Lögberg - 11.08.1894, Blaðsíða 1

LöchkrG er gefið út hvern miðvikudag og
laugarilag af
Thk Lögberg printing & publishing co.
Skrifstota: Atgreiðsl ustoía:
148 Princess Str., Winnipeg Man.
Kostar $2,oo um árið (á íslandi 6 kr.
borgist fyrirfram.—Einstök númer 5 cent.
Lögberg is puMished every Wednesday an i
Saturday by
THE LÖGBERG PRINTING& PUBLISHING CO
at 148 Princess Str., Winnipeg Man.
S ubscription price: $2,00 a year payable
'n advancc.
Single copies 5 c.
7. Ar. }
Winniiíeg', Manitoba, laugardaginn 11. ágúst 1894.
MYNDIli og BÆlvUH.
---------------
Ilver sem sendir
25 Royal Crown Soap Wrappers
til Royat Crown Soap Co„ Winnipeg, Man.,
getur valið úr löngum lista af ágætum bokum
eptir fræga höfundi:
The Modern Home CooK Book
eða
Ladies’ Fancy Work Book
eða valið úr sex
Nyjum, fallegum myndum
Fyrir
100 ROYAL CROWN SOAP WRAPPERS
Ljómandi fallcgar Bækur i ljereptsbandi.
Eptir fræga höfundi.
Engum nema Royal Crown Soap wrappers
verður veitt móttaka. Sendið eptir lista yfir
bækurnar.
The Royal Soap Co., Winnipeg.
FRJETTIR
CANADA.
Fjárliirzla Montreal-bæjar er tóm,
°g vegna þess liefur orðið að segja
400 verkamOnnum bæjarins UPP
vinnu.
Samkvæmt útkomnum stjórnar-
skyrslum voru á árinu, sem endaði
með septcmbermánuði 1893. 'framin
4.630 hegningarverð lagabrot í Can-
ada, 9,36 á hverja 10,000 menn
í landinu. 1892 voru lagabrotin
4,040, 8.23 á liverja 10,000
menn. Konur voru sekar um
af lindr. af lagabrotum pessum, og
gegn konutn hðfðu verið dr/gð 10J af
lindr. af misgerðunum. Vjer setjum
lijer á eptir töflu, sem S)fnir, hve
mörg lagabrot hafa komið livort árið
um sig á hverjar 10,000 manna í
hverju fylki:
1892
r. E. Island........... 2.84
New Brunswick.......... 2.89
Nova Scotia.............3.32
Quebec................. 8.90
Manitoba............... 4.97
Ontario................ 9.66
Terrítoríin............11.96
British Columbia.......17.34
1893
2.20
3.76
4.40
9.06
9T8
10.75
12 64
26.11
ríkisins. Miss Bates hefur sjálf unnið
að kosning sinni, en tveir karlmenn,
sem líka hafa sótzt eptir embættinu,
hafa verið henni örðugir keppinautar.
Öðrum peirra fjekk hún samt með
samuingum komið af liöndum sjer, og
svo tók hún að leita samninga við
hinn, sem heitir John H. Deviere.
Fyrst krafðist hún pess, að hann gæf-
ist upp skilmálslaust, en við peirri
kröfu viidi hann ekki verða. Eptir
nokkrar frekari samninga-leitanir er
STgt, að hann hafi boðizt til að hætta
við að gefa kost á sjer með pví skil-
yrði, að ef hún næði kosningu gerði
hún liann að aðstoðarmanni sínum og
giptist honum í ofanálag. Eptir
nokkra umhugsun gekk hún að pess-
um kostum, en pó með pví skilyrði,
að hann ferðaðist um ríkið og hjeldi
ræður til styrktar kosningu sinni.
Maðurinn er talinn málsnjall nijög,
og Miss Bates er talin að hafa gert
góð kaup.
ÍTLÖSD.
Móðir anarkistans, sem dráp
Carnot, forseta Frakklands, hefur
skrifað ekkju Carnots, og beðið hana
að biðja syni sínum griða hjá hinum
nj^ja forseta. Ekki er pess getið enn
hvernig forsota-ekkjan licfur tekið
beiðninni.
í Marseille á Frakklandi hefur
Italskur anarkisti, I’anetti að nafni,
verið tekinn fastur. Hann var ný-
kominn frá Ameríku, hafði í slnum
vörzlum tösku fulla af dynamiti, og
var á leiðinni til Ítalíu til pess að
nota par sprengiefni sitt á sama hátt,
sem skoðanabræður hans eru vanir.
Japansmerin og Kínverjar hafa
háð nokkrar orustur, og Kínverjar á-
vallt borið lægri hlut. í einni orust-
ni misstu peir 500 manns. Til-
raunir pær sem gerðar bafa verið af
liálfu Breta og Bússa til að miðla
málum liafa með öllu mistekizt.
BANDARIKIN.
Bandaríkjastjórn hefur formlega
viðurkennt lyðveldi Ilawaii-eyjanna
og veitt bráðbyrgða-sendihorra peirra
viðtöku.
Enn er ekki komið ú samkomulag
milli congress-deildanna út af tollmál-
inu, en pess cr vænzt áliverjum degi.
Frjettir um pað, hvað verða muni að
samningum milli deJdanna, eru enn
ekki noma ágizkanir, en að líkindum
má fullyrða, að slakað verði til frá
báðum hliðum.
Söfnuðirnir í og umhverfis North-
field, Minn., kapólskir menn, Mepó-
distar, Baptistar og Congregational-
istar, liafa stöðugt slðan 15. júlí hald-
ið bænafundi, til pess að biðja guð
um regn, en pað hefur enn orðið á-
rangurslaust. Verði ekki regn komið
á morgun, ætla peir að hætta bæna-
gjörðinni. Á 100 fcrhyrningsmílna
svæði hefur ekki komið deigur dropi
úr lopti síðan 16. júní, og pá nam
regnið einum pumlungi að eins.
Ilræðilegur jarðskjálpti varð á
Sikiley á miðvikudaginn, og hlauzt af
afarmikið tjón. Sum porp hrundu
með öllu, fimmtíu manns vita menn
til að misstu lífið, og fjöldi manna
skaðaðist alvarlega. Ilundruðum
saman hafa menn flúið heimili stn I
bæjunum og leitað út á landsbyggð-
ina fyrir hræðslu sakir.
Estrup, ráðaneytis forseti og
fjármálaráðherra Dana hefur nú loks-
ins sagt af sjer eptir að hafa um eitt-
hvað 20 ár veitt stjórnmálum Dana
forstöðu, háð hið harðasta stríð fyrir
skilningi sínum og annara apturhalds-
manna á stjórnarskránni, og orðið sig-
ursæll að lokum, eins og áður hefur
verið drepið á Iijer f blaðinu. Barón
Recdtz Thott, ráðherra utanrlkismál-
anna hefur orðið ráðaneytis forseti,
en annars er ráðaneytið að mcstu hið
sama sem áður.
Um langan aldur hefur mjög ver-
ið um pað deilt á Stórbretalandi, hvort
pingmenn eigi að fá borgun fyrir
pingstörf sín, og liefur pví ekki orðið
framgengt til pessa. En á priðju-
daginn var ]/st yfir pvl í pinginu af
hálfu stjórnarinnar, að liún mundi á
næsta pingi leggja fram frumvarp til
laga um borgun til pingmanna.
Norður Dakota blað eittsegir ró-
mantiska sögu úr kosninga-undirbún-
ingnum par í rlkinu. Repúblíkanar
höfðu tilnefnt stúlku eina, Emmu T.
Bates, til yfiruinsjónar yfir gkólum
Uppsiglingin í UagaríljótsÓH
er nú á komin 5 góðu lagi fyrir dugn-
að og úthald Otto Wathne, og ein-
huga fylgi alpingismanna vorra Múla-
syslubúa, bæði á alpingi og heima I
lijeraði.
Otto Wathne hefur nú gert 3
tilraunir til pess að komast í Lagar-
fljótsós, og kostað til pess miklu fje,
pví pessi uppsigling hefur verið hon-
um mikið ákugamál frá pví er hann
fyrst fór að kynnast -hinum örðugu
vörufiutningum hjer neðan úr fjörð-
unum upp yfir hinar bröttu heiðar.
Arið 1890 reyndi O. W. að kom-
ast I Lagarfljótsós með ílatbotnaðri
skútu, fermdri trjáviði. En hún stóð
I Ósnum og varp svo fljótt sandi að
henni, eð henni varð eigi náð af gtynn-
ingunum, og tapaði O. W. á peirri
tilraun sinni nálægt 2000 kr.
Árið 1892 keypti O. W. lijólskip-
ið „Njörð“, sem hann ljet svo gufu-
skipið „Skude“ draga hingað upp.
F ór O. W. svo pegar mcð „Njörð“
með ymsum vöruin ujip í Lagarfljóts-
ós. En skipið reyndist bæði of djúp-
skreytt og of langt til pess að snúa
pví eptir binum mörgii grynningum,
sem eru I Fljótiriu, og varð eigi hægt
að hafa pað til siglinga um Ósinn, og
lítil not af pví slðan til annara hluta,
svo O. W. mun hafa liaft nær 15,000
kr. skaða á pessari annari tilrau.i til
pess að komast í Óainn.
I pessum 2 ferðum kannaði hann
nákvæmlega Ósinn og neðri hluta
Fljótsins.
í vetur keypti liann lítinn en
sterkan, grunnskreiðan gufubát, seir.
hann svo ílutti upp kingað á „bark-
skipi“.
I>ann 27. f. m. lagði hann hjeðan
af stað I fyrra skiptið, með „Vaagen“,
með vörur upp að Ösnum, og dró
„Vaagen“ gufubátinn Qg stóran upp-
skipunarpramma — sem tekur undir
piljum, er O. W. hefur látið byggja
yfir hann, nm 30 smálestir — upp að
Ósnum, eplir litla viðdvöl á Borgar-
firði sökum ókyrrs veðurs og sjávar.
T.agði O. W. pegar með hinn
r/ja gufubát I Ósinn og dró hann
hinn stóra flutningspramma, fullan
meðvörurúr „Vaagen“, er lá parrjett
fyrir utan Ósmynuið.
Straumurinn í Ósnum reyndist
með útfallinu ákaflega mikill; en.til
pess að Ijetta undir dráttinn, Ijet O. W.
leggja út I .nestu straumhörkuna 400
faðma langan kaðal, festan við akkeri,
er hann svo skipaði nokkrum mönnum
í framstafn gufubátsins til að draga
sig eptir: ljetti pað mikið ferðina.
9. stórpramma flutti O. W. inn í
Ósinn, fermda með allskonar vörum
til Hjeraðsmanna, og ílutti svo aptur
hingað ull fyrir pá til baka. Ilefur
O. W. flutt mikið af kaupstaðarvör-
unni upp að Húsey. En hinum litla
gufubát veitti, sem vonlegt var, örð-
ugt að draga petta mikla bákn,
prammann, fermdan á eptirsjer á móti
straumnum eptir öllum peim krókum,
sem eruá Fljótinu. Mun O. W. hafa
I hyggju að láta smíða til næsta árs 2
minni flutningspramma, og pá ætlar
hann að uppskipunin muni ganga
fullt eins greiðlega við Lagaríljótsós
eins og hjer niður á Seyðisfirði, pví
gufubáturinn hefur synt sig einkar
huganlegur og vikaliðu^pr í straumn-
um og bugðunum á Fljótinu.
Það er ætlan Otto Wathnes að
koma von bráðar gufubátsferðum á
efra liluta Lagaríljóts, alla leið upp að
Brekku í Fljótsdal, svo framarlega
sem hann fær par til opinberan styrk.
Uppsiglingin á LagafljótsÓ3 er
pá á komin, til ánægju fyrir alla pá,
er unnið hafa að pessu mikilsverða
fyrirtæki, og til stórhagnaðar fyrir
helmirig Fljótsdalslijcraðs, sem von-
andi er að bráðum megi verða allt að-
njótandi peirra hagsmuna, sem af
henni leiða.
Eptir Austra.
Brúðkaup eða bauaráð.
Viðburður vr byltingarsöj'i Ung-
verja.
Eptir Stephan iMuzanne.
Framh.
Erkihertogadóttirin Ijet eigi hug-
fallast að heldur. Hún mælti lengi
við liann, ymist sannfærandi eða með
innilegum bænarorðum. En liann sat
jafnfastur við sinn keip.
Og er hún hafði talið og tínt öll
rök fyrir slnum málstað og vakti enn
máls á ást sinni til hans, pessari stjórn-
lausu og vonlausu ást, játaði banding-
inn loks fyrir henni, hvað ríkast bjó
undir mótspyrnu hans.
„Það er fyrir g/g unnið“, mælti
hann, „að reyna að telja rojer hug-
hvarf. Jeg kys pá heldur að segja
yður hiklaust eins og er, að jeg ann
yður eigi og mun aldrei geta fellt hug
til yðar; jeg ann annari, ungri mey af
mlnu kyui og frá mínu landi; henni
hef jeg ást á og henrii hef jeg heitið
eiginorði. Hún or raunar eigi erki-
hertogadóttir; en pað skuluð pjer vita,
að hefði hún verið pað, mundi hún
aldrei hafa farið að verðleggja ást
mína í móti lífgjöf minni og frelsi*1.
Við pessi orð var erkihertoga-
dótturinni allri lokið. Hinn drembi-
legi harðneskjusvipur, er hún átti
vanda til, færðist aptur yfir ásjónu
hennar. Sár pað, er henni hafði veitt
verið bæði sem kvennmanni og bátig-
inborinni mey kæfði allt líknarpel í
brjósti henni, og fann hún glöggt,
hversu ást hennar, er smáð hafði verið
og hædd, snerist smámsaman upp I
óslökkvandi hatur.
Hún stóð ujip, mælti ekki orð óg
gekk á brott.
Sama kveld hvarf hún ajitur heim
tilVInarog Jjet pegar boða Elsu á
sinn fund.
Hún var að velta fyrir sjer, hvern-
ig hún ætti að befnast á móður Lúð
víks greifa fyrir smáu pá, er liann
hafði veitt henni. Þá kom til hall-
arinnar skeyti frá Pest um að Lúðvík
de Batthyany hefði reynt að fyrirfara
sjer I fangelsinu, en eigi tekizt pað.
Það ljek kuldabros á vörum erki-
hertogadótturinnar og á svip hennar
1/sti sjer illgirnisfró. Þarna hafði
hún hefndina.
Ilún sýndi ekkjunni, móðurlians,
skeytið, og sagði kuldalega:
„Sonur yðar er ekki annað en
loddari. Hann móðgaði mig í gær.
Hann hfsti pví hátíðlega yfir, moð
viðhafnarmiklum stóryrðum, að hann
vildi eigi yfirgefa hina bandingjana,
lagsmcnn sína; en pað er auðsjeð, að
pað hefir ekki verið nema gortujóm;
honum hefir snúizt hugur síð„n.“
Hún rjetti lienni seðil, sem hún
hjelt á í hendinni, ytti á eptir henni
fram að dyrum og mælti:
„Þarna er leyfi lianda yður til að
finna hann. Það verða síðustu sam-
fundir ykkar; pað læt jeg yður vita.
Það er satt, jeg gleymdi pví! ....
Þjer getið sagt honum, að vjer mun-
um veita honum nokkra línkind.
Hann mun liafa verið dæmdur til
hengingar, cn pað á nú að skjóta
hann.“
Frú Batthyany svaraði cngu, tók
við leiðarbrjefinu og fór.
Hún roikaði fram og aptur lieila
klukkustund eins og skotin liind.
Hún gerði hvorki að heyra nje sjá.
Ilenni skildist pað eitt, að Lúðvík
sonur hcnnar hefði ætlað að stytta
sjer aldur og að honum hefði óað við
að verða fjelögum sínum samferða að
höggstokknnm. Þá greip hana göfug
hugsun, hana, hina sárhrelldu móður,
voðalega mikilfenglcg hugsuu: að
sonur liennar meetti til að rækja skyldu
sína fram f rauðan dauðann, hann
mætti til að sæta dómi sínum jafn-
stillilega og prúðmannlega, eins og
hann ætti að fagna veizlu; hann mætti
til að deyja hugrakkur og öruggur.
Böðlarnir, sem gættu hans, ættu ekki
að geta brigzlað konum um hugleysi,
eins og kona pessi, erkihertogadóttir-
in, hafði gert með sínu kuldalega
brosi.
„Úr pví að úti er um hann“,
hugsaði hún, „úr pvl að eigi másköji-
unum renna og hann á að hnfga fyrir
skotum hermannanna, pá verður hann
að falla eins og kappi, svo að sagt
.verði: pannig fara peir að deyja,
B ittliyanyar.“
Daginn eptir, hinnsta æfidag hinna
dauðadæmdu bandingja, kom til hcnn-
ar kasta að vitja dyflissu peirra.
Henni ljek bros á vörum og gleði-
bjarini á yfirbragði, er Iiún hom inn í
hina dimmu og pröngu kotnpu, par
sem sonur liennar, Lúðvík greifi de
Batthyany, lá flatur á ljelegri hálm-
dýnu, fölur á brá o» bundið u:n sár
pau, er hann hafði veitt sjer.
„Lúðvík sonur minn,“ mælti hún
og faðmaði son sinn að sjer og kyssti
hann í ákefð, „jeg hefi tíðindi að
segja pjer. Jeg hefi heitið kcisaran-
u*n pví með eiði, að segja pjor pað
ekki, en Guð mun fyrirgefa mjer, pó
að jeg rjúfi pann eið; jeg getekki
haldið bann, mjer er pað langt um
megn; jeg ræð mjér eigi fyrir fögnuði.
Jeg hefi lífgjöf pína í vasanum, barn-
ið mitt. Keisarinn hefur loks misk-
unnað sig yfir mig. Honum liefur
skilizt, hvað jeg hef tekið út. Hann
hefur veitt mjer bæn mína og gefið
pjer líf. Hann hefur að eins sett eitt
skilyrði fyrir pví. Til pess að ganga
sem næst lífi pínu vill hann láta pig
pola hrelling dauðadæmdra saka-
manna til síðustu forvaða. Það verð-
ur ekki fyr en liúið er að miðá á pig
byssunum og liðsforingjarnir _æt’a að
f.ira að skipa: lileypið af!—pað verður
pi, en ekki fyr, sem griðaboðskapur-
iun kemur. Þú skilur mig, sonur
minn! Þú verður að láta eins og pú
vitir ekki ncitt; pú verður að vera
ö uggur og hjartajirúður, svo að eigi
sjái annað á svip pínum en fyrirlitn-
iug fyrir böðlum Jiínum og ánægju
yfir pví, að pú liefur gert skyldu p’na
til hlítar. Þú verður að vera prúður
or fagur, mjög prúður og fagur!“
Bandinuinn roðnaði örlítlð.
(J
H inn mælti seint og hikandi:
„Vertu örugg, móðir míc....
Það var ekki dauðinn, sem mjer stc'ð
ótti af, heldur gangan til aftökust. ð-
arins, hinnar smánarlegu og svíviiði-
legu hegningar, frammi fyrir pessum
hræfuglum, er mundu liafa geCð
glöggvar gætur að, hvert sjer brygf i
eigi eða ekk’ sæist á mjer ofurlítiil
titringur, og borið pað slðan út. En
nú er mjer óhætt. Nú skal jeg vera
öruggur — já, jeg skal vera öruggur
— peir skulu sjá, að par er maður á
ferð af kyni Batthyanya“.
Og liann reis upp I tlctinu og eld-
ur brann úr augum lians.
Þá spyr hann allt I eiuu:
„Eh, móður mín, ef nú koisaran-
um snjfst hugur?
Greifafrúin fölnaði ujiji. Það var
auðsjeð að hún hafði ekki búizt við
pessari' mótbáru. En hún var ekki
sein að átta sig og svaraði:
Niðurl. næst.