Lögberg - 11.12.1919, Síða 1

SPEIRS-PARNELL BAKINGCO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. REYNJÐ ÞAÐ!
TALSÍMI: Garry 2346 WINNIPEG
tf Q.
Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
490 Main St.
Garry 1320
32. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 11. DESEMBER 1919
NUMER 50
Helztu Viðburðir
Síðustu Viku
Canada.
Thos. H. Johnson, dómsmála-
stjóri Manitoba fylkis, kom til
bæjarins frá Washington um
miðja sðastl. viku.
Segir hann að málin hafi geng-
ið eins vel og frekast var hægt að
vonast eftir á þimginu og að á því
hafi ráðið góðvild og hógværð,
þrátt fyrir það, þó að á því væru
menn frá ýmsum löndum, sem orð
hefðu á sér fyrir að vilja ganga
nokkuð langt í sumum málum. Um
störf þingsins farast Mr. Johnson
svo orð í blaðinu Free Press:
“Umboðsmenn frá fleirum en
þrjátíu þjóðum hafa rnætt á þing-
inu. Allar þjóðirnar í brezku
veldinu að undanteknum Ástralíu
og Nýja Sjálandsi, hafa sent full-
trúa sína á þingið ásamt ráðgjöf-
um þeim til leiðbeiningar í vanda-
málum. pví miður höfðu Banda-
rikjamenn ekki neina umboðs-
menn til staðar, þegar þingið var
sett, sökum þess hvernig á stóð
með friðarsamningana er þingið
kom saman.”
Tvö tungumál notuð.
“Atkvæðamestir eru umboðs- 1
menn Breta á þinginu, þar næst 1
koma Canadamenn oK Frakkar,
sem eru nálega jafn áhrifamiklir. |
Og þrátt fyrir hin mörgu og mis-!
munandi tungumál, sem töluð eru ,
af erindrekunum, þá eru að eins
tvö sem viðurkend eru af þinginu,
en það enska og franska. Erind-
rekarnir m'áttu tala á hvoru af
þessum tungumálum, som þeir
kusu sér og var túlkur við hend-
ina, sem útlagði svo ræðuna á
hitt málið.
Lí(k§ máttu erindrekar tala á
hvaða máli sem þeim sýndist, en
þá urðu þeir að hafa sína eigin
túlka, sem útlegði ræður þeirra á
ensku eða frönsku, og var útlegg-
ingin að eins tekin til greina.
pingræður voru allar teknar
niður og voru þingtíðindi gefin út
á hverjum morgni á ensku og á
frönsku.
Oagskrá, sem búið var að undir-
búa, var sem fylgir:
1. Átta stunda vinna á dag eða
48 klukkustunda vinna á viku.
2. Verksmiðjuvinna unglinga.
3. Konur og verksmiðjuvinna.
4. Vinnulaust fólk.
5. Vinna undir óhollum kring-
umstæðum. ^
Sameiginleg niðurstaða.
Menn komust að sameiginlegri
niðurstöðu í sambandi við öll þessi
mál, og sú niðurstaða virðist ekki
vera öfgafull fyrir þjóðir, sem eru
vel á veg komnar eins og Canada.
En þegar maður tekur það með i
reikninginn, að niðurstaða sú, sem
menn komust að, snertir jafnt þær
þjóðir, sem skemst eru á veg komn-
ar, eins og þær, sem lengst eru
komnar, þá verður það ljóst, að
stórt stig hefir verið stigið og að.
ákvæði þau, sem þingið sló föstum
verða framkvæmd af þjóðum þeim,
sem alþjóða sambandinu heyra til.
Eitt dæmi nægir til skýringar:
Nú sem stendur eru böm 9 ára
gömul þegar þau byrja að vinna í
verksmiðjum í Japan og í Ind-
landi. Erindrekar þeirra þjóða
gengu inn á á þinginu, að færa
aldurta'kmarkið úr 9 árum upp í
12 ár í þessum tveim löndum.
Og í öllum öðrum löndum var á-
kveðið að reisa aldurstakmarkið
til 14 ára. Vér höfum haft þetta
aldurstakmark í Manitoba í nokk-
ur ár og því er þetta engin breyt-
ing fyrir oss. En þa hlýtur að
hafa ósegjanlega mikil áhrif á
miljón á miljón ofan af börnum,
sem vinnna í iðnaðarstofnunum
annnara landa, sem hafa verið
skæðir keppinautar vorir og eru
líkleg til að verða nú enn skæðari.
Átta stunda vinna á dag.
pingið komst að þeirri niðurstöðu,
að leggja til að átta klukkustunda
vinna á dag í verksmiðjum og iðn-
aðar stofnunum, eða 48 klukku-
stunda vinna á viku, sé viðtekin.
pó er verzlunar og akuryrkju iðn-
aður undanskilinn.
Sex mál voru afgreidd af þing-
inu auk nokkurra bendinga og á-
skorana, sem allar voru í samræmi
við og risu beint út af málum þeim
sem voru á dagskrá.
Eins og mönnum er kunnugt þá
hafði þing þetta ekkert löggjafar-
vald. Samþyktirnar, bendingarn-
ar og áskoranirnar verða á sínum
tíma lagðar af alþjóða samband-
inu fyrir þjóðir þær, sem því til-
heyra, og geta þær þá samþykt
þær, breytt þeim eða hafnað a&
vild.
Málin, sem á þesu þingi voru
afgreidd, eru í höndum alþjóða
verkamanna nefndar, sem í eru
24 menn, og eins undirbúningur
allur undir næsta þing f nefnd
þeirri eru tveir menn frá Canada.
Erindrekar til þingsins fr'á Can-
ada voru Hon. N. W. Rowell og
Senator Robertson fyrir höi*l
Canada stjórnar; R. S. Parson frá
Toronto fyrir hönd vinnuveit-
enda og P. M. Draper frá Ottawa
fyrir hönd verkamanna. Allir
Canadamenn, sem við þing þetta
voru riðnir, létu í ljós ánægju
sina yfir því, hversu vel að erind-
rekar þjóðarinnar hefðu komið
fram og staðið fyrir málum við
þetta háalvarlega tækifæri. Mest
bar á Hon. N. W. Rowell, og í
hvert sinn, sem hann kvaddi sér
hljóðs, varð kyrð á þingi og menn
hlustuðu á hann með eftirvænting
og athygli.
Vinsældir Canada út í frá voru
auðsæjar og augljós var þrá
manna frá ýmsum löndum heims
til þess að komast í nánari verzl-
unarkynni við Canada, en þeir að
undanförnu hafa haft og tryggja
sem bezt vináttu samband sitt við
þjóðina.
Erindrekarnir grá Suðuð Ame-
ríku létu ekkert tækifæri ónotað
til þess að láta í ljós þá von sína
og vilja, að verzlunar sambandið
á milli Canada og ríkja þeirra, er
þeir voru umboðsmenn fyrir, yrði
sterkara og viðskiftin yxu með
ári hverju.
Sér eftir að Bandaríkin tóku
ekki þátt.
pegar litðið er til baka yfir
þing þetta, þá er eitt sem mest er
eftirsjón í, og það er, a umbðoðs-
menn Bandaríkja þjóðarinnar
voru ekki á þinginu. En allir
vonast eftir því, að þegar næsta
þing verður kallað saman, þá
verði umboðsmenn Bandaríkja-
þjóðarinnar þar.”

Tveir
á ferð.
Eftir K. N.
Eg reiði mig á mánann,
því mér hann aldrei brázt:
á mæðu og mótgangs tímum
hann mörgum reynist skázt.
Á heiðu himin hveli
hans heilög ásýnd skín.
Eg veit hann verður fullur—
eg veit hann bíður mín.
Minni Goodtemplara.
I Winnipeg er liætta’ að eiga heima,
því hættur margar ljóssins salir geima:
Apótek er hér á hverju horni,
og hætt er við að kverkar skáldsins þorni.
En únzan hún er eins og dropi í sjóinn.
Ef orðinn væri að rommi Húnaflóinn,
þá færi eg heim, að heldri manna siðum
og héldi til á dýpstu fiskimiðum.
Við gamla Þór þá glösum skyldi eg Jiryngja
og Goodtemplurum lof um eilífð syngja.
Er sólin hnigur hægt að ægi köldum,
þá hvíli eg mig um stund á grænum öldum.
Er röðull aftur roðar fjalla tinda,
í rommi tek eg bað og fer að synda
Samsœti.
Efnt hefir verið til samkomu í
Fyrstu lút. kirkju föstudagskvöld
þessarar viku (12. des.) í virðing-
arskyni við þá meðlimi safnaðarins
(um 120 að, tölu), sem i herþjón-
u»tu hafa verið. Verður á sam-
komunni afhjúpað minniaspjald úr
eiri, sem smíðað ihefir verið suður
í Bandaríkjum. Eru á það grafin
nöfn hermanna, lækna og hjúkr-
unarkvenna safnaðarins, þeirra er
tóku þátt í stríðinu. Byrjar sam-
koman kl. 8, í sjálfri kirkjunni, og
verða hermennirnir þar ávarpað-
ir. Síðan verður sandcomunni
haldið áfram niðri í fundarsal
kirkjunnar og standa þar konur
safnaðarins fyrir veizluhaldi. öll-
um hermönnum safnaðarins er
boðið sem heiðursgestum og þeim
ætluð sérstök sæti. öðrum með-
limum safnaðarins öllum, sem
fermdir eru, er boðið að vera við-
stöddum, en unglinguim innan við
fermingu verður ekki hægt að
taka á móti. Nánustu skyldmenni
hermanna þeirra, sem ekki kynnu
að vera innritaðir í söfnuðinn, er
einnig boðið á samkomuna.
Sigurður bóndi Gamalíelsson frá
Mosfellsstaðakoti í Skorradal
hálfbróðir Guðmundar Gamalíels-
sonar bóksala. Líkið verður flutt
til Borgarness á morgun á Skildi.
pað verður hafið á skipsfjöl frá
Landakotsspítala kl 8 í fyrramálið
og verða þar flutt nokkur minn-
ingarorð yfir -hinum framliðna.
Ókeypis lækning háskólans byrj-
ar á þriðjudaginn.
Nýtt dagblað er byrjað að gefa
út hér í bænum, og er það kallað
“Alþýðublaðið.” Ekki vita menn
en með vissu, hvort það muni að
lokum hallast á sveif með þing-
mannaefnum “Sjálfstjórnar” eða
“Alþýðuflokksins” í kosningabar-
áttunnni, og eru -þó þrjú blöð
komin út af því. En ekki halda
menn að það geti orðið neinum að
gagni, nema ef vera skyldi Jakob
Möller, sem það er með einhverja
tilburði til að hnýta í.
“Dranginn” heitir lítið æfintýri
í ljóðum, nýútkomið, eftir Steindór
Sigurðsson. Höfundurinn er ung-
ur maður vart tvítugur, ættaður úr
Skagafirði; hefir verið á Akur-
eyri undanfarin ár, en er nú
hingað kominn. Hann hefur feng-
íst talsvert við skáldskap, þó ung-
ur sé, en l'ítið hefir verið prentað
eftir hann nema þetta.
Bretland
AUmikið hefir verið talað um
að Bretland, Frakkland og Banda-
ríkin muni ganga í samband til
varnar Frakklandi í framtíðinni
ef á þyrfti að halda. í ræðu einni
sem Robert Cecil lávarður hélt
nýlega í Liverpool sagði hann, að
það væri sín meining, að ekkert
yrði úr -slíku sambandi. Slíkt
bandalag hefir ávalt farist fyrir,
þegar mest hefir legið á.
Sir Esme Howard heitir hinn
nýi sendiherra Breta á Spáni; ný-
lega var honum haldið gildi mik-
ið að tilhlutun stjórnarinnar. 1
því samkvæmi voru margar og
merkilegar ræður haldnar, sem
flestar stefndu í þá átt, að benda á
hið vestræna Erópeiska samband.
Er það Bretland, Frakkland, Belg-
ía, Spánn og Portugal, og var lát-
ið í ljós, að slíkt samband mundi
vera næg trygging fyrir framtíð-
arfriði í Evrópu.
í umboði nefndar þeirrar, sem
sér um grafreiti þeirra er féllu úr
her Breta og nýlendanna, hefir
Rudyard Kipling gefið út yfir-
lýsingu; þar stendur: “Menn
ættu að festa sér í minni, að þessi
staður er helgur. Hver blettur er
vígður með blóði mannanna, sem
féllu, og menn mega þess vegna
ekki ganga um þennan stað með
léttúð, heldur með viðeigandi
virðingu.
pað er óumflýjanlegt að taka'
upp vanalegt ferða fyrirkomulag,
eins og þau félög hafa það, er slíkt
gera að atvinnu, svo mikil umsókn
er þegar orðin um fararleyfi til
vígstöðvanna, og það verður að
reysta drenglyndi hvers eins með
að sýna tilhlýðilega lotning endur-
minningum þeim, sem tengdar
eru við stöðvar þessar og ganga
með varúð og virðingu um þær.
pað er sagt, að sé tilhneiging
slmra þeirra, er á þessar stöðv-
at koma, að gleyma þessu. Nefnd
sú sem sér um grafreiti hinna
hinna föllnu hermanna Bretlands
og nýlendanna, eða vígstöðvarnar,
hefir falið mér að bera fram þá
osk, að hún vonist eftir því að
allir, sem heimsæki þessar stöðv-
ar, minnist þess, að þeir eru við
Frá íslandi.
Sex prestaköll eru nú auglýst
laus: Kirkjubær 'í Hróarstungu,
Tjörn á V-atnsnesi í Húnavatns-
sýslu, Staðarhólsþing í Dölum og
Hvammsprestak. í Dölum, Grund-
arþing í Eyjafirði , póroddsstaðir
í S. pingeyjarsýslu, og veitast öll
prestaköllin frá fardögum 1920.
hvert einasta fótmál í návist i pseitasemé ár-lhupu N9m-9tils-
hinna dauðu, sem gáfu það bezta j nefnd þeirri, sem sér um þessi
sem þeir áttu, sitt eigið líf, til : maj( ejga vera rjjarj veri{a-
þess að þeir og aðrir, sem eftiH
lifa, fengju að njóta frelsis.” manna delldar ^ornannnar og Ei,nar Jónsson myndhöggvari
!er hann forseti; sáralæknir ríkis- er nn kominn vestan um haf til
ins, sem er embættismaður
tjórnarinnar, og umsjónarmaður
í ræðu, sem Walter Hume Long, j
yfir flotaforingi Breta hélt ný-
lega, sagði hann, að Lloyd George
ætlaði að leggja fyrir þingið um
miðjan þennan mánu frumvarp
viðvíkjandi heimastjórn íra. Kvað
hann frumvarpið fara fram á, að
tvö þing verði lögheimiluð á ír-
landi, annað í Ulster eða fyrir
þann hluta íra, sem halda vill
sambandinu við Breta, og 'hitt fyr-
ir aðskilnaðar menn. En sameig-
Khafnar og kvað ætla að vera þar
í vetur. — Húsið, sem bygt hefir
,, _ jverið handa myndasafni hans hér
mentamala rikisins. Og eru þess-; a Skólavörðuholtinu, er nú bráðum
um mönnum gefnar lausar hendur | fullgert, og er það einkennilegt
með aðferðina. ! bús. par er honum ætluð íbuð, er
„ , . , . ... . , , hann kemur heim hingað aftur.
En skyrt er tekið Iram í frum-
varpinu um skyldur hinna ýmsu
ríkja; þar er tekið fram að til
þess að geta orðið aðnjótandi al-
ríkis styrksins, þá verði hvert ríki
inlega öldungadeild eiga írar að þút af fyrir sig að s’kipa fram-
hafa, en um fyrirkomulag hennar
hefir ekki verið fullkomlega á-
kveðið enn sem komið er.
Vonandi er, að þessi nýja til-
raun verði til þess að enda hina
miklu óánægju, sem lengi hefir
verið á meðal íra og að þeir geti
búið í sátt og samlyndi undir hin-
um nýju lögum.
Einn af stærstu vínsölum Breta
hefir gefið út yfirlýsingu um að
hann hafi selt meira af áfengi í
Canada á þessu síðasta ári heldun
en nokkru sinni fyr, og sanna
skýrslur stjórnarinnar það sama.
par sézt, að síðastliðið ár hefir
vín verið flutt út til Canada sem
hér segir:
Frá áramótum 1917 til nóvem-
ber voru 52,000 gallon send til
Canada og voru þær metnar á 48
þús pund sterl.
Frá nóvember 1917 til nóvemb.
1918 voru 5,000 gallónur fluttar
inn upp á $1,000 pd. sterl.
Frá nóvember 1918 til nóvemb.
1919 voru fluttar inn til Canada ;
115 þús. gall., sem voru virtar á j
116 þús. pd. sterl.
kvæmdarnefnd og megi ekki færri
vera í henni en þrir. En þar sem
að ríkin hafa nú þegar sett á fót
slíka heilsufræðisdeild, þá er leyft
að tillagið frá alríkinu gangi til
stjórnar þeirrar deildar.
Auk þessara stjórnarnefnda, er
pann 22. ágúst s.l. andaðist að
heimili sínu, Brimnesgerði í Fá-
skrúðsfirði, ungfrú Lovísa Ólafs-
dóttir, 21 árs gömul, eftir stutta
legu. Hún var dóttir ólafs Finn-
bogasonar bónda í Brimnesgerði.
Nýir 100 kr. seðlar eru komnir
á markaðinn frá íslandsbanka
þannig gerðir, að gildi þeirra er
prentað aftan á gamla 5 kr. seðla
frá Landsbankanuim, sem nú eru
annars ekki notaðir lengur.
í vor sem leið strandaði enskur
botnvörpungur á Breiðamerkur-
| sandi. Nokkrir imenn á Austfjörð-
ríkin eiga að setja, á hver sveit og l um iteyptu skipið, “Clyne Castlé
hver bær að hafa ráðgefandi og fluttu ýmislegt úr því á vél-
nefnd, sem leggi fram fyrir ríkis-
nefndina tillögur sínar, en svo
skiftir aftur ríkisnefndin við al-
ríkis stjórnina
Frumvarpið tekur fram, að
nefndinni í Washington sé heimilt
að ráða hjúkrunrakonur, kennara, jag j,eim.
lækna, ferðast hvert sem þeim
þykir þörf á innan ríkisins og
leigja hús, þar sem þurfa þykir og
kaupa útbúnað allan, sem starfi
þessu er samfara.
bátum austur. Einn af bátunum,
sem að þessu unnu, rak fyrir
nokkru tóman í land á Fossfjöru,
en nokkru síðar kom fregn um, að
mennirnir, sem á honum voru,
væru komnir til Englands, og
hafði enskur botnvörpungur bjarg
Dr. Clifton B. Gray frá Chicago
hefir verið kosinn forseti Bates
háskólans í Maine.
Kíghósti er á
hér í bænum.
nokkrum stöðum
Bandaríkin
Margir hafa beðið þess með ó-
jþreyju hvað Wilson forseti myndi
jtil bragðs taka út af meðferð frið-
j arsamninganna í öldungaráðinu.
I pað hefir lítið heyrst frá forsetan-
i um í þá átt, enda hefir hann leg-
------ j ið rúmfastur mest af tímanum síð-
Frumvarp til laga liggur fyrir i an deildin framdi það óhappaverk
Bandaríkja þinginu, sem fer fram að fella .samningana. En nýskeð
á að mynduð sé alríkis nefnd, er j hefir hann átt tal við Senator
hafi með höndum að líta eftir og j Hitchkock frá Nebraska, leiðtoga
útbreiða heilsufræði á meðal I Demokrata í öldungadeildinni, 0g
i mæðra og barna í Bandaríkjun-1 fóru-st honum þá orð á þessa leið:
■| um, og er farið fram á, að veitt sé j “Að ábyrgðin hvíldi nú ekki leng-
mikið fé til þess fyrirtækis. Og ur u sínum herðum í þessu sam-
ér ætlast til, að stofnanir séu í
þessu sambandi settar á fót í hin-
um ýmsu ríkjum og ætlar alríkið
að leggja fram nokkuð af fénu, er
þetta kostar' gegn því, að ríkin
leggi til það .sem á vantar. í
frumvarpi þessu er farið fram á
að sett séu til síðu $480,000 úr al-
ríkissjóði og á að veita $10,000 af
þeirri upphæð árlega til hinna
bandi, því aðrir hefðu tekið hana
upp á sig, og þar er bezt að lofa
henni að hvílast fyrst um sinn.”
peir af demókrötum, sem börð-
ust á móti því að friðarsamning-
arnir væru samþyktir, taka þess-
Silfurbrúðkaup áttu þau 21. þ.
m. ólafur læknir Finsen á Akra
nesi og frú hans. Sarna dag áttu
þau einnig silfurbrúðkaup séra
Árni Björnsson 4 Görðum og frú
hans.
Sig. Guðmundsson mag. flutti
Fyrirlestur um Jón Thoroddsen
skáld fyrir alþýðufræðslu Stú-
dentafélagsins fyrra sunnudag,
og mun hann koma í Skírni næst.
par á einnig að koma ritgerð um
skádrit J. Th. eftir frú Theódóru
Thóroddsen, tengdadóttur skálds-
ins.
pað eru sagðar illar horfur nú
á því, að sæmilegt verð fáist fyrir
isl. sild. Verðið var orðið allhátt,
en hefir ekki verið stöðugt, frá 93
au. og alt niður í 70 au. kg.
Karl Gjellerup, einn af þektustu
rithöfundum Dana, er nýlega lát-
inn. pá er og nýlátið eitt af þekt-
ari söngskáldum Dana, Charles
Kjerulf.
Dánarfregn. Bjarni Sæmunds-
son kennari og frú hans urðu
fyrir þeirri sorg 13 þ. m. að missa
yngstu dóttir sína, Sigríði, bam
að aldri.
Upplestur. Einn af dönsku kvik-
myndaleikendunum, Fr. Jacobsen,
sá er leikur örlyg gamla í Ættar-
sögu Borgarfólksins, las hér upp
síðastl. sunnudagskveld eitt af
leikritum Holbergs: Pernilles
korte Frökenstand, og þótti það
góð skemtun.
Atkv.greiðsla um vínbann í
Noregi fór fram í síðagtl. viku og
voru 442,350 atkv. greidd með
banninu, en 285,812 á móti, og
var því bannið samþykt með 156,
538 atkv. meirihl. petta bann nær
til áfengra drykkja, sem hafa yfir
12% vínanda, þ. e. ekki til öls né
borðvína.
N. P. Kirk verkfræðingur dáin
Símfregn frá Kaupmannahöfn
segir, að hann hafi andast þar
16. þ.m.; er mannskaði að honum,
því hann var duglegur maður á
besta aldri og vel að sér í sinni
ment. Hann var yfirmaður við
hafnargerðnia hér, flestum Reyk-
víkingum kunnur, og vel kyntur.
Eftir að hafnargerðinni lauk, var
hann í þjónustu landsins, ferðað-
ist um, og rannsakaði hafnarstæði
til og frá.
Jón biskub Helgason. Lögréttu
er skrifað frá Khöfn. 15 þ. m. að
hann sé þá að halda fyrirlestra
þar við háskólann um kirkjusögu
íslands, ágæta fyrirlestra, segir í
bréfinu, enda séu þeir mjög vel
sóttir. Biskup mun vera væntan-
legur hingað í næsta mánuði.
Ný skáldsaga er nýlega komin
út eftir Halldór frá Laxnesi, og
heitir “Barn náttúrunnar” (ástar-
saga.) Aðalútsala er í bókav,
Arinbj. Sveinbjamarsonar. Verður
nánar getð siðar.
Öræfagróður heitir bók, sem
innan skams kemur út, eftir
Sigurjón Jónsson barnakennara,
safn af fallegum æfintýrum og
ljóðum, sem fæst hafa áður verið
prentuð, og eru líkindi til að þetta
verði vinsæl bók.
Steinsteypuveggir í neðstu hæð
á húsi Eimskipafélagsins eru
bráðum fullgerðir, en loftið er
ekki farið að steypa enn. Ef vel
viðrar verður haldið áfram við
húsgerðina, en annars látið staðar! _ . .. . t -
ari stefnu forsetans í málinu ^e^jnymig vij fyrstu hæð. 1 Bankavextir hafa hækka< hja
Timburskip ferst. Aðfaranótt
23, þ. m. fórst hér í flóanum, úti
fyrir Knararnesi á Mýrum, danskt
seglskip, sem Activ hét, og var á
leið til Borgarness með timbur
Haldið er, að 5 eða 6 menn hafi
verið á skipinu og fórust þeir allir. innar-
Trjávið úr skipinu hefur rekið á
land á Mýrunulm.
hér sunnan við bæinn. Eyþór var
stýrimaður á botnvörpungnum
“Vínland” og var efnilegur maður.
Einar Arnórsson próf. hefur
sagt af sér embætti frá næstu
mánaðamótum án eftir launa.
Mun þá taka við ritstjórn Morg-
unblaðsins.
Reykjanesvitinn. Eins og áður
hefur verið frá sagt, skemdist
hann af jarðskjálfta 21. f. m.
Fyrsti kippurinn kom kl. rúml. 11 *
um morguninn og voru sífeldar
hræringar til kl. 2. en harðasti
kippurinn um kl. 1. pá kom þver-
sprunga í vitastöpulinn, 6 metra
frá grunni, en þar er veggurinn
8 fet á þykt og vitinn að ummáli
og 90 fet, en hæð alls vitans er 26
metrar. Vitinn hefur nú verið
spengdur og gert við alt, sem af-
lag fór í jarðskjálftanum. Vegg-
irnir á húsi dyravarðar sprungu
einnig, og lá fólk hans í tjaldi í
tvo daga.
Loftsiglingar. Hið mikla nor-
ræna loftsiglingafélag ætlar að
hefja reglubundnar loftsiglingar
á næsta vori milli Lundúna,
Khafnar og Kristjaníu.
Dáin er hér í bænum frú Helga
Árnadóttir, kona Páls porkelsson-
ar gullsmiðs, fædd 16. maí 1858.
100 ára dánarafmæli séra Jóns
porlákssonar skálds á Bægisá, var
21. þ.m. Til minningar uim það hef-
ir komið út nokkurt úrval kvæða
hans, búið undir prentun af dr.
Jóni porkelssyni, en gefið út af
Sigurði Kristjánssyni. J. p. var
sem kunnugt er höfuðskáld tslend-
inga á sinni tíð og liggur eftir
hann mikill kveðskapur bæði
frumsaminn og þó einkum þýddur.
Ljóð eftir Heine eru nýkomin út
á kostnað Guðm. Gamalielssonar, í
líku sniði og ljóð þeirra Goethes
og Sohillers áður. Mynd Heines
fylgir og framan við safnið er rit-
gerð um líf hans og skáldskap eft-
ir dr. Alexander Jóhannesson.
Fjöldi manna á þarna þýðingar og
í athugas. er þess getið, að fleiri
?ýðingar eru til af sama kvæði, en
svo er um mörg af kvæðum Heines.
Útgáfa <þessa safns er að öllu leyti
hin vandaðasta, miklu vandaðri að
ytra frágangi en ljóð Goethes. En
öll eru þessi þýddu ljóðakver
?ýzku höfuðskáldanna gömlu mjög
svo eigulegar bækur.
Sig. Guðmundsson mag. er að
semja rit um séra Arnljót heitinn
Ólafsson og mun leggja við það
mikla rækt. Hann dvaldi um tíma
í sumar norður á Langanesi, með-
fram í þeim erindUm, að safna
drögum til ritsins, og í vetur starf-
ar hann ekki við kenslu í Menta-
skólanum.
Gull, skáldsaga E. H. Kvaran,
er nýkomin út hjá Gyldendals-
bókaverzlun í Khöfn í danskri
jýðihgu eftir Gunnar Gunnarsson
skáld.
Morgun, tímíarit um andleg mál.
Svo heitir tímarit, sem í ráði er
að byrji að koma út um næsta
nýár. Nokkrir menn hafa stofnað
félag til þess að koma þvi á fót og
gefa það út. Og þeir hafa samið
við mig um að verða ritstjóra þess.
Morgni er ætlað að vera mál-
gagn Sálarrannsóknarfélags ís-
lands. Stefnan er þá ákveðinn með
stefnuskrá þess félags. Aðalefni
tímaribsiiis verður ritgerðir, sem
ætlað er með ýmsum hætti að efla
áhuga þjóðarinnar á andlegum
málum, og veita fræðslu um þá
andlegu strauma í öðrutm löndum,
sem ætla má að geti haft áhrif hér
á landi. Sérstaklega mun Morgun
leggja stund á að fræða menn um
sálarrannsóknir nútímans, eink-
um að því leyti, sem þær benda á
dularöfl, er með mönnum búa,
framhaldslíf eftir dauðann og sam
band við framliðna menn, og leita
við eftir megni að gera þá reynslu,
sem fengin er í þeim efnum, arð-
berandi fyrir andlegt líf þjóðar-
Að sjálfsögðu verður lögð
stund á að afla ritinu sem mestrar
vitneskju um íslenzka reynslu, og
verður hún ekki síður tekin til
Ta-ugaveiki hefir gert vart við 1 greina, en sú, er fengist hefur
sig hér í bænum, en lítið breiðst | annarstaðar.
út.
Tímakaup verkamanna hér í
bæ hefir nýlega með samningi
milli þeirra og vinnuveitanda,
verið ákveðið kr. 1.16, frá 27. þ. m.
Morgun verður 15 arkir að stærð
á ári í Skírnisbroti, og kemur út
í þremur heftum. Árgangurinn
fögnuði, og þegar Hiram Johnson
frá California heyrði þessi um-
mæli forsetans, mælti hann: ‘“Eg
ýmsu ríkja, sem fullnægja þeim I veit á hvaða herðum forsetanum
skilyrðum, sem sett eru, og enn fmst ábyrgðin hvila. Éf hann
fremur eru settar til síðu $2,000,- meinar að hún hvíli á herðum vor
000 fyrir fjárhagsárið, sem endar republicana, þá erum vér fúsir til sinum, G. Kr. Guðmundssyni & Co.
30. júní 1921, $2,400,00 fyrir árið þess að bera hana.” ,0g sagði skipið hefði laskast að
Áreksturinn. Skipið “Else,” sem
botnvörpungurinn sigldi á í fyrra-
dag á Patreksfirði, er mótorskonn-
ort frá Nakskov og hefir verið að
taka fisk á Vestfjörðulm. Skip-
stjórinn simaði umboðsmönnum
ið þar á eftir og svo er þessi upp- | Báðar hliðar bíða eftir því, að j aftan, fyrir ofan sjó, og mótor-
hæð hækkuð árlega þar til hún forsetinn hefjist handa í þeastl vélin eitthvað skekst. Bjóst við að
hefir náð $4,000,000 30. júní 1926, máli, og er víst ekki að búast við
,og er það upphæðin, sem gjört er neinum framkvæmdum þar til að
ráð fyrir til þessarar þarfar ár- forsetinn tekur að einhverju leyti
lega upp frá því. í taumana.
fá bráðabirgða viðgerð vestra, en
láta svo draga skipið hingað.
hvort stofnað skyldi þar í kaup-
staðnum sérstakt borgarstjóra-
embætti, en það var felt.
Fiskisala í Englandi. Skalla-
grímur seldi þar nýlega farm sinn
fyrir 2250 pnd. sterl.
Mannslát. 25. þ. m. andaðist hér
á Landakotsspítalanum Eyþór
Tómasson Kjaran stýrimaður,
Dánarfregn. pann 22 þ. m. lést fæddur 19. júní 1892, sonur Tóm-
á Landakotsspítala hér í bænum asar, sem lengi var i Skothúsinu
kostar 10 kr. Fyrsta hefti árgangs-
ins 1920 kemur út fyrir næstu jól,
annað hefti 1 maí og þriðja hefti
1 sept. Áskriftargjald greiðist
áður en 2. hefti kemur út, og
verður það hefti ekki sent áskrif-
Frá Iafirði. Síðastl. laugardag j endum fyr en árgangurinn er
fór þar fram atkvæðagreiðsla um
báðum bönkunum upp í 7r
borgaður.
pórarinn B. porláksson. Banka-
stræti 11. Reýkjavík, hefur með
höndum aðalútsölu ritsins og alla
innheimtu fyrir það. Væntanlegir
áskrifendur geri svo vel að senda
honum pantanir sínar. Greiði er
það við fyrirtækið, að það verði
gert sem fyrst.
Reýkjavík, 25. okt. 1919
Virðingarfylst,
Einar H. Kvaran.
— Lögrétta.