Lögberg - 31.10.1912, Síða 4

LOtiBKRG, FlMTUDAGINf 31. OKTÓBER 1912.

LÖGBERG
Gefiö út hvern fimtudag af The
COLUMBIA PRKSS LlMlTBD
Coroer William Ave. &
SherbrooWe Street
WlNNIPBG, - MANITOTA.
STEFÁN BJÖRNSSON,
EDITOR
A. BLÖNDAL,
BUSINESS MANAGER
UTANXSKRIFTTIL BLAÐSINS:
The Columbia Press.Ltd.
P. O. Box 3084, Winnipeg, Man.
UTXNtSKRIFT RITSTJÓRANS:
EDITOR LÖGBERG,
P. O. Box 3084, Winnipeg,
ManitoLa.
TALSÍMI: GARKY 2156
Verð blaðsins $2.00 um árið.

Eftirkostin.
megn, að engar vammir aftur-
haldsins hafa mælst jafn skamm-
arlega fyrir, og er þá mikið sagt.
Er ]>4S ekki að eins hér í fylkinu,
setn ósvinnan er orðin illræmd,
heldur og út um land alt, og' í
öðrtum ríkjum'; J>au sjá til-
svndar brennimark svívirðunnar,
sem sett var á Manitoba í Mal-
donald kosningunni. Þarna eru
önnur eftirköstin og ekki svo ó-
snotur heldur!
Meir en lítið hefir hlakkið ver-
ið í J>eim conservativum yfir úr-
slitunum í Macdonald kjördæmi.
Einkum hefir fögnuður stjórnar-
herranna vakið athygli. Hann
hefir verið svo frekjulegur, að
'jafnvel h:num hygnari mönnum í
flokki conservativa hefir ofboðið,
sérstaklega eftir að J>að er orðið
lýðum ljóst, hvaða rangindi og j
lagabrot voru höfð í frainmi til að ;
vinna kosn:nguna. En hætt er við
að fljótt kunni að minka fögnuð- j
urinn þegar frá líður, þvi að ó-
jöfnuðurnn á eftir að konia stjórn-
inni 1 koll og niun
“eftirköstin hafa ljót”.
, 'Það er ekki nóg með það, að hið j
imrkunarlausa atferli afturhalds-1
ins, bæði fylkis- og sambands-
stjórnar í Jæssari kosningti hafi ;
oröið J>eini til hæfilegrar háð-
ungar, eftir að svikin og rang-
indin voru orðin heyrin kunn,
iieldur eru eftirköst ósómans farin
að sýna sig annarstaðar, og eiga
eftir að sýna sig betur,
Sá tnikli meiri hluti, sem félt
afturhalds megin í Macdonald
kosningtinni, hefir orðið til ]>ess,
að ýta undir auðfélögin, svo þau
eru nú farin að ónáða Borden
uokkuð óþægilega. Þau heimta
miskunnarlaust nýja verndartolla
sér i hag; ]>au standa f'ast á því,
að kosningin hafj verið háð um
gagr.skiftin og annað ekki. Þau
segja, að úrslitin sýni ]>að, að
fólkið vilji ekki lækkaða tolla held-
ur Iiækkaða, og ]>vi verði að herða
á álögunum; er ]>ví svo komið að
Borden og ráðgjafar hans eru eins
ug milli steins og sleggju, «n
senn lega verða þeir að sýna auð-
íélögunum þá eftirlátsemi að
þyngja álögurnar á landsfólkinu
]>eim í hag. Það eni ein eftir-
k<>st:n.
Hér ] blaðinu hefir veríð minst
á meðferðina á J'. J. Sullivan sem
tekinn var íastur fyrrir jengar
sakir. en siðan lát:nn laus for-
málalaust og gerður útlægur úr
fylkinu.
Annar maður, sem spæjarar
stjórnarinnar lögðu hendur á var
ungur máður, sem Walkinshaw
heitir. Hann er sagður maður
prýðilega gefinn og vel að sér.
iJann átti heitna austur í Ontario,
en bauðst góð staða hér i Winni-
peg. og fhittist hingað með fjöl-
skyldu sina, konu og börn. Af
því að hann var áhugasamur liber-
ali og gat komið þvi við, að styðja
Richardson við kosninga undir-
búning gerði ltann það; en snötum
Roblins stjórnarinnar þótti hann
of atkvæðismikill, og einarður; af
]tví er honmn umsvifalaust varp-
að í díflizzu.
Utn þetta efni farast blaðinu j
Free Press svo orð i ritstjórnar- j
grein nýlega:
“Kæra er útvæguð leynilega—
þar sem liann er sakaður —
ja, um hvað? Það veit eng-
inn. Rétt áður en hraðlestin
kemur til bæjarins er hann
handtekinn, dreginn út i járn-
l>rautarvagn og fluttur á nátt-
ar]>eli til Winnipeg. Tfann
er rifinn ]>aðan, sem mönnum
er kupnugt um aðgerðir hans.
— ]>aðan sem vitnin eiga
heima, er borið gætu með hon-
*um eða móti. fíonum er í
jafnvel þar, sem hún hefir þá há-
tíðlega lýst því yfir, að hún skyldi
vernda rétt almennings fyrir þeim.
Eitt dæmið af mörgum er fram-
komá stjórnarinnar í máli því, er
reis hér vestra út af tolli á trjá-
viði. Fyrst í stað þóttist Borden
og ráðgjafar hans ætla að d.aga
taum bændanna, vitanlega í þvi
skyni að reyna að ná í nokkur at-
kvæði, en þegar auðfélögin í
British Columbia fóru að ybba sig,
þá féll Borden og stjórnarliðum
hans allur ketill í eld, og flýðu af
vígvellinum, kapparnir.
Málið, sem hér um ræðir hefir
verið kent við trjáviðarsalann
Foss, og er ekki ófróðlegt fyrir
almenning að kynna sér það.
Til skýringar mætti geta þess,
að meðan Laurierstjórnin var við
völd, var ekki gengið ríkt eftir á-
kvseði 504 greinar tolllaganna, eða
rúmur skilningur lagður í hana; en
hún fjallar um tollfrian innflutn-
ing á ótelgdum trjáviði (rough
lumberj. Liberalar litu svo á,
að bændum væri þetta hagræði,
þvi aö þeir gátu til margs notað
]>essa tegund trjáviðar; þeir gátu
keypt liann tiltölulega ódýrt, ef
eigi var lagður á' hann tollur;
gátu nýbvggjarar bygt úr honum
hús og hlöður á löndum sínum
með litlum kostnaði.
En undir eins og Borden stjórn-
in kemur til valda þá varð breyt-
ing á þessu. Bordenstjórninni
virðist ekki hafa getað skilist það.
að landnenuim sem setjast aö með
litil efni á eyðijörðum, skóglaus-
ttm, kæmi ]>að vel að geta keypt
ódýrar spýtur i frumbýlishús sín.
Xokkuð var það, að jafnskjótt og
Borden náði stjórnartaumunum er
tollur lagður á samskonar trjávið,
og áður hafði verið toflfrí meðan
Laurier réði hér^ 1 Canada. —
i British Columbia
sent erindreka sína til
Auðfélögin
stuttu mafi rænt ékidnappe lj. j, ...„
Hann kemur til Winnipeg 11
seint að kveldi undir gæzlu | i!ordens, og krafist þess, að hann
lögregluþjóns. Lögmaður 1 léti ganga ríkt eftir því. að tollur
mætir lionum á járnbrautar.
stöðinni, en er stranglega
bannað að tala við hann nokk-
urt orð. Síðan er hraðað sér
með liann i fangelsi fylkisins.
Morguninn eftir leitast lög
væri lagður á “rough lumber”,
sem trjáviðarfélög frá' Banadríkj-
um flýttu hingað til lands tollfritt,
og Borden fanst ]>etta náttúrlega
sanngjarnt! ! úr ]>vl að félögin
maðtir hans við að ná tali af i báðu um ]>að. og það auðfélög,
honum og fær það; en e'cki j seni höfðu gengið jafn vasklega
ltðitr á löngu áður ungi mað- 1 frain j a5 vinna með honum, í
urinn AValkinshaw) er drcg- , ■ c ,
.. , , , . , ,, 1 kr>sn:ngiinum 1 fyrra eins og þau
mn ut ur herbergi sinu. fle-'-gt I ® .
inn i lokaðan vagn. ekið i jhoföu Kert auðfelogih 1 Bntish
hendfngskasti til járnbrautar- j Columbia.
stöðvarinnar og fluttur ti! ;___________________________
fangelsisins í f ortagc la Ejn.s. og menn muna höfðu trjá-
Prairie. Rænt aftur! ...... 1 ,
; viðarfelögin auðugu vestur a
f Portage la Prairie er hon- r- „ , c , , _ ,,
,. “ , Kvrrahafsstr'ond hreyft sonni a-
um, oþektum og varnarlaus- , .
um stefnt fyrir d'm strax ný I skonimim v-ð Laurferstjorn.na, en
komntim þangað, og siðan , Sir Wilfrid Laurier sinti engu
sendttr i fangelsi og látinn { þeirri málaleitun, þvi að nann sá,
sitja }>ar tíl laugardags, en a5 hún var hafin í því skyni að
neitað um lausn gegn veði. e:ns 0g íþyngja hændalýðnum, og
Sú eina sök, sem enn Iiefir svifta hann ]>eim hlunnindum, að
I g
fram verð borin gegn hon-j geta fengið ódýran trjávið, svo
inn er ]>að, að fundist hafi i { seni tíl hafði verið ætlast með sam-
vasa hans eintak af kjör- j
skrá!”
ningi tolllagagreinarinnar, er hér
á við. En Bordenstjórnin var
ekki að horfa í það. Hún notaði
þetta tækifæri til að hækka toll-
ana, og lagði þann úrskurð á, að
trjáviður sá, er hér um ræður,
. skvldi ekki tollfrí eins og hann
■e ðarlegum brögðum til aö fella lega miklu fleiri, en |>egar er orðið , ..
....... ..... . - . . hafði venð und:r Launer stjorn-
inni, heldur tollaður, hvort sem
f'egar í byrjun þessarar kosn-
ingar baráttu í Maccfonald tók
]>að a’ð kvisast, að læita ætti miStir voru sæta viðlíka meðferð, og lik-
f)g ]>etta er svo setn ekki eini
maðurinn, sem slíkurn þrælatök1
um var Jek'nn i kosningunni.
Þeir voru margir fleiri, sem látnir
Richardson, h ð óháða p ngmanns-
efni. Sannað:st brátt, a"> sá orð-
rómur var ekki ne nn uppspuni.
þegar tekið var að ráðast á þá, er
helztir stuðningsmenn hans voru,
og hneppa ]>á í fangelsi, fyrir
ktinmigt um. f stórhrönnum
voru menn höndlaðir, sem ekkert
höfðu t 1 saka unnið annað en aí5
vinna á móti bandalagi þeirra
Bordens og Roblins, og lialdið inni
þangað til kosning var um garð
smávægilegar eða engar sakir og gengin.
ne:tað var aö láta þá lausa gegn En fsvo mun standa á þessum
veði fyr en eftir kosningar. Svo; makalausu fangelsunum, að aftur-
ósvífnar vom þær árásir og haldið þóttist finna að Macdonald
tuddalegar, að almenning stór kjördæmið mundi ekki vinnast
furðaðj a. nieð fjármútum einum. Þess-
En brátt skýr'ðist betur hvernig vegna var gripið til ]>ess úrræðis
1 öllu lá. Það kom sem sé áþreif- að reyna að hræða kjósendur,
anlcga í ljós, að fxiðar stjórnar- skjóta þeim skelk 1 hringu með
klíkurnar Roblíns og Bordens ósviknu rússnesku ofbeldi og
höfðu gengið í bandalag, til að hrottaskap.
ná að sér mesta sæg af alls kyns £n slík kúgun verður afturhalds
,sj>æju um og bráðabyrgða póliti- höfðingjunum engin hóilla þúfa.
tim, heldur svona flekkóttum skara, Eólkið þolir hana ekki og eftir
til að leggja stuðningsmenn Rich- j köstin verða þau, að það rekur
ardsons í einelti, og ]>essi veglegi harðstjórana frá völdum við
hcr var svo látinn handtaka áhrifa-1 fyrsta tækifæri.
mestu hjálparmenn óháða þing- i ---------1—
niannsefnis.ns, og teyma þá 1
tukthúsið, fyrir sama sem engar j
sak’!' Þó að Bordenstjórnin hafi
Svo fast var þessi fangelsun skamma stund verið við völd hef-
sótt, að til annarg eins munu varla j jr hún margsinnis sýnt það að
dæmi í nokkru siðuðu, lýðfrjálsu j húh er bæði dáðlaus og kjarklaus
fandi; hefir óánægjan orðið svo | að beita sér gegn aufSfélögum,
Léleg frammistaða.
bændur hefðti af því óhag eða
ekki. Þegar trjáviðarsalar i
Bandaríkjum heyrðu þetta breyttu
þe:r svo til, að þeir sendu lélegri
trjávið og þann:g unninn, að engin
hætta var á, að hægt væri að
krefja toll af honum samkvæmt
504 grein.
En rétt áður en kosn:ngamar
fóru frani i Saskatchewan, leit-
uðu auðfélögin í British Columbia
enn á sambandsstjórnina um toll-
hækkun á trjáviði, en hún hugði
nú að reyna að veiða fáein at-
kvæði í Saskatchewan með því,
að lýsa því yfir, að hún hækkaði.
ekkj toll á trjáviði, heldur hætti
við að krefja framvegis toll af
“rough lumber”, og kvaðst re'ðu-
búin aö sanna kjósendum það.
Var þegar gerð tilraun í því efni.
Viðarsölu félag nðkkurt, sem Fo s
Company heitir, flutti þá inn all
mikið af “rough lumber”, og var
þegar lagt löghald á þann v;ð og
krafist tolls af. Félagið skaut
máli sinu til fjármálaréttar og
krafðist viðarins aftur þegar í
stað. Þó að margir sérfróðir
menn bæru það, að eigi mætti með

3
THE DOMINION BANX
Slr EDMl'ND b 0«LEK, M.P . fAAr**et» W |> MATTHEWS, vam-forsetl
C. A HOGEKT, aOal raðsmaOur
HOFUÐ'TÓLL $4,900 000 VARAS.IÓÐUR $5,900,000
--- ALLAK EIGMR $73,000,000 ——
LEGUlÐ FÉ Á SP ,NI>.|ÓÐ
Oll ú.ibú Dominion bankans hata sérstaka sparisjóSs deild.
Rentur borgaðar at $1 og þaSan af meiru.
Með eiautr dai ma uyrja spariójóös viðskifti.
NKI.kllik BL j Orlad.l.
____________ Manager
5Í0TBE DAflE BRAKL'U Q-
____________________ Iranagir
réttu krefja toll af slíkum trjáviði,
]>á lýsti lögmaður conservativu
stjórnarinnar, Travers Lewis þvi
yfir„ að samkvæmt tolllögunum
yrði að greiða toll af þessum viði,
þvert ofan í yfirlýsing þá, er
Bordenstjórnin hafði gefið kjós-
enduni í Saskatchewan, og Cassils
dómari leit eins á.
Liklega kom stjórninni þetta á
óvart. Málinu er skotið til æðra
réttar, og þá gefst 'henni tækifæri
að grípa til sinna ,ráða, og firra
bændur ósanngjörnum álögum. En
gerir hún ]>að?
Ónei; þá smeygir hún sér út úr
málinu, og þvær hendur sínar, til
að óvingast ekki við auðfélögin 1
British Columbia, og lofar trjávið-
ar sölunum, keppinautunum, að
eigast við og jafna sakir sín á
milli.
Þannig fer Bordenstjómin nú
að halda loforð sín v ð bændurnar,
og svona dáðrík er hún þegar hún
fer að draga þeirra taum.
| En við hverju öðru er að búast
af Bordenstjórninni, sem er marg-
flækt í neti auðkýfinganna? Hún
veit það, veslingurinn, að hve-
| nær sem hún reynir að brölta
I nokkuð eöa ygla sig framan í þá,
; herða ]>eir þeiin mun meir að
henni, svo að hún flækist meir og
j festist betur í netinu.
Er það ekki ánægjulegt, og má
ekki þjóðin vera upp með sér af
því, að eiga æðstu forráðamenn
sína geymda 1 jafngóðum stað?
N0RTHERN CR0WN BANK
AÐALSKRIFSTOcA í W1NNIPEG
Höfirðstóil (löggfltur) . . . $6,000,000
Höfuðstóll (greiddur) . . . $2,450,000
S rjÓRíTENDUR:
A - - Sir D. H. McMillan, K. C. M.
FormaOur
Vara-fornxaður
Jas, H. Ashdown
Hon.Ð.C- Cameron
H T. Champion
Capk. Wm. Robinsoe
Frederick Nation
W. C. Leistikow Sir R P. Robtia, K.C.M.G,
I
AUskonar oankastðrf afgreidd.—Vérbyrjurn reikninga við r-iustaklinga
eða félög og sanngjarair skilmálar veittir. — Avísanir seldar tíl hvaðastaðar
sem er á ísiandi. —Sérstakur ganmur gefinn sparisjóðs innlögum, sem hasg
er að byrja með einum doilar. Reutur lagðar við á bverjum 6 raánuðum
T. E. THORSTEINSON, RáOsniaöur.
Corner William Ave. og Nena St. Winnipeg. Man
Bókafregn.
Söngbók Bandalaganna og Sunnu-
dagaskólanna. Gefm út aff
tilhlutun H'ns ev. lút. kirkju-
félags í Vesturheimi. Rvík i
1912.
Fyrir eitthvað sjö árum voru
gefnir út “Sálrnar og söngvar”
lianda Bandalögum og Sunnudaga-
skólum, og var þá ákveðið, að gefa
út sönglög við kvæði þau, eins
fljótt og ástæður leyfðu. Þau lög
eru nú hér komin. Auk þess
inniheldur söngbókin lög við vin-
sæla sálma enska, í ísl. þýðingum
og ennfremur finnast í henni tón-
lög, samkvæmt tiðagerðar tilhög-
un, er samþykt var á kirkjuþingi
1905, svo og messugerðar formið,
e:nsog það var samþykt. Tón-
lögin eru margbreytileg og fögur.
Svo eru og kvæðalögin, vafalaust
hin fegurstu sem vol eru á, og
vandlega frá þeim gengið. Sum
eru ný. sum gamlir og góðir
kunningjar þeirra sem söng elska.
Bókin bætir úr brýnni þörf þeirra
sem hún er helzt ætluð, og vér
erum þess fullvissir að hún verð-
ur kærkominn gestur á hverju
heimili, þarsem söngur er nokkuð
iðkaður. Vér viljum óska, að hún
yrði til þess, að fleiri tækju upp
þann sið, að iðka söng í heimahús-
um. Fátt er hollara ungu fólki
heldur en að temja sér hljóðfæra
slátt; harmoniúm er góður gripur
á hverju heimili og beint nauð-
synlegur að vorri hyggju, þarsern
börn alast upp. Sú tómstundin
fer ekki til ónýtis, sem varið er
til þess, að læra á hljóðfæri, og
hverjum til þess meiri mentunar,
sem hann stundar með meiri kost-
gæfni, að líta inn í undraheiin
sönglistarinnar.
Frú Lára Bjarnason hefir búið
söngbókina undir prentun, og notið
til þess aöstoðar próf. S. K. Hall.
P'oks t i'á
I.
Ofs’.
Vogur kratip í kastbyl tinds,
Kveljur saup með teygjum,
Ygldar gaupur vatns og vinds
\reðra hlaupa úr beygjum.
II. '
Kveldganga.
Hljóð við gengum heila stundu
Und himn: grám við hvítan vog,
f hjörtum stormar stnðir dundu.
Með stjörnuhröp og glampa-flog.
III.
Morgun og kveld.
Þeir kölluðu ’ann uppvöðslu- og ofstopamann
Og alla þá löttu, sem hvatti haun
Til sjálfstrausts og samúðaranda.
Þeir köstuðu steinum heim til hans,
Frá höfuðborg þeirra móðurlands,
Og hrópuðu ’ann föðurlands-fjanda.
Já, svona var birtingin. — Síðla dags
|Þeir sammála þyrptust til hátiðabrags
í kringum hann sjötugan karlinn. —
Að kveldi þeir lutu að leiðinu hans
Með fárviðarsve'ginn og blómsturkrans,
Því foringi þeirra var fallinn,
IV.
Sjálfum sér næstur.
Þú skilur ei hvað ljóðar loftsins blær,
Sem leikur þér um kinn.
Þín sjón ogheyrn er ]>ar sem grasið grær,
Góðurinn minn!
V.
Nýja vinnukonan.
l’m morgna til verks síns af geispununt grett.
Hún gengur með ólund og dundi,
A kveldin hún tritlar svo lipur og létt
A leikhús og templara-fundi.
VI.
Veistu?
Veiztu að sumarið sækir til lands
Með sólskin í dalinn?
Og hfæjandi l'ndirnar hoppa i dans
Og heim til manns,
En þaðan'í flugið til fossbúans,
í fangið hans
Og berast í söngtónum syngjandi vatna um dalinn?
Hvort hhypur þú eins og árgolan sprett,
Á æskuslóðum?
Og hefir þú fundið vorn fegursta blett,
Sem fellur slétt,
Meö blágresið hneigt uppað hu^lduklett,
Og heyrt hve létt
Barnshlátrar okkar þar óma i vordaga-ljóðum ?
XI.
VII.
, Skríddu í skjólið.
Klaki stíjar straum í lind,
Storknum síjar vörum
Krepjuslýið slett í vind,
Sleikt úr skýja-förum.
Ef það beygir þrekið þitt,
Þá í vegi er skafið,
Hérna er. greyjið gamla mitt,
Götótt treyjulafið.
VII.
ókindin.
Flugsagna smali, fjandsamleg gleði,
Fölsk eins og þýin,
Ybbin 1 tali, önug i geði
Er hún og lygin.
IX.
Othall.
Lengist skuggi hlíðar-hjalla,
Hélar það sem við hann nemur,
Skin er á eggjum efstu fjalla,
En það kveldar, nóttin kemur.
Sumarfugl, sem frostsins helsi
Flýrð af sólskinsströndum þínum,
Vittu’ að hún er full af frels.ii
Forsælan í dalnum mínurn.
Þar frá bleikra laufa-löndum
Leggur kveðju-ómur þýður;
Hjartaslög í handaböndum
Huga míns og þess sem liður.
X.
Fyrir austan.
Dansinn var alveg á enda
Og ómurinn síðasti dó.
Sig vindlama reykur aö rjáfri
í randir grábláar dró.
Og ölvuð og ör af dansi
Var æskan og heit og rjóð,
Og drakk í sig svalann frá sænum
»Og söng út í nóttina ljóð:
“Með kyssandi ástir og yndi
Er austrið lang-hugþekkast mér,
Og vínið og syngjandi sálir
1 Svo sætt meðan teygað er.”
“En það sem nú amar að okktir,
Er oflítil fjárneysluráð. —
En vestrið er glóandi af gujli,
O, gæti eg því bara náð!”
Lýgin.
Hún telur ekki eftir þó tölti nokkur sporin
Svo tindilfætt í aurnum þó göngu þyngi forin.
Hvern lagð, sem hundstönn sleit úr reifi
ráðvendninnar,
Hún rekur niður um opið á skreppu þræfmensk-
unnar.
í hjiga margra vekur ’ún hlökkunar kitlu,
'Þvi henni verður ætíð svo mikið úr litlu. ,
Kr. Stefánsson.