Lögberg - 18.07.1895, Page 1

Lögberg er gefiö út hvern fimmtud g
ThE LíÖGBERG PRINTING & PUBLISHING CO.
Skrifstoia: AtgreiSsl ustoia: rrcntcmiSja
^.,r •— ««s Str.. Wir.nipeg Man.
®'fr8GPa„|a-------------- " úlandi 6 kr
borgist
r«UPs„, •/
“■"'sonfíio T
fyrirfram.— _ . ’ 'Tern
er ð cent.
Lögbkrg is puhlished every Thursday by
ThR LÖGBERG PRINTING & PUBLISHING CO
at 148 Princess Str., Winnipeg Man.
Subscription price: $2,00 a year payabl
n adva
Single copies 6 c.
8. Ar. |
Grefnar
MYNDIR OG BÆKUll
---.><>♦O-i.-
Hver sem sendir
25 Royal Crown Soap Wrappers
til Royal Crown Soap Co., Winnipeg, Man.,
getur valið úr löngum lista af ágætum bokum
e tir fræga höfundi:
The Modern Home CooK Book
eöa
Ladies’ Fancy Work Book
eSa valiS úr sex
Nyjum, fallegum myndum
Fyrir
100 ROYAL CROWN SOAP WRAPPERS
Ljómandi fallegar Bækur i ljereptsbandi.
Eptir fræga höfundi.
Engum nema Royal Crown Soap wrappers
verður veitt móttaka. Sendið eptir lista yfir
bækurnar.
The Royal SoapCo., Wim\ipeg.
FRJETTIR
í fyrra dag gaf fjármálaráðgjafi,
Foster, pað 1 skyn f Ottawa pinginu,
að áður en þessu pingi yrði slitið,
yrði að n/ju tekið fyrir Hudson’s flóa
brautarmálið, eins og lofað hefði ver-
ið áður á Jiinginu.
Laurier leiðtogi frjálslynda flokks-
ins í Canada, hjelt n/lega langa og
snjalla ræðu á pinginu í Ottawa um
stefnuleysi stjómariuuai- 1 bkólamál:
Manitoba. Hann 1/sti yfir óánægju
sinni yfir aðgerðum stjórnarinnar í
málinu, og gerði tillögu um að J>ingið
lysti yfir J>ví sama. Sú tillaga var
auðvitað felld, en Jjó með minni at-
kvæðamun, en stjórnin hefur haft að
undanförnu. — Meðan á umræðunum
stóð um tillögu Lauriers, skoraði Fos-
ter á Laurier, að kveða upp sfna
stefnu f skólamálinu, og svaraði Lau-
ricr pví, að ekki skyldi purfa að bíða
lcngi eptir J>ví, ef sinn flokkur hefði
málið með höndum, en eins og nú
stæði, bæri stjóminni að meðhöndla
J>að.
Almennar pingkosningar standa
nú yfir á Englandi, og J>ó kosning-
arnar sjeu stutt á veg komnar enn, J>á
er nóg sjeð af peim til pess, að sjálf-
sagðan má nú telja sigurinn fyrir hina
n^ju Salisbury stjórn.
Fullyrt er að nú verði tekið burtu
frá Pembina hermanna setuliðið, sem
par hefur verið um nokkur undanfar-
in ár. Hermannastöð pessi hefur auk-
ið verzlan Pembinabæjar mikið, og
verður honum J>ví pessi ráðbreitni
stjórnarinnar til mikils tjóns.
Hugleiðingar viðvíkjaiuli
mcnntun.
' Miss Sarah J osephson.
Menntun er eitt af hinum pyð-
ingat mestu spursmálum þessara tírna
Og hefur verið svo mikið um hana
rætt af einum og öðrum, að pað sýn-
ist nærri pví ólíklegt, að nokkuð geti
verið ósagt um pað efni. En engir
tveir geta hugsað eins um nokkurn
hlut, heldur sjer einn pað sem annar
sjer ekki, og lítur á mörg atvik frá
öðru sjónarmiði. Jeg vil pess vegna
leyfa mjer að láta f ljósi mínar hugs-
anir. Jeg hef talsvert hugsað um
petta mikilsvarðandi málefni, og er
;pví ekki ómögulegt að jeg geti ben;
á eitthvað, sem ekki liefur verið al-
mennt gefinn frekari gaumur, heldur
éðeins snögg, hjálíðandi hugsun.
Winnipeg, Manitolba íimintudaginn 18 júií 1895.
{ Nr. 29.
I>að heyrist allopt sagt, að taennt-
un sje aðeins verkfæri, sem mannleg
eigingirni brúki til að fjefletta pá,
sem ekki hafa tækifæri til að svala
sjer við Mímisbrunninn, og hafa pví
farið á mis við pá pekkingu, sem út-
heimtist til að geta með kænsku haft
vald yfir eignum og velferð volaðra
meðbræðra. Einnig klingir pað opt
f eyrum, að menntun geri menn
óhæfa til að mæta mannlegu erfiði og
áhyggjum lífsins; að hún steypi til-
biðjendum sfnum í deyfð og doða, leti
og ómennsku; að peir, sem menntaðir
sjeu, dvelji við hugmyndir einar og
hjegiljur og verji tímanum til að út-
hugsa hvernig peir geti lifað í als-
nægtum og iðjuleysi á sveita hinna
fáfróðu, en pykist of góðir til að taka
sjálfir pátt f erfiði pví, sem útheimst
til lífsins viðurlialds.
í fljótu bragði s/nast pessirdóm-
ar hafa í sjer fólginn meiri sannleika,
en æskilegt er. En látum oss hugsa
málið betur, áður en vjer fellum slíkan
dóm.
E>egar um menntun er að ræða,
er nauðsynlegt að taka til greina eðli
mannlegrar sálar, hvað menntun er,
og sambandið milli lærdóms, pekk-
ingar, og menntunar.
Mannleg sál hefur prjár aðal hlið-
ar eða prjá eiginlegleika: skynsemi,
sem gerir mögulegt að hugsa, vilja,
sem hvetur til framkvæmda, og til-
finning, sem er grundvöllur og skil-
yrði fyrir öllum sálarinnar verkunum
og atgjörfi. Tilfinning innibindur
bæði líkamlegar tilfinningar og geðs-
hræringar. I>essir prír eiginlegleikar
eru svo auðsjáanlegir, að engum, sem
um pað hugsar, getur komið til hugar
að efast um tilveru peirra, og pó eru
peir svo samantvinnaðir, að ómögu-
legt er að segja hvar eða hve.iær einn
endar sitt verk í andans verkahring,
og annar tekur við.
Frá pessum prem eiginlegleikum
mannlegrar sálar, fljóta allar mann-
kynsins óendanlegu hrt iíingar á lífs-
ins síólgandi sæ. Frá peim eru
sprottnar allar hugsanir, orð og gjörð-
ir, hvort heldur illar, eða góðar, hvort
heldur pær leiða til falls eða viðreisn-
ar, framgangs eða fávizku, blessunar
eða ófarsældar, hvort heldur pær
stefna að svásum hæðum heilagleik-
ans og fullkomnunarinnar, eða draga
menn niður í djfpstu djúp hrösunar
og vanvirðu. Allar mannlegar að-
gjörðir, andlegar éða líkamlegar, eru
sprottnar af pessu prieina sálareðli.
Og mismunur sá, sem við ekki getum
farið hjá að merkja á sinnislagi, hæfi-
legleikum og framgangi peirra, sem
við umgöngumst, er orsakaður af
misjöfnum styrk og misjafnri stefnu
og samblöndun pessara sálarinnar
priggja eiginlegleika. Grundvöllur
sá, sem mentun, sem andlegur vöxtur
og viðgangur hlytur að byggjast á,
er pess vegna skynsemi, vilji, og til-
finning.
Eins og gljúpar nygræðingsgrein-
ar, eru pessir prír sálarinnar eiginleg-
leikar auðveldlega beygðir á æskuár-
unum, og er andlegt atgjörvi, dáð og
dugur fullorðins áranna undir pví
kominn, að peir sjeu æfðir samhliða
og leiddir á rjetta leið, meðan l>arns-
sálin er mest móttækileg fyrir öll á-
hrif. Óteljaudi eru líf pau, sem liafa
verið svipt sínu stærsta gildi, sinni
mikilvægustu pyðing, sinni sælustu
rósemd og gleði, sinni helgustu eptir-
löngun, með pví að afvega leiða og
kollvarpa jafnvægi hinna umtöluðu
priggja sálarinnar eiginlegleika. Er
pví auðsætt, hve nauðsynlegt er að
pekkja og hlíða pví óskeikandi lög-
máli er peir lúta, nefnilega, að hver
eiginlegleiki Btyrkist við að vera æfð-
ur, og ef einn er æfður á hinna kostn-
að, verður hann yfirsterkari. og raskar
sálarinnar jafnvægi.
Sálin er hinn sanni maður. Lík-
aminn er að eins verkfæri, sem liann
brúkar á jarðlífsins vegferð, sem hjálp
t framsókninni til fullkomnunar.
Eptir pessa stuttu skyring á eðli
sálarinnar, vona jeg við sjeum ur.dir-
búin að gera okkur grein fyrir hvað
menntun I rauninni er, og hvaða mis-
munur er á lærdóm, pekking og
menntun.
Menntun er vöxtur hins sanna,
andlega manns. Hún er vöxtur og
viðgangur sálarinnar, og er hann að
finna víðar en innan skólaveggja.
Skóli lífsins, takmarkaður einungis af
takmörkum mannlegs skilnings, er
hennar heimkynni og getur hana öðl-
ast hver sá, sem alvarlega æskir henn-
ar og leitar. Ekki pó svo að skilja,
að skólar sjeu pyðlngarlausir, pvert á
móti eru peir nauðsyulegir til að ná
hinum hærri og yfirgripsmeiri mennta-
stigum. En peir eru ekki einhlytir.
Skólar eru nauðsynlegir vegna
>ess, að peir gela leiðbeining í námi
hinna ymsu fræðigreina og gefa pann-
ig færi á og hvetja til að grennslast
eptir, og ef mögulegt er, að sjá og
skilja sambandið milli eins og annars
í náttúrunnar undraríki, milli hinna
óendanlega mörgu viðburða í viðburð-
anna rás, milli mannlegs lífs og al-
heimsins, milli alheimsins og alheims
ins höfundar.
Skólar eru ekki einldytir til
menntunar, vegna pess peir geta að
eins veitt lærdóm og bent á samband
hlutanna, en nemandinn hlytur að
leita sambandsins sjálfur, hugsa pað
og skilja sjálfur, eða að öðrum kosti
að fara menntunar á mis og gera sig
ánægðann með lærdóms brot, hrifsuð
eitt úr pessum stað og annað úr hin-
um, og dreyft hjer og par um hugs-
ananna prönga sjónarsvið; pví mennt-
un getur ekki átt sjer stað án nokk-
urrar pekkingar, en talsverð pekking
getur átt sjer stað án menntunar.
E>ekking á lnnbyrðis sambandi hlut-
anna og á sambandi peirra við mann-
kynsins- velferð, er fyrsta skilyrði
fyrir menntun, fyrsta skilvrði fyrir
sálarproska. Gætið að, jeg segi
skilyrði en ekki orsök.
Ilvað sem við lærum er ein3 og
steinn í bygging tilveru okkar, en
hann er einkis virði ef við ekki reyn-
um til eða getum tengt hann við hin
önnur byggingarefni, og getur pá
engu aukið við sálarauðlegð okkar.
Hvað eina sem við lærum og tengjum
við pað, sem við áður vitum, verður
partur af sjálfum okkur eins og fæðan
sem við nærumst af,og eykur við styrk
okkar að yfirbuga næstu praut, sem
okkur mætir, Hvað eina, par á móti,
sem við lærum, en tengjum ekki við
pað, sem við áður vitum, hlýtur að
verða byrðarauki og útheimtist mikið
erviði og áhyggju að glatá pví ekki.
Lærdómur liefur í sjálfum sjer
mjög lítið sannarlegt gildi. Hann er
dýrmætur einungis ef nemandinn til-
einkar sjer hann með pví, að byggja
liann inn í sína eigin tilveru. E>að er
ekki lærdómur heldur eptirsókn hans
og eptirlöngun meiri og dýpri skiln-
ings, sem gefur andlegan styrk og
gagntekur bug og hjarta með óslökkv-
andi sannleiksprá. E>að hefur til
dæmis engin beinlínis áhrif á hugann
að vita, eða að manni sje sagt, að
jörð vor sje hnattmyndnð, en paðhef-
ur mjög mikil áhrif á hugans styrk
og vídd hins andlega sjóndeildar-
hrings, að hugsa um og halda fyrir
ímyndunarinnar augum, öllum kring-
umstæðum og skoða og skilja hvers
vegna hún er hnöttótt og hverjar af-
leiðingarnar hljóta að vera.
Meira.
Orange-maimadagurinn.
12. júlí er hinn árlegi hátíðisdag-
ur fjelags pess er kallar sig „Orange-
men“. E>eir lijeldu afarmikla sam-
komu hjer í bænum á föstudaginn
var, sem var sá 12. p. m. Streymdi
hingað mesti fjöldi peirra víðsvegar
að úr Manitoba og N. W. T., og hef-
ur samkoma peirra aldrei verið jafn
fjölmenn í vesturhluta pessa lands.
Eptir pví, sem næst verður komist,
voru frá 12 til 15 púsundir aðkomandi
manna hjer í bænum pann dag. E>eir
gengn skrúðgöngu um aðalstrætið
hjer í bænum, klæddir einkennis- og
skrautbúningum sínum, veifandi
flöggum og fánum. Milli 10 og 20
hornleikara flokkar voru dreifðir hjer
og par um fylkinguna, og kvað við
um alla pessa bræðra-sveit einn sam-
stemmdur lúðurhljómur. En peir
gáfu mjög ákveðið í skyn, að paðætti
ekki að verða peirra „síðasti lúður-
hljómur“, pví peir gerðu mjög skor-
inorðar og ótvíræðar sampykktir og
heitstrengingar um framtíðarstörf og
stefnu síns mikla fjelags. En störf
>eirra og stefna liggja aðallega í pví
að halda t heiðri miuningu pess manns1
sem fjelag peirra heitir eptir, Wil-
liam’s konungs III. Prins af Orange,
og að vernda almenn mannrjettindi
par sem fjelag peirra nær til. Sjot-
staklega virðist fjelag petta beita afli
sínu gegn yfirgangi kapólsku kirkj-
unnar, og herðir nú mjög á peim, pað
alkunna lands og pjóðarhneyksli, að
Ottawastjórnin hefur nú gengið t lið
með kapólskum, í pví að styðja pá til
að spenna sínar ómjúku einræðis-
greipar um petta fylki.
Margar púsundir manna, par á
meðal fjöldi, sem ekki tilheyrði pessu
^je^aSb pyrptust saman í Fort Garry
garðinum seinni part dagsius og voru
par fluttar langar og snjallar ræður,
sem meðal annars, en pó aðallega
gengu út á pað, að lýsa óánægju yfir
afskiptum Ottawastjórnarinnar af
skólamáli Manitoba fylkis. E>ar kom
mjög skírt í Ijós almennt vantraust á
peirri stjórn og áskorun til Hon. T.
M. Daly frá Brandon um að segja
heldur af sjer embætti sínu, en að
vinna pað til launa sinna að svíkja
sveit pá og kjósendur sem sent hafa
hann á ping.
Meðal allra peirra púsunda, sem
parna voru samankomnar, var enginn
sem treystist til að segja eitt liðs nje
líknarorð fyrir Ottawastjórnina, svo
mikil og almenn sýnist óánægjan vera
með aðgerðir hennar á pessum tímum.
Veitt
Hædstu verdl. a heimssyningunna
•DH*
BAitiNfi
P0WÖÍR
HIÐ CEZT TILBDNA.
Óblönduð vínberja Cream of Tartar
Powder. Ekkert álúti, ammonis eða
önnur óholl efni.
10 ára reynsla.
€avölcti & Co.
MIKLA
VOR-SALA
mad storkaupaverdi.
MOTTLAR, JAKKAR
OG CAPES
með verði verkstæðanna.
J akkar: 75c., $1.50 til $5.00.
Kjólatau
Allt okkar kjólatau verður selt með
innkaupsverði á lOc, 15c, 20c og
25c yardið.
Prints! Prints!
Góð prints, sem pvo má, á 5c., 8.c og
lOc. yardið. .50 pakkar at nýju
prints koma í næstu viku og
verða seld mjög ódýrt.
Ginghams! Ginghams!
Kassi af Ginhams 5c. yardið. Kassi
af fínu Ginghams lOc. virði á
6c. yardið.
Sokkar! Sokkar!
Mikið upplag að velja úr. Svartir
bómullarsokkar 10c., lSc. Barna-
sokkar 5c., 10c., 15., 20., 25c.
Cashmere og Cotton. Sumarbolir
(vests) 25c. dúsinið. Barna og
stúlkubolir 5c., lOc., 15c., 20c.
25c. hver.
StrAhattar!
5 kassar af stráhötsam fyrir drengi og
stúlkur á 50c. hver. Karlmanna strá-
hattar 10—50. hver. Kvennmanna-
stráhattar 20c. og 25c. hver.
Ódyrasti staðurinn í Winnipeg
til pess að kaupa álnavöru er hjá
Carsiey & Co.
344 Jllain Street,
Skammt fyrir sunnan Portage Ave.
OKkar Vorur
Eru Ætid Odyrastar
CxÆTID AD VERDLISTANUM:
12J c. Out Flannel á 8 c yardið
8 » » » » 6 „ „
8 „ Ljerept á 0 „ „
7 1 » n “ ))
5 „ Hvtt Ljerept á.. „
L. L. Sheeting á 5 „ „
15 c. G. Ljerept 12|c „
12| „ „ 10 „ „
8 „ Ingigo Blue ... o „ „
10 „ Check Gingham 6 „ „
Bezta Ivjóla Gingham á 8 „ „
Olíudúkar á )l ))
15 c. Ducks .... 12£c
19 pd, Púður-sykur .... ....$1.00
17 pd Raspaður Syknr . 1.00
15 pd Mola Sykur 1.00
30 pd Haframjöl
20 pd 2 Crown Iíúsínur 1.00
16 pd Beztu Rúsínur. . . 1.00
25 pd Besta Sápa 1.00
Soda Crackers, pd. á.. .
Bezti Lax, baukurinn á. 0.15
Leidandi mannirnir hvad
VERD og V0RUGŒD/ snartir i
Crystat, North Dakota.
Thonipson & Wing,
CRYSTAL, -- - - N.DAK.