Lögberg - 13.05.1893, Blaðsíða 2

LÖGBERG LÁUGARDAGINN 13. MAÍ. 1893
9
ö g lu r g.
'leíiff út aö 148 Prinoess Str., Winnipeg Man.
*f The /.ögbenr Priníing óe Publishing Coy.
(Incorporated 27. May 1890).
KrrsTfóRi (Editor):
EINAR /IJÖRLEIFSSON
businkss manager: JOHN A. BLÖNDAL.
AUGLÝSINGAR: Smá-auglýsingar í eitt
kipti 25 cts. fyrir 30 orð e'ða 1 þuml.
dálkslengdar; 1 doll. um mánuöinn. Á stærri
auglýsingum eöa augl. um lengri tima aí-
sláttur eptir samningi.
bÚsTAD A-SKIPTI kaupenda verður að til
kynna skn/.ega og geta um fyrverandi bú
stað jaínframt.
i.’TAN^SKRIPT til AFGREIÐSLUSTOFU
blaðsins er:
THE LOCSEHC PRINTINC & PUBLISH- CQ.
P. G. Box 368, Winnipeg, Man.
UTANÁSKRIFT til RITSTJÓRANS er:
EWTOR LfiOREKO.
P. O. BOX 3fiS. WINNIPEG MAN. •
-LAUGAKDAGIVN l3. MAÍ 1893. --
Samkvæmt landslögum er uppsögn
kaupanda á blaði ógild, nema hann sé
skuldlaus, þegar hann segir upp. — Ef
kanpandi, sem er í skuld við blað-
ið flytr vistferlum, án þess aft tilkynna
heimilaskiftin, þá er )>að fyrir dómstól-
unum áiitin sýniieg sönuun fyrir prett-
vísum tilgaDg'.
Eptirieiðis verður hveijnm þeim sem
sendir oss peninga fyrir blaöið sent viður
• kenning fyrir borguninni á brjefaspjaldi,
hvort sem borganirnar hafa til vor komið
frá Umboðsmönnum vorum eða á annan
hátt. Ef menn fá ekki slíkar viðurkenn-
ingar eptir hæfilega lángan tíma, óskum
vjer, að þeir geri oss aðvait um það.
— Bandaríkjapeninga tekr blaðið
fullu verði (af Baudaríkjamönnum),
og t'rá íslaudi eru íslenzkir pen-
iugaseðlar teknir gildir fullu verði sem
borgun fyrir blaðið. — Seudið borgun í
P. o. Money Chdem, eða peninga 1 Re
giHered Letter. Sendið oss ekki bankaá
vísanir, sem liorgast eiga annarstaðar en
í Winuipeg, nema 25cts aukaborgun fylg
fyrir innköllun.
FRAMTÍÐ I’ÓLITISKU FLOKK-
ANNA í BANDARÍKJUNUM.
Um jsetta efni standa tvær grein-
ar 1 aprílnúmerinu af hinu merka New
York tímariti Forum, iínnur eptir re-
públikanskan senator, hin eptir merk-
an mann í demókratiska fiokknum,
forseta Columbia-skólans. Vjer lát-
um Lijgberg færa lesendum sínum
útdrátt af pessum greinum. I pessu
blaði liefur formælandi Repúblíkan-
anna orðið; í næsta blaði mun Demó-
kratinn taka til máls.
I.
BoRFUIí OG SKYI.DA KEPÓBLfKANSKA
KI.OKKSINS.
Eptir Henry (Jabot Lodye, senator.
Hvenær sem almennar-kosn-
ingar fá pau úrslit, að annar flokkur-
inn vinnur inikinn sigur og hinn byð-
ur mikinn ósigur, þá heyra menn
ymsa menn staðhæfa, að sá flokkurinn
sem undir hefur orðið, sje nú alveg
að hverfa úr sögunni. Dað er ef til
vill syud að krítisjera setningu, sem
er bæði svo einföld og svo ánægju-
leg fyrir f)á sem trúa henni, en pað
vill svo illa til, að pað virðist ekki
vera nokkur fótur fyrir henni í reynslu
manna. Fjölda margar kosningar
hafa fram farið, og fjölda margar eiga
eptir að fara fram, og hagur pólitisku
flokkanna mun framvegis verða upp
og niður, eins og hann hefur verið
að undanförnu. Þetta er lærdóinur
sá sem mannkyussagan kennir, en par
á móti ei lítið að græða á yfirlysing-
um einstnkra manna um trú peirra á
flokk sínum.
Fátt er til stöðugra en flokka-
skiptingi-r undir stjórn, sem er full-
trúi fyrir vilja almennings, og pó að
auðvelt sje að breyta nöfnunum, þá
breytist mjög lítið sá vanalegi munur,
sem á flokkunum er. Flokkaskipt-
ingar hvíla, pegar allt kemur til alls
á mismun, sem er á mannlegu eðli. á
peim mönnuin, sem prá framfarir og
þeim sem eiiiKum láta sjer hugleikið,
að halda hlutunum óbreyttum. Dessi
grundvallar-skipting er, eins og mann-
eðliðsjálft undirorpin margvíslegum :
tilbreytinguni; en pó að þessi skipt- ,
ing verði opt óskýr, þá er þetta, þeg- j
ar allt kemurtil alls, sanna skiptingin
á hiuum iniklu pólitisku öfluin meöal
mannanna; aðrir viíja hreyflngu, liinir
kyrrstiiðu. Bæði þessi öfl eru ólijá-
kvæmileg lil velfarnanar þjóðfjelags-
ins, og- með deilum sínum ár eptir ár
skapa þau hina pólitísku sögu frjálsr-
ar þjóðar. Vor eigin sagasýnir, hve
pyðingarlítil flokkanöfnin ern, og hve
stöðug flokkaskiptingin er.
Demókrata-flokkurinn rekur upp-
runa sinn til þess tíma, er Thomas
Jefferson kom skipulagi á mótspyrn-
una gegn Washington og stjórnar-
stefnu Hamiltons. Dað er alveg r-Jett
rakið, og samt sem áður var sá llokk-
ur, sem Jefferson var foringi ft’rir,
kallaður Repúblíkana-tíokkunnn, og
hjelt því nafni um fjórðung aldar.
t>að er jafn-áreiðanlegt, þó að nafnið
hafi optar breytzt, að núverandi repú-
blíkanski floKkurinn er kominu í beina
línu af þeim flokki, sem myndaðist í
því skyni að styðja Washington og
Hamilton, og hefur sá flokkur stund-
uni verið kallaður Federalistar, stund-
um National Republikanar og stund-
um Whiggar. Federalista-flokkur-
inn var framfaraflokkurinn. Hann
velti um gamla confederation-fyrir-
komulaginu, kom á stjórnarskránni,
og stofnaði sambandsstjórninaog kom
föstu skipuLigi á h»na þau 12 ár, sem
hann sat að völdum. Ilaiin gerði
meira að því »ð stvrkja landssijórn-
ina og binda þjóðina saman með
löggjöf heldur en nokkur anuar flokk-
ur í þessu landi hefur nokkurn tíma
gert, og þess vegna fór hann frá vöhl-
unum.
Jefferson og hans flokkur kom
til valda 1801, ekki að eius vegna
þess að sá flokku var i rauninni eða
á yfirborðinu hlynntari lyðstjórnar-
hreyfingum þess tínra, heldur vegna
þess að hann var fyrir fulltrúi íhalds-
öflin,eða enda apturlialds-öflin. Landið
var orðið þreytt á breytiiigum og á-
framhaldi, á þrekmikilli og fjörtigri
stjórn. I>að vildi fá hvíld. Jeffer-
son og áhangendur hans lijeldu fram
að svo milu leyti sem þeim var unnt,
apturhvarfi til gamla confederation-
fyrirkomulagsins og þeirra siða, sem
þá tíðkuðust, gagnvart framförum og
þroskunarviðleitnf sainbandsstjórnar-
innar. I>eir hjeldu frarn ströngum,
gagnvart líberölutn, skilningi á
stjórnarskránni; þeir hjeldn fram
rjettindun hinna einstöku rikja gagn-
vart valdi ríkjasambandsins.
Um tíma bar lítið á þessuin aðal
mun flokkanna, vegna málefna þeirra
sem upp komu 5 hinni miklu baráttu
Napóleons, og eptir stríðið 1812 lá
veruleg tíokkaskipting um tíma niðri.
En 1825 var kosinn forseti Jolrn Q.
Adamt, fullkominn Federalist.i, og þá
vaknaði aptur hin sama flokkaskipt-
ing, jafnframt því sem framfaraflokk-
urinn komst að völdunum. Hans
stjórn einkenndi sig sjerstaklega með
því að tollverndin var aukin og Pa-
náma-congressinn konist á.
Árin á eptir sátu fjárliagsleg inál
í fyrirrúmi, þangað til málið um af-
nám þrælahaldsins yfirskyggði allt
annað. Whigga-fiokkurinn, eins og
hann var þá, ljet undir höfuð leggjast
að taka málið að sjer, og hvarf svo
að nafninu til af leiksviðinu. Breyt-
ingin var fremur á yfirborðinu en í
raun og veru, því að repúblíkanski
flokkurinn, sem þá koin upp, saman-
stóð mestmegnis af norðan-Whiggum,
með nokknrri viðbót frá Demókrötum,
og hann erfði kenningar og grund-
vallarsetningar Whigganna, að und-
anskildu þrælamálinu. Gamla flokka-
skiptingin sá'st ekki eins glöggt, en
það rar framfaraflokkurinn, sem barð-
ist gegn þræiahaldinu, er stóð þrert
yfir veg þann er menning nútíðarinn-
ar fereptir, en þará inóti hjelt Shalds-
flokkurinn dauðahaldi f þrældóminn,
eins og hann hafði A fyrri tímum hald-
ið í hugsjónir þær sem bundnar voru
við hina gömln confederation.
Degar þau mál liðu undir lok,
sern stóðu í sambandi við stríðið, fóru
flokkarnir aptur að fást við fjárhags-
mál lík þeim sem höfðu haft forsæti
1824 til 1856; munurinn er aðallegá
sá, að nú vofir ekki yfir manni í
dinimunni neitt þrælamál, sem ógni
með því að gleypa alit annað, sem
um getur verið að ræða. Meðan
Whigga-flokkurinn var uppi, voru
flokkarnir alveg jafnir, og valdaskipt-
ingin var mjög tíð. Wiliiam Hemy
Harrison var kosinn með einhverjum
hinum stórkostlegasta meiri hluta,
sem nokkur forseti hefur fengið; en
fjórum árum síðar beið fiokkur hans
ósigur, og var þó þá hinn ágætasti af
leiðtogum almennings foringi flokks-
ins, en andstæðingur hans var tiltölu-
lega lltt þekktur. P'jórum árum þar
á eptir beið einn hinn nafntogaðasti
demókratiski stjórnmálamaðurinn ó-
sigur fyrir hermanni, sem var í raun
og veru óþekktur, að því er snerti
hans pólitisku grundvallarskoðanir.
Við næstu kosningar þar á eptir kom-
ust demókratar til valda ineð svo
miklum meiri hluta, að þeir syndust
ósigrandi. En tveimur árum síðar
höfðu þeir misst úr höndum sjer full-
trúadeildina, 1856 var það með naum-
indum, að þeir frelsuðu forseta sinn,
og eptir congress-kosningarnar 1858
hafa þeir aldrei, þrátt fyrir margar
sigurvinningar, náð aptur fullkomnu
valdi á öllum greinum landsstjórnar-
innar, þangað til nú.
Jeg ætla mjer ekki með þessu að
lialda því fram. að af því að skyndi-
leg pólitisk umskipti hafi orðið á
Whigga-tímunum, rneð þeirra fjár-
málum og svipuðu atkvæða-greiðslu
beggja megin, þá þurfi yfirstandandi
tímabil, sem líkist svo mjög hinu tíma-
bilinu, að því ersnertir eðli málanna og
jöfnuð atkvæðanna, að líkjast því að
því léy.ti, að flokkarnir skiptist nú opt
á um völdin. Það getur verið að það
verði, og það getur verið að það verði
ekki. Enginn getur sagt. það, og það
er ekki til nein setning, sem meira er
villandi en sú, sem sumum mönnum
þykir svo vænt um, að sagan endur-
taki sig. Jeg hef tilfært þessar kosn-
ingar frá liðna tímanum, til þess að
syna, að hinir tyeir miklu framfara- og
íhaldsflokkar hafi allt af verið til, og
að það sje ástæða fyrirosstil að halda,
að þeir muni halda áfram, og að þeir
muni skiptast á um völdin með óreglu-
legum millibilum, en að það verði all-
líkt um þá, þegar til lengdar lætur.
Demókratarnir hafa með hönd-
um tvö mikil áhugamál þjóðaritinar
— tollmálið og silfurmálið <>g þau
munu valda miklum örðugleikiim, og
getur naumast hjá því farið, að þau
verði orsök í gremju og tvístringi
innan flokksins.
C>að liggur í augum uppi, að það
er nú skylda repúblíkanska flokksins,
að standa í þessum helztu inálum,
eins og í öllum öðrum málum, sem ár-
vakur andstæðingaflokkur. Hann má
ekki láta freistast af vonum um at-
kvæði til þess að gera gælur við
neina af þeim óljósu villukenningum,
sem nú eru uppi, hvort sem þær eru
fjárhagslegar eða þeim er öðruvísi
varið. Hann verður að reynast trúr
hinum miklu grundvallarsetningum,
er hann játar, og sinni merkilegu
sögu. Hann verður nú, eins og ávallt
áður, að berjast fyrir öllum ráðstöfun-
um, sem miða til framfara þjóðinni,
og hann má aldrei linast í því að vera
hagsmunum Bandaríkjanna dyggur,
heima fyrir og erlendis. Með þessari
stefnu hefur flokki.rinn komið þjóð-
inni gegnum stórkostlegt borgarstríð,
og látið liana á friðartímum öðlast hag-
sæld, sem ekki eru dæmi til. Sama
brautin liggur nú fyrir framan hann,
og ef hann fer eptir henni, þá mun
hún leiða hann ekki að eins til sigurs,
heldur til þess sem betra er en sigur,
varanlegra heilla fyrir landið.
FLÓINN VIÐ ARGYLE-
NÝLENDTJNA
Bkó i\ o. 7. maí 1893.
Ekki er hægt að ákjósa hentugri
tíð fyrir kornyrkjuna eptir kringum-
stæðunum, síðan byrjað varð fyriral-
vöru 1. þ. rn., frostkali á nóttum en
hreinviðris glærur á daginn, en engir á-
kafir hitar, enda gengur sáningin fjör-
ugt, auðsjáanlega af hinum góða
gufukrapti Ameríkönsku setningar-
innar: „hjálpaðu þjersjálfur, þá hjálp-
ar guð þjer.“
Cypress Iíiver flæðii1 svo út úr
farveg sínum að flóalðndin eru algjör-
lega undir vatni, svo pósturinn teptist
á fimmtudftginn >ar, áræddi ekki að
leggja á tíóann. Á laugardaginn
lagði hann út í íllfæruna, komst alla
leið fram og aptur en helti hrossið.
Af þessu óhappa flæði leiðir það, að
mikill hluti af sáðlöndum nokkurra
manna verði þeim ónyt í ár, af því
vatnið er svo afar lengi að síga undan
eða að þorna upp, að árangurslaust
verður að sá nokkurri korntegund
eptir þann tíma; svo er og all-líklegt
að meiri hlutinn af bezta heylandinu
liggi undirvatni á heyskapartímanum,
eins og átti sjer staðl sumar sem leið,
svo ekki verði lievjað fyrr enn ef til
vill eitthvað lítilsháttar eptir upp-
skeru, þegar hey er búið að missa
krapt og gæði, og önnur óumflyjan-
leg verk, á þeiin tiina liarnla bændum
að stunda fieyskapar vinnu að nokkr-
utn inun. Jeg tel þetta all-Iíklegt af
því, að af tvennu illú verður mjér,
eins og öðruin, að kjósa það minna
illa. Af flóa bleytunni líða, að vísu,
mjög margir tilfinnanlegt tjón á sáð-
löndutn og einkum á heylandi, ekki
einasta þeir sem lönd eiga að og í
flóanum beggja megin, jiar af 20—30
íslendingar, heldur og allir þeir
mörou bændur í nájírenninu, sem
ekki liafa annan heyskap en þann sem
þeir kaupa í flóanum. En haldist svo
stöðugir þurkar að liey náist úr flóan-
um á hentugum tíma, þá hlýtur hveiti
uppskeran að verða hörmuleg fyrir
ofþurka.
l>að er illa farið að vouir manna
um framskurð flóans skyldi fá breyt-
ingu þá sem þær hafa tekið. I>ær
voru mönnum of dyrmætar til þess að
fá dauðadóm Greenway stjómaiinnar,
án þess að breytast í söknuð og sára
gremju við stjórnina. Fyrir kosning-
arnar í fyrra sumar gat Mr. Greenway
auðvitað að eins lofað sínu eigin fylgi
með framskurði fióans, en engan veg-
inn gat haun lofað neinu slíku fyrir
hðnd meðráðauianua sinna, en svo er
að lieyra á sumuin hlutaðeiirendum að
þeiin Iiaii virzt, sem liann hafi gefið
svo mikla vissu fyrir verkinu að full
ástæða væri til þess að vænta fram-
kvæmdar á því.
J. Ó.
SKJÖL UM TÍLBERAFRÁBYRJ-
UN ÞESSARAR ALDAR.
Eptir „Sunnanfara.“
f 2. númeri af „Stefni“, hinu
nyja blaði Eyfirðinga, er skfrsla um
tilberamál úr Eyjafirði 1703, úr dónis-
málabók Eyjafjarðarsyslu. Hundrað
árum seimia kom samskonar mál fyrir
í sömu sfslu og sendi Ólafur Briem á
Grund Fornfræðafjelaginu í Kaup-
mannahöfn fjögur skjöl um það 1847.
Skjöl þessi eru nú í safni Arna Ma<r-
nússonnr 960, 4to XY. t>au eru al-
vcg áreiðanleg og Jón syslumaður
Jakohsson á Kspihóli hefur sjálfur
skrifað þar nafn sitt á tveimur stöð-
um. Vert þykir að skjöl þessi sjeu
prentuð, þv? þau bera l jóst vitni þess
að tilberatrúin var uieð fullu fjöri í
byrjun aldaiinnar, þÓtt sjera Jón í
Möðrufelli (sjera Jón lærði) tryði
ekki á tilbera, eins og brjef hans
bera með sjer. Að öllum líkindum
eimir eptir af tilberatrúnni jafnvel um
þessar mundir. Ekki sjást úrslit
málsins á skjölunum, en líklega liefur
málið fallið niður, jjví „gjordemóð-
irin“ (ylirsetukonan) hefur eflaust
getað svntfram á, að æxlið á Guðrúnu
stafaði ekki af tilberasugum, en það
hefur eflaust vakið gruninn um til-
berahaldið.
(Ó. D.)
P[roJ Mjcmoria],
Af þvi eg er að sannri raun um
það kominn, að bæði nágrannar mínir
og máske marírir aðrir liafa mitt
D O
heiinili forþeinkt um, að [áj þvl sje
h/st og alið af niírium eða minna
völdum nokkurt djöfullegt illvætti,
er fólk tilbera nefnir, sem það segir
að stcli mjólk úr málnytuskepnuni
sfnum, en skaði sjálfar skepnurnar
herfilega og menn segja að þetta sat-
ans dyr, eða livað það er, kynni af
mannahöndum að hertakast ef þeir
fái að leita J>ar sem það sje fyrir,
þess vegna b:ð jeg yður, niitt góða
yfirvald, fvrir guðs skuld, s.ð skikka
einhverja jjá allra grannskygnustu og
aðgætnustu menn til að leita að
þessum tilbera á bæ mínum uppi og
niðri, í krók og kring, sem allra bezt
verður, upp á það að jeg og mfnir
kynnum lijer eptir að fríast frá þessu
skelfilega skammarrygti, að djöfull
sje hjá oss í fóstri hafður, til að gera
fólki skaða, eins og jeg veitfvrir guði
og samvizku minni, að þetta rygti er
frá upphafi til enda fullkomnasta
andskotans lygi.
Björk f Sölvadal, 16. apríl, 1804.
Kristján Ólafsson.
Til Hr. syslumannsins J[ónsj Ja-
kobssonar.
Svo blygðunarfult seni það er,
að enn nú skuli finnast slfkar lijátrú-
arfullar innbyrlingar lijá fólki um
þessháttar ónáttúrlegra hluta tilveru
sem framanskrifaður Memóríal um -
getur, eins nauðugur gerði eg það
að uppsetja þennan Meraóríal til yðar
veleðlaheita vegna sóknarmanns mfns
Kristjáns á Björk. Jiar liann og
hans Jjykjast ei annars rólegir illrvgt-
ið umborið getu, nema sú eptiræskta
leit framgeing verði,h verja, en þó jeg
áliti í sjálfu sjer svo heimskulega að
ei verði orðum að komið að leita
þess sem nokkurs sem ekkert er —
hl/t jeg þó nauðugur viljugur manns-
ins rólegheita vegna, að þrengja
sjálfan mig til, heldur að leggja með
en móti manninum, að hann fái bón
sína um leitina uppfylta, Jjað allra-
fyrsta skeð gæti, upp á J>að að þeir
hjátrúarfullu og hrekkvísu meðal al-
múgans, sem þessa og [jvflfkti lygi
temja sjer, gætu heldor <jer til blygð-
unar, á eptir reka nefið í [jrekk sinnar
eigin heimsku og illgírni.
Möðruíelli d[ag| 17. April, 1804.
J|Ón | Jónsson.
Uppá frainanskrifaða Begjæring,
beskikkast hjer með [hjreppstjóranir
ra[onsieu|r Haldór á Yxnafelli og
mfonsien Jr Jón á Samkomugerði
ásamt Gjordetrioder madame Guðríði
á Melgcrði það allrafyrsta, að gjöra
grandgæfilegiistn rannsókn á Björk
svovel hjá konu Kristjáns sem tnóður
konu Kristjáns, samt í öllum liíbylum
hjónanna, hvort [jar finnst nokkur syo-
kallaðu^ andskota tilberi, eður inerki
til hans í bænuin eður utan húsa, svo-
leiðis að |>au með eiði síðan, ef ]>örf
■ krefnr, staðfesti Jjá nú gjöraudi raim-
sókn, en þeii ra iindirskrifuð forrjett-
ing sendist skriHeg til sysluniHiinsins
[>að fyrsla. Billeg ómakslaun belal-
ar Kristjáu til- viðkomenda.
Espihóli d| agj 17. Apríl, 1864.
.I| ón | Jakobssen .
Rjett útkoperað testerar.
Jjón | Jacohson.
Original forretmng.
Anrio 1804, þaun 24. Aprílis vor-
um við undirskrifaðir til staöar að
Björk í Sölvadal ásamt gjordetnóður
inadamc Guðríði Olafsdóttur að Mel-
gerði, eptir skikkun Hr. syslumaims
lireina Cream Tartar Powder. Engin amónía; ekkert álún.
Brúkað á inillíótnun heimila. Fjörutíuára á markaðnuiu.