Lögberg - 28.11.1895, Side 4

4'
LÖGBERG, FIMMTUDAGIXN 28 NÓVEMBER 1895
J ö g b t x g.
Gei« 6t að 148 Pr ncess 8tr., Winnipeg
Tht Lötrbcrg Printing & Publishing Co'y.
(Incorporated May 27, l89o).
Ritstj6»i (Editor)i
SIGTK. JÓNASSON.
VosinKss wanagkr: B, T. BJORNSON.
AUGLÝSINGAR: Srai-auglýsingar í eitt
kipti 25 cts. fyrir 30 orð eCa 1 þuml.
diikslengdar; 1 doll. ura mánuðinn. A stærr'
uglýsingum eöa augl. ura lengri tíma af
slittur eptir samningi
BÚSTAD A-SKIPTI kaupenda verCur aC ti
nna skri/lega og geta um fynscrandi M
staO jafnframt.
UTANÁSKRIPT til AFGREIÐSLUSTOFl’
blaCsins er;
the lócberc primtimc & PUBUSH. CO.
P. o. Box 368, Winnipeg, Man
UTANÁSKRIFT til RITSTTÓRANS er:
EDITOR LÖGBERC.
O. BOX 368. WINNIPEGMAN
___ FIMMTUDAniNN 21. NÓV. 1895.—
jy Samkvtem lancslögum er uppaögn
kaupanda 4 blaöi ógild, nema hann sft
kuldlaus, begar hann segir upp. — Ef
kaupandi, sem er í skuld viö blaö
iö fljrtr vistferlum, 4n þesa aö tilkynm.
heimilaakiftin. þá er þaö fyrir drimatri
unum álitin aýnileg afinnun fvrir .'«»■
visum tilgangí.
gr Eptirleiöis veröur nverjum þeim sem
sendir oss pe.ninga fyrir blaöiö sent viöur
kenmng fyrir borguninni á brjefaspjaltli,
hvort sem borgámrnar hafa til vor komið
frá Umboðsmönnum Vorum eða á annan
hátt. Ef inenn fé ekki slikar viöurkenn-
ingar eptir" hfetilegA lángan tíma, óskuni
vjer, aö þeiy gertoss ajivart ura þaö.
__ Bandaríkjapeninga tekr olaöiö
fullu veröi (af Bandaríkjamönnum).
og frá íslandi eru íslenzkir pen-
ingaseöiar teknir giidir fullu verCi sem
borgun fyrir blaöiö. — Sendiö borgun í
P. 0. yfoney Ordem, eöa peninga i R>
jictered Ulte/r. Sendið oss ekki bankaá
visanir, sem borgast eiga annarstaöar en
Winaipeg, ne-ria ■■i'ict.s aukaborgun fylgi
tyrir innköllun
Skúlanuilið.
í frjeþtabrjefi f>ví frá fyrverandi
ritstjóra Lögberg*. Mr. E. Hjörleifs-
syni, sem vjer birlum í síðasta blaði,
minni-tt hann, meðal annars, & Skúla-
málið, og vonar að Lögberg hafi
„farið að dæmi svo margra annara og
látið sani'færast af fjreinum ísafoldar“
um málið. Þetta á við ritstjúrnar-
jrrein J>á, er Lögberjr ilutti síðastliðið
vor um meöferðica á Skúla Thorodd-
sen, fem allt önnur skoðun ketnur
fram S en í ísafold og í brjefi vinar
vors, Mr. E. Hjörleifssonar.
Yjer ætlum nú ekki að leggja
út I neina deilu um þetta mát, hvorki
við ísafold nje vin vorn, Mr. E. II.
En vjer finnnm oss knúðan til, út af
f>essum orðum i brjefinu, að lysa yfir
þvf, að álit vort hefur í engu verulegu
breyst á máli f>essu, bvorki af grein-
um í-afoldar, umræðunum á f>ingi
(sem vjer höfum nákvæmlega yfir-
farið ( f>ingtíðindunum) nje brjefi Mr.
E. H.
Frá f>ví fyrsta, að vjar fórum að
kynna oss Skúlamáliö, nöfum vjer á-
litið, að eltingaleikurinn við fyrrum
sýslumann Skúla Thoroddsen hafi
verið pólitiskt ofsóknarmál. Fiest
öll blöðin á íslandt hafa litið svo á,
fjöldinn af íslendingum I Khöfn hef
ur litið svo á, meiri bluti pingsins bef
ur litið svo á, og flcstir menn á íslandi,
sem vjer höfum talað við um pað (og
J>eir eru ekki fáir), hafa litið svo á.
Meiri hluta íslenzkra manna kom
pannig saman um petta atriði, svo
líkurnar lyrir, að svo væri, voru mjög
sterkar; enda finnst oss að fullkomin
sönnun sje nú korain fyrir pví, að svo
var, pví fyrst og fremst dæmdi hæsti
rjettur ríkisins Sk. Th. syknan af öil-
um ákærum, og svo gekk landshöfð-
inginn, svo gott, inn á J>að með pví
að lýsa yfir pví á síðasta pingi, að á-
stæðau fyrir að Sk. Th. var vikið frá
embætti sínu á ísafirði, væri mót-
spyrna hans og æsingar gegn stjórn-
iuni. Ef oss minnir rjett, pá voru
æsingarnar ekki oiðoar háskalegar
pegar eltingaloikurinn við Skúla
Thoroddsen byrjaði, og gefur pað
grun um, að eitthvað persónulegt hafi
ráðið eins miklu. E*a hvers vegna
setti stjórniu liann ekki af strax, án
pess að gera pessa miklu lykkju á
lcið sína að fara að rannsaka embætt-
isfærzlu hans og reyna að fá hann
dæmdau frá emhætti? Hún hefur pó
auðsjáanlega frá upphafi ætlað sjer
að setja hann af, ef hann ekki yrði
dænidur fiá embætti. Aðal tnót-
spyrna Sk. Th. og hinar svo kölluðu
æsingar gegn stjórninni by,'juðii ekki,
eins og áður er drepið á, fyrr en eptir
að eltingileikurinn byrj*ði,og álftum
vjer að fleirum en Sk. Th. hefði farið
eins í hans sporum, ef nokkur veigur
hefði verið í peim. Fleiri íslenzkir
embættismenn en Sk. Th. hafa veitt
stjórninni mótspyrnu á pingi og hald-
ið uppi æsingutn gegn henni 5 stjórn-
arbótarmálinu. Ilvers vegna er ekki
embættisfærzla peirra rannsökuð og
peir settir af? Tökum til dæmis
Benidikt sýslumann Sveinsson. Hann
hefur veitt stjórninm mótspyruu sem
pingmaður um mörg ár, og hefur pó
sloppið lijT málsókn og að eins verið
sektaður fyrir embættisafglöp sfn sem
sýslumaður. En máske að eltinga-
leikurinn við Sk. Th. eigi að vera
bending til annara embættisma.ma
um, að veita ckki stjórninni pólitiska
mótspyrnu, að ef peir geri pað, pá
kunni að fara eins fynr peim? Á
petta bentum vjer í grain vorri í vor,
og hefur bprgmál af pví sjezt á prenti
á íslandi síðan.
Dæmið, sem Mr. E. II tekur af
manni peim er Sir Oliver Mowat veik
frá embætti, finnst oss ekki eiga við
Fyrst og fremst er pað á móti sið-
venju og .ögum hjer, að embættis-
menn krúnunnar (að undanteknnm
ráðgjöfunum) skipti sjer af pölitík
Ef peir ætla að bjóða sig fram til
pingmennsku, verða peir að segja af
sjer, og geta ekkert embætii haft frá
krúnunni, nje haft hlutdeild í nokkr-
um samningi um verk fyrir hlutað
eigandi stjórn, á meðan peir eru pjóð
kjörnir pingmenn. Sumstaðar bafa
embættismenn krúnunnar ekki einu
sinni kosningarrjett, livað pá kjör-
gengi, eins og t. d. bjer í Manitoba.—
I>ar næst var pessi embættismaður
Ontariostjórnarinnar, sem Sir Oliver
setti af, að v< kja æsingár í pá átt a?
Canada gergi undan brezku krúnunni
og sameinaðist Brndaríkjunum, en
pað sem Sk. Th. og fleiri ísl. embætt-
ismenn, er kosnir hafa veriö ping-
menn, bafa barist fyrir, er að eins af
fá nauðsynlega stjórnarbót, en ekk
að ísland gangi undan dönsku krún-
unni.
A hinn bóginn getum vjer ekki
sjeð, hvað pað gerir dönsku stjórninni
til pó íslenzkir embættismenn, sem á
pingi sitja, veiti henni mótspyrnu og
sjeu riðnir við pólitiskar æsÍDgar.
eins og pær koma fram á íslandi, pvi
ekki er svo sem hætt við að danska
8tjórnin velti úr sessi fyrir pað. Ems
og fyriikomulagið er nú, getur danska
stjftrnin staðið sijj- við. að brosaaðöllu
. brutlinu og látið sem hún hvoiki
beyri pað nje sjái—neitað bara af
staðfesta lögin sem alpingi býr til og
henni lika ekki. Ilún er ábyrgðar-
laus fyrir pingi og pjóð, og Islendmg-
ar eru eins og keipótt, ómymlng
I börn. Það er lítilmannlegt að he^Ds
börnum fyrir að leika sjer, fyrst peim
á annað boið er lofað að leika s er
| með pessii barnagulli—alpingi. En
i ef stjórninni er alvara með að ætla að
Ifaraaðsetja embættismenn af fyrir
pá sök að peir veita henni mótspyrnu á
pii gi og taka pátt f pessum fslei zku
pólitisku æsingum, pá væri rjeitara
að banna peim að vera pingmenn, eða.
ef pað fæst ekki, pá ætti pjóðin ekki
að kjósa pá á ping, eins og vjer bent-
um á i grein vorri í vor. Það getui
pjóðin pó—látið pað vera. Það má
nærri geta, hvað poir menn verða ein-
beittir að berjast fyrir velferðarmálum
pjóðarinnar, sem mega eiga von á
rannsóknum á embættisfærslu sinni,
eltingaleik og afsetningu, ef peir sitja
ekki og standa eins og danska stjórn-
in vill !
Svo mæla böru sem vilja.
Kapólska apturhaldsmálgagnið
íslenzka hjer í bænum, sem út kom
22. p. m. flytur eina pessa pólitisku
moldviðurs grein með fyriisögn ;
..Liberala“-8undrungin. Blaðið byrj-
it með pví að skriptast. Það játar
nefnil. að pað sje satt, að sundrung
eigi sjer stað í apturhahbflokknum,
en fer svo að hugga sig með peirri
fregn,að frjálsljmdi flokkurinn í Que-
bec sje „kominn í tvennt“, sem stafi
if pví, að peir hafi orðið missáttir
Vlr. Laurier, leiðtogi frjálslynda
(lokksins, og ritstjóri blaðsins „Batrie“
í Montreal. Ritstj. Hkr. penur sig’
svo mikið út af pessu,að hann gleym-
ir að geta um, hvað stórt pað broter,
<em klofnað befur úr frjálslynda
flokltnum við pessi ósköp. Það mun
pó vera ofurlítið meira en ritstjóri
,P«trie“, og pó svo væri, stenzt
flokkurinn líklega fyrir pví. AnDars
gera engin blöð nema Ilkr. mikið
’uútner úr pessu; pað er gamla aðferð-
in, að sía mýfluguua frá en gleypa
úlfaldann.
Svo tekur apturbalds málgagnið
til hinnar gömlu aðferðarinnar —
mannlastsins. Það fer að úthúða nokkr-
um fylgismönnum Mr. Lauriers, og
segirað peir sjeu ekki betri en ýmsir
apturhaldsmenn ! Jæja, Hkr. fylgir
apturhaldsflokknum gegnum pykkt
og punnt, pó blaðið viti að hann er
f.illur af fjárglæframönnum og að í
honum sje—jafnvel á pingmanna-
bekkjunum—maður sem fjekk fang-
elsÍ8vist fyrir að svlkja fje út af hinu
opinbera. Það lttur heldur spaugi-
lega út pegar maður, sem fylgir öðr-
um eins flokk í gegnum pykkt og
punnt — stjórn sem blaðið sjálft taldi
hina verstu ,,landplágu“ Canada áður
e i hinn núverandi ritstjóri settist upp
4 háa stólinn—fer að prjedika póli-
tiskt siðfexði. Það má nærri geta, að
hugur fylgi máli bjá honum ! ! Það
e- ejfitt að sjá, hvert yfirgnæfir,
h æsnin, mannlastið eða sjálfbyrg-
iagsskapurinn.
Til pess að gera mál sitt senni-
legt, fer ritstj. Hkr. að vitna f Mon-
treal blaðið Witnees, sem náttúrlega
er mjög beiðarlegt blað, en eins og
vant er umhverfir ritstjóti Hkr. sann-
Likanum. Witness hefur, sem sje,
ekki kennt frjálslyDda flokknum um
brall pað, sem átt bcfur sjer stað í
bæjarstjórninni í Montreal, heldur
vissum mönnnm frönskum og írskum,
sem sitja í bæjarstjórninni og sem
náttúrlega eru „liberal-conservative“
eins og Hkr.—Fyrst Hkr. nú fór
nð vitna í Witness, pá gefum vjer
hjer álit blaðsins um apturhalds-
stjórnina í Ottawa, 1 númeri pví er
kom út 16. p. m. Það er ritstjórnar-
grein með fyrirsögn: „Dinglandi og
kítandi“, og er hún svo á íslenzku :
„Maður parf ekki að vera í leynd-
arráðinu til að vita um hið ólæknandi
ósamlyndi, sem par á sjer stað. Mál-
gögn hinna ýmsu ráðgjafa flytja álit
um mál, sem er hvað á móti öðru, cg
menn segja af sjer og hóta að segja
af sjer hver pptir annan. Hvað geta
ráðgjafarnir líka verið að gera ef peir
eru ek<ci uð rífast; peir koma engu í
verk, af pvf peim kemur ekki saman
um ceitt. Á að verða ping? Bir
Mackenzie Bowell (forsætis ráðgjaf-
inn) segir að pað verði, en honum
skjátlast opt í pví, hvað ráðgjafarnir
ætla að gera. Hann lýsti ytir pví á
síðasta pingi, að plásturslög (handa
kapólskum í Manitoba) yrðu sam-
pykkt. Ef pað á að verða ping, pá
verður að hafa pað strax; pví er pá
ekki stofnað til kosninga f hinutn sex
kjördæmum, sein pingmannslans eru
nú?* Það var ekki lengi verið að
stofna til kosninga í Westmoreland,
en peir virðast ekki vera eins hugaðir
nú (ráðgjafarnir). Forseti pingsins
segist ekki hafa fengið opinbera til-
kynningu um að fleiri en tvö ping-
manna-sseti sjeu auð. Jafnvel vana-
leg dagleg störf virðast dragast aptur
úr. Það eru sex sæti auð í öldunga-
deildinni, og sum af peim hafa verið
auð svo árum skiptir, af pví, eins og
allir vita, að pað á að láta pingmenn
fá pau eins og verðlaun fyrr að hafa
boðið byrginn anda 1-ganna um aö
pingið sje óháð. Þ4 stBDdur hnffur-
inn í kúnni með að útnefna yfir mála-
færzlnmann (Solicitor General) af pvl
að maðurinn, sem setja á 1 pað em-
bætti, augs jáanlega vill bæði fá pað
og líka Fætf í öldungsdeildinni, en
stjóruin getur vafalaust ekki komist
að niðurstöðu um, hvort hún á að láta
að óskutn hans eða ekki. Þá er yfir-
tollheimtunianns embættið hjer (í
Montreal) óveitt og hefur verið pað f
prjú ár, sem pó verzlunar-samkundan
hefur aptur og aptnr stungið uppá,
beðið og heimtað að sje veitt. Stjórn-
inni getur ekki komið saman um að
útnefna roann, pó Mr. White hafi
reynt að hjálpa henni með pvf að
segja af sjer pingmennskuí Cardwell,
og kaupmenn 1 Montreal hafi reynt
að hjálpa henni með pví að senda
henni bænarskrá um að veita Mr.
O’IIara, b:num setta yfir-tollheimtu-
manni, embættið. Er nokkurt ein-
asta mikilsvarðandi mál til, sem stjórn-
in befur getað komist að endilegri
niðurstöðu um og leitt til lykta? í
fimm ár hefur skólamál Manitoba-
fylkis vandast roeir og meir, á meðan
að ráðgjafarnir hafa verið að kfta sfn
á milli. í fjögur ár hafa lögin utn
einkarjett bóka(Copyright Act) hangt
á milli himins og jarðar. Enn hefur
ekki tekist að fá Ný-fundnaland til að
ganga inn f fylkjasambandið. Toll-
samdand við keisaradæmið brezka
(Zollverein) varð að tórnri froðu.
*)Hkr. hofur tekið mikið upp í
sig út af pvf að ekki var stofnao til
kosninga í Landsdowne kjördæminu
hjer í fylkinu. Því rífst blaðið ekki
út af pessum sex?
144
samt Edoa Markham fá mikið af eignum yðar, sam
kvæmt lögum, ef hún væri ekkja yðar, pó hún ekki
feDgi p»r allar, og ef húu fengi pað, pá værum við
alveg ánægð“.
„Það, að tala um að Miss Markham verði ekkja
mfn, er fremur óyndislegt ræðuefni“, sagði Horn
kapteiun, „einkum undir núverandi kringumstæðum.
Jeg er hræddur um, að hjónabandið, sem pjer talið
um, yrði enn pýðingarminna en erfðaskráin sú arna“.
„Mjer finnst allt apnað“, sagði Mrs, Cliff. „Yfir-
lýsing f votta viðurvist, sem karlmaður og kvenn-
maður gera, um að pau vilji gerast hjón, er optálitin
lögleg athöfn, og ef einhvers konar prestur er við-
staddur og fremur atböfnina, pá hjálpar pað til að
gera hana löglega, og í öðru eins tilfelli og pessu
ætti maður að gera allt, sem hægt er að gera. Þjer
hafið tekið mikla ábyrgð upp á yður f pessu máli.
Þjer hatið sagt — og ef Miss Markham og mjer væri
stefnt fyrir rjett, pá hlytnin við að játa að pjer hefð-
uð sagt pað — að pjer gerið kröfu td fjársjóðs pessa
sem finnandi hans, og að pjer eigið hann allan. Þjer
sjáið pvf, að ef við eigum að balda hreinni samvizku
— og pað gerum við hvað sem pað gildir — pá
neyddumst við til að afsala okkur hverju centi af
fjársjóðnum með okkar eigin framburði. Ea ef Edaa
væri konan yðar, væri allt öðru máli að gegna“.
„Kapteinninn stóð pegjandi um hríð með hönd-
urnar f vösunum og var undarlegt bros 4 andliti
fjans. „Mrs. ClifE“; sagði liann svo, „ætlist pjer til
153
Mrs. Cliff purfti fullan fjórðung stundar til að
gera Ralpb, í hans æsta ástandi, skiljanlegar hinar
kný jandi, og að hennar áliti óumflýjanlegu kringutn-
stæður, sem voru orsök til, að petta hjónaband var
stofnað svo snögglega og óvænt pennan morgun.
Ea áður en hún hafði lokið máli sínu var pilturinn
orðinn rólegri, og pað skein út úr svip hans, að hann
póttist hafa gert einhverja viturlega uppgötvan.
„Jæja, nú“, sagði hann, „pegar pjer fyrst sögðuð
mjer frá pessu stóð málið á höfði fyrir mjer, en peg-
ar pjer nú eruð búnar að skýra pað svo, að höfuðið
veit upp, pá lítur pað allt öðruvísi út. Það er allt
að einu líklegt að hann drukkni, og pá býst jeg við
að við getum sagt sð við eigum með okkur sjálf, og
ef við par að auki eignumst nokkuðaf pessum gull-
stykkjum, pá ættum við ekki að mögla. Gott og vel,
jeg skal ekki fyrirbjóða að lýst verði með peim, en
yður f trúnaði að segja, pá álít jeg alltsaman petta
mesta barnaleik. Hvað 4 jeg að kalla hanu? Bróðir
Ilorn?-1
„Vertu nú ekki að pessu rugli, Ralph“, sagði
Mrs. Cliff, „og vertu ekki með neinum ónotum við
neinn. Þetta er mjög alvarlegt tímalril fyrir okkur
611, og jeg er viss um, að pú segir ekki neitt sem
meiðir tiltínningar systur piimar“.
„Ó, verið ekki hræddur um það“, sagði Ralph.
„Jeg ætla ekki að meiða tilfinningar neinna. En
pegar jeg sje þennan mann, pá vona jeg að eins að
148
ur, eins og ósjálfrátt, og sneri sjer að kapteininum,
sem einDÍg stóð á fætur, og sagði:
„En pað er önnur hlið 4 pessu máli. Setjum
svo, að jeg yrði ekki ekkja yðar? Setjum svo, að
pjer týnist ekki f ferðinni, heldur komið aptut heill
á hófi?“
Kapteiuninndró andann pungt, krosslagði hcnd-
urnar á brjóstinu og sagði: „Miss Markham, ef
petta brúðkaup á sjer stað, pá verður það allt öðru-
vísi en önnur brúðkaup. Ef jeg skyldi ekki koma
til baka og hjónabandið skyldi álítast lögmætt, pá
getur pað gert ykkur öll rík og farsæl. Ef pað ekki
skyldi álítast lögmætt, pá getum við huggað okkur
með pví, að viðhöfum gert hið bezta, sem við gátum;
cn hvað snertir nokkuð annað, eða hvað snertir spurs-
málið um að jeg komi aptur, eða nokkurt annað
spursmál í sambandi við petta hjónaband, pá ættum
við algerlega að loka hugum okkar fyrir pví. Þetta
er uppástunga um hreinan og beinan kaup-
samning, og jeg legg hana fyrir yðnr pannig.
Ef við aðhyllumst pessa ráðagerð, pá gerum við pað
af vissum ástæðum, og bvorugt okkar ætti að líta
lengra en á þessar ástæður. Við ættum að festa augu
okkar á aðal atriðinu, og hugsa ekki um neitt aunað“.
„Við verðum að líta á fleira“, sagði Edna; „það
er eins líklegt að þjer komið aptur heill á hófi eins
og að pjer farist á sjóferð pessari“.
„Þessi ráðagerð er byggð eingöngu á þvf, að jeg
farist“, svaraði kapteinniuD; „hún keraur ekki liipi;