Lögberg - 27.01.1921, Blaðsíða 4

Bls. 4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 27. JANúAR 1921
Eoqbcvq
v_y' ^ w
Gefið út hvem Fimtudag af The Col-
umbia Press, Ltd.,Cor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Man.
TalHÍiDan N'.0327:oé N-6328
Jón J. Bítdfell, Editor
I
a
1
Lt .náskrift tii blaðsin*:
TRE COIUMBIA PRESS, Ltd., Box 3172, Wlnnlpeg. «lan.
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipeg, »(an.
I
The “Lögrberg” is printed and published by The
Columbia Press, Limlted, in the Columbia Block,
-j 853 to 857 Sherbrooke Street, Winnipeg, Manitoba.
Afl sjávarins.
Menn liafa tekið fossana í þjónustu sína,
þeir hafa beizlað árnar sem öld eftir öld hafa ó-
áreittar runniS í farveg sínum til sjávar, og
menn hafa staSiS viS liafiS og horft á hiS ægi-
iega afl þess og spurt sjálfa sig, hvenær munu
mennirnir leggja hiS feikilega afl sem í þér býr
undir sig?
En þótt margoft hafi veriS um þetta hugs-
aS og um þaS talaS bæSi í ra>Su og riti, þá hefir
samt gamli Æ'gir gnauSaS viS strendur land-
anna og engin mannleg hönd dirfst aS leggja
höft á hann.
En nú standast mennirnir ekki þetta leng-
ur, á þessari framfaraöld geta þeir ekki horft
á orkuafls-mögulegleika sem fyrir hendi eru svo
ósegjanlega víSa viS strendur landanna ónotað-
ar.
Eins og vér sögSum, þá er þaS engin ný
hugmynd, aS nota útfall og aðfall sjávarins til
að knýja iSnaSar vélar eSa framleiSa rafur-
magn.
En annmar'karnir á leiS þessara fram-
kvæmda hafa þótt næstum því óyfirstíganlegir.
Menn hafa aSallega strandaS á þegar
hvorki er aðfall né útfall, eSa fallanna gætir
svo lítiS aS þau eru óhæf til starfrækslu sem
vér könnumst viS meS orðinu “fjara”.
En nú virðist aS sá annmarki sé yfirstíg-
inn, og eru þaS Englendingar sem ráS hafa séð,
og eins þeii’, sem eftir því sem nú lítur út, ætla
að verða fvrstir til þess að beizla sjávaraflið
til notkunar við rafunnagns framleiðslu, og er
það stjórnin sjálf sem 'beitir sér fyrir þess-
ar framkvæmdir.
Hugmyndin er að byggja rafurmagnsstöS
viS Sevren ána, sem setja á í stíflu eða garð
nógu sterkan til þess að standa inn og útstreym-
ið og nógu háann til þess að mvnda foss eða
flúð í ánni bæði við útfall og aðfall sem hvoru-
tveggja á að nota til orkuafls fyrir vélar raf-
stöðvanna.
Mælingamenn og verkfræðingar hafa kom-
ist að þeiri niðurstöSu að nægilegt afl sé í aS-
fallinu og útfallinu í ánni til þess að framleiSa
500,000 hestöfl. En til þess að ekki detti alt
niSur um fjörutímann, á að setja stíflu í Wye
ána sem rennur í Sevren skamt frá þar sem á-
formað er að setja rafstöðina, og geyma þar
nægan vatnsforða sem er tekinn úr þeirri á, eða
]>á dælt með rafafli úr Sevren á meðan útfall
eða aðfall standa yfir til þess að starfrækja
rafstoðina á meðan beðiS er eftir aðfallinu.
Ekki vita menn enn með vissu hvað mikið
aS .stórvirki þetta niundi kosta, en það vrði
sjálfsagt mikið. Þó er talið víst að hægt yrði
að framleiða raforku þessa svo ódýrt að hægt
væri að selja eininguna til starfrækslu á i penny.
Sparnaðurinn við þessa rafveitu yrði afar mik-
ill fyrir Englendinga því þeir mundu spara að
minsta kosti frá 3—4 miljónir tonna af kolum
árlega viS þessa orkuaukning.
—-------o--------
Undirstaða velgengninnar.
ÞaS sepi vér mennimir 'þráum mest í þessu
lífi er velgengni.
, GóS heilsa, næg efni, ánægja, virðing með-
• bræðra vorra og systra og vor sjálfra.
Lífi flestra ef ekki allra manna og kvenna
er varið til þess að leita að einhverju af þessu
ef ekki öllu, og velferð hvers eins er undir því
komin, hversu vel eða illa honum eða henni
gengur að ná þessu takmarki.
Þegar öfl þau í sálum manna sem eru í
vegi fyrir mönnum aS ná þessu takmarki, eru
hinum góðu og guði líku öflum yfirsterkari, þá
eru menn ófarsælir, og ekki einasta'þeir sjálf-
ir, heldur líka kastar þaS skugga á lífsbraut
þeirra sem þeir eru með í lífinu að meiru eSa
minna leyti. Eða með öðrum orðum að mann-
dómur hvers eins, er kominn undir sálarástandi
hans.
Þetta er nú reyndar ekki neitt nýtt, því það
var okkur kent þegar í æsku viíHcné mæðra
okkar.
En að hið andlega ástand vort, hugsun, verk
vor, sál vor, sé völd að umbrotum óreglu og
érfiðleikum sem eiga sér stað í viSskiftaheim-
inum, fyrir því hafa menn yfirieitt líklega lítið
gjört sér grein.
Þegar um sálarástand vort mannanna hef-
ir verið talað, þá hugsa menn og tala um það
í sambandi við drottinn sinn og herra, en ekki
í sambandi við daglegu störfin, framleiðsluna
né afstöðu sína gagnvart spursmálunum verald-
legu, sem rísa fram undan manni nú og æfin-
lega erfið og ægileg.
MaSur einn Roger W. Babson forseti Bab-
son hagfnf'Si félagsins, hélt ræSu í New York
fyrir fáum dögum s'íðan um atvinnu, verzlunar
og iðnaðar ástandið. Hann reyndi að sýna
fram á aðal ástæðuna fyrir erfiðleikum þeim
sem menn hefðu við að stríða á þessum svæðum
og komst að þeirri óhjákvæmilegu niðurstöSu,
aS tímalbil þau sem verzlun og iðnaður er dauf-
ur á, sé að kenna afvegaliðslu fólksins, óvönd-
ugheitum þess, eyðslusemi og ónytjungsskap,
Og í öðru lagi, að velgengnis tímabilin eigi
rót sína að rekja til breytts hugsunarháttar til
sparnaðar og ]>rifa, sem fram komi á síðari
hluta erfiðu tímabilanna, eins og Mr. Babson
kemst að orði.
“ÞaS eru ekki járnbrautimar, eimskipin
eða Verksmiðjurnar sem skapa velgengnina.
ÞaS eru ekki bankarnir, viSskiftin við aðrar
. þjóðir eða verð á lífsnauðsynjum sem skapar
‘ nýtt fjör í verzlunar viðskiftum.
Alt þetta er aðeins mælir, sem sýnir hitann
í heVberginu. f
Velgengnin er bygð á undirstöSuatriðum
trúarinnar, sjálfsafneitun, þjónustu og spar-
semi
Undurstöðu atriði velgengninnar eru hin
tíu boðorð.
Framtíðar velgengni Ameríku þjóðarinn-
ar er bundin við sálargöfgi einstaklinganna
bundin við að þroska, varanlegan áhuga verka-
fólks, auðmanna og ráðsmanna þeirra til þjón-
ustusams lífs.
ÞaS sem vér þörfnumst nú mest, eru ekki
fleiri uinbo^ssalar, verkistjórar, eSa sérfræSing-
ar, heldur að fá vinnuveitendur og vinnuþiggj-
endur til þess að gefa guði hjarta sitt.
Hjá deyfðar tímabilum í viðskiftalífinu
or hægt að komast, en að eins á þann hátt að
leiða athygli fólksins að nauSsyninni á festu í
hugsun og verki, iSjusemi og sparsemi.
Verzlunar og viðskifta ástandinu má breyta
til batnaðar að eins með því móti aS aSstaða
fól'ks til þeirra og annara lífsspursmála breyt-
ist.
--------o--------
Má tala við sjálfan sigJ
Jakob Norman, s‘em mér. er sagt að eigi
heima í \Vrynyard, Sask., ritar langt mál til mín
í síðast blaði Heimskringlu út af Vígslóða-
málunum, sú grein er ekki rituð til þess að skýra
það mál á neinn hátt, lieldur er hún viðleitni til
þesB að sverta mig persónulega, fyrir afskifti
mín af því máli, oger honum það velkomið. Svo
nenni eg ekki að evða fleiri orðum um þetta mál
við .Takob Norman.
■Jón J. Bíldfell.
--------o--------
Nýjar bœkur.
i.
A'lmanak Ólafs S. Þorgeirssonar fyrir árið
1921, er nýkomið til vor, og er vel úr garði gert
og smekklega. ÞaS flytur aS þessu sinni ým-
islegan fróðleik auk mán.dagatalsins, merkis-
dagatal ársins og fæðingardaga merkra manna.
Landnámssögu þátt frá Pemlúna sem Þorska-
bítur hefir samiS, er .sá 'þáttur skipulega og vel
ritaður. Þá er þýdd saga sérvítringurinn,
arfisaiga Gunnlaugs Vigfússonar lögfræðing's
(George Peterson) með mvndum. Málvinir
þýdd ritgerð eftir Dr. Frank Crane. Helztu við-
burðir og mannalát. á meðal Vestur-fslendinga
og síðast ártöl merkisviðburða. Vér teljum
vi'st að almanakinu verði vel tekiS nú eins og
undanfarandi, það á það fyllilega skilið. Fæst
hjá útgefanda og bókaverzlunarmönnum í
Winnipeg og kostar 50 cent.
n.
Júlí og október hefti Iðunnar ný'komin,
fjölbreytt og skemtileg til lesturs, innihaldið er
sem fylgir:
Höfuðrit Ilénriks Ibsenis, Ágúst Bjarnason.
LjóS, Sigurður Grímsson.
Allsherjar tniarbrögð Akbars keisara,
Olaf Johan Olsen.
Einokunarverzlun Dana: Jón Aðils.
I meinum, saga eftir Theodór Friðrikson.
Tímatal í jarðfræðinni: GuSm. G. BárSar-
son.
Trú og sannanir: Agúst H. Bjarnason.
Hjúskapur og vinátta: Aveburv.
Kreppur og hrun: Svipall.
Þula: Theodóra Thorodd’sen.
A vesturvígstöðvunum: Ag. H. Bjarnason.
Fáein krækiber. Ritsjá.
Bóksali Hjálmar Gíslason 506 Newton Ave.
Elmwood hefir nú tekið við afgreiðslu Iðunnar
hér fvrir vestan haf.
--------o---------
Ameríka fyrst.
eftir
Dr. Frank Crane.
Foreldri mín voru amerísk og að því eT
eg frekast veit, liggja spor ættfeSra minna um
Ameríku, langt aftur í aldir.
Þetta er aSalástæðan fyrir því, að eg get
ekki orðið þeim sammála, er hæzt hrópa “Amer-
íka fyrst.”
Slíkur hávaði er bygður á tómri eigingirni.
Og þjóðar eigingimi er engu veglegri en ein-
' stákling?s-ásælni. Hégómadýrðin er alt af söm
v ið sig, — alt af sprottinn af lægstu hvötum.
Þetta heróp, eða hvað maður nú á að kalla
það, hljómar nákvæmlega eins í eyrum og “Deut-
schland Uber Alles” “Britannia Rule the
Waives” eða “Sinn Fein.”
Eg fæ með engu móti skilið hvemig því
víkur v-ið, að einstaklingar, er hrifsa undir sig
alt, sem hönd á festir og stæra sig af auðæfum,
hlakkandi yfir óförum þeirra, er miSur mega
sín, skuli vera kallaðir lágt hugsandi hroka-
gikkir, um leiS og heilar þjóðir eru hafnar til
skýjanna fyrir -sömu bresti. Einhverstaðar
skortir ])arna samræmi. —
Þjóðarhæverska hlýtur að vera til.
Kostirnir, er prýða dagfar einstaklingsins,
geta ekki talist landráð, þótt þeir einkenni heila
þjóð. Sjálfsafneitun, prúðmenska og blut-
tekning í kjöram lítilmagnans, getur ekki kastað
neinum skugga á stjörnuflaggið — Star Spang-
led Banner.
ÞaS er erfSafesta óheilbrigSra lífskenninga,
að vegsama þau einkenni í þjóðarfarinu, sem
talin eru hættuleg og spillandi í fari einstakl-
ingsins.
AS snuða, baknaga, hafa í hótunum og
gorta af yfirburðum, fer engu betur á miljóna-
þjóð, en einistökum manni.
Hvers vegna ætti Ameríka ávalt aS koma
fyrst? Stjakar vel upp alinn gestur nokkru
sinni öðrum til liliSar og tekur óboðinn tignar-
sæti viS borðið ? Eða mundi metnaSur sann-
mentaðrar konu koma fram í því, aS hún vildi
hafa sem minst mök við nábúa sína?
Einmitt sökum þéss, að eg er hvítur Amer-
íkumaður, krefst eg sama réttar Negrunum til
handa og sjálfum mér, — að Mexicomenn, Ind-
íánar, Japanar og Kínverjar, fái að njóta sömu
forrðttindanna og þjóðin hefir látið mér falla í
skaut.
Eg vil aS þjóðin mín verði “Stóri bróðir”
allra þjóða, en ekki stór, einangraður sjálfbirg-
ingur.
Eg vil að flagg vort tákni sama réttlæti og
sömu umhyggju í garð útlendinganna, innan vé-
handa vorra, og hinna innfæddu sona þjóðar-
innar.
Eg ber einlæga ást til Ameríku og dái fram-
kvæmdir hennar á óeigingjarnan hátt. Eg
virði stjórnskipulög þjóðarinnar og stend á-
valt reiðubúinn þeim til varnar, en þrátt fyrir
það hefi eg aldrei getað komið því inn í höfuðið,
hvers vegna eg ætti af þeirri ástæðu að fyrir-
líta ÞjóSverja, móðga Englendinga eða gera lít-
ið úr Frakkanuin. —
Eg el í sál mér sanngjarnan metnað yfir
ætterni mínu. — Cranes-ættin er fullgóð handa
mér, og eg held að vorir ungu sveinar sé engu
síður gefnir, en annara þjóða mernn yfir-
leitt og meyjarnar engu óálitlegri. En væri
nokkurt vit í því, ef eg af þeirri ástæðu, ætti að
hata Pétur og vega að Páli?
Hin sanna isjálfsvirðing birtist í mynd hæ-
verskunnar, en ekki í ruddalegri forréttinda-
baráttu. —
Þess vegna er eg á móti herópinu “Amer-
íka fyrst”, í þeim skilningi, sem margir leggja
í það.
En sé skilningur yðar með lögeggjan ]>ess-
ari sá, aS Ameríka eigi að ganga á undan í mann-
kærleika, samvinnu, góðum siSum og gerast
brautryðjandi lista og vásinda, þá skal ekki á
mér standa að hrópa “Ameríka fyrst”.
E. P. J.
--------o--------
Kviðlingar Káins.
KviSlingana hans Káins snjalla
kvöldið fyrsta las eg alla.
MikiS þótti mér hann spjalla.
Margoft hló eg upp iir þá.
Fagurt galar hann fuglinn sá.
Láta slíka fyndni falla
fáum takast mundi.
ListamSurinn lengi sér þar undi.
Alt er þar svo létt og liðugt,
leikandi og slétt og sniðugt,
en þó bæði sett og siðugt,
.siðprýSinnar gloriá;
— Fagurt galar hann fuglinn sá.—
SlípaS, en hvergi af slettum ryðugt,
slyngu lýsir pundi.
Listamaðurinn lengi sér þar undi.
Aldrei verSur hann efnisvana,
altaf nóg í kviðlingana,
Leikur hann sér við hænu og hana.
hunda, ketti og svínin smá;
Fagurt galar hann fuglinn sá.
Hnippir líka í heim.skingjana
hugsunar í blundi.
Listamaðurinn lengi isér þar undi.
Flýgur hann yfir fjallabrúnum,
fimur að beita kímnirúnum;
leggur mál í munn á kúnum
meinyrtar svo verða þá.
Fagurt galar hann fuglinn sá.
Tekur hann ofa,n fyrir frúnum
og fríðri mey í lundi.
Listamaðurinn lengi sér þar undi.
Þornuðum hjá lífsins lindum,
— leiðir margt af þjóðarsyndum. —
blótar hann þurrum beinagrindum
Bakkus sem að vilja hrjá.
Fagurt galar hann fuglinn sá.
Skellihlær að skrípa kindum
þá .skvampa á hundasundi.
Iústamaðurinn lengi sér þar undi.
Þorskabítur.
THE R0YAL BANK 0F CANADA
Mælir Með
Money Orclers
sem er í alla staði ábyggileg, ef sendar eru upphæðir,
sem nema upp í $50.00.
Borganlegir án auka-kostnaðar í hverju útibúi allra
banka í Canada (Yukon undanskilið) og Newfoundland
$5 og undir............ 3c.
Yfir $5 og undir $10 .... 6c.
Yfir $10 og undir $30 .... lOc
Yfir $30 og undir $50 .... 15c
Allareignir
$598,000,0000
Yfirréttardómur í Tjaldbúðarmálinu.
Úrslitadómur i Tjaldbúðarmálinu var feldur 5. ágúst 1920 í yfir-
rétti Manitoba-fylkis. pann 25. ágúst sóttu verjendur um leyfi til að
áfrýja málinu til ‘leyndarráðs Breta og veitti yfirrétturinn slíkt leyfi.
pann 2. desember 1920 var leyfi það afturkallað samkvæmt beiðni
verjenda sjálfra. Yfirréttardómur fylkisins stendur því sem úr-
slitadómurinn í þessu máli. í yfirréttinum voru dómararnir fjórir
sem í málinu dæmdu (Perdue yfirdómari fylkisins og þeir Cameron,
Fullerton og Dennistoún yfirréttardómarar). Dómur þeirra var
á þá leið, að þeir voru allir sammála um að staðfesta bæri dóm Ma-
thers yfirdómara King’s Bench réttarins í öllum atriðum og að vísa
frá áfrýjan verjenda. Niðurstaðan verður því sú, að dómur und-
irréttarins stendur með öllu óbreyttur.
Að eins tveir af yfirréttardómurunum gáfu skriflegar dómsá-
stæður og eru dómsástæður þeirra hér birtar í íslenzkri þýðing.
pað skal tekið fram, að allar leturbreytingar eru gerðar af
þýðandanum.
* * *
Cameron yfirréttardómari —
Árið 1894 var stofnaður í Winnipeg íslenzkur lúterskur fríkirkju-
söfnuður, með skriflegum grundvallarlögum á íslenzku, og var hann
nefndur Tjaldbúðarsöfnuður. 14. janúar 1919 kom fram tilboð um
að Fyrsti íslenzki tJnítarasöfnuður í Winnipeg og Tjaldbúðarsöfnuður
sameinuðust í einn söfnuð þar eð skoðanir beggja safnaðanna væri
hinar sömu. Tilraunir til samkomulags voru gerðar og fundir
haldnir þar sem mótspyrna kom þegar í ljós. Á fundi 15. maí 1919
var loks samþykt að ganga að tilboði Únítara.
Verjendur málsins voru kosnir fulltrúar safnaðarins á fundi
30. janúar 1919, 0g eru þeir skrifaðir fyrir kirkjueigninni.
Eftir fundinn 15. maí 1919 hélt sá hluti safnaðarins fund, sem
mótfallinn var sameiningu við Únítara, og lýsti þar yfir því, að þeir,
sem hlut hðfðu átt í því að koma á sameiningunni, væri fallnir frá
trúnni; lýsti einnig yfir því, að embætti safnaðarfulltrúa væri óskip-
uð; kaus kærendur málsins fulltrúa, og fól þeim að hefja málsókn
þessa.
Tilgangur máls þessa og það, sem málið snýst um, kemur í ljós
í svohljóðandi staðhæfingum í kæruskjalinu:
“18. Taki dómstólarnir ekki í strenginn hafa verjendur í hyggju
að koma tafarlaust í framkvæmd hinni fyrirhuguðu sameining safn-
aðarins og Fyrsta íslenzka Únítarasafnaðar í Winnipeg og nota kirkju-
eign og skjöl safnaðarins til eflingar og útbreiðslu trú og kenningum
Únítara, gagnstætt og þvert ofan í grundvallarlög og trú safnaðarins,
og gagnstætt og þvert ofan í trú, kenning og venju lúterskrar kirkju,
og hafa í hyggju að láta Únítaraprest þjóna söfnuðinum.
“19. Kenningar, trú, helgisiðir og tíðareglur lúterskrar kirkju og
þessa safnaðar er í eðli sínu og frá rótum ólíkt því, sem viðgengst
I kirkjudeild Únitara. Eitt slikt grundvallar-atriðí trúarinnar, er
deildirnar greinir á um, er það, að lúterska kirkjan og söfnuður þessi
halda fast við og trúa þrenningu guðdómsins og halda fast við og
trúa guðdómi Jesú Krists, en kirkjudeild Únítara á hinn bóginn hafn-
ar þrenningar-lærdóminum og neitar guðdómi Jesú Krists.”
Kærendur beiðast úrskurðar í >þá átt, að safnaðarfundurinn 15. ,
maí 1919 hafi verið ólögmætur, að Tjaldbúðarsöfnuður hafi klofnað
samkvæmt 11. grein grundvallarlaganna, að verjendur séu fallnir
frá og séu ekki lengur meðlimir safnaðarins, að kærendur séu lög-
lega kosnir safnaðarfulltrúar og þeim beri umráð yfir eignum hans
og, að bann sé lagt við því að verjendur komi hinni fyrirhuguðu sam-
eining í framkvæmd, eða á nokkurn hátt ónáði kærendur í sambandi
við afnot þeirra af kirkjueigninni.
í varnarskjali sínu játa verjendur, að á fundinum 15. maí 1919
hafi verið samþykt að ganga að sameiningar-tilboði Fyrsta islenzka
Únítarasafnaðar, og játa einnig, að þeir hafi í hyggju að koma sam-
þykt þeirri í framkvæmd, en neita því, að þeir ætli sér að nota kirkj-
una til nokkurs þess er brjóti bág við grundvallarlög og trú safnað-
arins eða trú, kenning og venju lútersku kirkjunnar íslenzku.
Málið var prófað af yfirdómara Kingr’s Bench réttarins og féll dóm-
ur kærendum í vil á þann hátt sem krafist var í kæruskjalinu. f
dómsástæðum yfirdómarans er vandlega gengið 1 gegn um vitnaleiðslu
og sönnunargögn öll. Dómi þessum er nú áfrýjað.
pað er augljóst, að málsókn þessi er um mjög mikilvægt efni.
Vér eigum því láni að fagna að hafa oss til leiðbeiningar dómsúr-
skurð lávarðadeildarinnar brezku í málinu Free Church of Scotland
v. Overtoun, (1904) A. C. 515. Flutningur máls þess stóð yfir í
átta daga. Var síðar skipað svo fyrir, að málið skyldi rökrætt að
nýju og stóð flutningur þess þá yfir í níu daga (bls. 539). í dóms-
skýrslunni er tekin fram saga skozku Fríkirkjunnar, er stofnuð var
árið 1843 af mönnum, sem sagt höfðu skilið við þjóðkirkjuna skozku
sem mótmæli gegn afskiftum ríkisins af andlegum málum. Aðal-
atriðin tvö í stefnuskrá hennar voru ríkiskirkju-fyrirkomulagið og
skilyrðislaus viðuikenning Westminster- trúarjátningarinnar. f-
trekaðar tilraunir höfðu verið gerðar til að sameina Fríkirkjuna og
Presbytera kirkjuna sameinuðu, sem í eðli sínu var andvíg ríkiskirkju-
fyrirkomulaginu og viðurkendi ekki að öllu leyti Westminster-játn-
inguna. Á almennu kirkjuþingi árið 1900 samþykti Fríkirkjan með
miklum meirihluta atkvæða sameiningar-grundvöll, og eignir Frí-
kirkjunnar voru fengnar í hendur nýjum fjárhaldsmönnum hinni
nýju kirkjudeild til afnota. Minnihlutinn 'í Fríkirkjunni mótmælti
því, að kirkjan hefði noikkurt vald til þess að breyta kenningum sínum
eða sameinast félagi, sem ekki viðurkendi þær. Hann kærði því
meirihllutann fyrir að hafa brotið skilyrði þau er afnot eignanna voru
bundin og krafðist þess, að sér yrði dæmdar eignirnar.
Dómurinn í máli þessu var feldur á þá leið, að úrskurðað var, að
ríkiskirkju-skipulagið og Westminster-játningin væri sérkennilegar
trúarsetningar Fríkirkjunnar og, að hún gæti ekki ibreytt kenningum
sínum án þess að fyrirgera tilkalli til eignanna; að hér væri ekki um
neina verulega sameining að ræða og, að fulltrúum minnihlutans bæri
allar eignir Fríkirkjunnar.
Dóms^stæður Halsbury lávarðar hafa margt lærdómsríkt og
mikilvægt að geyma. Hann segir, meðal annars (bls. 613):
‘Tdeilu þeirri, sem Ihér hefir komið upp, ber þess að gæta, að
dómstólum landsins kemur það ekkert við, hvort ein eða önnur kenn-
ing sé sönn eða ósönn. Sé út frá því gengið, að ekkert í skoðunum
þeim, sem um er að ræða, komi í bága við landslögin — og kemur
slíkt ekki ’hér til greina — þá er hlutverk dómaranna það eitt að kom-
ast að raun um hverjar hafi verið hinar viðteknu trúarskoðanir þegar
félagsskapurinn var myndaður.
“Lávarðar mínir, eg álít, að oss sé ekki heimilt að vera með nein
heilabrot um það, hvað sé mikilvægt eða ekki mikilvægt í hinum upp-
runalegu trúarskoðunum. pað, sem um er að ræða, er, hverjar skoð-
anirnar í raun og veru voru og hvað stofnendur félagsskaparins töldu
mikilvægt.”
pessi síðustu ummæli verður að hafa hugföst þegar íhuga skal
aðstöðu Fríkirkjunnar gagnvart ríkiskirkju-fyrirkomulaginu. Mörg-
um mun veita það ervitt að skilja hvernig dr. Chalmers og hinir aðrir
stofnendur Frikirkjunnar gátu gert þá skoðun sína að trúaratriði og
grein í trúarjátning sjálfrar Fríkirkjunnar, að ríkinu bæri að leggja