Lögberg - 14.09.1911, Síða 1

24. ARGANGUR
WINNIPEG, MAMTOBA. KIMTUDAGINN. 14. SEPTEMBER 19!
NUMER 37
íslendingafundurinn í
Goodtemplar-húsinu.
FöstudagskvöldiS 8. þ.m. héldu
Islendingar fund i Goodtemplara-
■húsinu, til aS ræöa viöskiftasamn-
ingana. Forseti var hr, Thordur
Tohnson.
Dr. Brandson tóik fyrstur til
máls og skýröi frá viðskiftasamn-
ingum þeim, sem gerðir. heföi
‘|veriö milli Canada og Bandaríkj-
anna; sýndi fram á, að báðir
> fíokkar hefði unnið að því, ekki
^áiöur consenVitívar en Iibenalar,
'é ah fá þeim samningiim fram-
g'engt, og mintist sérstaklega á Sir j haldsmenn Og Bourassa liðay ráði’i
: John A. Macdonald í því sam-: litlu tiin kosningaúrslitin í Quelæc. |
< bandi. Hann nefndi líka nokkur j
jjBemi til sönnunar þvi, að verö j Hon. A.
Týá komtegundum o. fl. væri hærra j ráðgjafi í
iaBandaríkjunum en í Canada, svo
gera mætti ráð fyrir að Can-
Kosningatíðindi.
Sir Wilfrid Laurier er nú að
ferðast um Quebec öðru sinni. |
Alstaðar hefir múgur og marg-
menni komið til að hlusta á hann
og votta honum traust sitt og holl-
ustu. Hann hefir farið hörðum
orðum um þá Bourassa og Mónk.
og er auðsætt, að fylgi þeirra lief-
ir mikið rénað seinustu vikurnar.
Monk og hans félagar fengu ekki
hljóð á fundi, sem þeir ætluðu að
■tala á um siðustu helgi, en fram-
bjóðanda liberala var tekið þar
tveim höndum. T>að er svo að sjá
af seinustu fréttum,- sem aftur-
HRINGIÐAN
áöamenn fengi góðan
landainæranna.
Turgeon, dómsmiálja-<
Saskatchewan, kom
hingað til bæjarins síðastliðinn
mánudag til að taka þátt i kosn- j
.sunnan
i" s,kiftasamningarnir yrði að lögum.
áT® Mr. Ashdown kom þegar Dr.
Brandson var kominn að
lokum, og ávarpaði hann fundar-
menn stuttlega. Þakkaði íslend-
ingum fvlgi við sig í bæjarmálum
markað ingabardaganum. TTann gerir sér
ef við- glæsilegar vonir um úrslitin i Sas-
katchewan og Alberta. og ertir
þeim likum að dæma sem honum
ræðu-jhafa horist víðsvegar úr Manito-
ba. telur hann engan efa á. að
viðskiftasamningarnir eigi fýöldá-
marga fomiælendur i þessu fylki.
er hann var borgarstjóri. Kvaðst Hann gerir sér von um, að Sask-
hafa reynt þá að góðu og óskaði
fylgis þeirra við kosningarnar.
Fór svo nokkrum orðum um við-
skiftasamningana og nytsemi
þeirra, og drap lauslega á stefnu
> sína í öðrum málum.
' Þá talaði hr. J. J. T.ildfell um
samningana langt og snjalt erindi
frá ‘‘businesslegu” sjónat;miði og
leidcli mjög skýr rök að þvi.
atchewan sendi eingöngu liberala
þingmenn trl shmbandísþi'ngsins.
þeir yrði til mikilla hagsmuna. ef1 hmunar
þeir kæmist a.
Hr. P. Clemens talaði ]rar næst
um verzlunarsamband Canada og
Bandaríkjanna. er hann taldi bæði
Þrír merkir þingmenn úr brezka
þinginu komu til Montreal 7. þ.m.
og létu þar allir í ljós skoðanir
sínar um viðskiftasamíiingana.
Þeir voru einhuga um, að sanm
ingamir værif.alrikinu til mikilla
,ye liagsmuna. og sköpuðust að inn-
æsingum afturhalds-
manna.
Hamar Greenwood sagði: “Eg
er sannfætður um að gagnskifta-
samningarnir verða Canada til

Fundur á Gimii. LáRsíraustið og Hkr.
liradburv á ekki sjö dagana j Siðasta i ícimskringla er að fjasa
j sæla um þessar numdir. Hann j um það, rve hætttdegir þessir
l ' ðaðj fuud á Gimij Sjíðastliðið j verzlunarsamningar við Bandarik-
j mánudagskvóld, en hafði e igan .in séu lánstrausti Canada, að menn
fundarsal og varð að flýja á náðirjþeir sem nú lána css peninga til
i líberala sem höfðu mnráð vfir umhóta, i lantíi voru, og eins þeiy.
: fundarsalnum. Vildu þeir ljá hbn- Nem hafa gert þajV muni algerlega
j um rúm, ef þeirra mcnn fenjóp j hfct^a því, of, vér förum að verzla
j að halda jafnmargar ræður einsfvið Pandaríkin. Fyrir pentnga-
j og þeir Bradbury. En nærri þvijverzlun eins og allri annari vcrzlun
var ekki komandi, og ekki vildu; eru fastar skorður, föst lög. sem
þeir heldur leyfa íslenzkar ræður. j hún hlýðir eins og nálin segul-
Seinast varð þáð að samningum;, stálinn, og jiungamiðja þeirra laga
j að liberalar töluðu tvisvar en hinir^er fyrst og fremst góð trygging og
fjórum sinnum. ; i >ðru lagi góðir vextir. Eftir
]■ VIr. lirdílbury talaði fyrstnr ogjþessu tvennu sækjast allir menn.
1 tekk ekki allskostat gott’ hl.jöð.! Sem peninga bafa til þess að lána.
þvi að menn höfðu margt viö ræðu Það er ekki af einskærri umönnun
j hans að athuga. Hann ætlaði að! fyrir oss, aö P.retar koma hinga.ð
| telja upp hvað hann befði gert jmeð peninga sína. Ekki heldvjr
kjördæminu til gagns, en strand-
| aði i fyrsta tölulið!!
Mr. T. H. Johnson þingmaöur
,j talaði næstur honum; þótti hann
jlfaífa'btlu fram komið nema f>á j
HAGGART Við förumst í þessari hringiðu.
BORDEN:- Já, eg se það um seinan, að enginn kann tveimur herrum að j)jóna.
nauðsynlegt og eðlilegt, þar eð !?óðs, og verða ekki til að slita þan ,
löndia lægi saman. TTann talcli ]>aðjHöiid. sem binda Canada við móð->vissi hva'ð samþykt samninganna
mestu villukenning, að af því hlyti nrlandið. En á Ihinn bóginn er eg'táknuðu honum til handa.
að leiða innlimunr Slíkt k;e>mi ekkij sannfærður um, að stefna Monk’s
til nokkurra mála og bar fyrir sig' °ST Bourássa miðar að ]>ví að
ummæli merkra manna í Banda- sandra alríkinu.
ríkjunum, er sagt hefði. að Banda- J- Allen ITaker, þingmaður.
ríkjaþjóðin hefði engan hug á að: sagði: \ ér berutn fullkomið
innlima Canada. Hann vonaði að j traust til þegfnhollustu Ganada-
manna a
Verkatnenn í ýmsum stórlxirg- >
um eystra, svo sem í Toronto og
viðar, eru fylgjandi viðskiftasamn-j
ingitnum. H. B. Wocdrow, skrif-
arj verkamannafélagsins, sagði 7.
Englandi. Enginn lætturjþ-m.: “Það er enginn vafi á því,
sér til hugar korna eitt augnablik, j að ef gagnskiftasamningarnir
Ashdown yrði kosinn og sarnn-
ingarnir næði fram að ganga. Pi
Seinast talaði hr. Thomas H. jat> viðskiftasanmingarnir við Ban- komast á, þá lækka lífsnnauðsynjar
Tohnson, ])ingntaður. Hann sýndi daríkin korni nokkrum brevtingum j verkamanna í verði. og er ekki
Heimskringlu þá óverðskulduðu ‘’I vegar í þeim efnum.” j vanþörf á þVí, með því að svo
virðingu. að tæta sundur endileysul Tíenry Davies, þingmaður íimikið ofverð er orðiö á þeim, að
hennar itnt viöskiftasamningana,! Fristol, segir: Eg Tiefi trú áj verkafólk getur tæplega búi>''
er hún hcfir verið a‘ð gæða lesend- > v'ibski ftasaniningututm. Eg hefi 1 það.
um sínum á. Þ’ótti hún illa vernda trú á þeirri stefnu, og trúi því, að! —;-
hagsmuni íslendinga hér við veiöi- - vol(l l-nglands og styrkur alríkts- Landsölu umboðsmenn C. P. R.
ef ~
við
vötnin, seni ntikið . græddp,
tns
rnuidvallist á fríverzlun. Enj
i':cr- um
10:

innlimunarhjalið
ekki
er það að
hin minsta
viðskiftasamningarnir vrðu að
uni og tollur numinn af fiski. —Gcgja, að |>ar et
A það atriði er ítarlegar minst átvlla til ótta.
annarstaðar hér í blaðinu. ! ‘
Tír. Arni Eggertsson hafði ætl- Spámaðurinn Rogers. sém hefir
að að halda ræðu á þessum fundi.isen!t l,t falsspár undan tveim sein-
en gat ekki komiö. Engin mótmæli j nstu alsherjar kosningum, um !all
komu fram af hendi ihaldsmanna.Taurier stjúrnarinnar. hefir nú
Fundurinn var vel sóttur ogi
Lekkert látið til
hevra í hálfan
létu menn samþykki sitt i 1 jós tneö j mánttð. En kunnugir segja, að
mikht lófaklappi fyrir ræðumönn- j hann mnni bráðlega t’á samskonat
um vitru.n eins og undanfarin ár.
-------*-•-•----- Árangurinn liklega svipaður elns
og fyrrj árin.
C. P.
félágsins í Seattle hafa hengt upp
stóra spjald í gluggum skrifstofu
sinnar nýslceð tneð þessari áritan:
J “Af viðskÍfPasatnningunum leiSir
l c. ð oð Jönd í Canada hœkka í
Iverði utn hundrað prócent.”—Það
j mun og vera sköðun allra sem
jvilja segja sannleikann, að verð á
Jöndum hér í Canada tvöfaldast,
ef samningarnir ná fram að
ganga.
Kosningaleiðangur
Mr. Johnsons.
Monk og Bourassa
sem einn maður gegn
Borden.
Mr. Thomas H. Johnson komjberjast nú
s.l. föstudag úr kosuingaleiðangri j Iýaurier. Borden þykir liann ekki eins
sítvum um vatnabygðlrnar. Hann nógu hliðhollur Bretum, en Monk
hélt fundi eins og ráðgert var áj<>g Rourassa Ttera honum á. brýn
þessum stöðum: \"estfold, Lund-jsvik við samlanda sína hér, og ó-
ar, Pineview. Siglunesi. Narraowsj hæfilega fylgispekt við Breta.
og Ashern. ; Pordeu veifar ihrezka lfánamtm>>
Fundirnir voru vel söttir. eink-j Bourassa ]>eiin franska. Súndur-
fanlefga «við Narrows: þar nváCOi j leitir liðsmenn og ekki líklegir til
heita að hver tnaður kæmi úr’ sigurs!
bygðarlaginu umhverfis. Mr.
Jolmson talaði 1;«æði á etisku og ;-Á
(íslenzku, þvi að sumistaðar fjöl-j lundi nt:eð kjósendum
mentu enskir kjósendur. Honum Selkirk-kjördæmi og fer Bradbury1
var tekið tveim böndum alstaðar, i ntjög balloka og gamlir conservá-
og sætti al!s engum mótmælnm á j tivar snúa við honntn baki hver á
nokkrum fundi. Kjósendum var I fætur öðrum. Á fnndi. i Beause-
hið twesta ábugamál að samning-j jour nýskéð sagði ganiall conserva
arnir vrðu samþlktir. Þcini vaiytivi v\V fréttaritara, sem þar var
það Ijóát, að þá fengu þeirlstaddur: “Eg hefi verið strangur
Enginn dagur líður svo aö ekki
gangi menn hópum saman úr libi
conservatíva og ljái viðskiftasamn-
ingunum fylgi sitt. Margir þeirra
eru merkir menn og mikilhæfir
og t. d. J. H. Haslam, frá
Regina, margum jíslendHngum
kunnur, ]>ví að hann kepti um
þingmensku undir merkjum con-1
servatíva árið 1900 í SeJkirk-j
kjördænti á móti McQreary. Nú
er hann ákveðinti fylgismaður lib-1
erala og viðskiftasamninganna ogj
ærið þunghöggur í garð conserva-j
tiva á fundum sem hann hefir!
R. Tiredin og Bradbury halda iVleris a her ’ Winnipeg undan-
sínutm í
farið.
mikið til tollsins,
á vatnafiski, og
betri .tmarkað en áður og það hef-
ir lengi verið .þeirra „áhusjaniál.
Einkum hafa fiskimenn fundiði fylgi eigi
sem verið héfir
hyggja gott til
þegar hann verður afnuminn.
Margir bændur þar um slóðir hafa
og hey til aflögú, en nú hvílir $4
tollur á hverju heytonni, og væri
þeim ekki lítiU hagur, ef hann
yriii afnuminn. — Mr. Johnson er
jnjög vongóður utn að liberalar
verði i miklurn meiri hluta þar
nyrðra.
conservatíví mörg ár, en i þessum
kosningtun lít eg svo á. að flokks-
alls ekki að koma til
greina. og það var óráð at con-
servativa flokkntmi að gera gagn-
skiftamálifi að flokksmáli. llvers-
vegna var ekki liberalstjórninni
leyft að reyna gfagnskifti þessi?
Aðalmáliö við þessar kosningar
er barátta fvrir bctri markaði, og
meö því að eg er bóndi, þá greiði
eg atkvæði sjálfum tnér í hag og
með satnningunum.” Bóndi þessi
liafði fengið ágæýa uppskeru og
Frambjóðandi frjálslynda flokks-
ins í Dauphin kjördæminu er tal-
inn langmikilbæfasti bóndinn í því
kjördæmi; hann er vel metinn og
eindreginn bændavinur, sent þekk-'
ir þarfir þeirra hverjum manni
'betur'. Það sýnir hatin hvað bezt'
með því vað vera fastákveðinn og
einlbeittur fylgismaður viðskifta-
samninganna ; þess , vegna ættu
bændur i Dauphin kjr' dæmi''ekki
síður en fiskimenn að ljá honum
fýlgi sitt en hafna Glen Camp-
bell, sem berst með hnúum ogi
hnefum gegn viðskiftasamningun-j
um og hagsmunum almennings.,
“Cruise sigrar.” ler viðkvæðið i,
Dauphin kjördæmi. I
Kðsningabragur.
Nú hljómar landsins harpa
við höggorustu snarpa.
svo hvin í árum öllum .
á afturhaldsins döllum;
í fararbroddi Borden reiðir s tautinn,
en Bourassa hjá Frökkum sýður grautinn.
Hann Sifton, fyrrum frægur,
í fjármálunum slægur,
úr sigur-sæti dottinn,
nú sveimar kringum pottitin;
þar kraumar eitruð kenning hátollanna,
■er krenkir þrótt >g hindrar frelsi manna.
já ótal angar dingla;
nú emjar gamH “Kriugla”
í hala afturhaldsins
á hörpu maura-valdsins —
og marga sögu sennilega flytur,—
er sýnir glögt hve hún er dygg og vitur.
, Sijá. þúsund púkar þjóta,
‘ og þéttum örvum sk jóta
í fvlking frelsisvina,
er fjötur vilja lina
og lyfta hærra landsins sigur-merki.
sem lýsir bræðrahug t raun og verki.
í stjómmálanna stappi
nú stendur ma<*ur kappi.
í vörn og sókn er sungið
og sárum broddum stungið;
á eina hlið er hróp um frelsi manna.
en hinum megín nágaul fépúkanna.
Nú er um tvent að tefla:
hvort tryggja skal og efla
þann flokk. sem lyftir landi
og le\rsir oss úr bandi,—
eða’ levfa þeim, er lengi hafa sogið,
að leggja oss við niðurskurðar-borðið.
Hvi skyldu féndur fláir
•— í framsókn lifsins smáir—.
oss skapa lög, sem lama
og loka braut til frama?
Skal landið okkar ungt og rikt af gæðum,
i ánauð lenda, blekt af slíkum hræðum
Sjá örvar afturhaldsins
og eitur maura-valclsins !
Ó lær, mín þjóð! að' lifa
°?T leggja braut til þrifa!
Já, fylgdtt hverri löggjöf, sem að lyftir
og lífsins rétti millum bræðra skiftir!
m
Fram. fram! að höggva helsi
og heimta meira frelsi!
Iját enga auðkýriinga t
með okur-hlekkjum þvinga.
Þá verður landið bústöð okkar barna,
í brezkum fána guTlin sigurstjama.
M. MARKÚSSON.
Frakkar tté þær aðrar þjóöir. sent
koma hittgað nteð peninga til þess
að avaxta þá. Heldtir sjá þeir héT
i Canatla hetri trygging, fá hærri
|vexti, og fleiri tækifæri til þess að
sjá
ltelzt i Indíánatnálum! Blaðið j avaxta pwiinga sína en þeir
Telegram flutti ræðu i Febrúar í jannarstaðar. Öllum mönnum, bvort
etur, sem Bradbury átti að hafa ■ þeir ertt heldttr tneð eða móti þess-
há'ldið í Ottawaþinginu um þeirrajtun samningum, ketnur saman ttm
mál, en það sannaðist óvart seinnajþað, að ef þeir k< tnast í gildi, sem
að hann flutti ræðuna aldresH Jnú má kalla alveg víst að verði þk
Johnson þótti þó Bradbury j vaxi innflutningur til Canada stór-
t vrirtaks þtngmannsefni handaj koatlega. og þar aí h tðandi hljóti
ndíánnm. en vildi ekki að liann lantt að hækka storum i verði.
leitaði sér fylglits meðal hvítra j Landtð í Canada er undirstaða allr-
manna.—A fundinum töluðu tveir ar velmeguttar þjóðarinar. Mönnum
kemur þá satnan unt. að samningar
Galicíumenn á móðunniáli sinu og
T’>. L. Bakhvinson ritstjóri á ensku
f'íslenzkunni úthýst) og seinast
talaði Bradbury ofurvandræðalega.
Kvaðst t. d. vinsælli meðal ís-
lendinga en Mr. Johnson, en þvi
mótmæltu fundarmenn eittdregið.
Mikill rneiri hluti var á móti
þessir attki innflutning, <>g fram-
leiðslu, aukl verðmæti lands og trt^
þvi velmegun þjóðarinnar. Samt
eiga þeir að kippa fótunum undan
lánstrausti landsmanna. Tiífinn-
anlegut hlýtur skcrturinn að vera
á ærlegum róksemdum og heil-
l’rádbury. Hann ætti skilið aö brigðu viti hjá Heiniskringlu þegar
falla og gerir það vonandi. i’nún neyðLt til þess að bera aðra
----------------- |eins tttdemis vitleysu og þessa á
borð fvrir lesenriur sína.
J. J. B.
Hí gur almennings og
Hkr.
Ilerra ritstjóri LögbergsL
Kjósendur út um land hafa nú
annað að gera en skrifa um stjórn-
mál, en það er þó svona að við get-
um ekki almennilega leitt hjá okk-
ur þau málefni, setn við höfum
mestan áhuga á. Heimskringla
hcfir lengi taliö sig málgagn al-
Háðung
Mikil háðttng er að heyra Heims-
kringlu vera að brígsla Laurier-
stji’irninni um, að nokkrir menn í
þjónustu hennar hafa ’orðið upp-
vísir að óráðvendni í fjármálum.
\’æri ekki aftnrhaldsmönnum nær
mennings og viljað berjast fvrir ah stinga h€mh 1 s,nn ei?ln ^1™?
gagni almennings, og okkttr finstj T'>'k,sI Heimsknngla ekki vita, að
hún stundum hafa gert það, en í anin:tt íKir- sem hnn nafngreinir,
því máli, sem nú er um að ræða.!ern Sl,in,r hvcrÍ,r hennar flokks~
erméróhættað fullyrða, að Heims-!mcmi' gamhr afturhaldsmenn, ,em
kringla er ekkr að lærjast fyrir l Unr,erstÍ',írnm at meinleysi sinu
hagsnntnum almennings. Heims-Ilo!að. aö hanga við völd, þangað
kringla hlýtur að vita, að þaö hef-i1'1 Í,eir uröu uPPvisir aö svikun-
ir verið áhugamál bænda. ^ið fá,11111 ■
ifærða niður tolla milli Canada ogi hel,h,r Heimsknngla, að það
! Randaríkjanna. Hún hlvtur að haíl aldrei komrfi f-vr,r- aS aftur-
vita, nö það er bændunum hagur.jhaldsmenn hafl stollð nr sTalfs
þegar toUur er afnuminn af helztu sin htndl? ES er nh eldri en tvæ-
afuröum þeirra. - Þetta nær ekki vetllr’ J ve,t l)a« hefir marS°ft
sízt til kjósenda í Girnli-Idjördæmi.1 kom,h fJ’r'r> Pf olt ttl Þess°
Ef viðskiftasamningarnir komast da-S’ aS aftnrhalds-dmdlar hafa
ú ]>á verður t d. tollur numinn af,stol,h ur s3alfs sins hendl- °S ÞaíS
fiski og þá græðir margur veiði- ve,t “Krm«la”' cn niunurinn er
maðuráþví. Það munar ekki lítið Þessi- aö afturhaldsmenn reyna i
utn þann toll, sem er á heyinu, $4 lengstu ldhr aC 1eyna allri slikri ^
á toimið, og svo er tollurinn num-jraövendni sinna manna- Þeir lóta
inn af öllum korntegundum, sem lBófa sí,la fara 1 hundahl]óðt úr
hér eru ræktaðar. og þetta hlýturiv,st,nm‘ °S hre,tta á Hun yftr bresí-
að> verða til þess. að bændur græða ,na- En ^ hcf,r Uimerstjóonn
I mikið , ef samningamir komast á, Ialdrei Sert- Ef metm í hennar
Þess vegna er mér óskiljanlegtý þjonnstl1 verða uppvisir að þjófn-
I að Heimskringla skuli standa ' áa8i- l)a er sakamál höfðað gegn
I móti hagsmunum alþýðunnar í Temi tafarlaust. Og Canadabtjar
iþessu máli, en það gerir hún yissu-jkunna meta þa aðferð. og hafa
llega. Og mikið má það vera, efjla?t samþykki sitt á han^ ; TTtorg
margir bændur eru nú á hennarjum koSninSum .
máli. Minsta kosti hefi eg ekkij
séð neinn bóncla mæla móti við-;
Öldtin
skiftasamningunum i Heimskr., en .
hinsvegar hefir herra Arni Sveins-j næsta tuttugasta og fyrsta”
son ritað ágæta greiti nteð þeitn 5>
I-á>gbergi. sem mér likaði sérstak- j Arturhaldsins belgir þrútnir
lega vel, því að hann talaði bœði of! biása
þekking og rcynslu, og eg hefði Bjórinn freyðir nú er gott til
gaman að sjá Heimskringlu eðal krása.
aðra reyna að hrekja það, sem; Skyldi ekki einhvern smalann
hann segir. Mer er ohætt að ttiTl-l bvrsta
yrða, að mjög margir bændur hta rrn- " ’ \ .
nákvæmlega á það mál eins og ’ t,r næsta tuttugasta og fyrsta
hann. \rið vortum að T-aurierstjórn-
iu sigri i þessum kosningttm, þvi
samningarnir eru ofckar mesta
nauðsynjamál, og sá sem greiðir
atkvæði móti þeim greiðir atkvæði
mó'ti hagstnunum almennings. Mér
þykir ]eið*ulegt að sjá HeimskringTu
Nerja rúmi sínu til þess a£ villa
mönnum sjónir í þessu máli, sem
verið Itet’ir áhugamál beggja flokka
meir en hálfa öld.
Gamall kauþandi Heintskrhtglu,
M. Markússon.
Bændur í Ontario og Manitoba
kváðu nu geyma byggupp«keru sína
og selja hana ekki. 1 þeirri von að
v:ð>kiftasamningarnir verði að
lögutr.: þeir græða sem sé 3^ cent
á hverju busheli, að frádregmriH
flutningskostnaði, ef samningarn-
ir komast á, því að þeim mun
hærra er byggverðið nú i Banda-
ríkjunum en hér i ‘Canada.