Lögberg - 06.03.1919, Qupperneq 1

!
SPIERS-PARNELLBAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
‘ ir lœgsta verð sem verið
getur. REYNIÐ ÞAÐ!
TALSÍMI: Garry 2346 - WINNIPEG
öQlief ð.
Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
490 Main St.
Garry 1320
32. ARCANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 6. MARZ 1919
NUMER 10
Y. M. L. C. Hockey leikararnir sem fara til Regina
Verðurhér nœstu viku
*
Vilhjálmur Stefánsson.
1. röð: Fred Ilutclitnson, Hon. Pres. Clirts. Frlðflnnsson, Exec. E. G. Stephenson Exec. Connie Neil, Tr.eas. Elswood B. Johnson, Sec.
Wilf. Tiley, Trainer.
2. röð: Magnús Goodman. Bill. Friðfinnsson, Exec. John A. Vopni, Pres. tjenard Dalman, AUan Sinclair.
röð: Al. Welsner. Allan Woodman. Wulfgang Friðfinnsson. Edwin Stephenson. Dave Patrick. Cutlibert Bucklngham.
Hockey-leikararnir
íslenzku.
peirhafa sýnt afburða leik-
fimishæfileika í hvert einasta
skifti, sem þeir hafa þreytt leiki
hér í vetur. Hver flokkurinn á
fætur öðrum hefir þreytt við iþá,
en allir hafa þedr orðið að lúta
fyrir landanum, ‘og nú undir ver-
tíðarlokin hér í bænum hafa þeir
í sinn hluta 39 vinninga, þar sem
að sá floklkur, sem næstur þeim
kemst og á móti þeim hefir leik-
ið, hefir aðeins 15. Og í sam-
bandi við síðasta leik fslending-
anna hér í bænum farast blað-
inu Free Press orð á þessa leið:
pessir lútersku cmenn (flokk-
urinn heitir félag lútersku ung-
mennanna) eru þeir lang frækn-
ustur Junior Hockeyleikarar, er
Winnipegbær hefir séð. Dreng-
irnir eru alHr innan 20 ára að
aldri Á skautum eru þeir eins
fljótir og fuglinn fljúgandi, en
svo eru iþeir æfðir í list sinni, og
svo fara þeir vel með hana, að
yndi er á að horfa. Nú fara
iþessir menn til Regina, til þess
að keppa um Aibottbikarinn og að
þeir munu koma fram þar Winni-
pegborg til sóma, um það efast
enginn maður, sem séð hefir þá
leika í vetur — og meira, vér
höfuon fylstu ástæðu til þess að
vonast eftir að fslendingarnir
muni koma með bikarinn með
sér, þegar þeir koma heim aftur.
Jafnvægið í flokk íslending-
anna er hið bezta, og á meðal
þeirra eru þrír, sem á er vert að
minnast sérstaklega. pað er
Allan SincJair (“goál keeper”).
Honum tekur enginn fram í
Winnipeg í því að varna mót-
stöðunfönnum símum að ná mark
inu setta. Amnar er Magmús
Goodmann, skautakappi Mani-
tobafylkis, sem leikur “rover”,
er bezti skautamaður flokksins,
fljótur eins og fuglinn fljúgandi
fer hann stundum frá einum
enda leikvallarins til annars,
með ‘puok’-ina á undan sér, eða að
hanm sikýzt á milli manna, og í
veginn fyrir mótstöðumanninn,
sem er að reyna að komast á-
fraon. priðji er Edvin Stephen-
son. Hans pláss er í vimstra fylk-
ingararmi (left wing), og ber
hann langt af öllum þeim, sem
það hlutverk hafa á hendi í Jui(-
ior Hoekeyleikjum, að því er vér
bezt vitum bæði hér og annar-
staðar. Hanm hefir náð fleiri
“goals’’ en nokkur annar Junior
Hoekeyleikari, Ihefir 20 vinninga
i 9 leikjum. Hann er fljótur
■sem ör, leikur af iist, er snarpur
í hreyfimgum, og skotum hans
er við brugðið.
Frá friðarþinginu.
Foch marskálkur leggur fyrir
friðarþingið tillögur sínar í
sambandi við hermálin; legg
ur hann til að J7jóðverjum sé
Ie.vft að hafa 20 herfylkingar
—Divisions—10 þús. manns í
hverri. Krefst þess að kaf-
bátahernaður sé bannaður, og
strangar skorður reistar við
hergagnab tinaði.
TiHögur Fochs marskálks í
sambandi við hermálin evu vafa-
'laust merkasta atriðið, sem fram
hefir farið á friðarþinginu, síðan
að Wilson Bandarikjaforseti hélt
heimleiðis. Uppástungur þessar
lagði hershöfðinginn frægi fyrir
friðarþingið síðastliðinn mánu-
dag, og er búist við að þær verði
teknar til meðferar seinni hluta
þessarar viku.
Tekið er fram í tillögunum, að
eigi megi pjóðverjar meiri her
hafa en tuttugu fylkingar, 15
fótgöngúliðs og 5 af riddaraliði-
Reistar eru strangar skorður við
tilbúningi vopna, og farið fram
á mikla takmöhkun á notkun
loftflota *í sambandi við hernað
og vöruflutninga, Sömuleiðis
skulu aldir kafbátar þjóðverja
upptækir gjörðir, og öilum þjóð-
um jafnframt bannaður kafbáta-
hernaður í framtíð állri.
í tillögum þessum er gjört ráð
fyrir því, að ónýta skuli víggirð-
ingar pjóðverja, bæði við Kiel-
skurðinn og Helgoland, en einn
af fulltrúum Bandaríkjanma,
Benson aðmíráll, hefir krafist
sérstakra upplýsinga í þessu
samlbandi, og ef verið sé að skapa
fordæmi með þessu ákvæði, þá
skuli það skýrt fram tekið, að
það hafi engin áhrif á virkja-
stöðvar Bandaríkjanna, hafnar-
staði eða skipaskurði, eins og t.
d. Cape Cod skurðinn o. s. frv.
Flotamálafræðingar Breta og
Bandaríkjanna, þeir er sæti eiga
á friðarþinginu, virðast hafa að-
hylzt þá tillögu, að ónýta skuli
öll hin 'stærstu herskip pjóðverja
en Frakkar hafa enn eigi viljað
fallast á þær ráðstafanir.
Friðarþingið hefir samþykt að
senda nefnd manna til þess að
rannsaka ástandið við austur-
strendur Adríahafsins. Orsök
slikrar ráðsföfunar kvað vera sú,
að fjödi verzlumarskipa hafi leg-
ið þar vikum saman, hlaðin vist-
um til bjargar hungruðum lýð,
víðsvegar á strandlengjunni og
uppi í landinu. En emtoættis-
menn þeir, er annast áttu um af-
ferming skipanna á stöðum þess-
um, telja dráttinn stafa af ófull-
nægjandi vinnukrafti. Friðar-
þingið hefir falið sendinefndinni
að grípa til slkjótna úrræða, með
því að alment er áltið, að hung-
ur og önnur eymd stuðli mjög
að útbreiðslu Bolshevismans, og
að siíkt ástand hafi beinlímis
legið til grundvallar fyrjr ó-
ánægju þeirri hinni miklu, er
1 átt hefir sér stað upp á síðkastið
rnilli ítalíumanna og Jugo-Slava,
og því nær hafði friðslitum vald-
ið. —
Síðustu blöð skýra frá því, að
sambandsmenn ihafi á friðarþing
inu komið fram með skaðabóta-
kröfu á hendur óvinaþjóðunum,
er nemi hundrað og tuttugu bilj-
| ónurn dala. —

Frá íslandi.
Seðlaútgáfurétturinn. Alþingi
1917 samþvktL þingsályktun frá
fjárhagsnefnd n. d., þar sem
[ skorað á landsstjórnina, að
] “leita samninga við Islands-
; banka um að hann láti af hendi
[ seðlaútgáfurétt sinn allan, gegn
i ákeðnu gjaldi, eða, ef það næst
j eigi, þá að hann láti af hendi
með ákveðnum skilyrðum, rétt
j sinn til að hindra seðlaútgáfu
íram yfir py2 miljón, auk seðla
Landsbankans. Samningar um
þetta skyldu vera bornir undir
Alþingi til samþyktar. — Sam-
kvæmt þessari þingsályktun hef
ir nú stjórnin skipað þrjá menn
í nefnd, þá Magnús Guðmunds-
son fjármálaskrifstofustjóra. er
á að vera formaður, porst- por-
steinsson hagstofustjóra og Pét-
ur ólafsson konsúl, til þess að
rannsaka þetta mál og láta uppi
álit sitt um það. Eiga þeir að
grenslast eftir, ihvort Islands-
banki sé fáanlegur til þess, sem
fram á er farið í þingsályktunar-
tillögunni, og íhuga, hvort þau
kjör, sem náðst gætu, ef hann
reyndist fáanlegur til að láta af
hendi seðlaútgáfurétt sinn að
öllu eða einhverju leyti megi telj
ast viðunandi. En reynist bank-
inn ekkki fáanlegur til þessa, þá
eiga þeir að láta uppi álit sitt
um það, hvemig og með hvaða
kjörum koma megi fyrir til
nokkurrar frambúðar seðlaút-
gáfuréttinum, þannig að hæfi-
ieg seðlamergð geti jafnan verið
til hér á landi, eftir því sem við-
skiftaþörfin krefur. Nefndin á
að hafa komið fram með tliögur
sínar fyrir lok næstkomandi marz
mánaðar.
Eins og kunnugt er, afsöluðu
Englendingar sér kauprétti á
nokkrum hluta af íslenzka fisk-
inum frá síðastl'iðnu ári, tóku
aðeins það, sem áskilið var í
enska samningnum að seljast
skyldi með lægra verðinu. Fisk-
eigendur kusu þá þriggja manna
nefnd, þá Garðar Gíslason stór-
kaupmann, Pétur ólafsson kon-
súl og porstein Jónsson kaup-
rnann og útgjörðarmann, til að
ráðstafa öllú því, sem eftir var
af fiskinum, í samráði við út-
flutningsnefnd. Nú er alt það,
sem þurt er af þeim fiski, selt
Geo. Copland kaupmanni á 272
kr. skippundið, og sumir segja
að það sé sama sem 280 kr. sam-
anborið við verð það, sem fékst
eftir enska samningnum, því
krafist hafi verið af eigendum
þess fiskjar, sem enska stjómin
keypti, aukakostnaður við út-
flutning, sem þessu nemi. pað
er mikið, sem selt er nú af fiski
með þessu verði og Ihlýtur það að
bæta að stórum mun hag útgerð-
armanna á síðastliðnu ári.
Tekjuskattsskm Rvikur fyrir
1918 er nú kornin fram, miðuð
við tekjur á árinu 1917. Hæst-
ar eru tekjurnar hiá þessum:
G. Copland 300 0- kr.. H. P.
Duus 100,000, Eimskipafélag
íslands 171,000, Garðar Gíslason
250,000, Andr. Guðmundsson
200,00, C- Hobbs 100,000, Thor.
Jensen 300,000, ól Johnson 150,-
000, L. E. Kaaber 150,000 og
Nathan og OLsen 100,000 kr.
' 10. þ. m. andaðist hér á heim-
ili sonar síns, Péturs kaupm.
Thorsteinssonar, frú Halla Guð-
mundsdóttir, og fór jarðarför
hennar fram 20. þ. m. — Nýlega
er dáin Ihér í bænum á heimili
dóttur sinnar og tengdasonar frú
prúður Thorarensen, móðir frú
Halldóru konu Magnúsar B.
Blöndal verzlunarstjóra. Jarð-
arförin fór fram 18. þ. m. — 10.
þ. m. andaðist á Iheilsuhælinu á
Vífilsstöðum, eftir langvarandi
vanheilsu, EgiJl V- Sandholt
gestgjafi. — 13. þ. m. andaðist á
sama stað frú pórunn dóttir síra
Páls Stephensen í Holti í önund-
arfirði, en kona ólafs Ottesens
leikara.
Sálarrannsóknarfélagið, sem
stofnað var hér í vetur, hélt 2.
fund sinn, hinn næsta eftir
stofnfundinn, fimtudagskvöldið
16. þ. m. Einar H. Kvaran flutti
þar fyrirlestur um sannanir, en
umræður voru á eftir. Tilkynt
var að félagsmenn væru þegar
orðnir 357.
Um síðastliðin áramót hættu
3 blöð hér í Reykjavík að koma
út: “Landið”, “pjóðólfur” og
dagblaðið “Fréttir”. — Á fsa-
firði er Vestri hættur að koma
út, að minsta kosti í bili, og hefir
hann seit prentsmiðju hingað til
Rvíkur, en kaupandi er Árni óla
blaðamaður (hjá Morgunbl.) og
einhverjir fleiri í félagi með
honum. pað er iþó sagt, að
Vestri muni koma á flákk aftur,
enda væri það skaði, ef hann félli
niður, og óliklegt að Vestfirðing-
ar uni því vel.
í Árnessýslu er nú settur
sýslumaður Magnús Gíslason
cand. jur frá Fáskrúðsfirði, að-
stoðarmaður í þriðju skrifstofu
stjórnarráðsiins. *
Jörundur Brynjólfsson alþm.
fer héðan úr bænum í vor kom-
andi og byrjar búskap í Múia í
/Biskupstungum.
Fossafélagið “Titan” hefir nú
keypt mikinn hluta af Skildinga-
nesslandi hér við Skerjafjörð-
inn.
Félagsbókbandið er nú selt
porleifi Gunnarssyni bóktoindara
en það hefir áður verið hlutafé-
iag og var Ingvar porsteinsson,
sem andaðist í vetur, forstjóri
þess-
“ógurieg er andans leið
upp á sigurhæðir.”
Svo kveður skáidjöfurinn Matt
ías Jochumsson og er það víst
hverju orði sannara og sjálfsagt
hefir enginn maður átt því láni
að fagna að komast andlega talað
upp á sigur-'toæðina”. En marg-
ir hafa komist upp í hlíðina, sum
ir lengra og sumir skemra, og
einn þeirra manna af vorum þjóð
flokki er landkönnunarmaðurinn
Viíhjálmur Stefánsson, sem fyr
ir sitt áræði, manndóm og mann-
vit er nú orðinn heimsfrægur
maður. Hann fer núT sigurför
yfir þetta mikla meginland. Vís-
indaféiögunum í hans grein þyk-
ir sómi að geta sýnt honum virð-
ingu, og hafa 4 þeirra í Banda-
ríkjunum sæmt hann æðsta heið-
ursmerki, sem var í þeirra valdi
að veita, medalíur úr gulli. Við
þessum heiðri hefir Viihjálmur
náttúriega tekið, en hann hefir
farið fram á að í staðinn fyrir að
þessi heiðursmerki séu gjörð úr
gu'ili, þá séu þau gjörð úr kopar,
en mismunurinn á verði þessara
heiðursmerkja sé gefin ekkju
Henri Butíhat sem v,ar etnn af
íþeim sem norður fór með Stefáns
son, en dó þar.
Mme. Butíhat á heima í París,
og er sagt að upphæð sú sem hún
fær á þennan hátt fyrir nær-
gætni og drengskap Vilhjálms
nemi um $500.00.
Eins og auglýst er á öðrum
stað í tolaðinu þá flytur Mr Vil-
hjálmur Stefánsson fyrirlestur
hér í toænum um norðurför sína
13. þ. m.
Fréttir.
Alþjóða Sósíaiistaiþingið í
Bem hefir fordæmt Bolshevism-
ann með yfirgnæfandi meiri-
hluta atkvæða.
Nefnd sú, sem stjórnin í
Belgíu setti til þess að meta
skaða þann, sem pjóðverjar
gjörðu í héruðum þeim í Belgíu,
er þeir ertóku og héldu um tíma,
hefir nú birt skýrslu sína, og
segir þar, að þeir hafi eyðilagt
með öllu 690 mílur af af jám-
brautum, ónýtt 200 mílur og
eyðilagt 2416 gufuvagna, og tek-
ið 89,620 flutningavagna. Skaði
sá er metinn á meira en biljón
doLlara.
James Russell Lowell.
Upp á hundrað ára afmæli
skáldsins og rithöfundains Jam-
es Russell LoweLl var haldið í
Bandaríkjunum 22. febrúar, og
samkomur haldnar bæði við
Harward háskólann, þar sem
skáldið var tungumálakennari,
og eins af listamannafélaéi
Bandaríkjanna í New York, og;
minningarræður fluttar. Mr.1
Elihu Root sagði við þetta tæki-
færi, að James Russell Lowell
hefði gjört meira til iþess að flýta
fyrir afnámi þrælahaldsins í
Bandaríkjunum heldur en nokk-
ur annar maður að Abráham Lin
coln undanskrldum.
Sir Henry Brittain á Englandi
mintist þessara tímamóta með
því að senda þessi orð Lowells
til eins merkasta dagblaðsins í
Bandaríkjunum: “Hann þekti
skyldu sína og gjörði ihana,” og
bætti við: “Látum þessi orð Lo-
wells vera kjörorð vor á yfir-
standandi tíð.”
Þrjú kvæði
Eftir Guttorm J. Guttormsson.
Sál hússins.
Sál Ihússins er eldur á arni
og eldur á lampakveik.
Ef farið er rangt með þann fjársjóð,
iþá fyllist húsið af reyk,
Og gluggarnir sortna af sóti
og syrtir að um rúm;
þó úti álfröðull skíni
er inni nótt og húm.
Ef út frá arni og lampa
fer afvega hússins sál
og verður ei heft né hamin,
þá hleypur alt í bál;
að sál það alt ihefir orðið,
sem æðir gönuskeið;
1 blindni hún brennir til ösku
sinn bústað og deyr um leið.
Sál húissins er eldur á arni
og eldur á lampakveik.
Hún hnígur með sínu húsi
og hverfur loks í reyk.
Hvort er hennar ódauðleiki
þá aðeins fólginn í því,
að altaf logar eldur,
devr út og kviknar á ný?
Maurildi.
Nóttin þrokar í skóginum, þykkum og liám
Undir þungum regnskýjabninuim.
Ekki lýsir af neinum lifandi trjám,
Heldur löngu dauðum og fúmim.
Ekki lýsir af grænum greinum,
Heldur hvíturn — blásnum beinuim.
Þessi rotnunar — fúa- og fauskaljós
Valda fetlmtri og liryllingi’ í taugum,
Eins og fallnir vitar við feigðarós,
Eða fölski í .sloiknuðum augum.
Þessar blágulu breinnisteins glætur
Lifa dauðar við runna-i*ætur.
Það mér birta þær, svo mig bagar vo,
Að hinn blómfagri, angandi lundur
Hnigi fölur til jarðar og feyskist svo,
Verði fúinn og ieystur sundur
Og nm niðdimma nótt beri lampa
Á sér fúnum — fúaglampa.
Norðurljós.
Himinn er orðinn eins og lýsrfc
Yfirborð á vogum.
Fram um storð í sikyndi skýzt
Skínra af norðuriogum.
Verður úr glætum geislaflos,
Gljáir nætur dimma, —
Stíga lætur Gevsis gos
Guð, að sætiíhimna.
Sjón mín tefst við silfrin drif.
Svðst og efst það kvíslast,
dansar, hefst með sveiflu’ á svif,
Saman vefst og hríslast.
Dimmur, kaldur iheimur hátt
Hvátum faldi tíkautar,
Áfram halda’ í himinátt
Hvelin aldahrautar.
Miss Jóna Jónasson.
pessi unga og efnilega stúlka
er ein af þeim mörgu, sem hefir
orðið fslendingum til sóma og
sýntað vor þjóð þölir samanburð
við hérlent fólk.
Miss Jónasson var ein af tíu,
er sóttu um embætti sem aðstoð-
arskrifari og féhirðir Selkirk-
bæjar. Voru þar á meðal há-
mentaðir og vel kyntir menn,
bæði frá Selkirk og Winnipeg,
því staðan er bæði vandasöm og
ábyrgðarmikil. Kom bæjarráð-
inu saman um að hún væri bezt
vaxin starfinu. Var eini skoð-
anamunurinn hvort það mætti
veita stúlku það emibætti, sem
hálærður og merkur karlmaður
hafði haft í síðustu tólf ár. En
svo eru Selkirkmenn langt komn
ir í jafnrétti log kvenfrelsi, að
þeir veittu Miss Jónasson stöð-
una. Er hún fyrsti íslendingur-
inn, sem hefir unnið á skrifstofu
Selkirkbæjar. Eftir áður þekt-
um hæfileikum og framkomu
hennar við opinber störf, meg-
um vér treysta því, að hún teysi
þetta vandasaima starf vei af
hendi.
Jóna Jónasson er skarpgáfuð,
stór vexti og hraust, stilt, góð-
leg og djarfmannleg. Hiin læt-
ur ekki þó meiri menn eigi í hlut,
víkja sér frá því rétta. Hefir
hún því áunnið sér traust og vel-
vild þeirra, er hún hefir kynst.
Miss Jónasson er dóttir Bjama
Jónassonar frá Ási í Vatnsdal í
Húnavatnssýslu og konu hans
pórunnar Magnúsdóttur frá
Steiná í Svartárdal í Húnavatns-
sýslu, systur séra Jóns Magnús-
sonar, sem er faðir séra Magnús-
ar Jónssonar docents í Reykja-
vík. Miss Jónasson er fædd og
uppalin við Hallson N. D. Naut
hún góðrar alþýðumentunar þar.
Síðar gekk hún urrr tíma á Uni-
versity í Grand Forks l4 D., og
seinna á Business College í sama
bæ. Hlaut hún á þeim skólum
ágætan vitnisburð.
J. B. S.