Lögberg - 22.04.1893, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG LAUGARDAGINN 22. ABRÍL. 1893
$ ö g b c i' g.
I.r. a,- ,*>U ttaiu Str. Vlnnipes
a( !'■ r l.l’i'l'trq Printint' &“ Publishins; Coy.
i lncerporated 27. May 1890).
klTSTIoRJ (Lditor):
EJNAR HfÖRLElFSSON
businrm> vi vnaokk: JOHN A. BLÖNDAL.
Al.A.i A'iJNOAk: íirná-auglýsingar 1 ulil
lijit 26 cis. fyrir 30 orS e8a 1 !>uml.
i(Alk»' ngdar; 1 doll. um manuöinn. A si».ri
ii.RÍýsioguni eus augl am lengri tima ai
látiur “pítr samningi.
I-I ! \iia-SKIPTI• kaupeoda verfttK ).ð ri.
k, ■ v |, ri/iti/a 04 geta um fyrmranii Wt
staö jafnframt.
L til AFGREIÖSI.USTÓKU
blaðsins er:
Tljt LðCBE^D PP.IMTIMC & PUBLIStt. C0.
P. O. Box 368, Winnipeg, IVian.
UTANÁSKRIFT til FIT STJÍ ’RANS er:
EiilTIIK
P. O. BOX 3ÖS. WINNIPKG MAÍS.
— Laugakdaginn 22. ate 1893. —
jQ£” Sarakvæmt iunrl.slögum er uppsögn
kaupauda á bla’G óuilii, netna hann sé
•'dlaus, H>.5»r bk.rrn tegir upp. — Ef
111 r-n'dí, sem -t 5 skuld við blað-
ii Hvti vistifTlmn, ári |>ess að tilkynna
11 '„thhif' i,„ ivi er |»tð fyrir (lómstól-
svníieg sönuun fyrir prett-
Eptirleiðis verður hverjum þeim sem
xemlir u»s peniaga fyrir blaðið sent viöur
kenning fyrir borguninni á brjefaspjuldi,
bvoii sem borganiriiar hafa til vor kumið
frá Umboðsuiöniiurn voruin eða á anuan
hátt. Kf iuenn fá ekki siíkar viðurkenn-
ingar epi.ir hudilega lángan tíma, óskum
vjer, að | t-ir geri oss aövait um það.
- Itandarikjapeit nga tekr blaðið
veíöi iuf Bandaríkjamönnam),
,, r'.'á Xdia.li eri hlenzkir pen-
,, , mivr ipkuir gildir fullo verSi sem
'•U. y ir lilaðið. — Seiidið borgun í
Ofdert, eða peninga i Re-
,7.IjMer. SendiS oss ekki bankaá
víniinir, sem borgast eiga annarstaðar en
5 Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fyla
fyrir imrköllun.
SK VN SAMLEGAR TILLÖGUK.
Lang'-skynsamlegiist af ]>eim um-
mæl'im, sem hingað báru3t með síð-
asta fslandspósti viðvíkjandi vestur-
ferðunum, er ritstjórn trgrein í I>j(5ð-
viljanmn unga frá 21. febr.
Fyrst er synt fram á þá misjöfnu
dóma, sem fólksflutningarnir til Vest-
urheims hafa fengið á íslandi, þarsem
su.nir ,,standast varla reiðari, heldur
en ef þeir heyra íslendinga-byggðun-
nm í Ameríku hælt, eða vel látið af
kjörum þeirra er vestur hafa farið*1,
en í annara „augum eru Islendinga-
byggðirnar í Ameríku cins konar
Gósen land, og peir _eru að rninnsta
kosti álitnir pessa heims hólpnir, sem
pangað geta komizt“.
Hvoruga pessa skoðun byggur
blaðið rjetta, en pað bendir á pað með
alvOru og stillingu, að pó að föður-
landsvinum sárni, að sjá menn yfir-
gefa ættjðrðina hundruðum samar, þá
sje ekki níð og ósannindi vegurinn
til að koma mönnum til að sitja kyrr-
ir heima.
„Vegurinn, eitii skvnsamlegi veg-
urii n, ekki til að stöðva vesturfiutn-
ingana — því að einatt má búast við
nokkrum vesturflutningum úr þessu,
nir hóflegir útflutningar geta orðið til
góðs —, heldur til að draga úr peim,
svo að peir verði landinu eigi tilfinn-
ai.legir, hann er að voru áliti sá, að
gera sjer allt far um, að fólkinu lifi
Jijer hetur, svo að það fyfsi síður að
skipta um“.
Jílaðið bendir svo á, í hverju um-
bæturnar ættu einkum að vera fólgn-
ar, og kemst par næst svo að orði:
„En á meðan sára lítið erhugsað,
og pví minna framk' n n t i pessa átt-
ina, 4 meðan svo að segja hver frjáls-
mannJeg og framtakssöm hugsun er
kæfð í fæðingunni, ymist vegna snnd-
urlvndis sjálfra vor, eða af erl< t,.1 1 of-
urvaldi, |:á er rjett, i ð vjer förum sem
liægast úr, í pær sakir, að atyrða þá
sem vestar f]ytja“.
Niðurlag greiii/.linnar er á j.essa
Inið:
„Virðist oss, nö pað '’æri vel til
fallið, f>ar sem útflu'ningarnir hjeðan
oru svo miklir, að alpingi styrkti 1—2
menn, til að Lra vestii', og kynna sjer
sem gaumgæfilegast a la hagi íslend
inga í Ves'.urheiini, svo að almenn-
ingur hjer á landi tiaii eitthr'að áreið-
aniegt við að siyðjast, eti sje ekki eiu-
göngu, eða u.est megnis, byggður
upp á vilhallar eða ónákvæmar sögu-
sagnir.
E11 vitaskuld er j>að, að til pess
að sú sendrför gæti orðið að tdætluð-
um notuin, pá mætti livorki seuda
„agenta1" nje „ageiita“-efni, njo lield-
ur menn, sem væru vilhallir á liina
hliðina, gegn Ameríku og Ameríku
ferðum; slfkir inenn kyunu að vísu að
vera vai dfei gnir, en fáanlegir myndu
peir sa . t.-
Lögberg hefur, eins og lesendum
vorum er kunnugt, áður bent á allt
pað sem tekið er frarn hjer að ofan,
oo-pað er vitaniega ánægju-efni fyrir
oss, að sjá I>jóðviljann unga fallast á
pað, ekki sízt par sem íaðii pessa
unga Þjóðvilja, gamli Djóðviljinn, var
heldur ánægður með Gröndalsritið
nafnkennda utn Vesturheimsferðirnar,
og vjer sjáum p\ í, að hjer er uin svo
miklft framför að ræða, að pví er
snertir viðurkenninrr sannleikans.
n
En {jví miður f>ykír ossekki rnikil
ástæða til að gera sjer rniklar vonir
um, að alping muni fallast á pessa til-
lögu Þjóðviljans unga um manna-
sending hingað vestur. Sannleikur-
inn er vitardega sá, að alpingismenn-
irnir \fta j>að eins vel eiris og allir
aðrir menn á Islandi, að öllum porra
peiira irianna, som hingað hafa flutt
og bjer liafa dvalið svo árum skiptir,
líður langt. um betur/ en nokkur lík-
indi eru til að peim hefði liðið á ís-
laridi.
t>ví að J>að j>arf enginn maður að
reyna að telja oss trú um, aðfeir
seiti æsiastir eru gegn vesturferðum
beri sjerstaklega fyrir brjósti velferð
peirra sem vestur flytja. Þeir hafa
enga ástæðu til að búast við öðru, en
að f>að verði öllurn porra peirra til
góðs. Það er hatjur peirra sem heima
sitja, sern fiessir menn hafa í huga,
og auðvitað er pað síður en ekki áfell-
isvert, ef Jxkrri hlið málsins er fram
haldið á samvizkusamlegan hátt, svo
sem tneð pví að vekja hjá mönnum
ást á ættjörðinni og gera mönnum líf
ið par heima sem bærilegast.
í pessuin flokki má víst óhætt
telja allan porra alpingismanna. Og
pað eru litil líkindi til, að peirmundu
kæra sig um að fá nyjar sannanir frá
óhlutdrægum mönnnm fyrir ástandi
Vestur-íslendinga. Slíkar sannanir
mundu eðlilega fremur örfa vestur-
farahuginn en draga úr honum lijá
peim mönnum, sem leiðist að bíða
eptir peim framförum og rjettarbóíum
á íslandi, som Þjóðviljinn ungi vill
beita til j>ess að stemma stigu við
Ameríku-ferðunum.
RJETTARMEÐVITUND MANNA
Á ÍSLANDI.
Sfðasta blað vort færði mönnum
prjár einkennilegar sögur heiman af
fslandi, og af pví að viðburðimir, sem
sögur {>“ssar skfra frá. eru i rauninni
sama eðlis, f>á bendum vjer Iijer 4
pær saman.
Tvær sögurnar standa í fregn-
brjefi fiá Mr. B. Christiansyni að
Narrows, Lake Manitoba. Ilann
segir frá f'ví, að pegar yfivaldið á
ísafirði, Lárus Bjarnason, crt!. Öi að
setja ir.ann par í varðhald, . j á söfn-
uðust um 100 manna kririg um fanjra-
húsið og buðu Lárusi að setja harin
inn, ef har.n gæti, en verja inundu
peir hanr, meðan peir stæðu njifii, og
svo yrði telefónerað eptir ineira liði
frá Hnífsdal, ef petta ekki dygði,
sem f>eir hefðu.“
Jafuframt skyrir og Mr. Christi-
anson frá pví, „að um jólin ímfi tveir
gr'muinenn gjört hinum u/iga syslu-
manni ísfirðinga pað skiljanlegt, að
hann pyrfti ekki að bíða eliinnar til
pess bersýnilega að finna og sj'i, að
tvisvar verður gamall mnður bain“ -—
sem rnun eiga að skiljast svo, að pess-
ir tveir grímu-kappar Iiafi ráðizt á
manninn og strykt hann. Þetta er
2. sagan.
Þriöja sngan er um satriblásturinn
í Reykjavik gegn agentunum lijsðan
að vestan. Leir leigja hús fyrir eitt
kveld par í staðnum, og bjóða al-
menniugi að koma pangað til að hlusta
á fyrirlestur. Svo taka sig saman á
2. Iiundrað manns og hainla peim að
koma fram sinni fullkomlega lög-
legu fyrirætlun í pessu húsi, sem peir
hafa lögleg umiáð ; iir petta kveld.
Allir pessir viðbuiðir eru sama
eðlis. Þeir eru ofiíkisverk, sem ekki
lmfa neitt við að styðjast, nema líkam-
legt oíbeldi. Og ef rnenn hugsa út í
æsar pað sem í peim felst, pá munu
menn komastað raiin um, að peir eru
allvarhugaverur vísir til liinnar örg-
ustu óaldar.
Möiinunum á ísafirði hefur vafa-
laust fundizt rangt gert peim manni,
sem setjast átti í varðhald. En ef
menn mættu hefjast handa og beita
ofbeldi í hvert skipti, sem einhverjum
fyndist rangsleitni vera í frammi höfð,
pá væri par með afnumin öll stjórn.
Á fólskuverk peirra grímumann-
anna parf naumast að benda í p\í
skyni að sýua, hve svívirðilegt pað sje.
t>að er ekkert annað en hin alræmda
lynch-hegning Bandaríkjamanna.
En pað er vafasamt, hvort pað er
í eðli sínu nokkuð verra, en samblást-
urinn í Reykjavík. Skríllinn hefur í
frammi sama ofbeldið, pogar hann
bannar mönnum málfrelsi, eins og
pegar hann tekur að mispyrrna mönn-
urn. Og pað er ekkert betra að hamla
miÍDDum frá löglegum athöfnum í
fundahúsi, sem peir eiga sjálfir ráð á,
en að hafa í frammi við pá ofbeldi á
peirra eigi lieitnilum.
Og svo er pess 1 háttalngi hælt í/
blöðum, sem vilja vera á verði fyrir
rjettindi pjóðarinnar og einstakra
manna og trúna og siðgæðið í
landinu!
Eitt Reykjavíkurblaðið gerir
dómadags-nú mer út af sárfáum glæp-
um, sem einstakir menn hafa framið,
og telur pá vott um siðspilling hjá
pjóðinni. En pessu sama. blaði pykir
pað lofsvert, að á 2. bundrað manns
taka sig saman til að hafa í frammi
oíbeldisverk við 2 menn.
Og pó erþað margfalt varhuga-
verðara i rauninni heldur en glæpirnir,
sem blaðinu stendur svo mikill stugg-
ur af. £>ví að peir glæpir syna ekk-
ert annað en pað, að einstakir menn
hafa látið bugast fyrir illum freisting-
um. En samblásturiun í Reykjavík
synir fyrirlitning l.já fjölda manns
jyrir lögunum og skylausum rjettind-
um einstakra m anna.
Og skörin kemsþ upp í bekkinn,
pegar einmitt pau blöð, sem setjasjer
psð n ark og mið, að vera formælend-
ur siðgæðisins meðal pjóðarinnar, fara
að halda slíku Lam sem lofsverðu.
Þegar svo er komið, pá er óhætt að
segja, að öll rjettar-meðvitund pjóðar-
innar sje í hættu stödd.
HEIMILID.
[Aðsendar greinar, frumsamdur og þýdd-
> r, sem eeta lieyrt undir „Heimilið",
verða teknar með þökkum, sjerstaklega
ef þrer eru um biískap, en ekki mega
þ*r vera mjög langar. Ritið að eins
öörumegin á Sdaðið, og sendið nafn yðar
og heimili; vitaskuld verötir nafni yf.ar
li’ddið leyidii, ef þjer óskið þess. Ut-
anáskript utan á þess konar greinum:
Editor „Heimilið", Lögberg, Box 368
Winuipeg, Man.f
Bvgg-iíæktun.
(Ritgerð eptir H. A. Hunter, Brad-
wardine, Manitoba).
„Er byggræktun hagur fyrir
bóridann?11
Þetta er mjög merkilegt spurs-
mál, og pess vert, að Manitoba bænd-
ur veittu pví meira athygli en peir
hírigað til hafa gert. Að pað sje nú
mikil landvídil undir hveitiyrkju, sem
bóndinn skaðast á, pvi neitar víst
enginn. Sumstaðar hefur hvað eptir
annað verið sáð í sama blettinn, og
landið er orðið svo skemmt af ymis-
konar illgresissæði og illgresi pví,
sem kallað er ,,couch“ gras, að hveiti
verður ekki lengur ræktað par, svo
pað borgi sig. Á öðrum átöðum er
aptur svo hæR við haustfrostunum, að
ekki er gjörlegt að sá par til bveitis,
nema pví að eins að tíðin sje hagstæð,
og hægt sje að sá nógu snemma, pví
annars iná búast við að liveitið frjósi
og verði óútgengilegt. Þar sem
svona er ástatt, vil jeg ráða bændum
til að rækta minna af frosna hveitinu,
en aptur meira af byggi. P'rosið hvciti
er að vísu gott gripafóður, en akurinn
gefur samt sem áður minna af sjer,
lieldnr en ef byggi hefði verið sáð í
hann, og auk pess mundi hagnaður-
inn, sem iöröiii hefði :..f bvírgræktun-
inni — ejitir peim reglum, sem jeg nú
vil gefa — verða töluverður.
Þá vil jeg skyra frá peirri rækt-
unar aðfeiö, sem jeg álít bezta, til að
fá sem mest af korninu, raeð sem
minnstutn tilkostnaði. Strax og búið
væri að sá hveitinu, mundi jeg fara
yfir akurinn, sem á að sá bygginu í,
með „spring-tooth“-sáðvjel, til pess að
illgressissæðið, sem liggur ofanjarðar,
fari í moldina. Þar næst mnndi jeg
plægja landið, sljetta pað með vultara
(roller), herfa pað og sá í pað með
„shoe drill“, allt á sama degi, jafnóð-
um og plægt er. Að plægja að vor-
inu til, og sá strsx á eptir korni, sem
íljótt er að vaxa, eins og til dæmis
byggið er, er að mínu áliti langbest
ráð til að eyða „couch“-g’rasinu, sem
nú er svo víða orðið erfitt viðureignar.
Þessi ræktunar aðferð útrymir ill-
gresinu bæði fljótar og betur, en pó
plægt sje einu sinni land, sem hvílt
hefur verið. Af pví byggið er svo
fljótt að vaxa, mundi illgresið, sem
ekki kynni að hafa eyðilagzt, spretta
upp og verða slegið með pví, áður
en pað hefði kastað fræi. Kornstöngla
stúfarnir sem verða eptir, pegar búið
er að slá byggið, eru svo litlir, að
jörðin er í bezta ásigkomulagi fyrir
hafra uppskeru næstaár. Kornið, sem
valið er til útsæðis, skyldi vera purt,
par eð pað er mikil áhætta að geyma
rakt útsæði svo lengi fram eptir vor-
inu. Jeg mundi ráða mönnum að fá
sjer eina af hinum fijótproska teg-
undum. Þær koma ekki hið minnsta
í bága við hveitið, og eru eins góðar
til fóðurs. Aptur hinar seinproska
tegundir munu proskast jafnhliða
hveitinu, og hlytu par af leiðandi,
hvernig sem viðraði, að bíða pangað
til búið væri að uppskera pað.
Ekki vil jeg ráða mönnum til að
S8lja s,vo bygg sittá kornhlöðunni fyr-
ir 20 c. búshelið, heldur benda á
heima inarkað fyrir pað. Bygg er
eins gott fóður fyrir svín-, eins og
nokkrar aðrar skepnur, og sje að
öðru leyti vel farið með pau, mun
mestur hagur vera að gefa peim
byggið. Blettur, sem byggi hefur
verið sáð í, er einhver hinn bezti sum-
arhagi fyrir svín, sem jeg veit af. Þau
taka grænt bygg fram yfir allar aðrar
korn eða gras tegund'r. Eptir skyrsl-
um frá „Dairy Commissioner“ Robort-
son, um tilraunir til að ala svín á
byggi, sje jeg, að ef svín eru seld 5 c.
pd. á fæti, fá menn 45 c„ og meira en
pað, upp úr byggbúshelinu. En
setjum svo, að menn fengju miklu
minna, pá mundi byggið samt
borga sig eins vel og bezta
hveitiuppskera, pegar búshelið af pví
selst á 50 c. Þó bændur færu að
stækka byggakra sína, mundi pað
samt ekki útheimta að peir fjölguðu
akuryi-kju verkfærum sinum, njeheld-
ur að peir pyrftu fleiri vinnudýr, eða
vinnumenn, pví að pað má sá pvi
eptir að búið er að sá hinu korninu
og áður en parf að fara að sumar-
plæKJa (fallow); og byggið yrði upp
skorið áður en hveitið er fullproskað.
Það er torvelt að ákveða, livað lítill
kostnaðurinn mundi verða við bygg-
ræktunina. Og ef vjer drögum frá
honum hvers virði stráið er sem fóður,
R
a b
og hvað jörðinni hefur farið fram, pá
firinst oss að byggið liafi nær pví
ekkert kostað oss. Gætum vjer feng-
ið 40 búshel af ekrunni, og 40 c. fyrir
hvert bushel, sein gripafóður, pá
álít jeg vjer gætum íljótara, með auk-
inni byggræktun, útbygg neyðaróp-
IltJSAVlCK I’. o. 12. APKÍL ’93.
Herra ritstjóri.
Fátt er tíðinda, síðan jeg ritaði
yður síðast. Tíðin óstillt og slæm, í
fyrradag sólbráð og pvarr snjór tals-
vert, í gær dimmt lopt, tiorðaustan-
stormur, í dag sama átt, foráttu-veður,
gróf fannkoma — veðurhæð mest á
vitrinum. Flestir standa sig bæri-
lega með hey; Iiefur pó stöku maður
selt töluvert af heyi að Gimli síðari
bluta vetrarins. Ton af heyi heim-
flutt borgað með $4. Mr. Thorvaldur
Sveinsson hjó sig fynrnokkru allmik-
ið í fótinn; sárið hafðist illa við I
fyrstu, en er nú á batavegi fyrir hjálp
Mr. G. Thorsteinssonar hómopata að
Gimli. Nýflutturer hjeðan búferlumtil
Austur Selkirk Mr. Arni Thorarinns-
son með fjölsykldu sína; honum vegn-
aði hjer bærilega og undi hann vel
hag sínum. En hörmuleo't heilsu-
leysi á tveimur börnum hans dró hann
til burtferðar. Hann lanoaði til að
o
vera nær lækni í Winnipeg, sem
gerði tilraun við annað barnið í fyrra,
en sökum fjarlægðar var framhaldið
óhugsanlegt lijer nyrðra. Að gefnu
tilefni vil jeg geta pess í sambandi
við grein mína í Lögbergi um daginn,
að bændur kaupa eklci öll pau blöð,
sem par eru talin; sjö ókvæntir
piltar kaupa sitt eintakið hver, — jeg
nenni ekki að skrifa hvaða blöð pað
eru, enda stendur pað á litlu, að mjer
finnst; 3 mánaðarrit á enskri tungu,
eru og keypt, er jeg taldi ekki pá.
Það er knur í dansfólkinu við mig út-
af ummælum mínum um dansana í
vetur. En jeg hirði ekki að svara
pví opinberlega, fyrr en blaðran
springur lijá pví í einliverju blaðinu.
Hensil n. n. apríl 10. ’93.
Herra ritstjóri.
Það má heita orðið nokkuð liðið
á vorið, og pó er enginn farinn að
vinna á ökrum sínum í pessu byggð-
arlagi. Einn sá versti hríðarbylur,
sem komið hefur í vetur, gekk hjer
yfir pann 7. J>. m. og nóttina eptir;
dreif J>á niður mikinn snjó. Enn nú
er birt upp aptur, og snjórinn óðum
að liverfa, en brautir allar ill-færar
sökum bleytu.
Mr. Benidikt Pjetursson frá
Winnipeg er hjer pessa dagana; hann
kom í kynnisför til dóttur sinnar Mrs.
S. Guðmundsson.
Mr. B. G. Skúlason fra Grand
Forks háskólanum kom heim um pásk-
ana, og fer aptur í dag, með pví að
skólinn verður opnaður aptur pessa
dagana.
Mr. Thorf. Thorfinnson er ný-
búinn að selja bús sitt og lóð, sem
hann átti lijer í bænum. Hann keypti
helmingin í aktýgja verzlan Mr. O. J.
Ólafssonar, og verður sú verzlan hjer
eptir undir nafr inu, „Ólafson & P'inns-
son.“ Vjer óskum peim fjelögum
til lukku. Landar vorir og aðrir,
sem verzla við pá, munu fljótt komast
að raun um nð peir íjelagar eru sjer-
lega liprir og áreiðamlegir „business“-
menn.
Bændur hjer í grendinni eru í
undirbúningi með að stofna fjelag, til
að koma á fót ostagerðahúsi lijer í
bænum. Nokkrir íslendingar oru
með í pessu fyrirtæki. Vjer munum
suýra betur frá pessu fjolagi síðar.
Hon. S. B. Brynjólfeon flytur al-
farinn hingað til bæjarins í pessum
’S
Powder
hreina Cream Tartar Powder.-Engin amónía; ekkert álún.
Brúkað á millíónum heimila. Fjörutíuára á markaðnuui.