga fyrir blaðið sent viður-
kenningfyrir borguninni á brjefaspjaldi,
hvort sem borganirnnr hafa til vor koinið
frá Umboðsmönnum vorum eða á annan
hátt. Ef menn fá ekki slíkar viðurkenn-
ingar eptir hæfllega lúngan tíma, óskum
vjer, að | eir geri oss aðvart um það.
— Bandaríkjapeninga tekr blaðið
fullu verði (af Bandaiíkjamönnam),
og frá Islandi eru íslenzkir pen-
mgaseðlar teknir gildir fullu verði sem
borgun fyrir blaðið, — Sendið borgun í
l’. 0. ifoney Orders, eða peninga í Re
gútered Letter. Sendið oss ekki bankaá
vísanir, sem borgast eiga annarstaðar en
i WiuDÍpeg, nema 25cts aukaborgun fylg
fyrir innköllun.
HÖRMULEGT SLYS.
Skurður. sem Jjessa dagana er
verið að grafa á Point Douglas, rjett
hjá Ogilvie-millunni, hrapaði niður á
fjóra íslendinga á fimmtudaginn var,
meiddi J>rjá mennina stórkostlega og
varð hinum fjórða að bana.
Maðurinn, sem missti lífið, hjet
Jienjamln Jónsson Jónssonar, prests
í Reykjahlíð. Hann var kvænt-
ur systur Jóns alpingismanns Jóns-
sonar á Reykjum, var pryðilega vel
greindur maður og lesinn, en bláfá-
tækur. Hann lætur eptir sig konu
°g prjú börn, hvert öðru yngra.
Deir sem skaðazt hafa eru: Arni
Þórdarson, kvæntur maður hjer I
bænum. Hann er ekki beinbrotinn,
en skorinn og marinn á höfðinu. Hann
er ekki talinn í lffshættu. Ólafur
Ilannesson, ókvæntur maður á þrí-
tugsaldri, lærbrotnaði. IlcUji Eqj-
ertsson, 17 ára gamall piltur, er hættu-
legast meiddur af peim sem komu lif-
andi 6t úr slysinu. Hægri handlegg-
urinn er brotinn og auk pess eitthvað
af ryfbeinunutn, og hefur eitt ryfbrot-
ið sært lungun. Hann var í mjög
mikilli liættu staddur, pegar síðast
frjettist af spítalanum.
Skurðurinn, setn mennirnir unnu
við, er grafinn fyrir Ogilviesmillu-fje-
lao-ið, en ekki fyrir bæinn. Yerk-
stjórinn, sem tekið hafði að sjer að
grafa skurðinn, er Mr. Lee. Hann er
alkunnur hjer í bænum, ekki sízt fyr-
ir [>að, hve hraparlega kærulaus hann
er með að stofna lífi ir.anna í hættu
við skurðagröft. I>að Ieikur orð á
hinu sama með fleiri verkstjóra hjer I
bænum, en einna verst orð hefur p^
jafnan fario af honum í pessu efm.
Og að pví er snertir pennan skurð,
sem petta hörmulega slys varð í, pá
verður ekki annað sjeð af peim fregn-
um, sem oss hafa borizt frá áreiðanleg-
uin, kuunugum mönnum, en að par
sje um glæpsamlega vanrækslu að
ræða. Gryfjan, sem mennirnir voru í,
var 20 feta djúp, og engar slár eða
stoðir voru til að halda henni uppi, að
minrista kosti ekki, þegar slysið kom
fyrir. Nokkrir vanir og ótrauðir
skurðamertn hafa heldur gengið iðju-
lausir en sinna pessu verki, af pví að
peir póttust sjá, að pví væri svo mikil I
hætta samfara, að ekki væri við pað
eig^ndi.
Annaö einsog petta ætti ekki að
verða látið gánga orðalaust af. Sje
rjett skýrt frá öllum atvikum, pávirð-
ist liggja í augum uppi, að mögulegt
mundi vera að fá verkstjórann dæmd-
an til að greiða bætur fyrir petta
mikla og hörmulega slys. Annað mál
er pað, hvort pað borgar sig, að fara
að leggja út í pann kostnað, sem máls-
sókn er samfara, pví að sagt er, að
maðurinn sje alveg eigrialaus. En al-
varlega ælti pess að ver'ða gætt, hvort
ekki er ástæða til að hið opinbera
skipti sjer af pcssn, og liöfði sakamál
gegn verkstjóranum fyrir glæpsam-
lega vanrækslu.
Eitt ættu íslenzkir verkamenn að
minnsta kosti að hafa hugfast: að láta
ekki pennan verkstjóra stofna fleiri
mönnum af pjóð vorri í hættu. Þeir
ættu að taka sio saman um, að vinna
ekki hjá pessum manni framar, og
gera allt sem peim er unnt til að
hrinda honum frá slíkri verkstjórn
framvegis í pessum bæ. £>að er peg-
ar komin of mikil reyndu á pað, að
hann er óhæfur til slíkra hluta. Ann-
aðhvort hefur maðurinn ekki fullt vit
á pví verki, sem hann á að stjórna,
ellegar kæruleysi hans er hið svívirði-
legasta. Það gerir minnst til, hvort
af pessu tvennu pað er, sem í raun og
veru á sjer stað. Hvorttveggja er
jafn-óhafandi, par sem ræða er um
verk, sem allrar varkárni parf til pess
að pau stofni ekki lífi manna og heilsu
í hina mestu hættu.
Og svo að eins eitt enn. Menn
ættu ekki að gleyma ekkju hins látna
manns, konunni, sem situr allslaus
með sorg sína og prjú kprnung börn,
og mun auk pess vera mjög heihu-
tæp. Ef hún vill nokkra hjálp piggja,
pá ætti pá lijálp ekki að bresta Vest-
ur-íslendingar hafa tiltötulega látið
stórrje af hendi rakna, til pess að
bjarga sóma íslands, seœ kallað er, og
koma sjera Mattliíasi Jochumssyni á
sýninguna í Chicago. Vafalaust telja
margir meun pað gott verk. En menn
mega ekki gleyma pví sem nær möun-
um liggur fyrir pví sem fjarlægara er.
Og með allri lotningu fyrir sóma ís-
lands og sýningunni í Cbicago o. s.
frv., pá stendur oss enn nær að rjetta
peim hjálpnrhönd, sem standa mitt á
meðal vor í skorti og sárustu raunum.
HEIMILID.
[Aðsendar greinar, frumsamdar og þýdd-
»r, sem geta lieyrt undir „Ileimilið",
verða teknar með þökkum, sjerstaklega
ef þær eru um hiiskap, en ekki mega
þær vera mjög iangar. llitið að eins
öðrumegin á blaðið, og sendið nafn yðar
og heimili; vitaskuld verður nafni yf.ar
haldið leyndu, ef þjer óskið þess. Ut-
nriáskript utan á þess lsonar greinum:
Editor „Heimilið“, Lögberg, Box 368
Winnipeg, Man.]
HREINN STROKKUIÍ.
Eitt af aðalskilyrðunum fyrir að
geta búið til gott smjör, er að strokk-
urinn sje hreinn og alveg lyktarlaus.
Smjörgerðarnlaður einn,sein orðlagður
hefur verið fyrir, hvað hann byggi til
gott stnjör, segir úm petta atriði:
Fyrst áður en strokkurinn er
brúkaður, skal strjúka hann vandlega
innan með klút, vætturn í volgu vatni.
£>ví næst skal hella í hann brennandi
vatni, og ef minnsta súr- eðt myglu-
lykt er eptir í honum, sknl láta oóda
saman við pað. Aður en vatnið
kólnar svo, að maður poli að halda
hend nni niðri í pví, skal hella pví úr
og Játa í hann samstundis kalt vatn,
eins kalt, eins og pað fæst í brunnum.
En pessu vatni verður einnig fljótlega
að hella burt, pví pað á einnngis að
vera til pess, að kæia strokkinn ajitur;
en pví meiri sem rjóminn er, pví meira
parf að kæla liann.
Þegar búið er að skaka, pá skal pvo
strokkinn aptur vandlega, fyrst úr
köldu og svo úr brennandivatni, en
láta vatnið aldrei kólua í lionuin meir
en svo, að pað sje snarpheitt á hend-
inni. Gott er að gefa honum líka
sólarbað litla stund, hvenær sem sól-
skin er glatt, og aldrei sje hann látinn
standa byrgður svo lopt nái ekki að
ieika um hann. Aðferó pessi er ekki
einungis við strokkinn, heldur líka öll
trjeáhöld, setn liöfð eru við smjör-
gerð.
Smjörkornin eru opt skemmd í
skökunni, með pví að paú eru látin
vcrða of stór. Þau skulu aldrei vera
látin verða stærri enn baunir. Þeir
som hezt heppnast smjörgerðir hjá,
segjast hætta að stiokka, pegar pau
sjeu á stærð við högl.
£>að hefur opt verið staðhæft að
kýr mjólki töluvert betur en ella ef
peim sje gefin undanrenning. Á
Iowastationiniji hefir nú verið tilraun
gerð að fóðra kú á nýmjólk um tíma,
pví næstá undanrenningu, og seinast
4 engu nema grasi; og varð sú raunin
á, að pann tímann, sem hún hafði ein-
tómt gras, mjólkaði hún tveim pund-
um tneira á dag heldur en pegar hún
fjekk undanrenninguna úr sjálfri sjer
í ofanágjöf.
Gott múrlím til að g3ra við
sprungnar stór, má búa til með pví að
kaupa í lyfjabúðinni „pulverised iron“
og efni sem kallað er „liquid water-
glass.“ £>essu skal hnoða satnan í
hart deig,og fyllasvo meðpvi sprung-
urnar á stónni. Hita svo stóna, að
pað porni íljótt.
Skemmdu ílöieli má koma í samt lag
aptur með pví að taka tvær skeiðar af
„ammonia“ og blanda saman við einn
bolla af heitu vatni, og pvo svo flöiel-
ið úr pví með stífum bursta; og skal
núa |>ví vel inn í loðnuna, svo allir
blettir og brot hverfi. £>á skal halda
flöielinu yfir fiötu, lieitu já-rni, pangað
til gufan lyptir upp loðnunni, og pað
er orðið alpurt.
Gamlan kopar má láta lít.a út
eins og nýjan, með pví að hella á
hann sterku „ammonia“, núa pví á
með hörðum busta, og pvo að end-
ingu úr hreinu vatni.
Margföld reynsla hefur sýnt hvað
nauðsynlegt sje að. sá snemma til
lauks, svo hann geti verið farinndálít-
ið að spretta áður en purkarnir og
hitarnir lcoma. £>að ætti að rækta
miklu meiri lauk hjer í Manitoba en
gert er, svo ekki pyrfti að flytja hann
inn í fylkið. Stundum hefur verið
lítið um lauk í Winnipeg, og er hann
par ætíð í háu verði.
HROSSA - HJAL.
(Aðsent.)
Herra ritstjóri! Jeg ætla að fara
pess á leit, að p jer takið pessar fáu
línur í yðar lieiðraða blað, Lögberg.
Það er nokkuð óvanalegt að við,
hrossin, ritum í blöð; við erum vanari
við að krafsa klakann, en að halda á
penna og semja ritgerðir okkur til
varnar, og húsbændum okkar til leið-
beiningar. En pað virðist pó ekki
veita af pví. £>ess vegna ræðst jeg í að
brjóta ísinn, og vona að einhverjir af
mínum háttvirtu vinum og ættingjum
mjer greindari og pennafærari komi á
eptir og láti svo til sfn heyra í blöð-
ununi, að húsbændur okkar reki i
rogastans yfir ritsnilld okkar og
pekkingu, og hætti alveg að kalla
okkur skynlausar skepnur, en játi
okkur sína meðborgara! Og pú heiðr-
aði lesari, opna nú báðar hlustir og
tak vel eptir pví, sem jeg hef að segja
pjer. Jeg vil pá fyrst, lesari góður,
gefa pjor bendingar viðvíkjandi með-
ferð á ökkur, hrossunum, á vorin, fyrst
pegar pú fer fyrir alvöru að brúka
okkur; pá erum við eðlilega linari en
seinna að sumrinu, pað er að segja, ef
við liöfum haft lítið að gera yfir vet-
urinn, pví við innistöðuna liafa vöðv-
ar, taugar og jafnvel skinn okkar lin-
azt, og pola pess vegna illa vinnu
fyrst í stað. £>að er pví mjög áríðandi
fyrir pig að fara gætilega með okkur
fyrst í stað, svo við getum dugað pjer
framvegis; til pess að ofpjaka okkur
ekki, parft pú ekki annað en að hvíla
okkur opt fyrstu 2—3 dagana, pegar
pú byrjar að sá akur pinn eða búa
hann undir sáning, og máttu ekki fara
eptir pví. pó sum af okkur vilji hani-
ast áfram; pví mörg hross eru svo
húsbóndaholl, að pau ætla sjer ekki
af, uppgefast svo eptir fáa daga, og
fá pá vilja sinn og húsbónda-hollustu
borgaða með svipu höggum.
En til að varna meiðslum, parf
nánari aðgæzlu, og meiri pekking.
Fyrst er að sjá um, að aktygin fari
okkur vel, einkanlega kragarnir; peir
mega ekki vera pröngir, um fram
allt, ekki of stuttir; sjeu peir of stutt-
ir, prengja peir að hálsæðunum, og
pað getur í hitum orsakað heilaveiki,
Blind Slag, sem kemur af pví, að
blóðið hefur ekki frjálsa.frtmrás. £>ú
getur ímyndað pjer, hvort muni borga
sig betur fyrir pig, að eyða svo sem
83 fyrir nýjan kraga, eða tapa 8200
hesti kannske fyrir trassaskap. Til
pess eru dæmi.
Þegar pú ert nú búinn að sjá um
að aktygin sjeu eins og pau eiga að
vera, pá er næst fyrir pig að hafa
svitapúðana hreina; skaf úr peim
svita og hár á hverju kveldi, og pegar
pú hvílir okkur úti á akrinum, pá
lyptu kraganum frá bógunum á okkur;
pað kostar pig ekkert, en veitir okkur
mikla hressing. Á kveldin, pegar
dagsverkið er búið og pú kemur með
okKur preytt og sveitt heim frá vinn-
unni, pá gleymdu ekki að hafa fötu
við hendina og fá pjer ískalt vatn í
hana, láta par í töluvert af salti og
pvo okkur um bógana, áður enn við
kólnum. I>-‘tt,i lcostar ekki mikið,
en getur sparað okkur marga kvala-
stund, og p jer óánægju og kostnað,
að jeg ekki nefni skömni.
Nú held jeg að pjer sje farið að
leiðast petta mas, og pví vil jeg hætta;
en ekki get jeg skilið svo við pig. að
minna pig eklti á, að við hrossin erum
ekki heyrnarlaus. Þess vegna parft
pú ekki að reka upp petta stóra og
langa Whoa!, pó að við sjeum eitt-
hvað óstillt; við heyrum, pó pú talir
lægra og gegnum pjer betur. Við
verðum hrædd við orgið, höldum að
einhver ósköp sjeu á ferðinni og vilj-
um náttúrlega flýja voðann. En ef
pú talar lðgt við okktir, heyrum við,
að pað crt pú sjálfur en ekki dýrið ó-
arga, og kemu’- pá ekki til neinna
stympinga.
£>inn vin og pjenustu reiðubúinn.
Dakóta-Bill
FRECiN BRJEF.
Spanish Fork, Utali 27. mar/. ’Ö3.
IJorra ritstjóri!
Af pví jeg hefi ekki um langa
tið sjeð í blaði yðar neinar frjettir
frá Utah, frá löndum vorum, sem hjer
eiga heima, pá vil jeg skrifa yðar
heiðraða blaði litla frjettagrein, pó
hjer ha.fi fátt borið til tíðinda í vetur,
sem markvert, er.
Tíðarfar hefur verið hjer með
harðasta móti í vetur, eptir pví sem
hjer gerist; veturinn byrjaði fyrr en
að undanförriu; seint í Nóvcmber rak
niður talsverðari snjó ineð frosti, og
£>á kom góð hláka, og var blíðviðri,
fram í Janúar; en síðan hefur öðru-
hvoru verið snjógangur; pó hafa góð-
ir dagar komið í milli; allan pennan
mánuð hefur verið snjógangur öðru
hvoru, en optast frosthægt, og pví
hefur snjór ekki legið á jörð degi
lengur, pví sóliu vermir hjer ve), peg-
ar pessi tími árs er kominn. Nú er
alauð jörð hjer á láglendi, en í fjöll-
um er mikill snjór; og er snjórinn mik-
ill hagur fyrir bændur, pví undir hon-
um er allur jarðargróði kominn, raeð
pví að hjer er ekkert vatn á sumrum
annað en pað sein veitt er á löndin.
fckepnuhöld ftiunu vera með lak-
ara móti hjer, ng tnargir eru mjög
heytK'pir, pví irenn bjuggust ekki
' ið, að purfa að gefa liverri skepriu
svo langa tíð, enda er mælt, að farið
sje að falla úr hor hjá sumum hjer-
lendum mönnum, helzt ungviði, en
engir landar hafa misstenn, enda hafa
peir ekki meiri fjenað, en peir liafa
fóður fyrir.
Heilsufar liefur verið fremur gott
lijer í vetur, nema kvef hefur stungið
sjer niður, póekki hættulegt; snemma
í Febiúar andaðist hjer Sophia Jóns-
dóttir, kona hr. Pjeturs Yalgarðsson-
ar; hún dó eptir barnsburð; hún var
29 ára gömul, og lætur eptir sig 6
börn öll í ómegð; hún var vel látin af
öllum, setn hana pekktu, ráðvönd kona
og dagfarsgóð.
Fyrir ári síðan sameinuðu nokkr-
ir landar lijer sig í fjelagsskap, fyrir
hvöt og framgöngu hr. EinarH. Jóns-
sonar; fjelagið hefur enn ekki starfað
tnikið, nema að lialda fundi, og ræða
um ýmislegt, par til nú í vetur, að
fjelagsmenn byggðu sjer samkomu-
hús fyrir fundahöld og skemtanir, og
er pað að mestu fullgert, og hafa ver-
ið lialdnir í pví nokkrir dansleikir.
Fjelagsmenn lijeldu 2 dansleiki ó-
kej'pis fyrir íslendinga yfir höfuð,
annan fyrir fullorðna, en hinn fyrir
börn; nafn fjelagsins er „hið íslenzka
sameiningar fjelag,“ og mun stefna
fjelagsins einkanlega vera hagsmuna-
leg, og svo sú nð sumeina landa í
meiri fjelagsskop, en að undanförnu ;
formaður fjelagsins er hr. Pjetur
Valgarðsson.
Fyrstu dagana af aprílmánuði
er áformað, að vígt verði musterið i
Salt Lake City, og á vígsluliátíðin að
standa yfir frá 6. til 18. s. m. Sagl;
er, að 50,000 manns ætli að verða, við
staddir; musterið hefur verið nálægt
40 ár um í smíðum, ogertaliö einhver
liin merkilegasta og fegursta bygging,
jafnvel í öllum heimi.
Heldur lítur dauflega út með
atvinnu hjer næstkomandi sutnar,
netna hvað inarg-ir af löndum fara að
klippa fje, og er pað góð atvinnu-
grein, pann tíma sem hún stendur yfir
íom er vanalega í 2—3 tnánuði.
Margir af löndum hjer stunda
járnbrautar-vmnu á sunirum, og suin-
ir allt árið; eiris eru nokkrir setn vinnq.
við kolanámu, og hafa peir í vetur
liaft góða vinnu, mest snjómokstur,
pví afarmikill snjór hefur verið par
uppi í ’fjöllunum.
Garðar, N. D.
Sjera F. J. Bargmann fermdi hjer
17 ungmenni á fðstudaginn langa.
Hornleikaraflokkurinn frá Moun-
tain spilaði bjer laugardagskveldið
25. murz. £>að var góð skemmtun.
íslen/.ku lögmennirnir frá Cavalier
voru viðstaddir. I). J. Laxdal stýrði
samkomunni. M. Brynjólfsson hjelt
ræðu.
Elín Stefánsdóttir, kvænt norsk-
um bóhda í Walsh Co., skaðaðist
mjög hættulega nýlega. Hún var að
lypta pvottabala upp á tunnu, en varð
fótaskortur, svo hún datt. Balinn
fjell ofan á Iiana, og ineiddist hún svo,
að hún gat ekki risið á fætur aptur.
Dr Flaften 4 Edinburgli var sóttur
og síðan I)r. Halldórsson I Park Ri-
ver. Konan á að flytjast suður til
Park River til lækniuga.
voru hjer að mestu hagleysur til Jóla.
Eina hreina Cream Tartar Powder.-Epgin amónía; ekkert álún.
Brúkað á millíónum heimila. Fjörutíuára á markaðnum