Lögberg - 21.08.1919, Qupperneq 2

Bls. 2
LÖGBERG, FiiáTUDAGINN 21. ÁGÚST 1919
Minni íslands.
Svipfagra ey, með silungsvötnin bláu,
sólroðin fjöll og hraunin beru, gráu —
Sældanna land, með blóm á hverjum bala,
blikandi ár og túnin upp til dala.
Engjar og móa, holt og græna hóla
— himni þar brosa sóley, smári’ og fjóla.
Svanhvíta ey, með firði bjarta, breiða
brekkur og gil og jökla skæra, heiða.
— Dynjandi fossinn lofar þig, 1 ljóði;
— ljúflega syngur hamra-búinn góði —
Miðnætur sólin, gyllir tinda, tanga
tignroða slær á blómgan hlíðar vanga.
II.
Pannig móðir aldir, ár
ýmist gegnum bros og tár
Ertu söm og eins og forðum fögur
þegar undu’ í sinni sveit
sælir menn á hverjum reit —
Allra, fyrst er íslands hófust sögur
Einnig þegar örlög köld,
ógnuðu þér þúsund föld;
Varstu ástrík móðir mitt í harmi.
Jafnvel þegar sárust sveið
sorgin þér á dapri leið,
hjúfrað gaztu börn þín ljúft að barmi.
Árin liðu — skuggar, ský —
Skín þér sólin enn á ný.
Framtíð brosir, björtum lofar degi —
“Frjálst er enn í fjalla sal”
frelsi býr í hverjum dal —
íslenzk þjóð á endurreisnarvegi.
III.
Tárin öll sem á tímans braut,
titrandi féllu þér í skaut.
Geta með guðskrafti sínum,
kveðið þér nýjan náðardóm,
ný og lífgandi frelsis blóm
framleitt í fótsporum þínum.
ísland, þú, kæra ætt land-mitt,
ástar eg naut við brjóstið þitt.
— Ljúft var í heiðdalnum heima.
Blessa þú faðir blettinn þann
blessa þú hvern er meta kann.
Alt sem þar ástvættir geyma.
Jón G. Hjaltalín.
(Prentað upp úr skemtiskrá Islendingadagsins.)
COPENHAGEN
Munntóbak
Búið tilúr hin-
um beztu. elstu,
safa- mestu tó-
baks blöðum, er
ábyrgst að vera
algjörlega breint
Hjá öllum tóbakssölum
Þetta er tóbaks-askjan sem
Hefir að inniHalda Heimsin
bezta munntóbpk.
Hringhendu-
samkepnin.
Stríðsloka vísur.
Nú er standið herjans hætt.
Hlýrra land vér könnum.
Slitið band er þúsundþætt,
þökk sé Bandamönnum.
Merkis hnossin hrakfarans
hlaðin blossa vánar,
Nú eru kossar keisarans
komnir í fossinn smánar.
Eftir búið blóðugt spil
báls af komið nöðrum,
hefir flúið Hollands til
happa rúinn fjöðrum.
Drambs af hryndur hrókum stól
himnesk lindin gæða,
veitir yndi og sigursól
sveit er bindur mæða.
Hljóð í þagna pórseldum
þjóðar gagn eg meina,
móðir fagna friðinum
fróðar sagnir greina.
Blökku þrotna Skollvalds ský
skökk á rotnum grunni,
klökkir Drotni þyljum því
þökk með lotningunni.
30. nóv. 1918.
S. S.
örlög tólffótungs.
Tólffótungur skelti á skeið,
skolt og tungu þandi,
í bustalunginn beina leið
að blóma ungum standi.
Tólffótungur Tobbu blóm
tugði hungurmorða,
liljan ung var fríð og fróm
feigðar stungin korða.
Banaði þrjótur blómsturjurt,
bruddi rótarstallinn,
síðan snót í bræði burt
bar tólffóta jarlinn.
Fleygði’ á bungu báls á stig,
bræði þung er kveikti,
elds þá tungan teygði sig
og tólffótunginn sleikti.
Hreldur stynur hrapandi
hels í sína dóma,
elds þá gynið gapandi
gleypti óvin blóma.
Seinna róm þann heyrði hér
hlýrri dóm berandi:
Hans til sóma askan er
öðrum blóma standi.
15. marz 1919.
S. S.
Til skýringar.—Mrs. J. S. Thor-
wald í Stillwater, Minn. færði
porbjörgu frænku minni, Mrs. Up-
still, tengdasystur sinni Ijómandi
fallega blóm-lilju, til að setja í
blómstand, og þótti henni vænt um
gjöfina. Nokkru síðar kom Mrs.
J. S. Thorwald að heimsækja
tengdasystur sína, þá var blóm-
liljan dáin: “pví léstu liljuna
deyja?” spurði Mrs. J. Th. Mrs.
Upstill. pað hafði komist stórefl-
is tólffótungur í blómakönnuna og
drap liljuna. Svo þannig er efni
vísnanna og vísurnar til orðnar.
—Höf.
Útsýn á “Fróni”.
Upp um tinda, hól og háls,
hreyfast myndir skugga.
Blikar lind í brekku frjáls
blóm í vindi rugga.
I þrumuveðri.
pungar skella skruggur á,
skúrir hellast niður.
Blakkur fellibylur þá,
björk að velli ryður.
S. O. Eiríksson.
Oak View, Man.
Fyrri alda fékk þess gáð,
fróðleik taldi vísir.
Orjóns tjaldið stjörnum stráð,
stóru valdi lýsir.
Jónatan Jónson.
Nes, Man.
Náttúrunnar nálgast Guð
nauðsyn öllum væri.
Auk því kærleik, efldu dug
elsku Jesús kæri.
Jón Loptson.
Beckville, Man.
Sólin gyllir grund og sæ
— gleymist villa er skeði —
þegar hylli hennar næ
hjartað fyllist gleði.
Flylan.
Glaður kalla eg gæfu að mér,
geislar hallast blíðir,
mín því fjallafrúin er
frjáls um allar tíðir.
Sumarlanga, sæla frón
sveini og spanga línum,
dafna og anga ástarblóm
undir vanga þínum.
John Th. ThorkelsonT
Gloucester, Mass.
Tækifærisvísur.
Norðurljósin.
Fagurt mjög um himin há
í heiði blika ljósin.
Dagur þegar austri er á
eyðist kvika rósin.
Aftur á bak svona:
Rósin kvika eyðist á
austri er þegar dagur.
Ljósin blika í heiði há,
himinn mjög er fagur.
Trúlofun.
Roði hvíta farfann fól
fastnast konu á vegi,
bjarta lýtur baugasól
brún af vonardegi.
Bátur á sigling.
Hrönn að síðum hrynur sæs
hafs á víðum sporði,
fall und hlíðum fjörugt blæs
fallega skríður Norðri.
J. G. Pálmason.
Mountain, N. Dak.
Fossinn bragar birtir mál,
blómið haga lifir.
kossinn seiðir sál að sál,
sólskin breiðir yfir.
Huldu8teimn.
Morgunstund.
Kyrlát báran kyssir sand;
krystalls tárin glitra.
Sefur Kári, um sæ og land,
sólar hárin titra.
pagnarlandið.
Ljóssins glóðir lífs við ál
ljóma þjóðum yfir.
1 dýrðar móðu draumsins, sál
Dumbs á slóðum lifir.
Áhrif geisla.
Unaðs falla öldu kvik
út til hallar kífsins.
Hvar sem mjallar brosa blik,
birtast gallar lífsins.
J. J. Frímann.
Wynyard, Sask.
Vor við hafið.
Fagrir ómar allstaðar
Yngja róm við hafið.
Elfur ljóma, lind og mar,
land er blómum vafið.
E. S. Guðmundsson.
Tacoma, Wash.
Mansöngur til vinar míns
práin Kongson.
Ef eg vanda listug ljóð
laus frá standi kífsins,
vektu andans roða rós
rjóða í bandi lífsins.
Hringhent óðar heyrist lag
heims um slóðir varma,
það skal bjóða þér í dag
þú með rjóða hvarma.
Eyddu kala, kyntu ljós,
komdu í dali fjalla.
Bjarta skal þér búa rós
við blómasali alla.
Græddu bróðir, brotinn við,
bættu móð og trega.
Hringhent ljóðin heilla mig
helzt ef fljóðin kveða.
Eg vil lýsa því við þig,
práin vísi borni,
að viljug prísa vill nú mig
vorsins dís að morgni.
Blóm um hjalla hefja leik
hylja stalla brúna,
rósin hallast upp að eik
undurfalleg núna.
Vorsins fjólan fögur er
fögnuð ól mér stöðin,
eg til jóla ætla mér
að eiga sólar blöðin.
pá mín skartar lífsins lind
ljósið bjart án trega,
verður aftur engla mynd
unað hjartanlega.
Á velli stóð eg vígbúinn,
varðist glóðum Húna,
en svanur óðar særður minn
syngur í hljóði núna.
M. M. M.
National City, Cal.
Haustvísur.
Veðrin örðug vondu spá,
vetrj hörðum nærri;
fölna börð og frjósa á
fósturjörðu kærri.
Bleik og nakin blómin smá
blunda á akurlöndum.
Endurvakin vori á
verða úr klakaböndum.
Vorvísa.
Vetrar-kyngi vorið rauf,
vermir lyng og fræin.
Foldin yngist, fjölga lauf,
fuglar syngja á daginn.
S. 0. Eiríksson.
Oak View, Man.
Sumars glóey glatt nú skín
gyllir sjó og tanga.
Syngur lóa ljóðin sín,
laufin skógar anga.
Grænum kjól á gengur jörð
götu pólfestingar,
lyfta fjólu fríðri úr svörð
fingur sólgyðjunnar.
Minni ljóða hringla eg hringlu
og heiti á skáldguðinn.
Hér með sendi eg Kringlu kringlu
að koma á markaðinn.
Ýmsar getur út í bláinn
eru Ieiddar nú.
Skyldi Voröld vera dáin
vondri’ úr "Spanish flú?”
Árni.
Fjögra ára eftir stríð
Gránuðu hárin, grimm var tíð
gjörðu tárin flóa,
fjögra ára eftir stríð
illa sárin gróa.
Djöfulóða aðferðin
afl þess góða meiddi,
mentaþjóða morðvopnin
menn og fljóðin deyddi.
Löngum hart þó lami geð
lífsins svarti skóli,
fyllir hjartað fögnuð með
friðar bjarta sólin.
Vor-vísur.
Fagur bláa faðmar haf
friðar hái ljóminn,
vetrar dái vekur af
vorið smáu blómin.
Fagran vígir vorið lund
vonir nýjar glæðir,
sólar hlýja sælustund *
svörtu skýin bræðir.
Breytt í sléttubönd:
Sólin vígir laufgar lund,
ljósið hlýja glæðir.
Kjólinn nýja gefur grund,
guðvefs tígum klæðir.
J. J. M.
Seattle, Wash.
Vor.
Ljós skínandi vaknar við
vorsins andi þýður,
yfir land og öldusvið
alt hressandi líður.
Fingrum mjúkum frævar svörð,
fullum lúkum sáir,
blómadúk á breiðir jörð,
brot af strjúka náir.
píðan akur frjófgar fljótt,
fold úr klaka leysir.
Án mistaka alt með þrótt
endurvakinn reisir.
Alt vill sjá sem eigi það,
engu smáu gleymir.
Hélustráum hlúir að,
hvert eitt dáið geymir.
Vekur sóley, blíð er brá,
brekkuskjólin strýkur,
vermir fjólu og fífla smá,
faðmi um hólinn lýkur.
Vorsól þá á völlum skín,
við að sjá þá prýði,
hugsa ávalt eg til þín,
eyjan háa í víði.
Hugurinn sér hraðar þá
hlíða þinna bólin
til að finna; eg þar á
æsku minnar hólinn.
Alt þá fallegt er hjá þér,
ásar, hjallar, rindar
glansa og fjallagnýpa hver,
glóa allir tindar.
par á saga helgan heim
heimsins daga alla.
paðan Braga hörpuhreim
heyrum fagurt gjalla.
Taka undir hörpu hans
hamra, lundar, tindar,
elfur, sund og fossafans,
fellin, grund og vindar.
Foldin áa, okkur kær,
út í lá við pólinn,
skíni á þig altaf skær
auðnu háa sólin.
Sumartíð þér syngi inn
sæld með blíðuhljómum,
brekku, hlíð og hólinn minn
helgum skrýði blómum.
Hér þó ná minn hylji mold,
heimi frá þá set eg,
um leið að sjá þig, fjallafold,
fer eg þá, ef get eg.
Laus um hólinn líð eg þá
létt og blómin rósa,
kyssi fjólu og baldursbrá
blæ með sólarljósa.
paðan frá, þó stutt sé stund,
staðinn sjá eg eigi,
glaður á þinn fer eg fund,
faðir dásamlegi.
Lof guðs hljómur tinda tér,
tign hans óma hólar.
Orð hans blóma blað hvert er,
bros hans ljómi sólar.
Jónas J. Daníelsson.
Winnipeg,
Minni tslands.
Eftir Gunnar B. Björnsson.
Allir íslendingar, hvar sem þeir
eru búsettir, eru ávalt að mæla
fyrir minni íslands.
íslands hefir verið fagurlega
minst, bæði í ræðum og kvæðum —
en fegurst hafa þó verið minnin,
sem komið hafa fram í verkinu, í
.veruleikanum — í lífi og starfi
þeirra manna, sem hafa verið
þjóðflokknum frá “landinu kalda”
til-sóma og stuðnings.
Að við Vestur-fslendingar elsk-
um fsland, er svo oft búið að segja,
já, og jafnvel stundum að sanna,
að það væri vissulega að bera í
bakkafullan lækinn að bæta miklu
þar við.
pó að mér væri gefið að leika á
alla strengi mælskunnar, þó að
skáldgyðjan hefði gefið mér sínar
beztu gjafir, þá væri mér samt
ómögulegt að lýsa til fulls þeirri
brennandi ást, þeirri hjartans þrá,
til gamla landsins, sem eg hefi
orðið svo þrásinnis var við.
pað eru víst fáir íslendingar í
þessu landi, sem fæddir eru úti
á íslandi, sem ekki eru reiðubúnir
að viðurkenna að fósturjörðin sé
sífelt í þeirra hugum hið “fríða
og kæra” land, “sem feðra hlúir
beinum”, og allir munu þeir af
fúsum huga taka undir með skáld-
inu og segja:
“Ó, blessuð vertu, fagra fold
og fjöldinn þinna barna,
á meðan gróa grös í mold
og glóir nokkur stjarna.”
Já, það væri sannarlega illa
gjört að bera Vestur-íslendingum
á brýn, að þeir elskuðu ekki ís-
land. Eg held auk heldur að með
sanni megi segja, að fjöldi af þeim
íslendingum sem hingað til lands
hafa komið frá íslandi, og reist
sér hér bygðir og bú, hafi þó altaf
lifað á íslandi, í óeiginlegri merk-
ingu. ísland hefir verið þeim alt
í öllu — andlega talað. Árnar,
fossarnir, fjöllin, dalirnir, alt hef-
ir þetta staðið sem lifandi mynd
fyrir hugskotssjónum íslenzka
landnemans, á meðan hann ruddi
land og reisti bú hérna megin
hafsins.
En íslenzki landneminn er óð-
um að kveðja. Á hverjum íslend-
i.ngadegi drekkur einhver gamli
landnámsmaðurinn skál Islands í
síðasta sinn. Bráðum verður eng-
inn eftir til að lyfta horninu og
bergja skál hinnar fornu Fjall-
konu, — enginn af sonunum sem
fluttust vestur um haf til að leita
gæfunnar í landinu nýja.
Og hvað verður þá um “minni
íslands?” Hvað lengi verður ís-
lands minst eftir að gamla fólkið
er fallið frá — eftir að þeir sem
fæddir hafa verið heima eru
dottnir úr sögunni?
Um þetta eru skiftar skoðanir.
En samt held eg, ef vér leggjum
ekki of þröngan skilning í orðið
“minning”, að okkur geti komið
saman um að minning Islands
muni breytast, en alls ekki hverfa,
meðal þeirra, sem af íslenzku bergi
eru brotnir, í Ameríku.
Elskan til íslands, sem sprottin
er af því að maður er þar fæddur
og hefir að mestu eða öllu leyti
eytt þar æskuárum sínum, hún
deyr út hér, af þeirri eðlilegu
ástæðu að það verður bráðum eng-
inn eftir — svona yfirleitt talað—
sem fæddur er heima.
Vér megum til með að játa það
að þetta er heitasta ástin, kærasta
minningin, og að þegar að gamla
fólkið, sem að heiman kom, leggur
árar í bát fyrir fult og alt, þá
deyr þessi ást.
pessi föðurlandsást, sem hér er
um að ræða er sú, sem skáldin
túlka í hinum fögru kvæðum sín-
um — og það má með sanni segja
að hún á margan túlkinn meðal ís-
lendinga beggja megin hafsins.
pað eru gömlu mennirnir og
gömlu konurnar, sem eytt hafa
æskuárunum á íslandi, hn borið
hita og þunga dagsins í Ameríku,
sem bezt geta skilið kveðjuorð
skáldsins til fósturjarðarinnar:
“Sittu heil með háan fald við
heiðan boga,
vor og ljós um völl og haga,
vatnahljóð og langa daga.”
Og ástin er æfinlega skáld, og
það þótt hún yrki ekki, þess vegna
mun mörgum finnast að þeirra
eigin tilfinningar séu leiddar
fram í dagsljósið í þessum erind-
um:
“pó hann megi í hörðum höndum
hneptur bíða,
á hann móðurmálið góða:
máttar-strauminn sinna ljóða.
Bezt hann trúir bylgjum þeim að
bera og geyma
óminn vona, óminn drauma,
óminn sinna hjartastrauma.
pað veit hann, þó höfin lemji
heiftar-vindur:
þegar rísa þínar strendur
þar eru jafnan móðurhendur.”
peir íslendingar, sem komið hafa
að heiman og sezt hafa hér að,
hafa mjög fáir gleymt íslandi. 1
meðvitund, hugskoti, hjarta og sál
þessa fólks hefir Island æfinlega
verið föðurlandið.
pað er í eðli allra ærlegra manna
af öllum þjóðum að elska það land
sem þeir eru komnir frá, og þá
þjóð, sem þeir eru sprottnir af.
Og eg held að það sé alment við-
urkent að þess minni sem þjóð-
flokkurinn er og þess minna sem
iandið er, og þess örðugri sem
verið hafa kjörin á fósturjörðinni,
þess meiri sé elskan til lands og
þjóðar.
Saga fárra þjóðflokka mun
sanna þetta betur en saga íslend-
inga.
Við fátækt og örðugleika hafa
börn Fjallkonunnar strítt. Fjall-
konan sjálf, með sína fegurð og
tign, sitt eldheita hjarta og sín
brennandi tár, er samt “faldin
jökli ár og síð”, og hún á það
til að brosa köldu brosi, eins og
börn hennar munu öll kannast við.
En í meðlæti og mótlæti, í sorg
og gleði, í blíðu og stríðu í gegn-
um bros og tár, hafa börn Fjall-
konunnar unnað henni, og hvar
sem þau kunna að hafa verið bú-
sett, hvort heldur heima eða er-
lendis, þá hafa þau hvarflað í
huga að móðurknjánum til þess að
biðja hana, “sem í skauti sínu
geymir, sögu vora og frægð,” um
að blessa starf sitt og vonir.
pað er til, svo hundruðum skift-
ir af íslenzkum kvæðum, sem lýsa
ættjarðarást, þau eru öll, yfirleitt,
hvert öðru fallegra. En það er
eitt kvæði þessarar tegundar, sem
er svo þrungið af tilfinning, og
svo alþýðlegt, að manni finst að
það ekki aðeins túlka mál alþýðu-
mannsins, heldur líka að í því bær-
ist hjarta fólksins.
Kvæði þetta er eftir Indriða
porkelsson og heitir “Sveitin mín”
og munu margir kannast við það,
en samt ætla en að leyfa mér að
fara með það, og biðja þá, sem
hafa heyrt það og jafnvel kunna
það, að minnast gamla íslenzka
málsháttarins, að “aldrei er góð
vísa of oft kveðin”. Kvæðið er þá
svona:
“Með raunir og baráttu, rústir og
flög,
með rangsnúin afguðs og menning-
ar lög,
með handvísar nætur og svipula
sól,
þú sveit ert mér kær eins og barn-
inu jól.
Á grundum, í þvermó, í grjótinu
hér
eg gengið hef bernskunnar ylskó
af mér,
og hérna í fyrstu þá ljósdís eg
leit,
Er lagði minn anda á brjóstin sér
heit.
Og alt sem að mest hefir glatt
mig og grætt,
og grafið mig, hafið mig, skemt
mig og bætt,
eg naut þess, eg þoldi það, þáði
það hér,
og þess vegna er sveitin svo hjart-
fólgin mér.
Með hrjóstruga brekku og hress-
andi lind,
með hvimleiðar dygðir og geð-
þekka synd,
með æðandi frostbyl og ylríka sól,
með ellinnar grafir og bernskunn-
ar jól.
Og þegar að Laxáin, gulláin glæst,
í glitskrúði sumars og ísfjötrum
læst,
með söngvum og gráti til fjarðar-
ins fer,
eg finn hve sá hljómur er nátengd-
ur mér.
/
pví héraðsins runninn er rótunum
frá
mörg ríkasta straumperla’, er á
ber að sjá;
fsvo styrkur og veikleiki eðlis míns
er
í öndverðu sprottinn úr jarðvegi
hér.
pað fjallið, sú jörðin, er mig hefir
mætt,
sú moldin er hefir mig alið og fætt,
mér finst þeim sé skyldast að
hvíla mitt hold
og holdinu vildast að frjófga þá
mold.
Með raunir og baráttu, rústir og
flög,
með rangsnúin afguðs og menn-
ingar lög,
með handvísar nætur og svipula
sól,
þú sveit mér ert kær eins og barn-
inu jól.”
Svo kvað þetta skáld um sveit-
ina sína og svona kveður hjarta
Vestur-íslendings, þegar hann
hugsar um átthagana gömlu á
landinu, sem aldrei gleymist.
En eins og eg sagði áður, erum
við að sjá fyrir endann á þessari
föðurlandsást til Islands á meðal
Vestur-fslendinga. ísland verður
ekki mikið lengur föðurland Vest-
ur-íslendings.
í okkar íslenzka félagslífi er nú
farið að láta til sín taka fólk af
íslenzku bergi brotið, sem ekki er
að eins innfætt hér, heldur eru for-
eldrar þess einnig hér fæddir.
Af þessu fólki væri óeðlilegt að
búast við “föðurlands” ást til fs-
lands.
Vér höfum engan rétt til þess
að heimta það að börnin okkar láti
sér þykja eins vænt um ísland
eins og okkur þykir, sem erum
þar fædd.
Ef hinar komandi kynslóðir
Vestur-íslendinga geyma hjá sér
minningu íslands, þá verður það
sökum þess að tekist hefir að
innræta virðingu fyrir íslenzku
þjóðerni og íslenzkum bókmentum.
En föðurlandsást afkomenda vorra
í þessu landi er og verður og á að
vera ást á þessu landi og þessari
þjóð. Og svo bezt mælum vér og
syngjum minni íslands, að vér
leggjum af drengskap og dáð vortj
lag I þann þjóðernis-grunnmúr,
sem enn er verið að byggja í þessu
“nýja landi”.
Minni íslands, minni allra
gömlu landanna fyrir handan höf-
in, verða svo bezt kveðin, að
úr sögunni hverfi hvert “Nýja
England”, “Nýja Skotland”, “Nýja
Frakkland” og “Nýja fsland”. —
pegar sá tími kemur að þetta
verður að veruleika, þá myndast
hér þjóð með einni tungu og ein-
um anda — ósigrandi þjóð, því að
í hennar eðli verður saman runn-
ið alt það bezta úr öllum þjóðum.
Eg segi það bezta úr öllum þjóð-
um, af því að eg trúi því að við
öll leikslok verði ætíð það bezta
ofan á.
En þetta á nú samt alllangt í
land. Ennþá eru bræðraböndin
milli ættingjanna heima og frænd-
anna hér, óslitin. Enn er íslenzk-
an móðurmál á mörgu heimili í
nýlendunum “Vestanhafs”. Enn
nýtur flest af okkar eldra fólki
bezt þeirrar andlegu fæðu, sem
framborin er eftir reglum og sið-
venju feðranna — enn er hjartanu
kærast það málið sem tungunni er
tamast.
Og á meðan svo er, deyr hvorki
á vörum né í hjarta minning fs-
lands.
petta er hinn fyrsti “íslendinga-
dagur”, sem haldinn er hér síðan
ísland varð sjálfstjórnar land, og
það er víst enginn sem ekki gleðst
af því að sá stóri sigur er unninn.
Og við sendum gamla landinu
heilla og hamingjuóskir — og mig
langar til að bæta við þeirri ósk
að þess verði ekki langt að bíða,
þangað til að ísland verði lýðveldi
óháð öllum öðrum löndum.
Og það er mín trú að sá tími
komi að ísland verði að öllu leyti
frjálst og óháð.
íslenzka þjóðin er tilfinninga
og hugsjóna þjóð. Frá þeim tíma
að “gullaldar” sólin rann til við-
ar, hefir fsland barist við “ánauð
og böl”. Að það skuli ekki hafa
tekist fyrir mörgum öldum síðan
að drepa allan kjark og alt þor
íslenzku þjóðarinnar er eitt, að
mér liggur við að segja, af því
merkilega í sögunni.
Að þessi fámenni þjóðflokkur
skuli hafa lifað í gegn um allar
þær eldraunir sem hann hefir
mátt þola, bæði af hendi náttúr-
unnar og útlendra kúgara, sýnir
bæði og sannar að hann geymir í
sér þau öfl, sem eru ódauðleg.
Öflin sem hafa haldið undirokuðu
þjóðunum við í gegn um allar raun
irnar, eru ættjarðarástin, frelsis-
þráin og hin stöðuga von um við-
reisn.
petta er það, sem hefir haldið
íslenzku þjóðinni lifandi — þetta
er það, sem knýr hana jafnvel nú
til ennþá stærri framfara.
Og eg vil undirstryka hvötina,
vonina og traustið sem lýsa sér í
einu fallega kvæðinu eftir eitt ís-
lenzka stórskáldið, ort til ung-
menna íslands ekki alls fyrir
löngu:
“Frjáls og djarfur stattu’ í stafni,
stýrðu beint og sveigðu’ ei af,
svo þeir kenni’, að konga jafni
knerri þínum sigli’ á haf!
Láttu aldrei fánann falla!
Fram til heiðurs stigið er.
Hver sem vill má hrópa og kalla
hæðnis-orð að baki þér.
Seinna’ á þínum herðum hvíla
heill og forráð þessa lands,
þegar grónar grafir skýla
gráum hærum nútímans.”
Já, “heill og forráð” íslands
hvíla sannarlega á herðum hins
unga íslands. pað er langt síðan
að sól gullaldarinnar hneig í haf-
ið. Nóttin hefir verið dimm og
stjörnurnar fáar. En nú er kom-
inn dagur. Bjartur dagur. Is-
land er framtíðarinnar land. Hin
sanna gullöld íslands er í fram-
tíðinni. Hin blóði roðna gamla
gullöld missir sinn töfraglampa,
þegar þessi nýja gullöld, gullöld
starfs og menningar, kemur fram
á leiksviðið.
ísland á fagra framtið! Frjáls
stjórn, frjáls verzlun, nýir kraft-
ar, ný fyrirtæki, nýir starfsmenn,
nýar hugsjónir — þetta alt skipar
nú öndvegi á gamla sögulandinu.
íslenzka þjóðin hefir æfinlega
geymt göfugar hugsjónir. Hún
hefir ætíð átt fagra drauma —
drauma um viðreisn, drauma um
sjálfstæði, drauma um það að hin-
ir bundnu kraftar landsins leys-
ist úr dróma og að Grettistök
menningar og framfara ryðjí
braut að hinum hærri og stærrí
takmörkum.
Og nú eru þessar hugsjónir að
verða að veruleika og draumarnir
að rætast.
pað er okkur Vestur-íslending-
um sannarlegt gleðiefni að sjá og
vita alla þá framför og alla þá
hagsæld, sem ættjörðin kæra er
nú að njóta. Vér samgleðjumst
þjóðinni íslenzku, og okkur langar
til að geta orðið að einhverjum
notum — að geta sýnt að hinir
Framh. á 7. bls.