Lögberg - 22.06.1916, Qupperneq 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 22. JUNI 1916
Gefið út hvem Fimtudag af The C«l-
umbia Preis, Ltd.,fCor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Man.
TALSIMI: CARRY 2156
LSIG. JUL. JÓHANNESSON, Editor
J. J. VOPNI, Business Manager
LltanAskrift til blaðsins:
THE OOLUMBIA PRESt, Ltd., Box 3172. Winnipog.
Utsnáokrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winniptg, l|an.
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um ári8.
Ábyrgð kvenna.
Framhald frá 30. marz.
Á það var bent að konur þyrftu að vera glað-
vakandi þann stutta tíma sem eftir er þangað til
þær eiga að neyta hins nýja réttar síns með at-
kvæðum.
Mótbárur þær sem fram komu gegn atkvæðum
kvenna voru margar, en ein hinna háværustu var
sú að þær mundu vanrækja heimilis- og móður-
skylduna.
pær mundu kasta sér stjómlaust eða stjóm-
lítið út í hringiðu pólitískra æsinga og láta alt
vaða á súðum heima fyrir. Stórorðar ræður og
svartir spádómar hafa komið fram í öllum löndum
um ásigkomulagið í heiminum, þegar konur hefðu
fengið atkvæðisrétt og kjörgengi.
pessir hrakspámenn hafa lokað eyrum og aug-
um fyrir því sem verið hefir að gerast, þar sem
konur hafa þegar fengið jafnrétti. par sem rétt-
lætið hefir orðið þannig ofan á hefir öllu farið svo
vel fram að aðdáunarvert er. Áhrif kvenna á op-
inber mál þar sem þeirra hefir þegar gætt eru slík
að ekki þarf að horfa með neinn kvíða fram á
veginn.
En hitt er satt eigi að síður að konur þurfa
margs að gæta. J?að er ekki nóg að þær haldi
sér frá því að gera pólitísk glappaskot þegar til
kemur. pær þurfa að búa sig þannig undir að
hluttaka þeirra í opinberum málum verði bæði
mikil og blessunarrík. pær þurfa að láta þá
drauma rætast sem þær sjálfar og styrktarmenn
þeirra hefir dreymt. pær þurfa að skilja þann
sannleika að þegar einhver kynslóð eða partur
hennar hefir sætt ævarandi undirokun frá alda
öðli, þá er hún auðvitað ekki eins æfð í því í fyrstu
að beita vopni frjálsræðisins nema því aðeins að
hún búi sig undir það; læri það sérstaklega.
Á því er enginn efi að við næstu kosningar
koma fram konur í þúsundatali og leggja hönd á
pólitíska plóginn; sumar aðeins með atkvæði,
aðrar bæði með því og áhrifamikilli vinnu, bæði
innan heimila sinna og utan þeirra.
pess má jafnvel vænta að einhverjar konur
sjáist sitja á þingi eftir næstu kosningar og altaf
eftir það framvegis.
Að berjast og sigra er hugsjón og þrá alls og
allra, þegar um það er að ræða að ná í eitthvað
sem eftirsóknarvert þykir. En hversu mikið sem
í það er varið að það sé gott sem fyrir er barist og
hversu þakklætisvert sem það er að vinna sigur,
þá er það þó ávalt og verður enn meira vert að fara
vel og hyggilega að ráði sínu eftir sigurvinning-
araar; láta sigurinn verða sér að sem fylstum
notum; láta allar hrakspár sér til skammar verða;
sýna það að ekki var stríðið einungis um það að
vinna með kappi og koma því á kné sem á móti
var barist, heldur hitt að á bak við stríðið hafi
verið fagrar og göfugar hugsanir og hugsjónir
sem í framkvæmd sé komið að fengnum sigri.
Aðalköllun konunnar hér eftir sem hingað til
verður hin sama. Eðli hennar breytist ekki við
það að hún fær atkvæðisrétt og kjörgengi. Hún
heldur áfram að verða eiginkona og móðir; hún
heldur áfram að elska heimili og böm; hún heldur
áfram að verða fyrsti kennari þjóðarinnar; hún
heldur áfram að leggja grundvöllinn undir fram-
tíð manna og kvenna—allra barna þjóðanna, bæði
í siðferði og öðru er fagurt má kallast.
En hún víkkar út sjóndeildarhringinn. Áður
stóð hún niðri í lægð, þar sem henni var með
hnefarétti haldið af bróður hennar; sjálfur stóð
hann uppi á hólnum; hann leyfði henni ekki útsýn
1 fjarlægð.
Nú hefir hann rétt henni hönd sína og leitt
hana upp á hólinn; þar stendur hún nú við hlið
hans og lítur í allar áttir—með honum, og talar
um útsýnið við hann.
Áður hafði hann einn lagt allar götur, sem þau
áttu að ganga í pólitískum skilningi, nú bera þau
ráð sín saman um vegagerð framtíðarinnar. Áður
var hann herra og hún þeraa; nú er þau systkini.
Já, konan heldur áfram að hafa eina aðalköll-
un—það eru störf hennar á heimilinu; en hún hef-
ir fengið betri tæki til þess að vernda heimili sitt
en hún áður hafði. Áður varð hún nauðug viljug
að leggja velferð heimilis síns undir hættulegar
reglur, sem henni voru settar og hún réði ekkert
við; nú tekur hún sjálf þátt í tilbúningi þessara
regla. Áður voru alls konar freistingar lögheim-
ilaðar á vegum bama hennar, þegar þau komu út
fyrir fjóra veggi heimilisins; nú hefir henni
hlotnast vald til þess að segja í þeim skilningi
“hingað og ekki lenra”.
En hér eftir eins og hingað til er það
áríðandi að búa sig vel undir að verða eiginkona
og móðir. pað er list sem ekki er alment meðal
vor íslendinga viðurkent að þurfi að læra. Flest-
um mun finnast að það sé ekki meiri vandi en að
borða eka drekka, en sú fræði er einmitt marg-
brotin og mikilsverð og á hana er farið að leggja
mikla áherzlu raeðal annara þjóða. Frá 20 til 25
ára er hæfilegur aldur stúlkna til hjúskapar, en
árunum á undan eiga þær að verja í þeim skóla
er heimilisundirbúning kennir.
Og hver er sá skóli? Hver skyldi hann vera
nema heimilin sjálf? pað er á sjónum sem þeir
verða að læra sem sjómensku ætla að stunda. pað
er á skrifstofu lögmanna sem þeir verða að læra
er þá fræði ætla að gera sér að lífsstarfi. pað er
við verzlun og bókfærslu sem þeir verða að vinna,
sem verzlun ætla að stunda, og það er um fram alt
á heimilinu, sem þær stúlkur þurfa að búa sig
undir framtíðina, sem húsmæður ætla að verða,
eiginkonur og mæður. Og það ætla sér allar stúlk-
ur að verða; allar án undantekningar.
petta efni datt oss í hug að minnast á, í sam-
bandi við bréf sem vér fengum nýlega frá ungri
konu og gáfaðri vestur í Argylebygð. Hún getur
þess að hvað sem í boði sé, þá fáist varla stúlka í
vist úti á landi; bæjarlífið virðist vera svo aðlað-
andi fyrir þær að þar vilji þær vera og annars-
staðar ekki.
Og hvað er það svo sem ungu stúlkumar leggja
flestar fyrir sig í bæjunum? Hveraig standa
þær að vígi í því að búa sig undir húsmóður- og
móðurstöðuna ? Ef safnað væri skýrslum yfir
það hvaða atvinnu þær stunduðu flestar, hvaða
atvinnugrein mundi þá verða sú er flestar til-
heyrðu? pað eru ekki heimilisstörf; nei, það eru
verk á alls konar vinnustofum.
öll almenn vinna er heiðarleg og frá því sjón-
armiði er ekkert við það að athuga þótt stúlkur
vinni við verzlun eða á verkstæðum. En þegar
um tvent er að ræða, þá er það sjálfsagt að velja
það sem heillavænlegra er en hitt sem að einhverju
leyti er hættulegt.
Og hver er þá munurinn á því að vinna í vist
eða á verkstæði? Hann er í mörgu fólginn.
Hvaða stúlkur eru það sem hraustastar og heilsu-
legastar eru útlits? pað eru ekki þær sem vinna
við það að sauma tjöld eða skyrtur eða buxur eða
önnur föt í 8—12 klukkutíma á dag. pað eru ekki
þær sem standa á búðargólfinu frá morgni til
kvelds viku eftir viku.
Nei, það eru vinnukonurnar sem eru í góðri og
rólegri vist, annaðhvort í bæjum eða þá allra helzt
úti á landi. pær eru fallegustu stúlkurnar; þær
eru bezt undir það búnar að takast á hendur hús-
móður- og móðurstörf. pær læra á hverjum degi
við sín daglegu störf eitthvað sér til uppbygging-
ar. pær safna í forðabúr þekkingar sinnar öllu
því sem þær þurfa síðar á að halda þegar þær
skapa sér heimili sjálfar. pær halda heilsu sinni
í góðu lagi; líkama sínum hraustum og andanum
björtum, sálinni heitri og hugsununum hreinum.
(Framh.).
Lög og lögmenn.
Hér í þessu landi er mikið talað um fullkomleik
og réttlæti löggjafar og stjómarfyrirkomulags.
Og einn aðalþátturinn í stjómarfari hvers lands
eru lögin.
“Með lögum skal land byggja, en með ólögum
eyða” segir í sögum vorum, og er það spaklega
mælt eins og fleira úr þeirri átt.
pað er eitt erfiðasta viðfangsefni allra þjóða
að búa til lög svo sanngjöm að ekki sé ábótavant
og framfylgja þeim svo vel að ekki komi hlut-
drægni í ljós.
“pá eru lög góð og réttlát þegar þau eru ein-
föld og auðskilin” segir gamalt og gott íslenzkt
orðtæki og mun það vera sanni næst.
Lögin hér í landi eru hvorugt; þau eru hvorki
einföld né auðskilin. pað er ekki hægt að sjá
annað en að það sé gert'af ásettu ráði að búa til
sérstakt mál fyrir lögfræðisbækur, löggjafir og
lögrekstur í allri mynd, til þess að alþýðu manna
sé ofvaxið að skilja.
Svo eru lögin fjarri því að vera réttlát eða svo
eru þau langt frá því að vera auðskilin, að lærð-
ustu lögfræðinga greinir alvarlega á um daglega
viðburði; telja það rétt í dag sem þeir töldu rangt
í gær, undir nákvæmlega sömu kringumstæðum
og byggja hvorttveggja á sömu lögum. Tveir
menn jafnlærðir þýða sömu setninguna í sömu lög-
um við sama tækifæri á mismunandi vegu. Með
öðrum orðum lögin eru höfð þannig að hægt sé að
teygja þau og toga til þess að ná út yfir alt ef á
því þurfi að halda og aftur á móti sé hægt að
hnoða þau saman í svo að segja ekki neitt ef það
sé hagkvæmar í það og það skiftið.
f augum vor alþýðumanna virðist það svo að
hægt sé að búa til lög, sem svo séu skiljanleg, að
um ekkert sé að villast.
pegar athugað er mál Thomasar Kellys hér í
bænnm, hlýtur manni að dptta þetta atriði í hug.
Hefði einhver fátæklingur gert sig sekan í því eða
verið kærður um það sem honum var til saka
fundið, þá væri mál hans löngu útkljáð. Hann
væri dæmdur annaðhvort sýkn eða sekur og allur
sá óheyrilegi kostnaður sem bætt hefir verið á
þjóðina hefði sparast.
Að hugsa sér að slíkt skuli geta átt sér stað
í svokölluðu siðaðra manna landi að einn maður
skuli geta virt lögin að vettugi og boðið allri lög-
gjöf og réttvísi byrginn og það á kostnað þjóðar-
innar, að því er virðist, í þeim eina tilgangi að
koma sannleikanum í skuggann, — að slíkt skuli
geta átt sér stað er ótvíræður vottur um óheilbrigt
stjómarfyrirkomulag. Lögin í því landi eru
gallagripur sem þurfa endurbóta við.
Slík lög sem það leyfa eru ekki til þess að
“byggja” land, heldur til þess að “eyða”.
Og þegar tillit er tekið til þess að stjórn fylkis-
ins hefir gert alt sem í hennar valdi stóð til þess
að framfylgja lögum og láta málið hafa fljótan
og sanngjaman framgang og samt hefir það geng-
ið svona, þá er sannarlega eitthvað ekki með feldu.
Lög þjóðanna eiga að vera þeim nokkurs konar
innra vígi, þar sem alt réttlæti getur varist og
öllu ranglæti verði hrundið. pannig er sagt ,
upphafi laga í landi hverju að þau hafi tvöfalda
þýðingu, aðra að vemda einstaklinginn fyrir
rangindum annara einstaklinga, og hitt að vernda
heildina eða fjöldann fyrir þeim hættum sem ein-
staklingurinn getur valdið.
Og efalaust hafa þeir haft eitthvað slíkt í huga
sem lög gerðu fyrst hjá hverri þjóð. En óhlut-
vandir menn hafa hlaðið illa ofan á góðar undir-
stöður; lögunum hefir verið breytt, í þau bætt og
af þeim tekið, þangað til þau voru að ýmsu leyti
orðin eins og þægilegt teygjuband, sem þenja
mætti og þrýsta saman eftir vild, ef nægir voru
peningar til þess að “leigja” menn í það göfuga
starf.
Löggjafarstéttin og lögmannastéttin eru í
raun rétti mikilsverðustu stéttir sem mannfélagið
á til. Undir þeim á þjóðin í heild sinni og einstak-
lingurinn sérstaklega eignir og æru—jafnvel líf
og limi.
Réttlátur lögmaður er nytsamari þjóðfélaginu
en með tölum verði talið. En eru þeir margir vor
á meðal? Eru margir lögmenn sem ekki séu
reiðubúnir til þess að teygja lögin vísvitandi eins
langt út frá brennidepli sannleikans og þeir frek-
ast geta ef eitthvað er í aðra hönd?
pað er ekki einungis að lögin hér í landi séu
ósanngjöm, sumum flokkum mannfélagsins í vil
og öðrum til óhags, heldur er það aðallega með-
ferð þeirra í höndum lögmannanna og fyrir dóm-
stólunum sem alt réttarfar gerir eins og það er
—og allir vita hvemig það er.
Lögin eru auðsjáanlega fyrst og fremst þann-
ig úr garði gerð að vægja hinum ríku en ofþyngja
hinum fátæku. Má vel vera að þetta sé ekki til-
gangur þeirra sem þau hafa samið, en þannig
vinna þau.
Um það hefir t. d. áður verið rætt hér í blaðinu
að tveimur mönnum sem kærðir séu um sama
glæp á sama tíma og sama stað, undir nákvæm-
lega sömu kringumstæðum, sé ekki gert jafnt
undir höfði. Ríki maðurinn þarf ekki annað en
leggja fram fé til þess að vera frjáls og frí á með-
an hann bíður eftir rannsókn í máli sínu, nema
rétt í einstöku tilfellum — fátæki maðurinn hefir
ekkert fé fram að leggja; honum er því varpað í
fangelsi áður en mál hans er rannsakað og látinn
ef til vill vera þar svo vikum og mánuðum skiftir.
pað má vel vera að vaninn hafi svo blindað
mönnum hina andlegu sýn að þeim virðist þetta
yfir höfuð réttlátt; en sé vel athugað hljóta þeir
að komast að annari niðurstöðu. Hinum auðuga
gerir það hvorki til né frá þótt hann leggi fram
200—500 dali; það er honum ekki meira en hinum
2—5 cent—ef til vill miklu minna.
í þessu tilliti er því öðrum J manninum slept
sama sem skilmálalaust og óþægindilaust og hann
getur kvatt lögin og réttvísina á þægilegan hátt
fyrir fult og alt, þar sem hann munar ekkert um
þótt hann tapi veðfénu. Hinum er settur stóllinn
fyrir dyrnar þannig að honum eru gerðir ómögu-
leikar að skilyrði.
Allir sjá hvílíkt ranglæti hér er framið af
réttvísinni!
f öðru lagi er þess að gæta að þótt auðugi
maðurinn noti sér ekki þetta tækifæri til þess að
flýja lögin, þá er það ranglátt samt. Fátæki mað-
urinn þarf á öllum sínum tíma að halda til þess að
afla viðurværis sér og fjölskyldu sinni; hann er
kserður um eitthvað—með réttu eða röngu—mál
hans bíður svo vikum eða mánuðum skiftir; hann
getur ekki greitt veðféð; honum er því varpað í
fangelsi og hann sviftur því frelsi að mega sjá
fyrir heimili sínu; konan og bömin svelta heima.
Með öðrum orðum réttvísin segir við manninn
þegar hann er tekinn fastur: “Ef þú ert fjáður
maður og þarft ekki á tíma þínum að halda til
þess að vinna fyrir heimili þínu, ef fjölskyldu
þinni er borgið þótt þú sért í varðhaldi, þá leyfum
vér þér heim. En sértu aftur á móti fátækur
maður; ef þú þarft á því að halda að vinna og
skyldulið þitt líður við fjarveru þína, þá ætlum
við að geyma þig í fangelsi og synja þér heim-
farar.”
pótt ekki sé þannig að orði kveðið, þá er ná-
kvæmlega þessi andi framkvæmdanna, og sé þörf
á að breyta nokkuru atriði laga vorra hér í landi,
þá er það þetta.
Bylting í loftinu.
pað hefir verið á allra vitund að járnbrauta-
félög þessa lands hafi verið óseðjandi hít, sem
kastað hafi verið í fé þjóðarinnar, ekki í þúsunda
eða tugaþúsunda tali; ekki miljóna eða tuga mil-
jóna tali, heldur í hundruðum miljóna. peir sem
jámbrautirnar bygðu hafa haft þær að fötum til
þess að mjólka í þjóðarkúna og drukkið mjólkina
sjálfir og látið svo fólkið borga sér fyrir að drekka
þá mjólk sem fólkið átti.
Svo að segja hvert þing sem saman hefir
komið að undanfömu í Ottawa hefir veitt frá
$15.000.000 upp í $45,000,000 úr fjárhirzlunni í
þessa hít.
pví hefir oft verið haldið fram af þjóðinni að
fólkið ætti sjálft að eiga jámbrautimar í stað
þess að stjórnin láti byggja þær fyrir peninga
fólksins og gefa þær svo einstökum mönnum til
einokunar. Nú er svo komið að alvarlega er farið
að tala um að þjóðin kaupi brautimar. C.N.R.
félagið hefir lýst því yfir að það sé svo að segja
gjaldþrota og geti ekki haldið áfram, nema stjóm-
in hlaupi undir bagga, og er sagt að nú sé ákveðið
að skipa nefnd til þess að rannsaka jámbrautar-
félögin og kaupa brautimar af þeim.
pað er alt gott og blessað, ef — stórt ef —
stjórnin borgar þær ekki of háu verði. Alt það
fé sem þegar hefir verið lagt fram úr ríkissjóði
og fylkissjóðum og öll lönd sem félögin hafa
fengið í hendur eiga að koma til reiknings, þegar
þau kaup eru gerð og afsláttur að verða gerður á
brautunum fyrir slíkt.
Hér er ekki um það að ræða, eftir því sem
félögin segja sjálf, að fyrirtækið borgi sig, heldur
eru félögin í vandræðum með brautirnar og stjóm-
in ætlar að hlaupa undir bagga með þeim. Réttast
væri auðvitað að láta skuldheimtumenn selja
brautirnar og að stjómin keypti þær þannig.
Allir vita hvort sem er að þær eru í fjárþröng
og ólagi.
W
THE DOMINION BANK
Hr MDMVMD B. WLII, M. r„ Tnm W. D.
C. A. BOGKKT. General Manager.
NOTIÐ PÓSTINN THi BANKASTARFA.
pér þurflB ekkl aS gera ySur fer’5 tll borgar tU að fð. pen-
Inga ðt & ávlBun. leggja inn penlnga eSa taka út. NotlB pðat>
inn i þees staS.
TSur mun þykja aSferS vor aS sinna bankastðrfum bréf-
lega, bœSi AreiSanleg og hentug.
Leggja má inn penlnga og taka út bréflega An tafar og Aa
vansklla.
KomiS eSa skrifiS r&Ssmanntnum eftlr n&kveemum upplýa-
ingum viSvtkJandi bréflegum banka vlSsklftum.
Notze Dune Branch—W. M. IIAMILTON, Manager.
Selkirk Branch—M. 8. BDRGER, Manager.
Sam Hughes.
Eins og skýrt hefir veriö frá,
heldur Sam Hughes hermálaráö-
herra Canada því fram, aö óráSlegt
hafi veriS af bandamönnum aS
fórna lífi allra þeirra sem falliS
hafa viS Ýpress. KveSur hann þaS
litla þýSingu hafa hvort þaS svæSi
tapist eSa ekki og segir aS því hafi
meira veriS haldiS frá tilfinninga-
legu sjónarmiSi en af hemaSarleg-
um ástæSum. Hann kveSst hafa
talaS um þetta viS æSstu menn
Breta; en svo er aö sjá sem þeir
hafi ekki gefiS því gaum nægilega,
fyr en nú.
Á mánudaginn birtist frétt í blöS-
unum, þar sem frá því er sagt, aS
maSur sem J. L. Garvin heitir og
er ritstjóri blaSsins “Observer”,
telji þaS heimsku eina aS halda
þessum staS; hann hafi enga hern-
aSarlega þýSingu og sé haldiS af
þráa. Þessi maSur hefir fengiS á
sig orS sem sanngjarn og vitur aS-
finningamaSur aS því er stríðiS
snertir. Hann ber lof mikiS á
Canadamenn, en lýsir óánægju sinni
yfir mannfallinu við Ypres.
Þaö er sanngjamt aS gefa hverj-
um manni þaS sem hann á, hvort
sem hann er andstæöingur manns
eða ekki, og Sam Hughes eru til-
einkaðar nógu margar syndir samt,
þótt hann fái hér aS njóta sannmæl-
is. Það virðist vera sannleikurinn
í þessu máli aS honum hafi blöskr-
aS mannfallið frá Canada og kom-
ist aS þeirri niSurstöðu aS einhverja
breytingu mætti gera. til þess aS
koma í veg fyrir aS slíkt héldi
áfram. Fyrir þetta ber honum óskift
þakklæti þjóðarinnar, hversu mik-
ið sem henni finst að honum hafi
yfirséot í öðrum efnum.
223. Canadíska-Skandi-
nava herdeildin.
(Frá fréttaritara deildarinnar).
Oft hefir hér í blaöinu veriS tal-
aS um liösafnaö, en vér þurfum aS
halda því máli sívakandi. Borgara-
nefndin sem hefir gert svo mikiö
fyrir þetta mál hér í Winnipeg, er
enn þá aS undirbúa fundi sem
haldnir verða í alþýðuskólum bæj-
arins.
Svo að segja eru engir menn
eftir x bænum sem í herinn geti
gengiö. AS minsta kosti er óhætt
aS fullyrða aS þar sé vel aö veriS,
og er þaS því sérstaklega til ís-
lendinga í sveitunum, sem þessum
orðum er beint.
Islendingar hafa ávalt veriö tald-
ir með beztu innflytjendum í Can-
ada. Þeir hafa komið fram sem
góðir borgarar, sem skyldu hvað
þeim bar að gera og hvaöa ábyrgð
þeir höföu. Það hversu fúslega og
vel þeir hafa tekiS þátt í þessu
heimsstríöi hefir gert þjóS vora
stolta og aukið álit hennar. Frá
sumum bygðum hafa svo margir
komið aS dáSst má að; í öðrum
sveitum hefir þaS gagnstæSa átt
sér stað. Vér álítum ekki að þetta
sé af þvi aS nokkur munur sé á
karlmensku eða skyldurækni manna
í þessum héruðum, heldur vegna
þess aS sumir gera sér ekki ljósa
grein fyrir þörfinni á því aö gera
sitt bezta. Greiöar stríSsfréttir,
skýrar hugmyndir um stríSið i
heild sinni og frjálst umtal um þaS,
er orsök í þvi hversu vel gengur i
Winnipeg. Þetta er einnig í vor-
um augum ástæSan fyrir því að
miður hefir gengið annarsstaSar.
Oss skilst það vel að sumstaðar
úti á landi er erfitt að yfirgefa bú
og störf. FramleiSsla er nauSsyn-
leg og stuðlar mikiö til þess að sig-
ur hlotnist um síSir. Það eru þvi
ekki þeir menn sem endilega þurfa
að vera heima sem vér óskum eftir.
Þeir hafa góðar og gildar afsakan-
ir. En ekkert annaö getur veriS
gild afsókun. Frá bæjum og borg-
um hafa svo aS segja allir farið sem
fariS geta. ÞáS sem eftir er aS ná
af þeirri tölu sem Caada befir lofað
aS safna verður aS koma úr sveit-
unum. Og þeir verða að koma
tafarlaust.
England sem hefir lagt til 500,-
000 manns, hefir orðiS að lögleiöa
hjá sér herskyldu. Ef striSið á að
enda bráðlega veröur að leggja fram
alt sem hægt er. Dráttur stríðsins
er aö dns til þess að eySa fé og
mannslífum. ÞáS aö erfitt sé
fyrir menn aS komast aS heiman;
að þaS valdi feörum þeirra meiri
áhyggj um og störfum eru engar af-
sakanir. Allir verSa að leggja eitt-
hvaS í sölurnar, kringumstæöurnar
krefjast þess. ,Sá hefir aðeins af-
sakanir sem heima veri5ur aS vera
til framleiöslu. Látum hvern ein-
stakling vera einlægan viS sjálfan
sig þegar hann ákveður hvort hans
sé þörf heima fyrir. ÞaS þarf enga
áherzlu til þess að fá alla þá sem
Canada þarf ef svariS er einlægt.
Þ jóð vor ásamt öllum öðrum hér í
landi hefir hag af því að stríBið
vinnist og vinnist sem fyrst. Pen-
ingar sem hér er eytt fyrir nauS-
synjar og munaS fást fyrir þaS
sem hér er framleitt af landinu.
Bandamenn í Evrópu eru viðskifta-
vinir vorir, sem leggja fram pen-
ingana. Væri þaS ekki brezka flot-
anum að þakka þá ’gæti verið ráðist
á strendur vorar hér í Canada.
Bandaríkin sjá hættuna og eru að
taka upp verndarstefnu sem kostar
þau biljónir dala og verður aS fást
með aukasköttum. Af Bandaríkin
þurfa viðbúnaö, hvað ætli megi þá
segja um Canadá?
Ef Þýzkaland vinst ekki, hvað
ætli yrSi þá um Canada? þátttak-
anda í stríðinu, lítiS land, en samt
hafandi í eigu sinni auðugasta blett
veraldarinnar ? Viö gætum búist
við sömu forlögum óg Pólland,
Belgía og Servia, nema því að eins
að þetta striS sem háS er 4000 míl-
ur frá oss endi með sigri.
Stórkostlegt árstillag um aldur
og æfi yrSum vér aS borga ef nú
væri ekki alt mögulegt aðhafst.
Annars yrðum vér ekki einungis að
þola álögur, heldur einnig her-
skyldu. Því lengur sem stríðiS var-
ir, því erfiðari verða allir flutning-
ar á sjó. Þeir eru nú eitt alvarleg-
asta málefni þessa lands. Áfram-
hald striSsins er skaðlegt, og því
verður haldiS áfram þangaS til sig-
ur fæst. Þess vegna ríöur á að eng-
inn dragi sig í hlé í öllu ríkinu.
Oss hefir verið sagt að margir
ungir menn vor á meðal mundu
ganga í herinn ef þaS væri ekki
fyrir þá sök að foreldrar þeirra og
sérstaklega mæður þeirra öftruðu
þeim frá því. ÞaS er mjög eölilegt
aS móðirin sem hefir fætt og aliö
upp drenginn sinn, sem er von
hennar og augasteinn, það er eðli-
legt að henni blöskri aS sjá hann
fara í eins hættulegt starf; en synir
einhverra mæSra verSa aS fara.
það er þörf á mönnum. Allar
mæður hafa sömu tilfinningu og
engin móðir hefir rétt til aS ætla
annari það sem hún vill ekki leggja
á sig sjálf.
Sameiginlegt skipbrot er sætt, og
sjálfsagt ætti konum aS vera ant
um þaS mál sem bandamenn berj-
ast fyrir. Bandamenn eru að berj-
fst til þess aS eyBileggja hernað;
enda þá glæpsamlegu heimsku aS
hrúga saman vopnum og halda viS
hernaSarandanum og skapa stríS.
Bandamenn eru aS berjast fyrir
réttlátri stjóm meðal þjóðanna,
bindandi samningum, vemd smærri
þjóða og rétti þeirra. Þéir berjast
til þess aS enda dýrsæðiS, til þess
að gera það ómögulegt aö aftur
verði aShafst annað eins og aS
pökkva Lúsitaniu eSa myrða Cavell
hjúkrunarkonu.
Konum vesturlandsins hefir ver-
iS gefiS frelsi og full borgara rétt-
indi og í baráttunni fyrir þeim rétti
tóku islenzkar konur stóran þátt.
MeS fylsta rétti tóku þær sér á
herðar fylstu ábyrgS. Vér hvött-
um til aS stofna skandinaviska

NORTHERN CROWN BANK
Höfuðstóll löggiltur $6,000,000 HöfuSstólI gr.iddur $ 1.431,200
Varasjóðu.......$ 715,600
Formaður............- - - Str D. H. McMILLAN, K.O.M.G.
Vara-formaður.................. Capt< WM. ROBENSON
Slr D. C. CAMERON, K.C.M.G., J. H. A8IIDOWN, H. T. CHAMPION
E. F. IIUTCIIINGS, A. McTAVISH CAMPBELL, JOHN STOVEL
Allskonar bankastörf afgreidd. Vér byrjum reikninga við einstaklinga eða
félög Og sanngjarnir skilmálar veittir. Avisanir seldar til Kvaða staðar scm er
á Islandi. Sértakur gaumur gefinn sparisjóðsinnlögum, sem byrja má með
einum doilar. Rentur lagðar við á hverjum sex mánuðum.
*T. E. THORSTEIN3SON, Ráðsmaður
Cor. WiIIiam Ave. og SherbrookelSt., »< 8 1" 8 Winnipeg, Man.
m